بهترین نویسندگان تاریخ: ۲۵ نویسنده مشهور که دنیا را تغییر دادند
واژگانی که به رشتهی تحریر در میآیند قدرت آفرینش ایدهها، الهام بخشی به انقلابها، و تغییر شیوهی نگرش ما نسبت به خودمان و جایگاهمان در تاریخ را دارند. این قدرت در هیچ کجا آشکارتر از آثار نویسندگان موجود در این فهرست نیست. این ۲۵ نویسنده با سبکها و عقایدشان جهان و به تبع آن دنیای نویسندگی را تغییر دادند، و آثاری خلق کردند که – از حماسههای افسانهای تا مکاتب فلسفی – تاثیری همیشگی و پایدار بر مردم و فرهنگهای سرتاسر جهان بر جای گذاشته است. (و برای اثبات این مدعا باید به تعداد نفراتی از این فهرست که برندهی جایزهی نوبل شدهاند نگاهی انداخت.) حتی اگر به عنوان یک پژوهش دانشگاهی هم به سراغ این متن نیامدهاید، اما به خودتان لطفی بکنید و همراه با ما به فهرست ۲۵ بهترین نویسندگان تاریخ که دنیا را تغییر دادهاند نگاهی بیندازید.
۱. ویلیام فاکنر
ویلیام فاکنر، یکی از با نفوذترین و بهترین نویسندگان تاریخ برخاسته از جنوب ایالات متحده، در اوایل قرن بیستم بیوقفه مجموعهای از آثار داستانی را روانهی بازار کرد که چند سالی طول کشید تا در میان اکثریت مخاطبان مقبولیت گستردهای پیدا کند. بین سالّای ۱۹۲۹ و ۱۹۶۳، او چهار رمان منتشر کرد – خشم و هیاهو، گور به گور، روشنایی در ماه اوت، و آبشالوم آبشالوم! – که سبک جریان سیال ذهن وی و اکتشافاتش در زمینهی فناپذیری را با استفاده از شخصیتهایی که در میسیسیپی خلق شدهاند نشان میدهند. او همچنین فیلمنامههایی برای کارگردان معروف هاوارد هاکس نوشت،که با نامهای خواب ابدی و داشتن و نداشتن منتشر شدند، اما این مجموعهی آثار ادبیاش بود که وی را در سال ۱۹۴۹ برندهی جایزهی نوبل ادبیات کرد، که سطح جدیدی از شهرت را برای او رقم زد. او بر نویسندگان بزرگی تاثیر گذاشته است از جنوب آمریکا گرفته تا سرتاسر کشور و حتی سایر کشورها.
۲. گابریل گارسیا مارکز
گابریل گارسیا مارکز، که در ۱۹۲۷ در کلمبیا به دنیا آمد، کار ادبی خود را به عنوان یک خبرنگار آغاز کرد، که در آن دوران او و چند تن از نویسندگان دیگر گروه بارانکیلا را تشکیل دادند تا آثارشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و الهام بخش همدیگر باشند. بعدها گارسیا مارکز به دنیای داستان نویسی ورود کرد و رمان «صد سال تنهایی» را نوشت، اثری خیره کننده که از کشور زادگاهش و جنگی که شاهد آن بوده الهام گرفته است. این کتاب اولین اثر جدی و بزرگ این نویسنده در حوزهی رئالیسم جادویی بود، آمیزهای از چند ژانر که برای مدت چند دهه عمدهی آثار وی را تحت تاثیر قرار داد. او همچنین «عشق در سالّای وبا» را نوشت، داستان عاشقانهی غیر سنتی که از منظری منحصر به فرد به موضوع عشق میپردازد. اکتشافات او در زندگی دربارهی روابط و انزوا برای او جایزهی نوبل را به همراه آورد.
۳. هنریک ایبسن
هنریک ایبسن، زادهی ۱۸۲۸ در نروژ، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین شخصیتهای نمایشنامهی مدرن و پایهگذار جنبش مدرن تئاتر به حساب میآيد. نمایشنامههای او به خاطر روش پرداختنش به مسائل اجتماعی و اخلاقی روز که با بیپروایی و صراحت بیشتری نسبت به جامعهی عصر ویکتوریا انجام میشد، ایبسن را به چهرهای احساس افروز در دنیای تئاتر تبدیل کرد. «خانهی عروسک» احتمالا مشهورترین اثر او در بین مجموعهی عظیم نمایشنامههایش است، و به خاطر حملهی کلامیاش به ازدواج در قرن ۱۹ام و نگرش ضد فمینیستی موجود در آن دوران در یادها ماندگار شده است. (مانند بسیاری از نویسندگان دیگر موجود در این فهرست، اثر ایبسن به معیاری برای مردم طبقهی محروم، و در این مورد، زنان تبدیل شد). او در آثار بعدیاش مانند «هِدا گابلر» و «استاد معمار» حتی پا را فراتر گذاشت و به طور کل از تقریظ ویکتوریایی بر کتابش اجتناب کرد تا به مسائل اخلاقی پیچیدهی روز بپردازد.
۴. فرانتس کافکا
چند نویسنده وجود دارند که چنان تاثیری بر ادبیات به جا گذاشته باشند به نحوی که نامشان به صفتی توصیفی برای یادآوری سبک خودشان تبدیل شده باشد؟ این روزها، هر زمان داستانی لحن سوررئال یا دلهرهآور به خود میگیرد که پیچیدگی لاینحل یک سیستم ناشناخته را در بر دارد، به آن داستان میگویند داستان «کافکائي». «محاکمه» رمانی جانکاه است دربارهی مردی که توسط یک مسئول قضایی آگاه به خاطر جرمی که ماهیتش هیچگاه فاش نمیشود تحت پیگرد قانونی قرار میگیرد. «مسخ» نیز یک کتاب مشوش کننده است که در آن راوی به این آگاهی میرسد که به یک سوسک بزرگ تبدیل شده است. داستانهای کافکا به کاوش حوزهها و نواحی تاریکتر و بکرتر حالات انسان میپردازد، و هرچند او هنگام مرگش در سال ۱۹۲۴ فقط ۴۰ سال سن داشت (او از گرسنگی مرد چون بیماری سل خوردن غذا را برایش بسیار دردناک و دشوار کرده بود)، اما آثارش برای او به عنوان یکی از نابترین نویسندگان قرن بیستم شهرت و آوازهی بسیاری به همراه آورد.
۵. ویلیام باتلر ییتس
ویلیام ییتس، اولین مرد ایرلندی تاریخ که جایزهی نوبل ادبیات را برد، شاعری پیشگام و بدعت گذار بود که اثرش راهنمای بخشی از احیای هنر سلتی در بریتانیا و ایرلند بود که با عنوان احیای ادبیات ایرلندی از آن یاد میشود، جنبشی که در قرن بیستم با کمک ییتس و سایر نویسندگان هنر نویسندگی ایرلند را در معرض دید مخاطبان گستردهتری قرار داد. استفادهی او از نمادگرایی در سبک شعر سنتی الهام بخش نسلی دیگر از نویسندگان شد. شعر «رجعت دوباره» او حاوی استفادههای قدرتمند و امروزه معروف بسیار زیادی از تصویرسازی مسیحیت در نقد اجتماعی آن است.
۶. مری ولستونکرافت
مادر نویسندهی فرانکشتاین، مری شلی، حتی مدتّها قبل از آنکه رمان دخترش دنیا را تکان بدهد نویسندهای برجسته و شخصیتی شناخته شده بود. مری ولستونکرافت، زادهی ۱۷۵۹، قدرتی پیشتاز در فمینیسم و فلسفهی بریتانیا بود. مشهورترین اثرش «احقاق حقوق زنان»، که در آن معتقد است زنان مستحق برخورداری از تحصیلات بیشتر و فرصتهایی برابر با مردان هستند، و اینکه جامعه زنان را به جای همدم و همراه شوهرانشان، زینت آنها به حساب بیاورد نتیجهی غمانگیزی برایشان به بار آورد. رسالهاش، که در ۱۷۹۲، درست پنج سال قبل از مرگش منتر شد، به معیاری برای جنبش فکری رو به رشد تبدیل شد تا برای زنان حقوقی همسان با مردها را به بار بیاورد.
۷. هنری دیوید ثورو
بدون نوشتهها و مشاهدات قرن نوزدهمی هنری دیوید ثورو، قرن بیستم میتوانست بسیار متفاوتتر باشد. تفکرات مشتاقانهی او در مورد صلح و طبیعت در کتاب «والدن» الهام بخش هزاران ناتورالیست شد، و کتاب «نافرمانی مدنی»اش که در آن راجع به ضرورت مقاومت توام با آرامش در برابر دولتی غیر قانونی و غیر اخلاقی بحث میکند، به معیاری برای زندگی ماهاتما گاندی، و دکتر مارتین لوتر کینگ تبدیل شد، جونیور ثورو یک طرفدار الغای بردگی مشتاق و رهبر حوزهی فلسفهی متعالی بود، که (اساسا) به مردم میآموخت وضعیت معنوی کامل یک شخص به بهترین نحو از طریق شهود شخصی خودش به دست میآید و نه از طریق مذهبها و دینهای رسمی.
۸. فردریک داگلاس
فردریک داگلاس، که قبل از فرارش به سوی آزادی در دنیای بردگی به دنیا آمد، چراغ راه جنبش الغای بردگی قرن نوزدهم بود و نوشتههایش به او این امکان را میداد که به سرتاسر دنیا سفر کند و از برابری و عدالت حرف بزند. او سه خودشرححال نوشت که زندگی و سفرهایش را به تصویر میکشیدند و هر یک از آنها یک اثر کلاسیک به شمار میآیند: روایت زندگی فردریک داگلاس – یک بردهی آمریکایی، اسارت و آزادی من – و زندگی و اوقات فردریک داگلاس.
۹. آپتون سینکلر
آثار آپتون سینکلر به عنوان یک روزنامه نگار و رمان نویس جزو لاینفک بعضی از بزرگترین تغییرات در حوزهی صنعت و بهداشت عمومی در نیمهی اول قرن بیستم بود. رمان «جنگل» او در سال ۱۹۰۶، اوج جنبش ماکریکین (سرگینکاوی) (جنبش ژورنالیستی افشاء فساد در سطوح بالا) بود و سینکلر هفتهها وقت صرف کند و کاو کارخانهی بستهبندی گوشت در شیکاگو کرد تا حقایقی مستدل و متاسفانه ناخوشایند برای نوشتن کتابش پیدا کند. وقتی این گوشتها در بازار عرضه شد، مردم از وضعیت ناسالمی که او توصیف کرده بود وحشت زده شدند و فروش گوشت در ایالات متحده کاهش یافت. تاثیر این کتاب دولت را مجبور کرد در سلامت غذا نقش مهمتری ایفا کند و نهایتا به تصویب قانون غذا و داروی سالم در ۱۹۰۶ منجر شد.
۱۰. خوزه مارتی
خوزه مارتی، قهرمان ملی کوبا، اغلب به خاطر نوشتهها و کار سیاسیاش که در آن به بحث در مورد استقلال کوبا از اسپانیا در قرن ۱۹ام میپردازد، «پدر استقلال کوبا» نامیده میشود. نوشتههای او بیشتر به گرفتن حق حاکمیت از تمام حاکمان خارجی من جمله ایالات متحده اختصاص یافته بود. مارتی در عملیاتی در ۱۸۹۵ در گذشت، یعنی سه سال قبل از آنکه کوبا به رویای استقلال خود دست پیدا کند.
۱۱. هریت بیچر استو
هریت بیچر استو، یکی دیگر از طرفداران سرسخت الغای بردگی که علیه برده داری شورید، بیشتر از هر چیزی به خاطر رمانش «کلبهی عمو تام» معروف است که در سال ۱۸۵۲ منتشر شد. این کتاب به تفصیل به شرح زندگی بردهّها به شیوهای واقعگرایانه میپردازد و کمک میکند مسائل نابرابری را برای میلیونها آمریکایی قابل درک و قابل پذیرش کند. این کتاب تا چه حد محبوب بود؟ این رمان پرفروشترین رمان قرن ۱۹ام بود و دومین کتاب پر فروش قرن بعد از کتاب مقدس. جالب اینکه، با اینکه استو میخواست شخصیت اصلی داستان یعنی تام بردهای نجیب و مسیحی باشد، اما گونههای مختلفی از «نمایش تام» که از قانون ضعیف حق کپی رایت استفاده کرده بودند در جای جای کشور برپا شدند و اغلب در نمایشهایی که به روی صحنه میرفتند شخصیتها با آنچه مد نظر رمان و نویسندهی آن بود فرق داشتند. گسترش این نمایشها، و همچنین کلیشهّهای فرهنگی رایج الهام گرفته شده از کتاب، نهایتا عبارت «عمو تام» را به اصطلاحی جعلی تبدیل کرد که هدفش آن بود تا آمریکایی- آفریقاییها به گونهای تصویرسازی شوند که گویی خیلی مشتاق خوشحال کردن سفید پوستّها هستند. هنوز هم، هیچ شک و انکاری در تاثیرگذاری عظیم استو وجود ندارد.
۱۲. چارلز داروین
نادیده گرفتن نقش یا اهمیت کار چارلز داروین به عنوان یک دانشمند در دههی ۱۸۰۰ میلادی غیر ممکن است. تئوری تکامل او و نیای مشترک با حیوانات از آن زمان به بعد تمام خوانندگان را دچار دوگانگی عجیبی کرده است. او کتابهای متعددی در باب این موضوع نوشت، اما شناخته شدهترین کتابش احتمالا «خاستگاه گونهّها» در دههی ۱۸۵۹ باشد، که پایههای زیست شناسی تکاملی را بنا نهاد و جهان را برای همیشه تغییر داد. اثر آن بر مطالعات علمی و دکترینهای مذهبی بسیار زیاد بوده است.
۱۳. توماس آکویناس
سنت توماس آکویناس، که از سال ۱۲۲۵-۱۲۷۴ میزیسته است، یک شخصیت دینی محور بود که نوشتههایش همچنان توسط خداپرستان در سرتاسر جهان خوانده و ستوده میشوند. او به عنوان یکی از بزرگترین فیلسوفان در تاریخ کلیسای کاتولیک مورد احترام است و این احترام به خاطر آثارش Summa Theologica (خلاصهی الهیات) و Summa contra Gentiles (خلاصهای علیه غیرمذهبیون) است. به رغم این حقیقت که خلاصهی الهیات نیمه تمام ماند، اما به متن زیربنایی و اصلی محافل دینی تبدیل شد و آموزههای کلیسا را یکجا جمعآوری کرد. آثار او حتی به ایجاد یک مکتب فلسفی دربارهی آنها منجر شد: مکتب تومیسم.
۱۴. توماس پین
مدتها قبل از آنکه این پدر بنیانگذار (ایالات متحدهی آمریکا) آثارش را به مردم عرضه کند، به خاطر نوشتههای سیاسیاش که در رسالهی «عقل سلیم» نگاشته شده بود فرد صاحب نامی به شمار میرفت. او به شدت اعتقاد داشت که باید آمریکا از بریتانیا مستقل شود، و انگلستان را به سوی این مستعمره ترک کرد تا بخشی از انقلاب آمریکایی در حال شکل گیری باشد. رسالهی او موفقیت بینظیری کسب کرد و به تحریک و تعیین جهت افکار عمومی پنهان در پس این انقلاب کمک کرد.
۱۵. کارل مارکس
کارل مارکس، مردی که هنوز هم نام او به خاطر بحث و استدلال پر شورش دربارهی فراز و فرودهای بازار آزاد، سیبل انتقادات است، مانیفست حزب کمونیست را به رشتهی تحریر در آورد، که یکی از قدرتمندترین و پر نفوذترین متون سیاسی تاریخ است. او اعتقاد داشت سرمایهداری نهایتا به خاطر تنش داخلی از هم میپاشد، و همین امر منجر به یک کمونیسم فاقد ملیت یا «ناب» میشود. مارکس این کتاب را به همراه فردریش انگلس نوشت، کسی که همچنین با او سیستم اعتقادی معروف به مارکسیسم را پایهگذاری کرد.
۱۶. سیمون دو بووار
یکی از نویسندگان بزرگ قرن ۲۰ام و بازیگری کلیدی در جنبش فمنیستی کشورش، نویسندهی فرانسوی سیمون دو بووار با نوشتن کتاب «جنس دوم» که آزمایش و بررسیای بود از نقشی که زنان در طول تاریخ در جامعه ایفا کردهاند، بدعت گذاری متهورانهای انجام داد. این کتاب به مردانی میتازد که زنان را به عنوان موجودی «دیگر» که مرموز است میدانند، و مدعی میشود که آنها از این به عنوان بهانهای برای نادیده گرفتن زنان و عدم تمایل به درک کردنشان استفاده کردهاند. در این کتاب همچنین برای درک و مطالعه دربارهی نقش جنس در مقابل جنسیت کارهای دشوار و پیچیدهای انجام شده است.
۱۷. رنه دکارت
«من فکر میکنم، پس هستم.» این جملهی ساده جهان را تکان داد. رنه دکارت کمکهای بسیاری به حوزههای ریاضیات و فلسفه کرد، و کتاب «گفتار در روش» او حاوی عبارت معروفی است که رویکرد او را نسبت به مسئله ی وجود و عقلانیت متبلور میساخت. دکارت استدلالش این بود که تنها چیزی که به طور قطع میتواند بداند این است که چیزی برای فکر کردن وجود دارد، که چکیدهترین شکل و توضیح از وجود است.
۱۸. دانته آلیگیری
این شاعر قرون وسطائی به خاطر کتابش «کمدی الهی» معروف است، کاری پر زحمت و پر جزئیات که شامل سه مجلد است و یکی از بهترین آثار تاریخ به حساب میآید. سه جلد این شعر حماسی – برزخ، دوزخ، و بهشت – سفر دانته را به جهنم و برزخ، و بهشت به تصویر میکشد و به صورت یک روح سفری را از جهان به سمت خدا میپیماید. قدرت و موفقیت او به دانته کمک کرد لقب «شاعر والامقام» را از آن خود کند.
۱۹. آدام اسمیت
شاهکار آدام اسمیت، «ثروت ملل»، که اولین بار در ۱۷۷۶ منتشر شد دربارهی تئوری اقتصادی است که در باب فوائد یک اقتصاد بازار آزاد بحث میکند. بسیاری از تئوریها و مباحث و نظرات اقتصادی امروز را میتوان در این اثر اسمیت ریشه یابی کرد. کتابی که پیشتر منتشر کرده بود، نظریه عواطف اخلاقی، دربارهی «دست نامرئی»، یا جنبهی خود به خود قابل تنظیم بازار آزاد بحث میکند.
۲۰. فیودور داستایفسکی
فیودور داستایفسکی، یکی از استادان به نام ادبیات روسیه، از رمانها و داستانهای کوتاهش برای کاوش عمیق روابط، روانشناسی، و اعتقادات مذهبی انسانها استفاده میکرد. «جنایت و مکافات» به موضوع اخلاق به طریقی بیپرده و سیال میپردازد، و آخرین رمانش، «برادران کارامازوف»، نیز به خاطر تفکرات اخلاقیاش در باب طبیعت، خدا، و انتخابهای اخلاقی بسیار معروف است. آثار او بر بسیاری از سایر نویسندگان تاثیر گذاشت من جمله ارنست همینگوی و جیمز جویس.
۲۱. نیکولو ماکیاولی
معروفترین کار ماکیاولی، و کتابی که نام او را ورد زبانها کرد، تا پنج سال پس از مرگش منتشر نشد. «شهریار» یک رسالهی سیاسی دربارهی این بود که چگونه قدرت سیاسی را میتوان به دست آورد و آن را – اغلب از طریق اقدامات افراطی – حفظ کرد. در نتیجه، واژهی «ماکیاولیسم» خیلی زود به دایرهی واژگان مردم اضافه شد تا به معنی هر جنبش یا یک سری اقداماتی باشد که در آن قدرت به بهای قربانی کردن بیگناهان به دست میآید.
۲۲. زیگموند فروید
نام زیگموند فروید مترادف است با سلامت ذهنی. او حوزهی روانکاوی را بنیانگذاری کرد و به خاطر نظریهّایش دربارهی این که چگونه میل جنسی عامل اصلی اقدامات بشری است شهرت بدی پیدا کرد. او کتابها و مقالات متعددی در حوزهی روانپزشکی، من جمله «تفسیر خواب ها» و «فراسوی اصل لذت». نظریههای او انقلابی در روانپزشکی بود و تاثیری همیشگی بر این رشته به جای گذاشت.
۲۳. کارل یونگ
کارل یونگ، بازیگر اصلی دیگری در عرصهی موضوعات مربوط به مغز، به عنوان بنیانگذار روانشناسی تحلیلی صاحبنام است. مطالعات و نظریههای روانشناختی او به ابداع تعدادی از مفاهیم انجامید که هنوز هم استفاده میشوند، من جمله استفاده از نمونههای اولیه برای توضیح رفتار و وجود ناخودآگاه جمعی. ابزار ارزیابی روانپزشکی محبوب دیگر، آزمون شخصیت مایرز-بریگز، از دل نظریههای یونگ سر بر آورده است.
۲۴. افلاطون
افلاطون، شاگرد سقراط و آموزگار ارسطو، یکی از تاثیرگذارترین و مهمترین شخصیتهای تاریخ فلسفهی غرب است. نوشتههای او به مدت چندین قرن است که در سرتاسر دنیا منتشر و دست به دست میشود، و ۳۶ مناظره (گفت و شنود) و ۱۳ نامهی منصوب به او وجود دارد. گفت و گوهایش با سقراط (که در آن سقراط نقش اصلی مناظره را ایفا میکند) به کند و کاو دربارهی تعدادی از مسائل فلسفی میپردازد و نام آن «جمهور» است که در بین یکی از بهترین آثار افلاطون جای میگیرد. رسالهی جمهور، هنر و زیبایی را از دیدگاه افلاطون و سقراط به بهترین وجه نشان میدهد.
۲۵. ویلیام شکسپیر
دیگر چه میتوان گفت؟! ویلیام شکسپیر از نظر همگان و به درستی بهترین نویسندهی تاریخ زبان انگلیسی به شمار میرود. مجموعهی حیرت انگیز نمایشنامهها و اشعار او نمایش مدرن به طرقی بیشماری شکل داده و پایهریزی کرده است. کمدیهای او طنازانه و زیرکانهاند، و نمایشنامههایش – من جمله هاملت و مکبث – در بین بعضی از بهترین آثار خلق شدهی تاریخ قرار میگیرند. او نویسندهای است که فقط دنیا را تغییر نداد؛ بلکه به آفرینش آن نیز کمک کرد.