توانایی محافظت از خود در برابر یک فرد مهاجم از جمله مهارت‌های بسیار حیاتی در زندگی است که متاسفانه، بسیاری از آدم‌ها آن را نادیده می‌گیرند. با آموزش موثرترین فنون دفاع شخصی ، خود را برای خطرات یک مواجهه‌ی خصمانه آماده کنید، و شانس‌تان را برای سالم ماندن و خروج از مهلکه و جلوگیری از هرگونه آسیب و صدمه بالا ببرید.
مراقب وضعیت پاهای‌تان و فاصله‌تان تا دشمن باشید
بزرگ‌ترین تصور نادرست درباره‌ی دفاع شخصی این است که در این رشته باید در مبارزه‌ی در وضعیت خاک بسیار ماهر و مسلط باشید. با این‌که هنرهای رزمی نظیر جوجیتسو برزیلی دارای فنونی هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توانید به طور موثر با مهاجمان بزرگ‌تر از خودتان نیز مبارزه کنید، ولی استفاده از این روش‌ها را باید جزء آخرین گزینه‌های‌تان قرار دهید. وقتی با فرد مهاجم خشنی رو به رو می‌شوید، باید حتی‌الامکان از زمین افتادن جلوگیری کنید، زیرا به محض آن که روی زمین بیفتید ممکن است دیگر موفق به فرار نشوید و در این حالت بی‌دفاع، ممکن است مهاجمان دیگری نیز از راه برسند.
استفاده از ضربات موثر پا می‌تواند فاصله‌ی مناسب را بین شما و دشمن حفظ کند؛ در عین حال، داشتن پاهایی قوی نیز کمک‌تان می‌کند، از موفقیت دشمن در به خاک کشیدن‌تان پیشگیری کنید.
۱. ضربه با پا
به زبان ساده، اگر فرد مهاجم نتواند به اندازه‌ي کافی به شما نزدیک شود، نخواهد توانست شما را به زمین بزند و در موقعیت خطرناک‌تری قرارتان بدهد. برای بالا بردن تاثیر ضربه‌ی پا، نباید به شکل قوس‌دار ضربه بزنید – مانند آن چه هنگام شوت کردن توپ فوتبال انجام می‌دهید؛ در عوض، پای‌تان باید به صورت صاف بالا بیاید و به سمت جلو پرتاب شود؛ در این حالت باید با کف پای‌تان به دشمن ضربه بزنید. اگر فرد مهاجم به شما نزدیک است، ضربه‌ی پای رو به جلو موثرترین ضربه خواهد بود، زیرا به کم‌ترین فضا نیاز دارد؛ در حالی که ضربه‌ی پشت پا بسیار محکم‌تر و قوی‌تر خواهد بود. در صورتی که هم‌چنان روی پاهای‌تان ایستاده‌اید و حریف هنوز شما را نگرفته است، ضربه پا به عنوان ارزشمندترین فن دفاع شخصی برای حفظ فاصله و امکان فرار به شمار می‌رود.
۲. مقابله با کشیده شدن توسط حریف
چنان‌چه فرد مهاجم تلاش می‌کند شما را به زمین بزند یا به سمت خود بکشد، داشتن سطح اتکای محکم و مطمئن بسیار حائز اهمیت است. وقتی حریف شما را به سمت خود میکشد، باید بازوهای‌تان را به سمت جلو دراز کنید، و هم‌زمان پای جلوی‌تان را صاف کنید و کل وزن‌تان را روی پای عقبی‌تان قرار دهید. برای مقابله با کشیدن شدن توسط حریف باید با خم شدن به سمت عقب، تا آن‌جا که می‌توانید تمام وزن‌تان را روی پای عقب بیاندازید.
۳. مقابله با هل دادن
از طرف دیگر، اگر فرد مهاجم تلاش می‌کند شما را هل دهد و از پشت به زمین بیندازد، موثرترین واکنش در فنون دفاع شخصی این است که همان روش بالا را درست در خلاف جهت انجام دهید. یک پای‌تان را به سمت عقب صاف کنید – مانند یک ستون مورب – و هم‌زمان، وزن‌تان را روی پای جلوی‌تان بیندازید. به خاطر بسپارید، بالاترین اولویت این است که از زمین خوردن پیشگیری کنید؛ بنابراین، مقاومت در برابر هل دادن حریف بسیار حیاتی است.
رها کردن سریع خود از دستان حریف
در دفاع شخصی، وقتی دشمن شما را گرفته باشد – خواه مچ دست‌تان را گرفته باشد، خواه گلو یا موهای‌تان را – بالاترین اولویت این است که از دستان وی رها شوید. اگر فرد مهاجم رهای‌تان نکند، نمی‌توانید از این وضعیت فرار کنید؛ بنابراین، به سریع‌ترین شکل ممکن باید دستان‌اش را باز کنید.
در این وضعیت، یکی از فنون موثر برای رها شدن از چنگال فرد مهاجم این است که مچ دست‌تان را بچرخانید.
۴. رهایی مچ از دست حریف با یک دست
هنگامی که می‌خواهید از دستان حریف خارج شوید – به خصوص وقتی حریف از شما بزرگ‌تر است – نکته‌ی کلیدی این است که قدرت‌تان را بر نقاط ضعف وی متمرکز کنید. برای خارج کردن مچ دست‌تان از دستان دشمن، باید یک طرف استخوان مچ دست‌تان را در نقطه‌ای قرار دهید که انگشت شست و اشاره‌ی وی به هم می‌رسند. مچ دست‌تان را بچرخانید تا دقیقا به همین وضعیت برسید، سپس بازوی‌تان را به شیوه‌ی ضربه‌ی آپرکات بالا بیاورید، و هم‌زمان کمی به جلو متمایل شوید. چرخش مچ کمک می‌کند انگشتان حریف کمی از هم باز شوند، و به استخوان قوی مچ امکان می‌دهد از بین فاصله‌ی دو انگشت اشاره و شست دشمن خارج شود.
۵. رهایی مچ از دست حریف با دو دست
روش رهایی مچ دست‌تان از دستان حریف با کمک دو دست به سرعت روش اول نیست، ولی در مواقعی بسیار کارساز است که دستان حریف بسیار قوی باشند. انگشتان دستی را که در اختیار دشمن است، با قدرت مشت کنید؛ سپس، با دست دیگر زیر مشت‌تان را محکم بگیرید. در ادامه طبق دستورالعمل بخش قبل عمل کنید؛ در این روش، استفاده از دست دوم به دلیل افزودن فشار بیشتر و رها کردن مچ دست‌تان از دستان حریف است.
دشمن می‌تواند با فشردن سرخرگ‌های موجود در گردن‌تان در چند ثانیه شما را بیهوش کند؛ از این رو، یافتن راه فرار سریع از این وضعیت بسیار ضروری خواهد بود.
۶. فرار از وضعیت خفگی با دو دست حریف
وقتی دشمن شما را با دو دست می‌گیرد، موقعیت وی از جهاتی دارای قدرت و از جهاتی نیز دچار ضعف خواهد بود؛ از این رو، برای یافتن راهی برای فرار از دست دشمن، درک نقطه ضعف موقعیت وی بسیار اهمیت دارد. وقتی دشمن با دو دست گلوی‌تان را گرفته باشد، هنگامی که سعی کند شما را به سمت بالا فشار دهد، در ضعیف‌ترین موقعیت قرار می‌گیرد؛ از این رو، برای خلاصی از دست حریف باید به جلو متمایل شوید و به پایین خم شوید؛ هم‌زمان، با دستان‌تان به پایین دستان حریف ضربه بزنید تا از هم باز شوند.
۷. فرار از وضعیت خفگی با یک دست حریف
با دو دست مچ دست حریف را بگیرید؛ به صورتی که انگشتان دو دست‌تان دور مچ دست حریف در هم فرو بروند. به سمت حریف بروید، و هم‌زمان پشت آرنج‌تان را به بالای دست حریف ببرید؛ به این ترتیب، دست حریف زیر دست شما قرار می‌گیرد. به سمت پایین خم شوید و برای فشار آوردن بر آرنج حریف، دستان‌تان را به سمت بالا ببرید.
فنون دفاع شخصی می‌توانند وضعیتی را نظیر گرفته شدن موهای‌تان توسط فرد مهاجم، به فرصتی برای ناتوان کردن وی و فرار از مهلکه تبدیل کنند.
۸. فرار از گرفتن شدن موهای‌تان توسط حریف
مقابله با وضعیتی که در آن، فرد مهاجم موهای‌تان را گرفته است، درست مانند حالت فرار از خفگی با یک دست است؛ البته برای جلوگیری از این‌که دشمن با کشیدن موهای‌تان بر شما مسلط شود، باید از برخی ترفندهای ظریف نیز استفاده کنید. با دستان‌تان دور دست دشمن را بپوشانید و از حرکت آن جلوگیری کنید؛ در این حالت، از همان فنی استفاده کنید که در حالت فرار از خفگی استفاده می‌کنید؛ به این ترتیب، دست دشمن را قفل کنید.
۹. فرار از وضعیت خفگی یا کشیده شدن مو با استفاده از حرکت قفل شانه
اگر در شرایطی باشید که آرام کردن فرد مهاجم و درخواست کمک از دیگران برای خواباندن این دعوا کفایت می‌کند، فنون قفل کردن دست موثر هستند؛ با این حال، اگر نیاز داشته باشید نسبت به حریف فاصله‌تان را حفظ کنید، روش‌های قفل کردن شانه به عنوان موثرترین گزینه‌‌ی دفاع شخصی برای‌تان به شمار می‌روند. ابتدا دست دشمن را محکم و ثابت نگه دارید؛ سپس به پشت دشمن بروید و هم‌زمان کمی خودتان را خم کنید؛ سپس صاف و محکم بایستید و بازوی دشمن را از شانه قفل کنید. در این وضعیت، دشمن را به جلو هل دهید تا فاصله‌ی مناسبی برای فرار ایجاد شود.
وقتی به زمین می‌افتید باید چه کار کنید
متاسفانه، هیچ ضمانتی وجود ندارد که وضعیت دفاع شخصی همیشه بر وفق مراد پیش برود، و بنابراین آماده شدن برای وضعیت‌های دیگر حائز اهمیت است. وقتی به زمین می‌افتید، آگاهی از نحوه‌ی سالم بلند شدن از زمین، فاصله گرفتن از دشمن، و روی پا ایستادن بسیار حیاتی است.
این فنون ساده هنگام زمین افتادن از شما محافظت می‌کنند، و کمک‌تان می‌کنند از زمین بلند شوید و فاصله‌ی امن را با دشمن حفظ کنید.
۱۰. سقوط کنترل شده
همه‌ی آدم‌ها به راحتی زمین می‌خورند، ولی زمین خوردن صحیح و سقوط کنترل شده نیازمند اندکی تمرین است. سقوط کنترل شده شامل فنونی است که در بسیاری از آموزشگاه‌های هنرهای رزمی و هم‌چنین دفاع شخصی تدریس می‌شوند، و هدف از آن، محافظت از سر و مفاصل هنگام سقوط و زمین خوردن است. هنگام سقوط روی زمین، چانه‌تان را به سمت قفسه‌ی سینه ببرید و پشت‌تان را خم کنید؛ در این وضعیت، سعی کنید نخست، با باسن روی زمین بیفتید. به محض آن که باسن‌تان زمین را لمس کرد، پشت‌تان را صاف کنید ولی هم‌چنان چانه‌تان را در همان وضعیت نگه دارید؛ در نهایت، با کف دست به زمین ضربه بزنید. نزدیک کردن چانه به قفسه‌ی سینه باعث می‌شود هنگام سقوط پشت سرتان محکم به زمین نخورد؛ به علاوه، ضربه زدن با کف دست نیز از برخورد محکم بازو و شانه، و متعاقبا شکستن یا در رفتن این مفاصل پیشگیری می‌کند.
۱۱. ضربه و فرار
وقتی روی زمین افتاده‌اید، بالاترین اولویت این است که از فنونی استفاده کنید که فضای مورد نیاز برای بلند شدن، و هم‌چنین، محافظت از خود در برابر ضربه‌های حریف را در اختیارتان قرار دهند. یک دست‌تان را بلند کنید و نزدیک سرتان بگیرید تا از آن محافظت کند؛ محافظت از سر همواره در نقشه‌های دفاع شخصی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ هم‌زمان باید پای موافق را خم کنید و نزدیک باسن‌تان ببرید. دست دیگرتان را ستون کنید تا تعادل بیش‌تری را برای‌تان برقرار کند؛ در این وضعیت، با استفاده از پایی که نزدیک باسن‌تان است، خود را به سمت عقب حرکت دهید تا از دشمن دور شوید. اگر دشمن سعی کند به شما نزدیک شود، با استفاده از پای آزادتان به سمت زانوی وی ضربه بزنید تا فاصله‌تان با وی حفظ شود.
۱۲. برخاستن به صورت فنی
اکنون با فاصله‌ای که از دشمن گرفته‌اید، لازم است به سرعت بلند شوید و هم‌زمان از خودتان محافظت کنید. در همان وضعیت دفاع شخصی ضربه و فرار – بخش قبل – قرار بگیرید؛ ولی این بار، به جای حرکت به سمت عقب، باسن‌تان را از سطح زمین بلند کنید. پای آزادتان را زیر خود قرار دهید و به گونه‌ای به پشت ببرید که بتوانید در وضعیت اسکات قرار بگیرید. در حالی که از زمین بلند می‌شوید، با دستان‌تان از صورت خود محافظت کنید.
فرار از بدترین وضعیت – دفاع شخصی وقتی دشمن روی‌تان سوار است
وضعیتی که در آن، شما به پشت افتاده‌اید و دشمن روی سینه‌تان نشسته است، به شدت خطرناک است؛ در این وضعیت به آن دسته از فنون دفاع شخصی نیاز دارید که کمک‌تان کنند به سرعت از مهلکه فرار کنید.
فرار از وضعیتی که در آن، دشمن روی سینه‌تان نشسته است، و قرار گرفتن در وضعیت دفاعی، شما را از ضربات و صدمات خطرناک محافظت می‌کند.
۱۳. حرکت میگو (Shrimping)
حرکت میگو، یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین فنون جوجیتسو برزیلی، در نگاه اول به نظر عجیب و غریب می‌رسد، ولی روش بسیار مهمی است که در وضعیت به خاک افتادن کمک‌تان می‌کند فرار کنید. در حالتی که به پشت خوابیده‌اید، به یک طرف باسن متمایل شوید، و سپس پای مخالف را روی زمین بگذارید و تا آن جا که می‌توانید به باسن‌تان نزدیک کنید. با همان پا به زمین فشار بیاورید و به سمت عقب بروید. حرکت میگو را در هر دو جهت بدن‌تان تمرین کنید تا بتوانید به آسانی از این روش استفاده کنید.
۱۴. فرار با حرکت میگو، هنگامی که دشمن روی سینه‌تان سوار است
اساسی‌ترین روش برای فرار از وضعیتی که در آن، دشمن روی سینه‌تان سوار است، استفاده از حرکت میگو است – طبق آن‌چه در بخش قبل تمرین کرده‌اید. در هنگام انجام حرکت میگو، با استفاده از دست‌ها و ساعد‌های‌تان به ران حریف فشار بیاورید، و به این ترتیب به حرکت پای‌تان کمک کنید. هدف اصلی این است که به اندازه‌ای خود را به عقب بکشید که زانوی پای غیر درگیر در این حرکت، از چنگ حریف آزاد شود. در صورت موفقیت، به سمت دیگر باسن‌تان متمایل شوید، و پای آزادتان را روی پایی بگذارید که بر روی آن فشار می‌آورید.
۱۵. حرکت فرار در حالت خوابیده با رد کردن پا از پای حریف
این حرکت فرار یکی دیگر از فنون موثر دفاع شخصی است که با استفاده از آن، فضای بیش‌تری برای رها کردن پای‌تان به دست می‌آورید. مانند حرکت میگو، روی یک طرف باسن متمایل شوید، و سپس یک پای‌تان را از پای حریف رد کنید. سپس پاشنه‌ی پای‌تان را از زیر ساق پای حریف رد کنید؛ و هم‌زمان، با استفاده از آرنج‌تان ران حریف را به سمت بیرون هل دهید. این کار باعث ایجاد فاصله‌ای میان زانوی حریف و کف زمین می‌شود؛ در این شرایط، پای‌تان را زیر پای حریف ببرید، و به سمت دیگر باسن‌تان متمایل شوید و پای دیگران را روی پای‌تان قفل کنید.
رسیدن به تسلط و فرار از حالت خوابیده و ایستادن روی پا
نباید به آزاد کردن یک پا بسنده کنید و دست از کار بکشید. هم‌چنان به تلاش‌تان ادامه دهید تا به اوضاع مسلط شوید و روی پای‌تان بایستید.
شما به وضعیتی رسیده‌اید که به آن “هف گارد“ یا تسلط نصف و نیمه می‌گویند؛ ولی هنوز به طور کامل از خطر خلاص نشده‌اید. برای خلاصی از شر فرد مهاجم، لازم است به تسلط کامل برسید و از حالت خوابیده فرار کنید و روی پا بایستید. در نقشه‌ی اصلی دفاع شخصی، همیشه باید به دنبال بهبود موقعیت‌تان باشید تا نور امیدی برای رهایی از مهلکه برای‌تان ظاهر شود.
۱۶. بازیابی تسلط
با استفاده از دستی که در سمت موافق پای درگیر قرار دارد، ماهیچه سه سر بازوی حریف را بگیرید تا از هر ضربه‌ی احتمالی از سمت وی پیشگیری کنید. پای آزادتان را کنار باسن‌تان روی زمین بگذارید، و با استفاده از حرکت میگو خود را به سمت عقب بکشید و زانوی‌تان را رها کنید؛ سپس پای‌تان را دور میان تنه‌ی دشمن حلقه کنید؛ به طوری که بتوانید بدن وی را با تسلط کامل بین پاهای‌تان نگه دارید.
وضعیت و تسلط دفاعی‌تان باید به گونه‌ای باشد که راه هر گونه مشت و ضربه‌ای را از طرف فرد مهاجم ببندید.
۱۷. حرکت دفاعی در برابر مشت
در وضعیت دفاع شخصی، همیشه باید خود را برای ضربات و مشت‌های فرد مهاجم آماده کنید؛ به خصوص، وقتی وی روی شما سوار باشد. هرگز سعی نکنید مشت‌های حریف را بگیرید. در عوض، با استفاده از ساعدتان ضربات حریف را دفع کنید و سپس، بازوی‌تان را دور دستی که به سمت‌تان آمده است، حلقه کنید؛ دست حریف را محکم قفل کنید تا نتواند بار دیگر ضربه‌ای به سمت شما روانه کند.
۱۸. ضربه زدن و ایستادن
وضعیت فعلی‌تان امن‌ترین وضعیت در حالت خوابیده است، ولی قطعا از وضعیت ایستاده بهتر نیست. پاهای‌تان را که دور میان تنه‌ی حریف حلقه زده‌اید، باز کنید؛ و کف پای‌تان را روی ران حریف بگذارید. اگر در واکنش به مشت حریف، یک یا هر دو بازوی‌اش را در بازوی خود قفل کرده‌اید، هم‌زمان با ضربه‌ای که با کف پاهای‌تان به بدن حریف وارد می‌کنید، بازوی وی را نیز رها کنید؛ ضربه‌ی پاهای‌تان باید با حداکثر قدرت، فشاری زیادی را به بدن حریف وارد بیاورند. سپس می‌توانید به شیوه‌ی فنی روی پاهای‌تان بایستید.
همیشه آماده باشید، حتی برای موارد غیر قابل انتظار
همه‌ی حملات مشابه‌ی هم نیستند؛ بنابراین، ضروری است با استفاده از برخی فنون دفاع شخصی، خود را برای برخی راه‌های غیر معمولی که ممکن است فرد مهاجم برای شکست دادن‌تان به کار می‌برد، آماده کنید؛ حریف ممکن است از حملات غافلگیر کننده استفاده کند. با استفاده از این فنون، در صورتی که فرد مهاجم بخواهد از پشت به شما نزدیک شود، یا به صورت ناگهانی و غافلگیر کننده شما را به زمین بزند و روی سینه‌تان بنشیند، آماده خواهید بود با وی مقابله کنید.
در صورت غافلگیر شدن از پشت، حفظ خونسردی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. این فنون حتی در بدترین حالت‌ها – مثلا حمله‌ی غافلگیرانه از پشت – نیز کمک‌تان می‌کنند از مهلکه فرار کنید.
۱۹. مقابله با قفل شدن سر توسط حریف
با این‌که قفل شدن غافلگیرانه‌ی سر توسط دشمن می‌تواند بسیار ترسناک باشد، به خصوص اگر دشمن بسیار بزرگ‌تر و قوی‌تر از شما باشد، اگر بدانید چگونه می‌توانید بر وی مسلط شوید، این وضعیت حتی می‌تواند مزایایی نیز برای‌تان داشته باشد. وقتی سرتان در بازوی دشمن قفل شده باشد، باسن‌تان عقب‌تر از فرد مهاجم، و خودتان در وضعیت پایین‌تر از وی قرار می‌گیرید؛ همین مسئله برای حفظ تعادل دشمن مشکل‌ساز خواهد بود. این فن، در صورتی که به درستی اجرا شود، می‌تواند فرد بزرگ‌تر از شما را به زمین بزند. بازوهای‌تان را دور کمر حریف حلقه بزنید و پای نزدیک‌تان را پشت وی قرار دهید. به سمت پای نزدیک‌تان تاب بخورید و سنگینی وزن بدن‌تان را طوری از پشت به حریف وارد کنید که وی به سمت عقب سقوط کند. ساعدتان را پشت فرد مهاجم قرار دهید؛ وقتی حریف را به زمین انداخته‌اید، سرتان را بالا بگیرید تا از دست‌تان وی خارج شود؛ سپس از مهلکه فرار کنید.
۲۰. قفل کردن پا برای مقابله با “آغوش خرس”
اگر فرد مهاجم شما را از پشت بگیرد و سعی کند به سمت بالا بکشد (آغوش خرس)، بالاترین اولویت این است که باید از حمل شدن یا واژگون شدن توسط دشمن جلوگیری کنید. به محض این‌که توسط دشمن از زمین بلند شوید، باید یک پای‌تان را از سمت خارج، دور پای فرد مهاجم حلقه کنید، و سپس پای‌تان را بین پاهای‌اش قرار دهید و زانوی حریف را قفل کنید. این کار باعث می‌شود دشمن نتواند بیش از این شما را از زمین بلند کند، یا بخواهد در همان وضعیت به سمت مورد نظر حرکت کند.
پاهای‌تان می‌توانند فشار بسیار زیادی بر فرد مهاجم وارد کنند و وی را از شما دور سازند.
۲۱. برداشتن حریف از روی سینه‌تان
وقتی فرد مهاجم روی سینه‌تان نشسته باشد، ممکن است تنفس برای‌تان دشوار شود و به راحتی دچار اضطراب شوید. در این حالت خونسردی‌تان را حفظ کنید و باسن‌تان را به سمت بالا خم کنید و پاهای‌تان را بالا بیاورید؛ سپس یکی از پاهای‌تان را جلوی صورت فرد مهاجم بیاورید. در این وضعیت، با استفاده از پایی که جلوی صورت حریف قرار دارد، به سمت جلو تاب بخورید و سعی کنید وی را از پشت به سمت زمین بخوابانید؛ سپس به سرعت بلند شوید و از وی دور شوید.
دفاع شخصی از جمله مهارت‌هایی است که بهتر است بیاموزید تا در هنگام نیاز بتوانید به خوبی از آن استفاده کنید. حتما این فنون را آن‌قدر تمرین کنید تا ملکه‌ی ذهن‌تان شوند، و در صورتی که فرد متخاصمی به شما حمله کرد بتوانید با اعتماد به نفس و با آمادگی کامل حملات وی را دفع کنید.