وقتی صحبت از گیاهان دارویی می‌شود، میخک در بین ارزشمندترین گیاهان جهان قرار می‌گیرد. تاریخچه‌ی میخک را می‌تواند تا صدها سال قبل پیگیری کرد. اکثر آدم‌ها ممکن است ندانند که میخک دلیل استعمار بعضی از کشورها بوده است. چون فایده‌های میخک برای سلامتی بسیار ارزشمند هستند، نه تنها به صورت ادویه بلکه به صورت یکی از گیاهان دارویی و داروهای طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته است. امروزه، حتی حوزه‌ی طب مدرن هم پر است از فواید میخک برای سلامتی و به ویژه برای مقابله با بیماری دیابت.
میخک چیست؟
خب، احتمالا هر کسی باید بداند میخک چیست اما همه نمی‌دانند کشت میخک در کجا شروع شد. خاستگاه میخک اندونزی است، به خصوص استان ملوکو اما اکنون میخک به صورت گسترده کشت می‌شود و نه تنها از اندونزی بلکه از بنگلادش، هند، سریلانکا، ماداگاسکار، تانزانیا و پاکستان نیز صادر می‌شود. برخلاف دارچین که از پوست داخلی درختی خاص گرفته می‌شود، میخک در واقع غنچه‌های گل درخت میخک از خانواده‌ی موردیان (میرتاسه) است. میخک وقتی برداشت می‌شود که گل آن چهار کاسبرگ با گلبرگ‌های بازنشده در مرکز داشته باشد، بعد از آن غنچه‌ها خشک خواهند شد و به صورت خشک شده در بازار توزیع می‌شوند.
میخک چیست؟
خب، احتمالا هر کسی باید بداند میخک چیست اما همه نمی‌دانند کشت میخک در کجا شروع شد. خاستگاه میخک اندونزی است، به خصوص استان ملوکو اما اکنون میخک به صورت گسترده کشت می‌شود و نه تنها از اندونزی بلکه از بنگلادش، هند، سریلانکا، ماداگاسکار، تانزانیا و پاکستان نیز صادر می‌شود. برخلاف دارچین که از پوست داخلی درختی خاص گرفته می‌شود، میخک در واقع غنچه‌های گل درخت میخک از خانواده‌ی موردیان (میرتاسه) است. میخک وقتی برداشت می‌شود که گل آن چهار کاسبرگ با گلبرگ‌های بازنشده در مرکز داشته باشد، بعد از آن غنچه‌ها خشک خواهند شد و به صورت خشک شده در بازار توزیع می‌شوند.
ارزش غذایی میخک
میخک خشک شده – اندازه‌ی مصرف: ۶ گرم
| انرژی | ۴۷ کیلو کالری – ۲٪ |
| کربوهیدرات | ۱۰.۵۲ گرم – ۸٪ |
| پروتئین | ۳.۲۷ گرم – ۶٪ |
| چربی کل | ۰.۱۵ گرم – ۰.۵٪ |
| فیبر رژیمی | ۵.۴ گرم – ۱۴٪ |
| ویتامین‌ها | |
| فولات | ۶۸ میکروگرم – ۱۷٪ |
| نیاسین | ۱.۰۴۶ میلی گرم – ۶.۵٪ |
| اسید پانتوتنیک | ۰.۳۳۸ میلی گرم – ۷٪ |
| پیریدوکسین | ۰.۱۱۶ میلی گرم – ۹٪ |
| ریبوفلاوین | ۰.۰۶۶ میلی گرم – ۵٪ |
| تیامین | ۰.۰۷۲ میلی گرم – ۶٪ |
| ویتامین A | ۱۳ واحد – ۰.۵٪ |
| ویتامین C | ۱۱.۷ میلی گرم – ۲۰٪ |
| ویتامین E | ۰.۱۹ میلی گرم – ۱٪ |
| ویتامین K | ۱۴.۸ میکروگرم – ۱۲ ٪ |
| مواد معدنی | |
| سدیم | ۹۴ گرم – ۶٪ |
| پتاسیم | ۳۷۰ گرم – ۸٪ |
| کلسیم | ۴۴ میلی گرم – ۴٪ |
| مس | ۰.۲۳۱ میلی گرم – ۲۷٪ |
| آهن | 1.28 میلی گرم – ۱۶٪ |
| منیزیم | ۶۰ میلی گرم |
| منگنز | ۰.۲۵۶ میلی گرم – ۱۱٪ |
| فسفر | ۹۰ میلی گرم – ۱۳٪ |
| سلنیوم | ۷.۲ میکروگرم – ۱۳٪ |
| روی | ۲.۳۲ میلی گرم – ۲۱ درصد |
| سایر | |
| بتاکاروتن | ۸ میکروگرم |
| لوتئین زاکسنتین | ۴۶۴ میکروگرم |
میخک یکی از ادویه‌هایی است که از گیاهی دارویی با طعم منحصر به فرد گرفته می‌شود و فایده‌های فراوانی برای سلامتی انسان دارد. با وجود این، همه از فایده‌های میخک برای سلامتی آگاه نیستند چون به جای استفاده به عنوان دارو، میخک به خاطر آن معروف بود که از اجزاء اصلی سیگاری به نام Kretek در کشور اندونزی است. خب، کمی ذهن‌تان را باز کنید، شاید فهرست فایده‌های میخک برای سلامتی که در ادامه ارائه می‌شود درباره‌ی این گیاه شگفت‌انگیز به شما اطلاعات سودمندی بدهد.
ارزش و اهمیت و خواص میخک برای دیابت
وقتی نوبت به فهرست گیاهان دارویی برای درمان دیابت می‌رسد، میخک در بین آن ها قرار می‌گیرد و وقتی از ارزش غذایی میخک صحبت می‌کنیم، این ادویه مملو از ویتامین ها و مواد معدنی به خصوص ویتامین K است. در زمینه‌ی مواد معدنی باید گفت که میخک سرشار از روی، مس، و منیزیم است. به علاوه، آنتی‌اکسیدان‌های موجود در میخک در بهینه سازی عملکرد لوزالمعده که وظیفه‌ی تولید انسولین را به عهده دارد مفید هستند. فهرست زیر در زمینه‌ی فواید میخک برای سلامتی به ویژه در زمینه ی بیماری دیابت اطلاعات درخور توجهی به شما می‌دهد.
۱. سطح گلوکز را پایین می‌آورد
این واقعیت که میخک می‌تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند به لحاظ علمی به اثبات رسیده است. بعضی مطالعات، شامل، مطالعات پژوهشی انجام شده توسط دکتر آلام خان در ۲۰۰۶، بیان می‌کنند که بیماران دیابتی که به صورت روزانه میخک مصرف می‌کنند احتمال دارد از سطح قند خون پایین‌تری برخوردار باشند. دو دلیل برای آن وجود دارد، اول عملکرد بهینه‌ی لوزالمعده در تولید انسولین است و بعد اینکه میخک حاوی خواصی است که عملکردی تقریبا شبیه انسولین در پایین آوردن سطح قند خون دارند.
۲. سلامت لوزالمعده را بهبود می‌بخشد
لوزالمعده ارگان مسئول تولید انسولین است. بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ از ناراحتی رنج می‌برند که در آن لوزالمعده نمی‌تواند به درستی انسولین تولید کند. این یعنی، سطح قند خون را در جریان خون نمی‌توان کنترل کرد چون انسولین کافی برای تجزیه و تبدیل گلوکز به گلیکوژن که بعدها به صورت سلول‌های چربی ذخیره یا به انرژی تبدیل می‌شوند وجود ندارد. میخک جاوی پلی‌فنول است که سلامت لوزلمعده را بهبود می‌بخشد و عملکرد بهینه‌ی آن را تضمین می‌کند.
۳. خواص ضد چاقی دارد
میخک یکی از ادویه‌های توصیه شده برای کسانی است که برنامه‌ی رژیمی دارند چون حاوی خواص ضد چاقی است. یکی از علل بیماری دیابت نوع ۲ آن است که فرد نمی‌تواند وزن خود را کنترل کند. هرچند لوزالمعده انسولین کافی تولید می‌کند اما بدن نمی‌تواند از آن برای تجزیه‌ی قند خون استفاده کند. مصرف میخک ممکن است به پیشگیری از افزایش وزن زیادی و همین طور درمان علائم مقاومت به انسولین کمک کند.
۴. سطح کلسترول را در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ کنترل می‌کند
کلسترول یکی از ناراحتی‌هایی است که ممکن است بیماران دیابتی را حتی در وضعیت بدتری نیز قرار بدهد. میخک حاوی پلی‌فنول‌‌هایی است که ممکن است با کنترل تولید کلسترول بد و بهینه سازی تولید کنترل خوب سطح کلسترول بدن را در بیماران دیابت نوع ۲ کنترل کند.
۵. می‌تواند همان عملکرد انسولین را تقلید کند
یکی از عملکردهای حیرت انگیز میخک برای بیماران دیابتی آن است که میخک می‌تواند عملکرد انسولین را در زمینه‌ی تنظیم سطح قند خون تقلید کند. هر چند در ابتدا، میخک به عنوان درمان خانگی برای دیابت شناخته می‌شد اما اینک حتی طب مدرن هم از عصاره‌ی میخک به عنوان جایگزینی برای انسولین استفاده می‌کند. این یعنی میخک برای کمک به درمان بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ هم عالی است.
۶. به عنوان یک ضد التهاب عمل می‌کند
التهاب می‌تواند باعث بیماری‌های مزمن مختلفی بشود و یکی از آن‌ها دیابت است. میخک حاوی خواص ضد التهابی است که ممکن است به کاهش اثرات بد علائم دیابت کمک کند. یکی از خواص ضد التهابی کارآمد موجود در میخک اوژنول است. اثرگذاری این ترکیب به عنوان یک مسکن و ضد درد از طریق انجام مطالعات بسیار دقیق و جدی بر روی حیوانات به اثبات رسیده است.
۷. منبع عالی آنتی اکسیدان است
بیماری دیابت می‌تواند بر سیستم ایمنی نیز تاثیر بگذارد و وجود آنتی اکسیدان قوی در آن مثل پلی فنول ممکن است به بیماران دیابتی کمک کند با بیماری‌شان به شکل بهتری کنار بیایند. آنتی اکسیدان‌ها همچنین مسئول حفظ چند ارگان مهم و ضروری بدن هستند مثل کبد، و لوزالمعده که در تولید انسولین نقش بسزایی ایفا می‌کند.
۸. اشتها را تقویت می‌کند
یکی از مشکلات اکثر بیماران دیابتی مواجهه با مشکل از دست دادن اشتها است، نه به خاطر آنکه نمی‌خواهند چیزی بخورند بلکه به خاطر آنکه دیابت‌شان باعث می‌شود آن‌ها نتوانند خوراکی‌های مورد علاقه‌شان را مصرف کنند. خب، بهترین راه برخورد با دیابت از طریق کنترل الگوی رژیم روزانه است. اما، میخک طعم خاص و منحصر به فردی دارد که می‌تواند به بهبود مزه‌ی غذا کمک کند و در نتیجه اشتها را نیز تا حد قابل توجهی تقویت کند.
نکات احتیاطی مصرف میخک توسط بیماران دیابتی
هرچند فهرست فایده‌های میخک برای سلامتی بیماران دیابتی کاملا گویا است اما همچنان یک سری نکات احتیاطی وجود دارد که باید از آن‌ها آگاه باشید. ممکن است فکر کنید آن‌ها چیز مهمی نیستند اما به شدت توصیه می‌شود به این نکات توجه داشته باشید.
– اگر از میخک به خاطر دلایل پزشکی استفاده می‌کنید، باید ابتدا با پزشک مشورت کنید و ببینید دوز مناسب شما چقدر است چون هرچند میخک کاملا بی خطر است اما بهتر است به مقدار معتدل و مناسب مصرف شود چون دوز بالای آن می‌تواند مسموم کننده باشد.
– همان طور که در نکته‌ی قبلی اشاره شد، دوز بالای میخک می‌تواند بسیار مسمویت‌زا باشد چون – به ویژه روغن به دست آمده از آن – حاوی خواص سیتوتوکسیک است.
– چند نوع میخک وجود دارد که در بازار عرضه می‌شوند اما بهتر است از مصرف پودر میخک اجتناب کنید و به جای آن میخک سالم را خریداری کنید. چون اطمینان یافتن از کیفیت میخک به شکل سالم کار راحت‌تری است. فقط کافی است میخک‌ها را درون آب بریزید و آن دانه‌های میخکی که روی آب به صورت عمودی شناور می‌شوند بهترین میخک‌ها به حساب می‌آیند.
دیابت یکی از ناراحتی‌هایی است که نه تنها درمان آن آسان نیست بلکه هیچ دارویی برای آن وجود ندارد که بتواند این بیماری را به طور کامل معالجه کند. کسانی که نوع خاصی از دیابت در آن‌ها تشخیص داده شده است نه با مصرف میحک تنها قادر هستند رژیم غذایی‌شان را مدیریت و سبک زندگی‌شان را کنترل کنند بلکه از طرفی دیگر میخک فایده‌های بسیاری زیادی برای این بیماران دیابتی دارد که آن را به یکی از درمان‌های خانگی موثر و بسیار توصیه شده حتی توسط کارشناسان متخصص حوزه‌ی پزشکی تبدیل می کند.