ریپل چیست؟ ریپل (XRP) یک فناوری است که به عنوان رمز ارز و هم‌چنین، یک شبکه‌ی پرداخت دیجیتال برای تراکنش‌های مالی عمل میکند. ریپل نخستین بار در ۲۰۱۲ منتشر شد؛ کریس لارسن و جد مک‌کالب با همکاری یکدیگر این فناوری را ایجاد کردند. فرایند اصلی ریپل شامل یک سیستم انتقال و مبادله‌ی دارایی و پرداخت است – سیستمی مشابه‌ی سوییفت برای نقل و انتقالات بین‌المللی اوراق بهادار و پول که توسط بانک‌ها و واسطه‌های مالی در معاملات ارزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
توکن مورد استفاده برای این رمز ارز ”از پیش استخراج شده” است و از نماد تیکر XRP استفاده میکند. ریپل نام این شرکت و شبکه است، و XRP نیز نماد توکن این رمز ارز شناخته می‌شود. هدف از ایجاد XRP ارائه‌ی خدمت به عنوان یک سازوکار واسطه برای مبادله‌ی میان دو ارز یا شبکه است – به عنوان نوعی پول موقت برای انجام تسویه حساب‌ها.
ریپل یک پروتکل و شبکه‌ی پرداخت دیجیتالی مبتنی بر بلاک چین است که رمز ارز اختصاصی خود را دارد: XRP.
ریپل به جای استفاده از استخراج بلاک چین برای تایید تراکنش‌ها، از یک سازوکار اجماع، از طریق گروهی از سرورهای متعلق به بانک، استفاده میکند.
تراکنش‌های ریپل انرژی کم‌تری نسبت به بیت کوین استفاده می‌کنند، ظرف چند ثانیه تایید می‌شوند، و هزینه‌ی بسیار اندکی دارند؛ در حالی که تراکنش‌های بیت کوین انرژی بیش‌تری مصرف می‌کنند، برای پردازش آن‌ها به زمان بیش‌تری نیاز است، و هزینه‌های تراکنشی بالاتری به همراه دارند.
ریپل از لحاظ سرمایه‌ی بازار، در میان پنج ارزشمندترین توکن مبتنی بر بلاک چین قرار دارد.
ریپل بر روی یک پلتفرم با منبع باز و همتا به همتای غیر متمرکز فعالیت میکند؛ این پلتفرم به کاربران امکان میکند هر نوع پول نظیر دلار، ین، یورو یا انواع رمز ارزها نظیر لایت کوین یا بیت کوین را بدون نقص انتقال بدهند. ریپل یک شبکه‌ی پرداخت جهانی است و بانک‌ها و موسسات خدمات مالی بزرگ نیز مشتریان آن به شمار می‌روند. جهت تسهیل و تسریع مبادله‌ی ارزهای مختلف از XRP برای محصولات ریپل استفاده می‌شود.
۱. ریپل به عنوان یک شبکه‌ی حواله دیجیتالی
جهت درک نحوه‌ی کارکرد این سیستم، یک ساختار انتقال پول را در نظر بگیرید که در آن، طرفین یک تراکنش از واسطه‌های مورد اعتمادشان برای دریافت پول استفاده می‌کنند. در واقع، ریپل به عنوان یک سرویس حواله‌ی دیجیتالی عمل میکند. حواله یک روش غیر رسمی برای انتقال پول است که معمولا در نقل و انتقالات بین‌المللی کاربرد دارد و در واقع، هیچ پول فیزیکی در آن جا به جا نمی‌شود.
مثلا تصور کنید لارنس باید ۱۰۰ دلار برای دیوید بفرستد – دیوید در شهری دیگر زندگی میکند. لارنس وجه مورد نظر را که باید برای دیوید بفرستد، به نماینده‌ی محلی وی، کیت، تحویل می‌دهد. هم‌چنین، لارنس همراه با وجه، یک رمز محرمانه نیز تحویل کیت می‌دهد که دیوید برای دریافت پول در شهر محل زندگی‌اش، باید این رمز را به درستی بیان کند. کیت نماینده‌ی دیوید، رز، را از جزییات تراکنش مطلع میکند – گیرنده، وجهی که باید بازپرداخت شود، و رمز محرمانه. چنان‌چه دیوید رمز را به درستی به رز بگوید، میتواند این ۱۰۰ دلار را از وی تحویل بگیرد.
با وجود این، این وجه از حساب رز برداشت می‌شود – یعنی کیت ۱۰۰ دلار به رز بدهکار می‌شود (که در زمانی دیگر باید تسویه شود). رز میتواند این بدهی را در فهرست بدهی‌های کیت وارد کند و در موعد مقرر از وی بستاند، یا این‌که برای تسویه‌ی این بدهی، تراکنش متقابلی انجام بدهد. برای مثال، اگر رز نماینده‌ی مارتین نیز باشد، و مارتین بخواهد ۱۰۰ دلار به جاناتان، یکی دیگر از مشتریان کیت، بدهد، رز میتواند ۱۰۰ دلار طلب خود را با پولی که از حساب کیت به حساب جاناتان واریز می‌شود، تسویه کند.
با این‌که شبکه‌ی ریپل کمی پیچیده‌تر از مثال بالا است، این مثال می‌توان نحوه‌ی اصلی کارکرد سیستم ریپل را به خوبی به تصویر بکشد. بر اساس مثال بالا، می‌توانیم به این نتیجه برسیم برای شروع یک تراکنش به اعتماد طرف‌های تراکنش نیاز است – اعتماد میان لارنس و کیت، کیت و رز، و دیوید و رز.
ریپل از یک واسطه به نام گیت‌وی یا درگاه به عنوان لینکی در زنجیره‌ی اعتماد میان دو نفر که می‌خواهند یک تراکنش انجام بدهند، استفاده میکند. گیت وی به عنوان واسطه‌ی اعتباری عمل میکند که ارزها را بر روی شبکه‌ی ریپل برای عموم ارسال و دریافت میکند. هر فرد یا هر کسب و کار میتواند یک گیت وی یا درگاه برای خود ثبت و افتتاح کند که به آن‌ها اجازه می‌دهد برای تبادلات ارزها، حفظ نقدینگی، و انتقال پرداخت‌ها در شبکه به عنوان یک واسطه عمل کنند.
۲. ارز دیجیتالی ریپل، XRP
این ارز دیجیتال، XRP، به عنوان یک ارز بریج یا پل برای سایر ارزها کاربرد دارد. این رمز ارز هیچ تبعیضی میان هر یک از ارزهای فیات (پول رایج) / رمز ارزها قایل نمی‌شود؛ همین ویژگی، آن را به یک ابزار ساده برای تبدیل هر نوع ارز به دیگری تبدیل کرده است. هر ارز در این اکوسیستم دارای گیت وی مخصوص به خود است؛ مثلا CADBluzelle، BTCbitstamp، و USDsnapswap. اگر دیوید بابت پرداخت هزینه‌ی خدماتی که به لارنس ارائه کرده است، از وی بیت کوین طلب کند، لارنس مجبور نیست برای پرداخت این هزینه بیت کوین خریداری کند و سپس، آن را به دیوید تحویل دهد. وی میتواند این وجه را مثلا به دلار کانادا به گیت وی یا درگاه خود انتقال دهد، و دیوید نیز میتواند از گیت وی خود بیت کوین دریافت کند. همیشه لازم نیست یک گیت وی یک تراکنش کامل را راه‌اندازی کند؛ برای این کار از چندین گیت وی نیز می‌توان استفاده کرد، و زنجیره‌ای از اعتماد را در شبکه‌ی ریپل میان کاربران به وجود آورد.
حفظ تراز مالی در یک گیت وی کاربران را در معرض خطر عدم ایفای تعهدات سایر طرف‌های یک تراکنش قرار می‌دهد؛ خطری که البته در سیستم بانکی سنتی نیز وجود دارد. اگر گیت وی بدهی یا مسئولیت خود را به گردن نگیرد، کاربر ممکن است ارزش پول موجود در آن گیت وی را از دست بدهد. از این رو، کاربرانی که به یک گیت وی اعتماد ندارند، می‌توانند با گیت وی قابل اعتمادی معامله کنند که با گیت وی مذکور معامله انجام می‌دهد. به این ترتیب، بدهی مورد نظر از طریق یک گیت وی قابل اعتماد یا گواهی شده تسویه خواهد شد. خطر عدم ایفای تعهدات سایر طرف‌های یک تراکنش در بیت کوین (و بیشتر آلتکوین‌ها) وجود ندارد، زیرا بیت کوین یک کاربرد به عنوان بدهی یا مسئولیت کاربر دیگر تلقی نمی‌شود.
۳. نحوه کارکرد ریپل
شبکه‌ی ریپل مانند بیت کوین از یک سیستم اثبات کار (PoW) یا مانند ان‌اکس‌تی از یک سیستم اثبات سهام (PoS) استفاده نمی‌کند؛ در عوض، به منظور اعتبارسنجی ترازهای حساب و تراکنش‌های موجود در سیستم از یک پروتکل اجتماعی استفاده می‌شود. این اجماع یک‌پارچگی سیستم را از طریق پیشگیری از بروز دابل اسپندینگ یا ”دو بار خرج کردن” بهبود می‌بخشد.
اگر یک کاربر ریپل تراکنشی را با چندین گیت وی آغاز کند، ولی سعی کند همان ۱۰۰ دلار را به این گیت وی‌ها ارسال کند، تمام تراکنش‌ها به غیر نخستین تراکنش حذف خواهد شد. هریک از نودها یا گره‌های توزیع شده (یعنی کامپیوترهای متصل به شبکه) با اجماع یکدیگر تصمیم می‌گیرند کدام تراکنش را اول ایجاد شده است. این تاییدات در لحظه – یعنی تقریبا ظرف پنج ثانیه – انجام می‌شوند. از آن‌جا که هیچ مرجع متمرکزی وجود ندارد که تصمیم بگیرد چه کسی میتواند یک نود را راه‌اندازی و تراکنش‌ها را تایید کند، پلتفرم ریپل به عنوان یک سیستم غیرمتمرکز شناخته می‌شود.
ریپل تمام بدهی‌های مربوط به ارز مورد نظر را برای هر یک از کاربران یا گیت وی‌ها ردیابی میکند. اعتبارات مخصوص به اسناد بدهکاری و جریان تراکنش‌هایی که میان کیف‌های پول ریپل وجود دارند، به صورت عمومی در دفتر کل اجتماعی ریپل در دسترس هستند. ولی حتی با این‌که سوابق تراکنش‌های مالی به صورت عمومی ثبت می‌شوند و روی بلاک چین در دسترس همگان قرار دارند، داده‌ها به آی‌دی یا حساب افراد یا کسب و کار‌ها لینک ندارند. با وجود این، ثبت عمومی تمام معاملات (از جمله بلاک چین) اطلاعات را در برابر اقدامات ناشناس آسیب‌پذیر میکند.
نکته‌ی مهم: سیستم پرداخت ریپل عمدتا برای استفاده توسط بانک‌ها طراحی شده است؛ اگرچه افراد سرمایه‌گذار می‌توانند روی قیمت XRP معامله کنند.
۴. ملاحظات خاص
ریپل برخی از اشکالات مربوط به سیستم بانکی سنتی را بهبود بخشیده است. تراکنش‌ها بر روی شبکه‌ی ریپل فقط ظرف چند ثانیه انجام می‌شوند (با این‌که این پلتفرم دائما در حال مدیریت میلیون‌ها تراکنش است). این ویژگی در بانک‌های سنتی وجود ندارد – برای تکمیل یک انتقال بانکی به چند روز یا چند هفته زمان نیاز است. هم‌چنین، کارمزد انجام تراکنش‌ها در ریپل نیز بسیار اندک است – حداقل هزینه‌ی تراکنش مورد نیاز برای یک تراکنش استاندارد ۰.۰۰۰۰۱ XRP است – در حالی که بانک‌ها برای انجام پرداخت‌های بین‌المللی کارمزدهای هنگفتی از مشتریان دریافت می‌کنند. در می ۲۰۲۱، ارزش هر یک XRP حدود ۱.۶۰ دلار بود. هم‌چنین، تا همین تاریخ، ریپل با سرمایه‌ی بازار حدودا ۶۰ میلیارد دلار، در جایگاه پنج بزرگ‌ترین رمز ارزها قرار داشت.