گاهی اوقات خود بزرگ بینی نشانه اختلال دوقطبی است که این افراد در دوره های شیدایی و هیپومانیک (نیمه‌شیدایی) تجربه می‌کنند. افرادی که دچار توهمات زیاد هستند اغلب احساس برتری و عدم آسیب‌پذیری زیادی را در مورد خودشان توصیف می‌کنند.
به طور خلاصه، خود بزرگ بینی یک احساس اغراق‌آمیز از اهمیت، قدرت، دانش یا هویت فرد است، حتی اگر شواهد کمی برای اثبات عقاید او وجود داشته باشد.
شیوع و گستردگی اختلال دوقطبی
مطابق با برآوردها در حدود دو سوم از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع ۱ در برخی از دوره‌های بیماری خود دچار توهم خودبزرگ بینی می‌شوند.
حدود نیمی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی و تعداد زیادی از افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد نیز خود بزرگ بینی را به عنوان نشانه بیماری خود تجربه می‌کنند.
تصور می‌شود که خود بزرگ بینی جنبه‌ای از اختلالات شخصیت، به ویژه اختلال شخصیت خودشیفته (NDP) است.
علل
خود بزرگ بینی یکی از هفت علامت یک دوره جنون یا هیپومانیک (نیمه شیدایی) در اختلال دو قطبی است. در چارچوب این اختلال، خود بزرگ بینی یک توهم منطبق بر خلق و خوی همراه با یک حالت جنون در نظر گرفته شده‌است.
در دوره‌های شیدایی یا هیپومانیک، شیمی و فعالیت مغز به روش‌های پیچیده‌ای تغییر میکند. این تغییرات است که منجر به بروز علائم می‌شود.
هیچ کس دقیقاً نمی‌داند چرا این تغییرات اتفاق می‌افتد. همچنین مشخص نیست که چرا برخی افراد علائم شدیدی را تجربه می‌کنند و برخی دیگر این علائم را ندارند. گرچه خود بزر بینی از ویژگی‌های شایع شیدایی دو قطبی و هیپومانیا است، اما در همه افراد مبتلا به این اختلال رخ نمی‌دهد.
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، می‌توان از وجود خود بزرگ بینی در ترکیب با سایر علائم شیدایی یا هیپومانیک برای تأیید تشخیص BD استفاده کرد.
علائم
“گراند” در فرانسه به معنای بزرگ است. بدین ترتیب، خود بزرگ بینی به معنای برتری غیرواقعی است به گونه‌ای که شما خود را منحصر به فرد و بهتر از دیگران می دانید. این حالت در عین حال باعث بی‌احترامی شما نسبت به افرادی می‌شود که از نظر شما پایین‌تر (به لحاظ سطح اجتماعی، هوش، زیبایی یا میراث و …) هستند.
خود بزرگ بینی به عنوان یک نشانه در یک طیف وجود دارد. این ویژگی می‌تواند از عزت نفس بسیار بالا گرفته تا توهمات خود بزرگ بینی و داشتن جلال و شکوه متفاوت باشد. شناسایی و ارزیابی عظمت و بزرگی می‌تواند مشکل باشد.
افرادی که دچار توهم خود بزرگ بینی هستند، و همچنین اطرافیان آنها غالبا متوجه وجود مشکل نمی‌شوند و رفتارهای فرد را چیزی بیش از غرور و خودستایی نمی‌بینند.
خود بزرگ بینی ممکن است تشخیص داده نشود تا زمانی که به حد افراط برسد. غالباً این دوستان یا اعضای خانواده فرد هستند که متوجه می‌شوند که رفتار فرد با رفتار همیشگی او مغایرت دارد.
این واقعیت که توهمات در طول دوره‌ها رخ می‌دهد، دلیل اصلی وجود اختلال دو قطبی است.
توهم خود بزرگ بینی یکی از متداول‌ترین انواع توهمات در اختلال دو قطبی است. نمونه‌هایی از خود بزرگ بینی عبارتند از:
– اغراق کردن در مورد دستاوردهای خود
– انتقاد از دیگران و نادیده گرفتن دستاوردها یا استعدادهای آنها
– لاف زدن و صحبت کردن مداوم از خود
– باور اینکه خودتان عاری از خطا یا یا آسیب‌ناپذیر هستید
– اعتقاد به اینکه شما از هوش بالاتری نسبت به دیگران برخوردار هستید
– تصور اینکه قوانین معمول در مورد شما صدق نمی‌کند
– رفتارهای خودخواهانه
– بی احترامی کردن به دیگران یا تحقیر کردن آنها
– بی‌اهمیتی نسبت به اینکه رفتار شما سبب آسیب دیدن افراد دیگر می‌شود
– خشمگین شدن در صورتی که با نوعی چالش روبرو شوید
– ناتوانی در تشخیص و دیدن تأثیر رفتار خودتان بر دیگران
– عدم توانایی تشخیص غیر واقعی بودن اعتقادات و اعمال خود
اختلال دو قطبی در مقابل اختلال شخصیت خودشیفته
در بعضی مواقع، تشخیص تفکر خود بزرگ بینی در طول دوره‌های شیدایی یا نیمه شیدایی و خود بزرگ بینی به عنوان وجهی از اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) دشوار است.
داشتن NPD به این معنی است که شما به طور مداوم الگویی از خود بزرگ بینی، نیاز به تحسین و عدم همدلی را نشان می‌دهید به گونه‌ای که در روابط و آرامش شما تداخل ایجاد کند.
NPD به طور کلی با خودمحوری، ناتوانی در همدلی با دیگران و تاثیر بر دیگران برای به دست آوردن خواسته‌های شما مشخص می‌شود.
یکی از راه‌های اصلی برای تمایز خود بزرگ بینی در اختلال دو قطبی و خود بزرگ بینی در NPD، بروز همزمان علائم شیدایی است. شیدایی دو قطبی مجموعه‌ای از علائم خلقی است که مشخصه اختلال دوقطبی است و در دوره‌هایی ظاهر می‌شود و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
– حالات سرخوشی یا تحریک‌پذیری
– افزایش انرژی و کاهش نیاز به خواب
– پرش افکار
– گفتار تحت فشار (صحبت بیش از حد یا شوریده وار)
– پرواز ایده‌ها (پریدن سریع از موضوعی به موضوع دیگر)
– بی‌قراری و افزایش فعالیت هدف-محور
تکان‌شگری با قضاوت ضعیف و رفتارهای بی‌پروا (از جمله ولخرجی، میل جنسی زیاد و ریسک‌پذیری بی‌مورد)
هنگامی که خود بزرگ بینی با هر یک از این رفتارهای غیرعادی همراه باشد، باید اختلال دو قطبی را به عنوان یک علت احتمالی بررسی کرد. خود بزرگ بینی همچنین می‌تواند در نیمه‌شیدایی (نوع کم‌شدت‌تری از شیدایی) رخ دهد، اما معمولاً مشکل کمتری ایجاد میکند و معمولا تشخیص داده نمی‌شود.
تمایز کلیدی دیگر زمان است. اختلالات شخصیتی مانند NPD الگوهای فراگیری هستند که تعاملات فرد با دیگران را تعریف می‌کنند. در مقابل، شیدایی دو قطبی یا نیمه شیدایی به طور معمول هفته‌ها تا ماه‌ها ادامه دارد و همیشه وجود ندارد.
عواقب و درمان
افرادی که خود بزرگ بینی را به عنوان ویژگی BD تجربه می‌کنند ممکن است در زندگی شخصی و شغلی خود عواقبی را متحمل شوند. برای کسانی که علائم را نمی فهمند، خود بزرگ بینی می‌تواند فرد را متکبر و بی‌ادب جلوه دهد. این برداشت‌ها می‌تواند بر روابط بین فردی در خانه، با دوستان و خانواده یا محل کار تأثیر بگذارد.
توهمات خود بزرگ بینی می‌تواند قدرت قضاوت شما را مختل کند و توانایی حفظ یا نگهداری شغل را به خطر بیندازد. خود بزرگ بینی به ندرت در افراد مبتلا به BD به خودی خود اتفاق می‌افتد و برای رفع موثر علائم استفاده از دارو، روان درمانی و حمایت اجتماعی ضرورت دارد.
اگر علائم شیدایی دو قطبی دارید، پزشک‌تان ممکن است برای کنترل علائم شما یک تثبیت‌کننده خلق و خو و بعضی اوقات داروی ضد روان‌پریشی را تجویز کند. اگر این رفتارها شدید یا به طور بالقوه مضر باشند، ممکن است بستری شدن در بیمارستان ضرورت پیدا کند تا زمانی که علائم خلقی شما تحت کنترل قرار بگیرند.
هیچ رویکرد دارویی یا روان درمانی وجود ندارد که خود بزرگ بینی را به تنهایی درمان کند. در عوض، پزشک شما برای از بین بردن حالت تشدید غیرطبیعی خلق و خوی که شیدایی دو قطبی را تعریف میکند، تلاش خواهد کرد. با انجام این درمان‌ها، رفتارهای افراطی، مانند خود بزرگ بینی نیز معتدل می‌شود.