3 نکته درباره تاثیر رژیم غذایی بر درمان اختلال دوقطبی
بیش از ۸۰ فرد مبتلا به اختلال دوقطبی در یک مطالعه شرکت کردند؛ ظرف ۱۲ هفته، به نیمی از آنها مشاورهی تغذیهای و مواد غذایی خاصی داده شد. پژوهشگران از طریق محدود کردن مصرف گوشت قرمز، تخم مرغ، و برخی روغنها، میزان مصرف اسیدهای چرب امگا-۶ را در این گروه از شرکتکنندگان کاهش دادند؛ به علاوه، آنها با افزودن تخم کتان و ماهیهای روغنی به رژیم غذایی این شرکتکنندگان، میزان مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ را در آنها افزایش دادند.
این شرکتکنندگان با کمک گوشیهای هوشمندشان، روزی دو بار در یک نظرسنجی در مورد حالات روحی، درد، و سایر علائم شرکت میکردند.
آنهایی که از این رژیم غذایی آزمایشی پیروی میکردند، در مقایسه با دیگران، نوسان خلقی کمتری را تجربه کردند.
نتایج این مطالعه که در نشریهی اختلالات دوقطبی منتشر شدند نشان میدهند، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی که مصرف اسیدهای چرب خاصی را در رژیم غذاییشان تعدیل کردهاند، ممکن است کمتر از دیگران دچار نوسان خلقی شوند.
بر اساس گزارش موسسهی ملی بیماریهای روانی ایالات متحده، نزدیک به ۳ درصد از جمعیت این کشور مبتلا به اختلال دوقطبی تشخیص داده شدهاند. افراد مبتلا به این وضعیت ممکن است دچار تغییرات قابل ملاحظهای در حالات روحی، سطوح انرژی، و الگوهای خواب شوند. این تغییرات در حالات روحی ممکن است شامل اپیزودهای شیدایی یا جنون خفیف شوند؛ در طول این دورهها، فرد بیمار به شدت احساس شادی یا تحریکپذیری میکند. این بیماران در طول دورههای افسردگی دوقطبی، ممکن است دچار احساسات اندوه یا ناامیدی شوند.
مطالعات بسیاری نشان دادهاند، ممکن است میان مصرف غذاهای دریایی غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ و کاهش شیوع اختلالات دوقطبی ارتباط وجود داشته باشد. با وجود این، مطالعاتی که به بررسی تاثیرات مکملهای روغن ماهی بر این وضعیت پرداختهاند، به چنین ارتباط پی نبردهاند.
دکتر اریکا ساندرز، از پژوهشگران این مطالعه، و استاد و رئیس دپارتمان روانپزشکی و سلامت رفتاری در مرکز پزشکی میلتون اس. هرشی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، طرح این مطالعه را برای مدیکال نیوز تودی توضیح داد. به گفتهی وی، پژوهشگران میخواستند بدانند آیا ایجاد تغییر در رژیم غذایی “برای یک دلیل بیولوژیک بسیار خاص، میتواند در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی باعث تغییر ثبات حالات روحی یا بهبود نوسان خلقی شود یا خیر.”
۱. استفاده از رژیم غذایی برای بهبود حالات روحی
پژوهشگران نشان دادند، داروهایی که پزشکان معمولا برای درمان اختلال دوقطبی تجویز میکنند، میتوانند نحوهی تجزیهی اسیدهای چرب را توسط بدن تغییر دهند.
پژوهشگران دانشکدهی پزشکی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا به این فرضیه رسیدهاند که با تغییر نوع و شمار اسیدهای چرب در رژیم غذایی، بدن میتواند متابولیتهایی را با اهداف خاص، مثلا با هدف کاهش التهاب یا درد، تولید کند.
به خصوص، پژوهشگران میخواستند به بررسی این مسئله بپردازند که آیا کاهش مصرف اسید لینولئیک – یک اسید چرب امگا-۶ – و افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ غذایی نظیر ایکوزاپنتانوییک اسید (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) میتواند به عنوان یک روش درمانی موثر برای اختلال دوقطبی به کار برود یا خیر.
دکتر ساندرز در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی گفت، “بنابراین، داروها اسیدهای چرب را به روش خاصی تغییر میدهند؛ ما نیز به خودمان گفتیم، بسیار خوب، ما هم با تغییر رژیم غذایی به روش مشابه، از طریق فرایند بیوشیمی، این اثربخشی را تقویت میکنیم و منتظر میمانیم که ببینیم آیا این روش میتواند مفید باشد یا خیر.”
پژوهشگران ۸۲ شرکتکنندهی مبتلا به اختلال دوقطبی را به دو گروه آزمایش و گروه کنترل (شاهد) تقسیم کردند.
افراد متعلق به گروه آزمایش، با محدود کردن مصرف گوشت قرمز، تخم مرغ، و برخی روغنها در رژیم غذاییشان، مصرف اسید لینولئیک را کاهش دادند. همچنین، آنها با افزودن تخم کتان و ماهیهای روغنی از قبیل ماهی تن و سالمون به رژیم غذاییشان، مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ را افزایش دادند. همچنین، پژوهشگران برای گروه کنترل نیز رژیم غذایی تعریف کردند تا شرکتکنندگان ندانند متعلق به کدام گروه هستند.
تمام شرکتکنندگان به مدت ۱۲ هفته دستورالعملهایی را در خصوص مواد غذایی، برنامههای خاص غذایی، و روش آمادهسازی دریافت کردند. پژوهشگران از شرکتکنندگان خواستند همزمان با ادامهی مراقبتهای معمول نظیر مصرف داروهای تثبیتکننده خلقوخو، از رژیم غذایی ارائهشده نیز پیروی کنند.
پژوهشگران گوشیهای هوشمندی را تحویل شرکتکنندگان دادند تا آنها از طریق این دستگاه، روزی دو بار، در نظرسنجیهایی در خصوص وضعیت خلقی، درد، و سایر علائم شرکت کنند. به علاوه، پرسنل آزمایشگاهی به طور مرتب نمونههایی از خون شرکتکنندگان را جمعآوری میکردند تا سطوح اسید چرب بدنشان را اندازهگیری کنند و مطمئن شوند آیا آنها به اندازهای که بر سطوح بیوشیمی بدنشان تاثیرگذار باشد، از رژیم غذایی پیروی میکنند یا خیر.
در نهایت، پژوهشگران دریافتند رژیم غذایی گروه آزمایش نوسان خلقی را در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی بهبود بخشید.
۲. بازتاب جمعیتشناسی اختلال دوقطبی
پژوهشگران در این مطالعه خاطرنشان کردند که اکثریت شرکتکنندگان زن بودند. دکتر ساندرز به مدیکال نیوز تودی گفت، ”ما میدانیم زنان بیشتر از مردان تمایل دارند در پژوهشها شرکت کنند.”
همچنین، دکتر گابریل مارزانی، روانپزشک و استادیار بخش روانپزشکی و علوم عصبی رفتاری در دانشگاه ویرجینیا در شارلوتزویل، به این موضوع اشاره کرد که اکثریت شرکتکنندگان در این مطالعه سفیدپوست بودند. وی به مدیکال نیوز تودی گفت، “این گروه به طور کامل شامل گروهی همگن از زنان بود؛ به این ترتیب، این گروه لزوما بازتاب جمعیتشناسی تمام افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نبود.”
دکتر مارزانی در این مطالعه حضور نداشت، ولی وی این پژوهش را بسیار جذاب تلقی کرد.
به علاوه، دکتر مارزانی به این موضوع نیز اشاره کرد که شرکتکنندگان در این مطالعه، احتمالا همگی، علائم اختلال دوقطبی را با شدت برابر تجربه نکرده بودند. برای مثال، در میان شرکتکنندگان متعلق به گروه مداخلهی این پژوهش، شمار میانگین اپیزودهای افسردگی در طول زندگیشان ۳۰ بود. در حالی که شمار میانگین اپیزودهای افسردگی در گروه کنترل ۱۱ بود.
به همین ترتیب، با اینکه شمار میانگین اپیزودهای شیدایی در میان شرکتکنندگان گروه مداخلهی این پژوهش پنج بود، این رقم در گروه کنترل دو برابر بود. مارزانی به مدیکال نیوز تودی گفت، “این یک مقایسهی منصفانه نبود.”
۳. ضرورت انجام پژوهشهای بیشتر
این پژوهشگران در مقالهشان به این موضوع اشاره کردند که آنها میخواهند این کارآزمایی را در مقیاس بزرگ نیز تکرار کنند. همچنین، دکتر ساندرز به مدیکال نیوز تودی گفت که مسیر پژوهشهای آتی شاید شامل یافتن راههایی برای سادهتر کردن پیروی از این رژیم غذایی باشد.
وی گفت، “با اینکه شاید همهی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نخواهند یا نتوانند رژیم غذاییشان را تغییر دهند، من فکر میکنم رسیدن به دانش علمی در خصوص فواید تغییر رژیم غذایی برای افرادی که میخواهند و میتوانند این کار را انجام بدهند، بسیار حائز اهمیت است.”