بی‌دلیل نیست که آدم‌ها این چنین عاشق آجیل هستند. ولی شاید برای‌تان جالب باشد بدانید چلغوز نیز جزء آجیل محسوب می‌شود. چلغوز که هزاران سال است توسط انسان برداشت و جمع‌آوری می‌شود، مطمئنا فواید و خواص زیادی با خود به همراه دارد. از این رو، قصد داریم در این مقاله به فواید و خواص چلغوز برای پوست، مو، و سلامتی بپردازیم. پس تا انتهای این مقاله با سایت بازده همراه باشید!
چلغوز چیست؟
چلغوز چیزی نیست جز دانه‌ی خوراکی نوعی درخت کاج. نام علمی این درخت کاج Pinus gerardiana است که جزء درختان بومی شرق افغانستان، پاکستان، و شمال غربی هند به شمار می‌رود؛ این درخت در ارتفاعات ۱۸۰۰ الی ۳۳۵۰ متری رشد می‌کند.
دانه‌ی کاج که در زبان فرانسوی به آن “ pignon”، در زبان اسپانیایی “piñones”، در زبان آلمانی “pinienkernen”، در زبان یونانی “ koukounari”، و در زبان انگلیسی به آن “Pine Nut” گفته می‌شود، از ۲۰ گونه‌ی مختلف از درختان کاج برداشت می‌شود. با این‌که دانه‌ی همه‌ی این گونه‌های درخت کاج به اندازه‌ای بزرگ هستند که بتوان آن‌ها را به عنوان محصول خوراکی برداشت کرد، معمولا دانه‌های چهار گونه درخت کاج به شکل رایج برداشت می‌شود – کاج مکزیکی، کاج کلرادو، کاج چینی، و کاج ایتالیایی.
تا این‌جا مختصری درباره‌ی این نوع از آجیل (یا به زبان تخصصی، دانه‌ی درخت) صحبت کردیم. در ادامه، اندکی درباره‌ی تاریخچه‌ی این ماده‌ی خوراکی صحبت خواهیم کرد.
تاریخچه‌ی چلغوز
هزاران سال است این دانه به عنوان یکی از مواد غذایی مهم در نقاط مختلف جهان به شمار می‌رود. در حقیقت، بومیان آمریکایی در ناحیه‌ی گریت بیسین برای بیش از ۱۰،۰۰۰ سال، این دانه‌ی خوراکی را جمع‌آوری و برداشت می‌کردند.
از دوره‌ی پارینه سنگی، مصرف چلغوز یا دانه‌ی کاج در نواحی اروپا و آسیا محبوبیت زیادی پیدا کرد. پزشکان مصری چلغوز را برای درمان انواع مختلفی از امراض تجویز می‌کردند. گفته می‌شود، سربازان رومی پیش از جنگ‌ها و نبردهای‌شان چلغوز یا دانه‌ی کاج می‌خوردند، و نویسندگان یونانی از ۳۰۰ پیش از میلاد مسیح مطالبی درباره‌ی این دانه‌ی خوراکی ذکر کرده‌اند.
بنابراین، باید گفت این دانه‌ها سرشار از مواد مغذی هستند. در ادامه به جدول ارزش غذایی چلغوز اشاره می‌کنیم.
جدول ارزش غذایی چلغوز
| ارزش غذایی یک وعده‌ی مصرف دانه‌ی چلغوز به اندازه‌ی ۲۸ گرم | ||
| کالری ۱۹۰ | کالری ناشی از چربی ۱۶۲ | |
| ماده‌ی مغذی | میزان موجود | درصد ارزش روزانه |
| مجموع چربی | ۱۹ گرم | ۳۰ درصد |
| چربی اشباع شده | ۱ گرم | ۷ درصد |
| چربی ترانس | ||
| کلسترول | ۰ میلی گرم | ۰ درصد |
| مجموع کربوهیدرات | ۴ گرم | ۱ درصد |
| فیبر غذایی | ۴ درصد | |
| قند | ۱ گرم | |
| پروتئین | ۴ گرم | |
| ویتامین A | ۳۹.۱ واحد بین‌المللی | ۱ درصد |
| ویتامین C | ۱.۱ میلی گرم | ۲ درصد |
| ویتامین D | – | – |
| ویتامین E (آلفا توکوفرول) | ۱۲.۶ میلی گرم | ۶۳ درصد |
| ویتامین K | ۷۲.۸ میکرو گرم | ۹۱ درصد |
| تیامین (ویتامین B1) | ۰.۵ میلی گرم | ۳۳ درصد |
| ریبوفلاوین (ویتامین B2) | ۰.۳ میلی گرم | ۱۸ درصد |
| نیاسین (ویتامین B3) | ۵.۹ میلی گرم | ۳۰ درصد |
| ویتامین B6 | ۰.۱ میلی گرم | ۶ درصد |
| فولات (اسید فولیک یا ویتامین B9) | ۴۵.۹ میکرو گرم | ۱۱ درصد |
| ویتامین B12 | ۰.۰ میکرو گرم | ۰ درصد |
| اسید پانتوتنیک (ویتامین B5) | ۰.۴ میلی گرم | ۴ درصد |
| کولین (ویتامین B4) | ۷۵.۳ میلی گرم | |
| بتائین | ۰.۵ میلی گرم | |
| کلسیم | ۲۱.۶ میلی گرم | ۲ درصد |
| آهن | ۷.۵ میلی گرم | ۴۱ درصد |
| منیزیوم | ۳۳۹ میلی گرم | ۸۵ درصد |
| فسفر | ۷۷۶ میلی گرم | ۷۸ درصد |
| پتاسیم | ۸۰۶ میلی گرم | ۲۳ درصد |
| سدیم | ۲.۷ میلی گرم | ۰ درصد |
| روی (زینک) | ۸.۷ میلی گرم | ۵۸ درصد |
| مس | ۱.۸ میلی گرم | ۸۹ درصد |
| منگنز | ۱۱.۹ میلی گرم | ۵۹۴ درصد |
| سلنیوم | ۰.۹ میکرو گرم | ۱ درصد |
| فلوراید | – | |
یک وعده‌ی مصرف چلغوز (۲۸ گرم) حاوی ۱۹۱ کالری، ۱۹ گرم چربی، و ۳.۷ گرم کربوهیدرات است. سایر مواد مغذی موجود در این دانه‌ی درخت کاج عبارت هستند از
الف. یک گرم فیبر (۱ درصد ارزش روزانه)
ب. ۱۶۹ میلی گرم پتاسیم (۴ درصد ارزش روزانه)
پ. ۹ گرم پروتئین (۷ درصد ارزش روزانه)
ت. ۱ میلی گرم تیامین (۷ درصد ارزش روزانه)
ث. ۶ میلی گرم آهن (۸ درصد ارزش روزانه)
ج. ۷ میلی گرم ویتامین E (۹ درصد ارزش روزانه)
چ. ۸ میلی گرم روی (زینک) (۱۲ درصد ارزش روزانه)
ح. ۱۶۳ میلی گرم فسفر (۱۶ درصد ارزش روزانه)
خ. ۷۱ میلی گرم منیزیوم (۱۸ درصد ارزش روزانه)
د. ۳ میکرو گرم ویتامین K (۱۹ درصد ارزش روزانه)
چلغوز حاوی سایر مواد مغذی مختلف ضروری برای بدن نیز هست، و هدف از مصرف تمام این مواد مغذی فقط یک چیز است – بیش‌ترین بهره‌مندی از فواید آن‌ها برای سلامتی.
خواص چلغوز برای سلامتی
چلغوز به خاطر وجود اسیدهای چرب تاثیر فوق‌العاده‌ای بر سرکوب کردن اشتها و کمک به کاهش وزن دارد. ترکیب عالی مواد مغذی در این دانه‌ی خوراکی به افزایش انرژی کمک می‌کند، و سایر مواد معدنی مهم موجود در چلغوز نظیر منیزیوم و پروتئین به پیشگیری از سکته‌ی قلبی و دیابت کمک می‌کنند. سایر آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چلغوز نیز برای دوران بارداری، تقویت دستگاه ایمنی بدن، قوه‌ی بینایی، و هم‌چنین سلامت پوست و مو بسیار مفید هستند.
۱. سرکوب کردن اشتها
طبق نتایج مطالعات علمی، چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) حاوی برخی اسیدهای چرب خاصی است که ممکن است به کنترل اشتها کمک کنند. این اسیدهای چربی موجود چلغوز (به خصوص دانه‌ی کاج کره‌ای) به ترشح هورمونی به نام کوله‌سیستوکینین کمک می‌کنند که به عنوان عاملی برای سرکوب اشتها شناخته می‌شود. مطالعه‌ای که در این خصوص بر روی انسان به عمل آمد، نتایج دلگرم کننده‌ای به همراه داشت.
طبق نتایج مطالعه‌ای دیگر، مصرف چلغوز می‌تواند کارکرد سرکوب کننده‌های اشتها را (بیش از ۶۰ درصد و به مدت ۴ ساعت) تقویت کند. به گفته‌ی پژوهشگران، اسید چرب مهم موجود در روغن چلغوز کره‌ای اسید پینولنیک نام دارد که ماده‌ی موثری برای سیر نگه داشتن انسان به شمار می‌رود.
۲. افزایش انرژی
برخی مواد مغذی خاص در چلغوز نظیر چربی تک اشباع نشده، آهن، و پروتئین می‌توانند به افزایش سطوح انرژی کمک کنند. هم‌چنین، چلغوز منبع خوبی برای منیزیوم به شمار می‌رود. پایین بودن سطوح این مواد غذایی در بدن می‌تواند باعث بروز خستگی مفرط شود.
هم‌چنین، چلغوز به ایجاد و ترمیم بافت‌های بدن کمک می‌کند – در غیر این صورت، بدن دچار خستگی مفرط می‌شود. پروتئین موجود در این دانه نیز باعث کند شدن فرایند سوخت در بدن می‌شود؛ این مسئله می‌تواند بدون نیاز به سوخت اضافه، به مدت طولانی‌تر انرژی را در بدن حفظ کند.
۳. کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی
آجیل، به طور کلی، همواره به عنوان ماده‌ی غذایی مفیدی برای سلامتی قلب به شمار می‌رود. مطالعات نشان داده‌اند، مصرف آجیل می‌تواند خطر مرگ ناگهانی ناشی از سکته‌ی قلبی را کاهش دهد. چربی تک اشباع نشده، ویتامین E، ویتامین K، منیزیوم، و منگنز ترکیب قدرتمندی جهت پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی ایجاد می‌کنند.
اسید پینولنیک موجود در دانه‌ی درخت کاج به حفظ کلسترول سالم و حتی کاهش سطوح کلسترول بد (ال‌دی‌ال) کمک می‌کند. ویتامین K موجود در چلغوز نیز جهت پیشگیری از خونریزی بعد از جراحت به تشکیل لخته‌ی خونی کمک می‌کند؛ و هم‌زمان ویتامین E نیز باعث تولید گلبول‌های قرمز خون می‌شود؛ این سلول‌های خونی برای انتقال اکسیژن مهم هستند. مصرف دانه‌های درختان (نظیر دانه‌ی درخت کاج – چلغوز) با کاهش سطوح فشار خون رابطه‌ی مستقیم دارد.
۴. مفید برای بیماران دیابتی
طبق نتایج مطالعات، مصرف روزانه‌ی چلغوز می‌تواند به کنترل دیابت نوع ۲ کمک کند. هم‌چنین، مصرف این دانه از بروز مشکلات مرتبط نظیر اختلال بینایی و سکته‌ی مغزی پیشگیری می‌کند. طی یک مطالعه، آن دسته از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که هر روز چلغوز مصرف کرده بودند، توانستند به شکل بهتری گلوکز خون‌شان را کنترل و سطوح کلسترول بدشان را کاهش دهند.
نکته‌ی جالب‌تر این‌که، مصرف چلغوز (و سایر آجیل‌های درختی) برای کنترل گلوکز و چربی‌های خونی (لیپید) مفید است. هم‌چنین، جهت افزایش مصرف روغن‌ها و پروتئین‌های گیاهی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌توان از این دانه استفاده کرد؛ مصرف روغن‌ها و پروتئین‌های گیاهی برای بهبود علائم این بیماری – بدون این‌که باعث افزایش وزن شوند – بسیار ضروری است.
۵. بهبود سلامت مغز
در جدول ارزش غذایی چلغوز مشاهده کردیم این دانه‌ی خوراکی غنی از آهن است – آهن جزء مواد معدنی است که برای ذخیره‌سازی و انتقال اکسیژن ضروری است. این خاصیت به بهبود سلامت مغز نیز کمک می‌کند.
طبق برخی گزارش‌های علمی، چلغوز می‌تواند به درمان اضطراب، افسردگی، و استرس نیز کمک کند. به تایید یک مطالعه‌ی علمی، مصرف غذایی منیزیوم می‌تواند به بهبود وضعیت افسردگی و اختلالات اضطراب در نوجوانان کمک کند.
وجود سطوح بالای منیزیوم در بدن نیز ممکن است به کاهش فوران‌های هیجانی و سایر رفتارهای مربوط به اختلالات خلقی کمک کند.
۶. کاهش خطر ابتلا به سرطان
این خاصیت چلغوز به خاطر وجود منیزیوم در این دانه‌ی خوراکی است. این ماده‌ی معدنی می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به انواع مختلفی از سرطان شود. طبق نتایج یک مطالعه، کاهش روزانه ۱۰۰ میلی گرم از منیزیوم موجود در سرم خون می‌تواند تا ۲۴ درصد باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده شود.
۷. استحکام استخوان‌ها
آیا می‌دانستید ویتامین K بهتر از کلسیم می‌تواند به استحکام استخوان‌ها کمک کند؟ این ادعا بر اساس نتایج پژوهشی مطرح شده است. طبق نتایج یک مطالعه، این ویتامین می‌تواند به درمان و پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند. ویتامین K نه تنها تراکم معدنی استخوان را افزایش می‌دهد، بلکه خطر شکستگی را نیز کاهش می‌دهد.
و یک نکته‌ی جالب دیگر – یکی از دلایل شایع کمبود ویتامین K در بدن مصرف محصولات دارویی کاهنده‌ی کلسترول است. ولی با مصرف چلغوز، نیازی به مصرف داروهای کاهنده‌ی کلسترول ندارید، زیرا این دانه‌ی خوراکی به خودی خود می‌تواند کلسترول را کاهش دهد. چلغوز غنی از ویتامین K است.
۸. کمک به کنترل وزن
در این بخش بار دیگر به خاصیت ضد اشتهای چلغوز اشاره می‌کنیم. پیش‌تر گفته بودیم اسید پینولنیک موجود در این دانه‌ی خوراکی می‌تواند اشتها را سرکوب کند. این خاصیت می‌تواند به کاهش وزن منجر شود.
سایر اسیدهای چرب مفید برای سلامت قلب که در چلغوز وجود دارند نیز به سوزاندن چربی شکم کمک می‌کنند. طبق نتایج یک مطالعه، جایگزینی چربی اشباع شده در رژیم غذایی با مصرف چلغوز (و به طور کلی آجیل) می‌تواند بدون نیاز به تغییرات اضافی در مصرف کالری یا طول مدت ورزش، به کاهش وزن کمک کند.
۹. تقویت دستگاه ایمنی بدن
منیزیوم و روی (زینک) موجود در چلغوز می‌توانند به خوبی باعث تقویت دستگاه ایمنی بدن شوند. منیزیوم به حفظ تعادل هورمونی بدن و استحکام بافت همبند، و روی (زینک) نیز به تقویت دستگاه ایمنی بدن و التیام زخم‌ها کمک می‌کند.
طبق یک گزارش علمی، افزودن روی (زینک) به رژیم غذایی می‌تواند به تقویت دستگاه ایمنی بدن در افراد میانسال کمک کند. مصرف روی (زینک) با بهبود کارکرد و تعداد سلول‌های لنفوسیت تی رابطه‌ی مستقیم دارد؛ این سلول‌ها نوعی از گلبول‌های سفید خون هستند که عوامل بیماری‌زای مهاجم را نابود می‌کنند.
۱۰. بهبود سلامت بینایی
چلغوز حاوی مقدار زیادی لوتئین است؛ این آنتی‌اکسیدان به عنوان ”ویتامین چشم” نیز مشهور است. نتایج بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند، بیشتر آمریکایی‌هایی که دارای الگوی غذایی غربی (رژیم غذایی استاندارد آمریکایی) هستند به اندازه‌ی کافی لوتئین مصرف نمی‌کنند.
حدود ۶۰۰ کاروتنوئید وجود دارند که بدن می‌تواند از آن‌ها استفاده کند؛ که تنها حدود ۲۰ عدد از این کاروتنوئیدها به چشم‌ها منتقل می‌شوند. از این تعداد نیز فقط دو عدد به مقدار زیاد در چشم‌ها ذخیره می‌شوند؛ یکی از آن‌ها لوتئین، و دیگری زآگزانتین است. هر دوی این مواد مغذی می‌توانند از طریق مبارزه با آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد به پیشگیری از تباهی لکه‌ی زرد و آب سیاه کمک کنند.
۱۱. بهبود سلامت پوست
وجود تراکم بالایی از انواع مختلف ویتامین‌ها، مواد معدنی، و آنتی‌اکسیدان‌های ضروری در چلغوز، این دانه‌ی خوراکی را به ماده‌ی غذایی فوق‌العاده مفیدی برای مراقبت از پوست تبدیل کرده است. ویتامین E و آنتی‌اکسیدان‌ها به کند کردن فرایند پیری کمک می‌کنند. چلغوز به خاطر خاصیت ضد التهابی‌اش برای انواع پوست‌های حساس نیز بسیار مناسب است. این دانه‌ی خوراکی پوست را تغذیه می‌کند و از آن در برابر وضعیت‌های شایع مختلف محافظت می‌کند. به علاوه، چلغوز دارای اثر مرطوب کنندگی عالی برای پوست نیز هست.
روغن چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) برای ماساژ درمانی بسیار مناسب است زیرا دارای خواص درمانی است. این روغن به تسکین برخی مشکلات پوستی نظیر خارش، پسوریازیس، کورک، اگزما، گال، و زخم کمک می‌کند. این دانه‌ی خوراکی ظاهر جوان و تازه‌ای به پوست می‌بخشد.
کرم لایه‌بردار حاصل از ترکیب چلغوز خام و روغن نارگیل با زدودن سلول‌های مرده‌ی پوست از سطح آن، باعث جوانی دوباره‌ی پوست می‌شوند. به علاوه، چلغوز به خاطر خواص آبرسانی و مرطوب کنندگی عالی‌اش، به عنوان دارویی برای تسکین خشکی پوست شناخته می‌شود.
۱۲. بهبود سلامت مو
چلغوز منبعی از ویتامین E به شمار می‌رود؛ ویتامین E برای بهبود رشد مو مفید است. به علاوه، این دانه پوست سر را در وضعیت مناسبی قرار می‌دهد. روغن چلغوز به افراد مبتلا به ریزش یا نازکی مو در مبارزه علیه این وضعیت کمک زیادی می‌کند.
این دانه‌های خوراکی حاوی مقادیر بالایی از پروتئین هستند. پروتئین موجود در چلغوز از مو در برابر آسیب‌ها محافظت می‌کند و آن را قوی، سالم، و درخشان نگه می‌دارد.
۱۳. مفید برای سلامت عضلات
میزان پروتئین موجود در چلغوز یا دانه‌ی درخت کاج ۲۴٪ است، که از خستگی مفرط غضلات پیشگیری می‌کند. بنابراین، با مصرف این آجیل به صورت منظم، می‌توانید از دردهای عضلانی و رگ به رگ شدن عضلات جلوگیری کنید. لیزین پروتئینی است که مسئول کنترل فشار خون است. این ماده در چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) به وفور یافت می‌شودد، و بنابراین، مصرف این آجیل به طور منظم می‌تواند از ابتلای شما به فشار خون بالا پیشگیری کند.
۱۴. مفید برای دوران بارداری
چلغوز یا دانه‌ی درخت کاج به عنوان آجیلی بسیار مفید در دوران بارداری شناخته می‌شود. این به خاطر آن است که چلغوز سرشار از مواد مغذی است، که نوعی خوراکی به حساب می‌آید که زنان باردار باید امتحان کنند.
به علاوه، چلغوز سرشار از فیبر است که این می‌تواند به رفع یبوست، که یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است کمک کند.
سوای این، آهن و پروتئین موجود در این آجیل بسیار مفید هستند به ویژه اگر زن باردار گیاهخوار باشد. آهن و پروتئین در سلامت مادر و نوزاد نقش مهمی ایفا می‌کنند. محتوای ویتامین C موجود چلغوز یا دانه‌ی درخت کاج در جذب آهن بسیار تاثیرگذار است.
۱۵. مبارزه با التهاب و پیری زودرس
مصرف منظم چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) می‌تواند به شما کمک کند فرایند پیری را کند کنید و به تاخیر بیندازید. این اساسا به خاطر خواص ضد التهابی آن است. چرا این مورد حائز اهمیت است؟ چون دریافته‌اند که التهاب رابطه‌ی بسیار شدیدی با پیری دارد. دانشمندان حتی اصطلاحی برای آن ساخته‌اند – «التهابیدگی»!
چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) مثل اکثر آجیل‌ها حاوی یک سری مواد شیمیایی گیاهی قدرتمند است که التهاب را در بدن کاهش می‌دهند. در مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶ دریافتند کسانی که مرتبا آجیل می‌خورند در کل التهاب کمتری را تجربه می‌کنند.
۱۶. تقویت سیستم ایمنی بدن
ماده‌ی معدنی مهم دیگری که در چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) یافت می‌شود روی است. ۱۰۰ گرم از این آجیل ۶.۴ میلی گرم روی به بدن شما وارد می‌کند – حدود ۴۳٪ از مقدار توصیه شده‌ی روزانه. حدودا ۵۰ سال پیش، دانشمندان کشف کردن که بیماران مبتلا به کمبود روی راحت‌تر در سنین جوانی و در مواجه با عفونت‌ها جان خود را از دست می‌دهند. از آن زمان به بعد، این ماده ی معدنی به عنوان عنصری حیاتی برای سیستم ایمنی بدن شناخته می‌شود. برای آنکه خیالتان از عملکرد قدرتمند سیستم ایمنی بدنتان راحت شود حتما خوراکی‌های سرشار از روی مانند چلغوز بخورید.
۱۷. درمان علائم سندرم پیش از قاعدگی
سندرم پیش از قاعدگی می‌تواند برای بسیاری از زنان ایجاد ناراحتی بکند. اگر علائم آن بسیار شدید باشند، حتی می‌توانند باعث استرس‌زا شدن فعالیت‌های منظم روزمره بشوند. زنانی که سطح منیزیم کمتری دارند بیشتر در معرض خطر تجربه‌ی نوع شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی هستند. در سال ۲۰۱۰، مطالعه‌ی دوسو-کور (مطالعه‌ای که در آن واملی که می‌تواند باعث منحرف شدن نتیجه آزمایش شوند هم از دید شرکت‌کننده و هم از دید مسئول (یا مسئولان) انجام آزمایش مخفی می‌مانند) در مجله‌ی تحقیقات پرستاری و مامایی ایران به چاپ رسید.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که خوراندن منیزیم و ویتامین B6 به آزمایش شوندگان به طرز چشمگیری از شدت سندرم پیش از قاعدگی در آن‌ها می‌کاهد. شما می‌توانید با خوردن چلغوز از هر دوی این مواد مغذی بهره‌مند شوید.
۱۸. وضعیت دستگاه گوارش را بهبود می‌بخشد
چلغوز سرشار از فسفر نیز هست. این ماده‌ی معدنی برای حیات بشر ضروری است، و دومین ماده‌ی معدنی فراوان موجود در بدن بعد از کلسیم است. علاوه بر ضرورت وجود آن برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها، برای گوارش نیز مفید است. اول از همه، این عنصر اسیدها را خنثی می‌کند تا سطح pH بدنتان را متعادل نگه دارد. این ماده حائز اهمیت است چون نشان داده شده است که سیستم گوارشی برای عملکرد بهینه به تعادل pH خوبی نیاز دارد. از آنجایی که فسفر یک الکترولیت است، گمان می‌رود برای درمان یبوست، اسهال، و نفخ نیز مفید باشد.
۱۰۰ گرم چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) حاوی ۵۷۵ میلی گرم فسفر است – یعنی ۵۷٪ مقدار توصیه شده‌ی روزانه.
۱۹. کمک به سم زدایی بدن
فایده‌ی مهم دیگر فسفر موجود در چلغوز اثر سم زدایی آن است. همان طور که احتمالا می‌دانید، داشتن کلیه‌های سالم برای داشتن سلامتی بهینه ضروری است. آن‌ها سطوح مایعات را در بدن تنظیم می‌کنند و مواد زائد را از جریان خون‌تان می زدایند. برای آن که کلیه‌ها بتوانند کار خود را خوب انجام دهند به فسفر نیاز دارند. فسفر به آن‌ها کمک می‌کند از طریق ادرار مواد زائد و سمی بدن را دفع کنند. قبل از آنکه به امید سم زدایی بدنتان خوردن آب میوه یا روزه‌گرفتن را شروع کنید، حتمن مطمئن شوید که کلیه‌های‌تان به درستی کار خود را انجام می‌دهند.
۲۰. جلوگیری از حمله‌ی ویروسی
چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) فایده‌های بیشتر دیگری نیز دارد. چلغوز از حمله‌ی ویروسی جلوگیری می‌کند. با مصرف این آجیل، می‌توانید از پخش شدن آنفولانزا و ویروس هرپس (تبخالی) در بدن جلوگیری کند. چلغوز حاوی پلی‌ساکارید است، که به مبارزه با ویروس‌های مختلفی که سلامتی را تهدید می‌کنند کمک می‌کند.
تا این‌جا به فواید چلغوز برای سلامتی اشاره کردیم. ولی اکنون، قصد داریم به برخی پرسش‌های مهم در خصوص این دانه‌ی خوراکی پاسخ دهیم.
آیا مصرف چلغوز در دوران بارداری مفید است؟
بسیار زیاد. زیرا چلغوز بسیار مغذی است؛ این دانه‌ی خوراکی حاوی آن دسته از مواد مغذی است که زنان باردار باید آن‌ها را مصرف کنند.
چلغوز سرشار از فیبر است و می‌تواند به تسکین یبوست کمک کند؛ یبوست یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است. هم‌چنین، آهن و پروتئین‌های موجود در چلغوز فایده‌ی ویژه‌ای برای زنان باردار دارند؛ به خصوص آن دسته از زنانی که گیاهخوار هستند. آهن و پروتئین نقش بسیار مهمی در سلامت مادر و نوزاد ایفا می‌کنند.
چلغوز حاوی ویتامین C نیز هست (اگرچه نه به مقدار زیاد)؛ ویتامین C به شکل موثری به جذب آهن کمک می‌کند. با وجود این، به خاطر داشته باشید، همیشه بهتر است چلغوز را به شکل طبیعی مصرف کنید.
تا این‌جا اطلاعات مفیدی در خصوص چلغوز به دست آورده‌اید؟ اکنون اگر تمایل دارید درباره‌ی چگونگی خرید و نحوه‌ی نگهداری از آن نیز اطلاعاتی به دست بیاورید، به مطالعه‌ی این مقاله ادامه دهید.
نحوه‌ی انتخاب و ذخیره‌ی چلغوز چگونه است؟
نحوه‌ی انتخاب
الف. هنگام خرید چلغوز از فروشگاه‌های مواد غذایی، همواره به دنبال محصولی باشید که دارای رنگ قهوه‌ای روشن، و ظاهری سفت و یک دست باشند. سعی کنید این دانه‌ها را از ارتفاعی کوتاه به پایین بیندازید؛ اگر آن‌ها صدای به هم خوردن جسم فلزی تولید کردند، کیفیت خوبی دارند.
ب. دانه‌های چلغوزی بخرید که سنگین و بدون ترک باشند.
پ. از انتخاب دانه‌های چلغوزی که بوی ترشیدگی می‌دهند، خودداری کنید.
ت. هم‌چنین، دانه‌های داخل غلاف و فرآوری شده‌ی چلغوز را نیز می‌توانید در بسته‌های پلاستیکی درب بسته از برخی فروشگاه‌های مواد غذایی خریداری کنید. اگر می‌خواهید برای این محصول پول پرداخت کنید، همواره سعی کنید آن را از مراکز معتبر خریداری کنید تا از تازگی و سلامت آن مطمئن باشید.
نحوه‌ی ذخیره‌سازی
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، چلغوز را می‌توانید به صورت بدون پوست یا با پوست از برخی فروشگاه‌های مواد غذایی خریداری کنید.
عمر مفید دانه‌های بدون پوست چلغوز برای نگهداری نسبتا از دانه‌های با پوست چلغوز طولانی‌تر است. این محصول را می‌توانید تقریبا به مدت ۳ تا ۴ ماه نگهداری کنید.
دانه‌های داخل غلاف چلغوز را نمی‌توان به خوبی به مدت طولانی نگهداری کرد. این دانه‌ها به آسانی آسیب می‌بینند؛ به خصوص اگر در مکانی گرم و مرطوب نگهداری شوند. بنابراین، بهتر است این دانه‌ها را در مکانی خشک و خنک نگه بدارید.
مطالب مهم و مفید در خصوص چلغوز به این‌جا ختم نمی‌شوند. اگر مایل هستید درباره‌ی راه‌های مختلفی که می‌توانید دانه‌های چلغوز را آماده و طبخ کنید، اطلاعات بیش‌تری به دست بیاورید، ادامه‌ی این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.
چه نکات مهمی درباره‌ی گنجاندن چلغوز در رژیم غذایی وجود دارند؟
چلغوز را می‌توان به چند روش مختلف در آشپزی استفاده کرد. در ادامه‌ی این مقاله، به برخی روش‌ها جهت افزودن این دانه‌ی سالم و خوشمزه به دستور غذایی روزانه‌تان اشاره می‌کنیم:
الف. افزودنی ترد (کرانچی) به برخی خوراکی‌ها
چلغوز را می‌توان به عنوان یک افزودنی ترد (کرانچی) به شکلات، کلوچه‌ها، بیسکوئیت‌ها، گرانولا، شیرینی‌ها، و کیک‌ها اضافه کرد. به علاوه، از چلغوز می‌توان در تهیه‌ی نان کامل، پیتزا خانگی، و بسیاری دیگر از دسر‌ها نظیر ساندی و دستورالعمل‌های بستنی استفاده کرد.
ب. سس سالاد یا چاشنی اسموتی
هم‌چنین، می‌توانید از چلغوز بو داده شده در سس سالاد یا معجون و اسموتی‌های میوه‌ای نیز استفاده کنید.
پ. چاشنی مغذی برای انواع مختلفی از غذاهای خوشمزه
دانه‌های چلغوز را در غذاهای مختلف گوشتی، ماهی، و سبزیجات استفاده کنید. با پختن، سرخ کردن یا تفت دادن این دانه‌ی خوراکی می‌توانید چاشنی دلپذیر و مغذی برای مرغ، ماهی، و توفو تهیه کنید.
چه نکاتی درباره‌ی آماده‌سازی و طبخ چلغوز وجود دارند؟
الف. اگر برای مهمان آشپزی میکنید، به آن‌ها بگویید که برای آشپزی از دانه‌های چلغوز استفاده میکنید. بیشتر آدم‌هایی که به آجیل حساسیت دارند، غالبا به چلغوز نیز حساسیت خواهند داشت.
ب. بو دادن چلغوز بهترین طعم را به آن می‌بخشد.
پ. بادام پخته شده و خلال بهترین جایگزین برای چلغوز در دستورالعمل‌های آشپزی مختلف به شمار می‌رود.
ت. به یاد داشته باشید، گونه‌های چینی چلغوز نسبت به گونه‌های مدیترانه‌ای و ایتالیایی آن دارای طعم قوی‌تری هستند.
راه‌های دیگری نیز برای استفاده از چلغوز در آشپزی وجود دارند. دو نمونه از این راه‌ها را در ادامه معرفی خواهیم کرد.
دستورالعمل‌های تهیه‌ی خوراکی‌های خوشمزه با استفاده از چلغوز
الف. سالاد آووکادو و اسفناج با چلغوز
مواد مورد نیاز
الف. یک بسته اسفناج تازه، شسته شده و خشک شده
ب. یک عدد آووکادو، برش داده شده
پ. یک چهارم فنجان چلغوز بود داده شده
ت. ۳ قاشق غذاخوری روغن زیتون
ث. ۱ قاشق غذاخوری آب لیموی تازه
ج. نمک و فلفل، در صورت نیاز
دستورالعمل
الف. روغن زیتون، آب لیمو، نمک، و فلفل را به خوبی با هم مخلوط کنید.
ب. تمام مواد را در یک کاسه بریزید و با هم مخلوط کنید.
پ. اکنون می‌توانید این سالاد خوشمزه را نوش جان کنید.
ب. چلغوز شور و شیرین
مواد مورد نیاز
الف. حدود ۲۰۰ گرم آرد کیک‌پزی
ب. نصف فنجان پودر شکر
پ. یک چهارم فنجان نشاسته
ت. ۵ الی ۸ قاشق چای خوری نمک، جداگانه
ث. حدود ۸۵ گرم پنیر خامه‌ای بدون چربی
ج. ۲ قاشق غذاخوری کره
چ. اسپری روغنی مخصوص آشپزی
ح. ۱ الی ۳ فنجان شکر دانه ریز
خ. ۱ قاشق چای خوری عصاره‌ی وانیل
د. ۲ عدد تخم مرغ بزرگ
ذ. نصف فنجان چلغوز
دستورالعمل
الف. ابتدا، فر را روی دمای ۲۰۰ درجه سانتی گراد تنظیم کنید.
ب. آرد را به آرامی با قاشق داخل پیمانه بریزید. اکنون آرد، پودر شکر، نشاسته‌ی ذرت، و ۱ الی ۸ قاشق چای خوری نمک را با هم ترکیب کنید و خوب به هم بزنید.
پ. پنیر خامه‌ای و کره را در دستگاه مخلوط‌کن، به اندازه‌ای با هم مخلوط کنید که تا حدودی یک دست شوند. این مخلوط را به سینی فر فلزی ۹ اینچی منتقل کنید؛ پیش از این کار باید سطح سینی را با اسپری مخصوص به روغن آغشته کنید. مواد را به صورت یک دست در سطح سینی پخش کنید. سینی را به مدت ۲۰ دقیقه یا تا زمانی که مواد نسبتا قهوه‌ای رنگ شوند، در فر ۲۰۰ درجه سانتی گراد قرار دهید.
ت. دمای فر را تا حدود ۱۶۰ درجه سانتی گراد پایین بیاورید.
ث. اکنون شربت، شکر دانه ریز، و عصاره‌ی وانیل را با هم ترکیب کنید – دائما با همزن مواد را به هم بزنید. دانه‌های چلغوز را نیز اضافه کنید. مخلوط شربت را روی سطح سینی پخش کنید؛ به طوری که دانه‌های چلغوز به صورت یک دست در سطح مواد پخش شوند. باقی مانده‌ی نمک را نیز روی سطح مواد بریزید.
ج. سینی را به مدت ۲۵ دقیقه داخل فر، با دمای حدود ۱۶۰ درجه‌ی سانتی گراد قرار دهید. در نهایت، اجازه دهید خنک شود.
چ. بعد از خنک شدن، مواد را با چاقو به قطعات کوچک تقسیم، و نوش جان کنید.
این دو خوراکی که دستورالعمل‌های تهیه‌شان را در این بخش توضیح دادیم، مطمئنا بسیار خوشمزه و دلپذیر هستند. اکنون، در ادامه‌ی این مقاله به برخی حقایق جالب درباره‌ی چلغوز اشاره خواهیم کرد.
چه حقایق جالبی درباره‌ی چلغوز وجود دارند؟
الف. با این‌که رسیدن بیشتر دانه‌های چلغوز حدود ۱۸ ماه طول می‌کشد، این مدت برای برخی گونه‌های کاج تا ۳ سال ادامه می‌یابد.
ب. درختان کاج از طریق تولید میوه‌های مخروطی شکل تولید مثل می‌کنند؛ این ساختارهای مخروطی شکل حاوی اندام‌های جنسی نر و ماده هستند.
پ. دانه‌های درخت کاج دارای بال هستند و با نیروی باد در اطراف پخش می‌شوند.
ت. چلغوز اروپایی به عنوان یک محصول غذایی لوکس به شمار می‌رود. هر کیلو از این محصول بیش از ۱۰۰ یورو به فروش می‌رسد.
ث. چلغوز چینی دارای ته مزه‌ی تلخی است، در حالی که نوع پاکستانی آن شیرین‌تر است.
در این بخش از مقاله، به برخی عوارض جانبی مصرف چلغوز نیز می‌پردازیم.
عوارض جانبی مصرف چلغوز
الف. بروز حساسیت
آدم‌هایی که به مصرف آجیل حساسیت دارند، ممکن است به مصرف چلغوز نیز حساسیت داشته باشند.
ب. بروز مشکل در دوران بارداری و شیردهی
آری؛ پیش‌تر در مورد فواید این دانه‌های خوراکی در طول دوران بارداری صحبت کردیم. ولی توصیه می‌شود در مصرف چلغوز زیاده‌روی نکنید. ولی درباره‌ی عوارض جانبی مصرف چلغوز در دوران شیردهی اطلاعات اندکی در دسترس است. با این حال، توصیه می‌کنیم قبل از مصرف چلغوز در دوران بارداری و شیردهی با پزشک مشورت کنید.
پ. عوارض جانبی مصرف مکمل چلغوز
برخی مکمل‌های حاوی روغن چلغوز (به خصوص روغن چلغوز سیبری) ممکن است وضعیت بیماران مبتلا به تشنج را وخیم‌تر کنند. در این خصوص با پزشک مشورت کنید.
نتیجه‌گیری
چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) حاوی ترکیبی عالی از مهمترین مواد مغذی ضروری برای بدن است. به رغم وجود مواد مغذی فراوان در این دانه‌ی خوراکی، افزودن چلغوز به رژیم غذایی روزانه ضرری به همراه ندارد.
پاسخ‌های کارشناسان به برخی پرسش‌های خوانندگان
الف. مصرف چلغوز چه مشکلی برای دهان ایجاد می‌کند؟
۱۲ الی ۴۸ ساعت پس از مصرف چلغوز ممکن است مزه‌ی دهان به طور مرموزی تغییر کند و مزه‌ی فلز در دهان ایجاد شود. برخی‌ها به این وضعیت سندرم دهان کاجی می‌گویند. با وجود این، این وضعیت بدون به جا گذاشتن هیچ عارضه‌ی جانبی خطرناکی به مرور زمان بهبود می‌یابد.
ب. چرا چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) گران است؟
زیرا این دانه‌ها معمولا به صورت دستی برداشت و جمع‌آوری می‌شوند. این دانه‌ها داخل میوه‌های مخروطی شکل درخت کاج قرار دارند، و برای جمع‌آوری آن‌ها زمان و انرژی زیادی صرف می‌شود.
پ. چلغوز در کجا تولید می‌شود؟
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، چلغوز از داخل میوه‌های مخروطی شکل درخت کاج جمع‌آوری می‌شود.
ت. آیا دانه‌های همه‌ی انواع درختان کاج قابل خوردن هستند؟
بله. با این حال، کیفیت و طعم این دانه‌ها در گونه‌های مختلف درخت کاج متفاوت هستند.
ث. چه تعداد چلغوز (دانه‌ی درخت کاج) را می‌توان در طول روز مصرف کرد؟
مصرف حدود ۱۵ الی ۲۰ عدد (حدود ۳۰ گرم) چلغوز در طول روز بی ضرر است.
ج. آیا چلغوز را می‌توان در رژیم غذایی پارینه سنگی نیز قرار داد؟
بله. از آن‌جا که مصرف آجیل و دانه‌های خوراکی در رژیم غذایی پارینه سنگی توصیه می‌شود، می‌توانید چلغوز را نیز به این رژیم غذایی بیفزایید.