به طور خلاصه، آلرژی یا حساسیت به واکنش غیرمعمول یا بیش از اندازه‌ی بدن به دلیل تحریک ناشی از یک ماده‌ی خاص گفته می‌شود. علائم آلرژی معمولا شامل خارش چشم‌ها، خس‌خس سینه، و عطسه می‌شوند. واکنش‌های آلرژیک یا حساسیتی برای بسیاری از آدم‌ها صرفا ناراحت‌کننده و ناخوشایند هستند، ولی در برخی موارد می‌توانند زندگی بعضی از آدم‌ها را نیز تهدید کنند.
بر اساس تخمین مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده، بیش از ۶۰ میلیون نفر در این کشور هر سال دچار آلرژی می‌شوند.
سازمان بهداشت جهانی نیز تخمین می‌زند، حدود ۲۰ درصد از مردم جهان به نوعی دچار آلرژی یا حساسیت هستند.
تخمین زده می‌شود، در طول ۲۰۱۸، التهاب مخاط بینی آلرژیک (رینیت آلرژیک) به عنوان یکی از شایع‌ترین انواع آلرژی، حدود ۱۹.۲ میلیون فرد بزرگسال را در ایالات متحده گرفتار کرده است؛ این رقم تاکنون در حال افزایش بوده است.
در مجموعه مقالاتی که در سایت بازده درباره‌ی باورهای نادرست در مورد بیماری‌های مختلف قرار داده‌ایم، با استفاده از نظرات کارشناسان و بررسی پژوهش‌های علمی، تلاش کرده‌ایم حقیقت را از داستان ساختگی متمایز کنیم و به دنیای مجازی پر از معما و باورهای نادرست درباره‌ی مسائل پزشکی کمی شفافیت بدهیم.
به گفته‌ی دکتر امید مهدی‌زاده، متخصص گوش و حلق و بینی در مرکز پزشکی پراویدنس، در سانتا مونیکای کالیفرنیا، “در حال حاضر، آمار ابتلا به آلرژی در ایالات متحده رو به افزایش است.”
وی در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی گفت، “دانشمندان معتقدند، افزایش شیوع آلرژی محیطی به دلیل تغییر الگوهای آب و هوایی و افزایش گرده‌های درختان در ایالات متحده بوده است.”
با توجه به شیوع آلرژی یا حساسیت، آگاهی و رد باورهای نادرست درباره‌ی این وضعیت از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، به معرفی ۱۱ باور نادرست درباره‌ی آلرژی می‌پردازیم.
۱. آلرژی فقط در کودکان ایجاد می‌شود
بر اساس یکی از باورهای همیشگی و نادرست، وقتی آدم‌ها به بزرگسالی می‌رسند، دیگر به آلرژی مبتلا نمی‌شوند. این مسئله حقیقت ندارد.
برای مثال، پژوهشگران روی شیوع آلرژی‌های غذایی بین ۴۰۴۴۳ فرد بزرگسال در ایالات متحده مطالعه کردند. در زمان برگزاری این نظرسنجی، ۱۰.۸ درصد از شرکت‌کنندگان به آلرژی یا حساسیت غذایی مبتلا بودند.
این پژوهشگران دریافتند، در میان حدود نیمی از شرکت‌کنندگان مبتلا به آلرژی غذایی، این وضعیت دست‌کم در مورد آلرژی به یک ماده‌ی غذایی، در سن بزرگسالی آغاز شده است.
۲. هیچ درمانی برای آلرژی وجود ندارد
به طور کلی، بهترین راه برای به حداقل رساندن واکنش‌های حساسیتی، اجتناب از محرک‌ها است؛ چه این محرک یک ماده‌ی غذایی خاص باشد، چه نوعی حیوان. آلرژی‌ها به طور کامل از بین نمی‌روند.
با وجود این، با استفاده از برخی درمان‌های خاص می‌توان علائم آلرژی را به طور موثر کاهش داد. برای نمونه، ضد احتقان‌ها می‌توانند علائم آلرژی موجود در بینی را تسکین دهند؛ هم‌چنین، آنتی هیستامین‌ها و اسپری‌های بینی استروئیدی نیز می‌توانند موثر باشند.
به علاوه، ایمنی درمانی آلرژی نیز می‌تواند به کاهش علائم این وضعیت کمک کند. طبق گزارش کالج آمریکایی آلرژی، آسم، و ایمونولوژی، “ایمنی درمانی شامل افزایش تدریجی دوزهای مصرفی داروهای حاوی مواد یا آلرژی‌زاهایی است که بیمار به آن مواد یا محرک‌ها حساسیت دارد. افزایش تدریجی مصرف مواد آلرژی‌زا باعث می‌شود دستگاه ایمنی بدن به تدریج حساسیت کم‌تری به آن مواد نشان دهد؛ دلیل این مسئله احتمالا تحریک تولید یک آنتی بادی مسدودکننده در بدن باشد – این آنتی بادی باعث می‌شود بدن در مواجهه با مواد آلرژی‌زا در آینده علائم حساسیتی کم‌تری از خود نشان بدهد.”
۳. حساسیت غذایی و عدم تحمل غذایی معنی یکسانی دارند
این باور هم درست نیست: آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی دو وضعیت متفاوت هستند. وقتی دچار آلرژی یا حساسیت غذایی می‌شوید، پای دستگاه ایمنی بدن‌تان در میان است – معمولا این وضعیت با کارکرد آنتی بادی ایمونوگلوبولین E (IgE) در بدن ارتباط است.
در طول یک واکنش ایمنی ناشی از IgE، این آنتی بادی به گیرنده‌های سلول‌های خاصی از قبیل سلول‌های ماستوسیت و بازوفیل می‌چسبد. سپس این سلول‌ها هیستامین و سایر ترکیباتی را تولید می‌کنند که با سرعت زیاد باعث بروز علائم آلرژی در بدن می‌شوند.
از سوی دیگر، عدم تحمل غذایی ارتباطی با دستگاه ایمنی بدن ندارد، و علائم آن نیز به سرعت علائم آلرژی بروز نمی‌کند. و بر خلاف عدم تحمل غذایی که زندگی بیمار را تهدید نمی‌کند، آلرژی‌های غذایی در برخی موارد می‌توانند باعث مرگ شوند.
۴. آلرژی‌ها تا آخر عمر همراه بیمار خواهند بود
خوشبختانه، این مسئله نیز حقیقت ندارد. با این‌که برخی از آلرژی‌ها ممکن است برای همیشه همراه بیمار بمانند، دکتر مهدی‌زاده به مدیکال نیوز تودی گفته است، “برخی از آلرژی‌ها ممکن است به سادگی با افزایش سن به طور کامل برطرف شوند.”
احتمال برطرف شدن آلرژی در طول زمان به ماده‌ی آلرژی‌زا بستگی دارد. طبق توضیح پژوهشگرانی که درباره‌ی حساسیت‌های غذایی مطالعه کرده‌اند، “با این‌که آلرژی یا حساسیت به شیر، تخم مرغ، سویا، و گندم در کودکان معمولا با افزایش سن آن‌ها برطرف می‌شوند، حساسیت به بادام زمینی، آجیل‌های درختی، ماهی، و صدف ممکن است تا آخر عمر با آن‌ها همراه باشند.”
۵. حساسیت به بادام زمینی خطرناک‌ترین نوع آلرژی است
با این‌که حساسیت به بادام زمینی بسیار شایع است – طبق تخمین‌ها، ۶.۱ میلیون نفر در ایالات متحده به آن مبتلا هستند – و مسلما می‌تواند خطرناک نیز باشد، به هیچ وجه نمی‌توان میزان شدت آلرژی‌ها را رتبه‌بندی کرد. بدن برخی از افراد ممکن است به بادام زمینی واکنش خفیفی نشان بدهد، ولی برخی دیگر نیز شاید دچار آنافیلاکسی شوند.
با این‌که برخی از مواد غذایی خاص، نظیر آجیل‌های درختی، صدف، و تخم مرغ بیشتر از سایرین باعث آلرژی می‌شوند، عملا هر نوع ماده‌ی غذایی دیگر نیز می‌تواند باعث تحریک واکنش شود. شدت این واکنش به دستگاه ایمنی بدن افراد بستگی دارد.
۶. سرماخوردگی و آلرژی مثل هم هستند
با این‌که سرماخوردگی و آلرژی می‌توانند علائم مشابه‌ای داشته باشند – علائمی از قبیل گرفتگی بینی و آبریزش چشم، این دو وضعیت با یکدیگر متفاوت هستند. علائم سرماخوردگی به دلیل واکنش ایمنی بدن به ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، در حالی که آلرژی‌ها واکنش ایمنی بدن به مواد آلرژی‌زا هستند.
تفاوت مهم دیگر این دو وضعیت این است که دوره‌ی سرماخوردگی معمولا ۱ الی ۲ هفته طول می‌کشد، در حالی که آلرژی‌ها، در برخی موارد، می‌توانند دائمی باشند.
۷. گربه‌ها و سگ‌های مو کوتاه باعث تحریک آلرژی نمی‌شوند
این مسئله نیز درست نیست. برخی از نژادهای سگ یا گربه برای برخی از آدم‌ها ممکن است واکنش‌های حساسیتی کم‌تری ایجاد کنند، ولی این مسئله برای همه‌ی آدم‌ها صدق نمی‌کند. آلرژی‌ها توسط موی حیوان تحریک نمی‌شوند – معمولا سلول‌های مرده‌ی پوست (شوره)، بزاق، و ادرار این حیوانات آلرژی‌زا هستند.
به علاوه، به گفته‌ی آکادمی آمریکایی آلرژی، آسم، و ایمونولوژی، “مو یا خز حیوانات خانگی می‌تواند گرده‌ها، هاگ کپک، و سایر مواد آلرژی‌زای خارج از خانه را در خود جمع کند.”
۸. برخی از نژادهای سگ و گربه حساسیت کم‌تری ایجاد می‌کنند
بسیاری از آدم‌ها معتقدند برخی از نژادهای خاص سگ و گربه “هایپوآلرژنیک“ هستند؛ یعنی باعث تحریک آلرژی نمی‌شوند. با وجود این، این باور نیز نادرست است. طبق گزارش آکادمی آمریکایی آلرژی، آسم، و ایمونولوژی، “برخلاف باور عامه، هیچ نژاد هایپوآلرژنیک سگ یا گربه وجود ندارد. شوره‌های آلرژی‌زای گربه‌ها و سگ‌ها ارتباطی با بلندی یا کوتاهی مو یا خز حیوان، و هم‌چنین، میزان ریزش موی آن‌ها ندارند.”
۹. قرار داشتن مستمر در معرض حیوانات باعث کاهش آلرژی می‌شود
بر اساس یک نظریه‌ی رایج، اگر فرد مبتلا به حساسیت به حیوانی خاص مدتی با همان نوع خاص از حیوان زندگی کند، آلرژی وی به تدریج بهبود می‌یابد. ولی این نظریه درست نیست. در حقیقت، برخی از صاحبان حیوانات خانگی ممکن است به تدریج و به مرور زمان به حیوانات خود حساسیت پیدا کنند.
دکتر مهدی‌زاده در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی این چنین توضیح داده است: “وقتی دستگاه ایمنی بدن در برابر یک عامل آلرژی‌زا، نظیر یک حیوان خانگی، دچار واکنش یا حساسیت شود، اگر فرد به دفعات زیاد در معرض مو یا شوره‌ی آن حیوان خانگی قرار بگیرد، هم‌چنان دچار علائم آلرژی خواهد شد. ایده‌ی ایمونوتراپی (ایمنی درمانی) یا تزریق آلرژی و حساسیت‌زدایی فقط هنگامی کارساز می‌شود که تحت نظارت یک متخصص آلرژی انجام شود؛ فرایند درمان به گونه‌ای است که بیمار به میزان اندک در معرض عامل آلرژی‌زا قرار می‌گیرد و سپس، این موقعیت به تدریج افزایش می‌یابد.”
نتایج یک پژوهش مرتبط که در قالب مقاله‌ای در خصوص آلرژی‌های ناشی از حیوانات خانگی منتشر شدند نشان می‌دهند، قرار گرفتن در معرض حیوانات خانگی در خانه از سنین کودکی ممکن است از همان ابتدا احتمال ایجاد آلرژی را کاهش دهد. به عبارت دیگر، اگر از همان خردسالی، فرزندتان را با یک حیوان خانگی بزرگ کنید، احتمال ابتلای کودک‌تان به آلرژی به آن حیوان در حین رشد کاهش می‌یابد.
۱۰. آلرژی خطرناک نیست
خوشبختانه، آلرژی‌ها برای بسیاری از آدم‌ها صرفا ناراحت‌کننده و ناخوشایند هستند، ولی خطرناک نیستند. با وجود این، یک واکنش آلرژیک در برخی افراد می‌تواند باعث بروز آنافیلاکسی شود.
آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک جدی، و در برخی موارد، تهدیدکننده‌ی زندگی است. در طول بروز این وضعیت، میزان زیادی هیستامین در بدن ترشح می‌شود؛ و این مسئله باعث بروز واکنش التهابی خواهد شد.
علائم این وضعیت می‌توانند شامل دشواری در تنفس، خس‌خس سینه، درد و گرفتگی معده، اسهال، اضطراب، تورم پاها، دست‌ها، لب‌ها، چشم‌ها، و گاهی اوقات، دستگاه تناسلی، و از دست دادن هوشیاری باشند.
حتی آلرژی‌هایی نیز که شاید تا حدودی خفیف به نظر برسند، نظیر آلرژی‌های فصلی، می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند. التهاب مخاط بینی آلرژیک می‌تواند باعث کاهش کیفیت خواب، و در نتیجه، خواب‌آلودگی در روز شود. هم‌چنین، این وضعیت می‌تواند حفظ تمرکز را در محل کار با مشکل مواجه کند؛ به این ترتیب، فرد مبتلا ممکن است نتواند کار کند یا در محیط کار دچار حادثه شود.
پژوهشگران طی مطالعه‌ای در ۲۰۱۲ تاثیر التهاب مخاط بینی ناشی از آلرژی را بر ”کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی” ۶۱۶ شرکت‌کننده بررسی کردند. آن‌ها دریافتند، این وضعیت “بهره‌وری در کار را در مقیاسی بیشتر از وضعیت‌های فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ دچار اختلال می‌کند.”
مطالعه‌ی دیگری در ۲۰۰۹ که به منظور بررسی تاثیرات گسترده‌تر حساسیت فصلی به عمل آمده بود نشان داد، التهاب مخاط بینی آلرژیک “تاثیر منفی قابل ملاحظه‌ای بر کارکرد جنسی دارد و می‌تواند باعث اختلال خواب و خستگی مفرط شود.”
۱۱. گل‌ها می‌توانند باعث التهاب مخاط بینی شوند
شاید تعجب کنید، ولی این مسئله حقیقت ندارد. التهاب مخاط بینی ناشی از حساسیت یا رینیت آلرژیک به وسیله‌ی گرده‌های موجود در هوا ایجاد می‌شود. گل‌ها معمولا گرده‌های بزرگ و چسبنده‌ای تولید می‌کنند که به آسانی نمی‌توانند در هوا به حرکت در بیایند – گل‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حشرات را به سمت خود جذب کنند و گرده‌های‌شان را به بدن‌شان بچسبانند، نه این‌که گرده‌های خود را در هوا پخش کنند.
علت عمده‌ی بروز التهاب مخاط بینی آلرژیک گرده‌های سبک‌تری است که از علف‌ها و درختان ناشی می‌شوند.
جمع‌بندی
آلرژی یا حساسیت به طرز شگفت‌انگیزی شایع است، و شدت آن می‌تواند از ”نسبتا خفیف” تا ”بسیار جدی و وخیم” متغیر باشد. شاید به خاطر این میزان از شیوع و گستردگی باشد که باورهای نادرستی درباره‌ی این وضعیت به وجود آمده‌اند. البته، ماهیت متناقض این وضعیت نیز ممکن است در این میان تاثیرگذار باشد – یعنی آدم‌ها از خود می‌پرسند، چرا دستگاه ایمنی بدن‌شان باید به بادام زمینی یا سگ واکنش نشان بدهد.
با این‌که هنوز درمان کاملی برای آلرژی به دست نیامده است، دانشمندان به کشفیات خود درباره‌ی این وضعیت ادامه می‌دهند. روزی خواهد رسید که آن‌ها راهی را برای کاهش تاثیر آلرژی‌ها بر زندگی آدم‌ها پیدا کنند.