گونه‌ی جدیدی از ویروس کرونا، تحت عنوان دلتا پلاس کرونا در بیش از ۱۰ کشور شناسایی شده است. مراجع پزشکی دنیا بیش از پیش در خصوص امکان بالاتر رفتن توانایی انتقال این گونه‌ی جدید نگران هستند، ولی هم‌چنین احتمال می‌دهند قابلیت انتقال این گونه تقریبا مشابه‌ی سایر گونه‌های موجود دلتا باشد.
با ظهور هر چه بیشتر گونه‌های جدیدی از SARS-CoV-2، حکومت‌ها و متخصصان بهداشت عمومی هم‌چنان به دنبال بهترین استراتژی برای محدود کردن میزان شیوع این بیماری هستند. در حال حاضر، ۱۱ گونه‌ی ویروس کرونا وجود دارند که سازمان بهداشت جهانی (WHO) در موردشان هشدار داده است.
یکی از این گونه‌ها، گونه‌ی دلتا – که با نام سویه B.1.617.2 نیز شناخته می‌شود – نخستین بار در دسامبر ۲۰۲۰ در هندوستان شناسایی و به سرعت به یکی از شایع‌ترین گونه‌ها در این کشور تبدیل شد.
طبق شواهد، قابلیت انتقال این گونه‌ی جدید، در مقایسه با گونه‌ی غالب پیشین – یعنی گونه‌ی آلفا، ۴۰ الی ۶۰ درصد افزایش یافته است، و در حال حاضر به عنوان گونه‌ی غالب SARS-CoV-2 در بریتانیا شناخته می‌شود.
در ضمن، پژوهشگران به تازگی گونه‌ی دیگری را نیز شناسایی کردند – گونه‌ی دلتا پلاس که با نام B.1.617.2.1 یا AY.1 نیز شناخته می‌شود.
سازمان دولتی بهداشت عمومی بریتانیا نخستین بار، هنگام ارائه‌ی اطلاعاتی درباره‌ی این گونه‌ی جدید در ۱۱ ژوئن، آن را یک “گونه‌ی نگران‌کننده (VOS) معرفی کردند، و در ۲۲ ژوئن، مسئولان هندی نیز از این رویه پیروی کردند.
از آن زمان به بعد، ۱۱ کشور در مجموع ۱۹۷ مورد ابتلا به کووید ۱۹ را بر اثر گونه‌ی دلتا پلاس SARS-CoV-2 گزارش داده‌اند.
گونه‌ی دلتا پلاس یک سویه‌ی جدید از گونه‌ی دلتا است که تنها تفاوت شناخته شده‌ی آن با گونه‌ی دلتا وجود یک جهش اضافه، K417N، در پروتئین اسپایک ویروس است – پروتئینی که باعث می‌شود این ویروس سلول‌های سالم را آلوده کند.
این جهش در گونه‌های بتا و گاما نیز که پژوهشگران پیش‌تر، به ترتیب، در آفریقای جنوبی و برزیل شناسایی کرده بودند، مشاهده شده است.
۱. دلتا پلاس کرونا چه خطراتی را ایجاد می‌کند؟
سازمان بهداشت جهانی به خبرگزاری رویترز گفته است، “در حال حاضر، به نظر نمی‌رسد این گونه آن‌چنان شایع شده باشد، و هم‌اکنون، فقط درصد اندکی از بیماران مبتلا به گونه‌ی دلتا را شامل می‌شود.”
با وجود این، مسئولان سازمان بهداشت جهانی اضافه کردند، “دلتا و سایر گونه‌های نگران‌کننده‌ی جاری هم‌چنان تهدید بالاتری برای سلامت عموم تلقی می‌شوند، زیرا آن‌ها موارد انتقال بالاتری را از خود نشان داده‌اند.”
به علاوه، از آن‌جا که هند این گونه را به عنوان “گونه‌ی نگران‌کننده” برچسب زده است، کنسرسیوم ژنتیک SARS-CoV-2 این کشور (INSACOG) که متشکل از ۲۸ لابراتوار تخصصی برای تعیین توالی ژنوم ویروس SARS-CoV-2 و گونه‌های در حال تکامل‌اش است، سیر تکاملی دلتا پلاس را دنبال می‌کند.
INSACOG نگرانی‌های زیر را در خصوص گونه‌ی دلتا پلاس ابراز کرده است:
· افزایش قابلیت انتقال
· اتصال قوی‌تر به گیرنده‌های سلول‌های ریه
· کاهش بالقوه در واکنش پادتن مونوکلونال
پروتئین اسپایک مسئول اتصال ویروس به گیرنده‌های سطحی سلول است، که به ویروس اجازه می‌دهد وارد سلول شود. یک جهش در این پروتئین ممکن است این تراکنش را قوی‌تر کند؛ و طبق این دو نکته‌ی نخست، همین مسئله می‌تواند باعث افزایش قابلیت انتقال ویروس شود.
با وجود این، این جهش در سایر گونه‌ها نیز وجود دارد؛ بنابراین، شاید نباید آن‌چنان باعث ایجاد نگرانی شود.
به علاوه، ویروس‌شناسی به نام دکتر جرمی کامیل از مرکز علوم پزشکی دانشگاه ایالتی لوییزیانا، به بی‌بی‌سی گفته است، “دلتا پلاس ممکن است در آلوده کردن و سرایت در میان افرادی که پیش‌تر در دوره‌ی اولیه‌ی همه‌گیری کرونا به این بیماری مبتلا شده بودند یا ایمنی واکسیناسیون ضعیف یا ناقص به دست آورده‌اند، قوی‌تر عمل کند.”
ولی هم‌چنین، وی به این نکته اشاره کرد که گونه‌ی دلتا پلاس تفاوت چندانی با گونه‌ی دلتا ندارد.
هم‌چنین، سایر کارشناسان به نکته‌ی سومی نیز اشاره کرده‌اند؛ نکته‌ای درباره‌ی قدرت بالقوه‌ی این گونه در کاهش تاثیر درمان‌های پادتن مونوکلونال.
این روش‌های درمانی شامل مواردی از قبیل روش‌های ترکیبی باملانیویمب و اتسویمب و REGN-COV2 که پژوهشگران نشان داده‌اند برای درمان موارد خفیف الی متوسط کووید ۱۹ می‌توانند موثر باشد – البته اگر به موقع و در دوره‌ی اولیه‌ی ابتلا به بیماری انجام شوند.
با وجود این، به گفته‌ی متخصص اپیدمیولوژی و واکسن، دکتر چاندراکانت لاهاریا در مصاحبه‌ای را سی‌ان‌بی‌سی، “این تاثیر گونه‌ی دلتا پلاس بر کاهش اثربخشی روش‌های درمانی تفاوت عمده‌ای محسوب نمی‌شود، زیرا همین روش‌های درمانی به خودی خود تحقیقاتی هستند و موارد اندکی از آن‌ها قابلیت استفاده برای درمان واقعی بیماران را دارند.”
۲. اثربخشی واکسن
شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند، بسیاری از واکسن‌های کووید ۱۹ موجود برای گونه‌ی دلتای قدیمی می‌توانند از نیاز به بستری شدن بیماران و وخیم شدن بیماری‌شان پیشگیری کنند.
واکسن‌های فایزر و آکسفورد-آسترازنکا بسیار اثربخش هستند؛ زیرا اثربخشی آن‌ها پس از تزریق هر دو دوز، به ترتیب ۹۶ و ۹۲ درصد است. هم‌چنین، مطالعات بر روی واکسن‌های مدرنا و کوواکسین نیز نشان می‌دهند این دو واکسن نیز قابلیت خنثی‌سازی این گونه از ویروس را دارند.
در حال حاضر، داده‌های موجود در خصوص اثربخشی این واکسن‌ها در برابر گونه‌ی دلتا پلاس کرونا کافی نیستند، ولی هنوز هیچ نشانه‌ی آشکاری از ابتلای افراد واکسینه شده به این گونه از کرونا مشاهده نشده است. به علاوه، هیچ کشوری که درگیر این گونه از ویروس کرونا باشد تاکنون گزارشی در خصوص افزایش آماری این عفونت ارائه نداده است.
شورای پژوهش‌های پزشکی هند به منظور آزمایش اثربخشی واکسن، این گونه از ویروس را جداسازی، و اعلام کردن در روزهای آینده نتایج پژوهش‌های‌شان را منتشر خواهند کرد.
با این‌که ظهور یک گونه‌ی جدید SARS-CoV-2 به هر شکل نگران‌کننده است، هیچ شاخصی وجود ندارد که فورا بتواند نشان دهد، دلتا پلاس کرونا از سایر گونه‌های کرونا عفونی‌تر یا خطرناک‌تر است.
برای انجام بررسی‌های کامل‌تر در خصوص ویژگی‌های این گونه و توانایی آن در افزایش میزان انتقال یا شدت کووید ۱۹، به پژوهش‌ها و داده‌های بیش‌تری در مورد افراد مبتلا به عفونت ناشی از گونه‌ی دلتا پلاس نیاز است.