ممکن است شاهی خورده باشید یا این‌که اصلا این گیاه کوچک اما قوی را ندیده باشید. به هرحال، در هر کدام از این دو گروه هستید، وقت بگذارید و این مطلب را درمورد خواص شاهی بخوانید. ما اغلب اوقات، ترکیب کامل غذایی که روزانه می‌خوریم را نمی‌دانیم اما این، مسئله مهمی نیست.
دانستن غذاهایی که می‌خوریم، سبزیجات، گیاهان ریشه‌ای، گیاهان غده‌ای، غلات و غیره، نه تنها گرسنگی ما را رفع می‌کند بلکه به ما کمک می‌کند بدانیم چرا به خوردن برخی غذاها نیاز داریم و چه زمان یا چگونه باید آن‌ها را بخوریم تا از خواص‌شان بهره‌مند شویم. ممکن است، برخی از گیاهان بسیار کوچک بوده اما خواص زیادی داشته باشند. یکی از این گیاهان، شاهی است.
شاهی که به نام لپیدیوم ساتیوم نیز معروف است، یک گیاه خوراکی است که رشد سریعی دارد. ساقه‌ها، تخم‌ها و برگ‌های شاهی، خوراکی هستند اما فقط ساقه‌ها و برگ‌ها را می‌توان به صورت خام و در سالاد خورد یا برای دیگر اهداف آشپزی مصرف کرد. می‌توان تخم شاهی را قبل از خوردن، برشته کرد یا پخت. شاهی، به خانواده کروسیفر تعلق دارد و با خردل، ترتیزک و شاهی آبی هم خانواده است. شاهی، گیاهی یک ساله با گل‌های سبز سوزنی است که به صورت خوشه‌ای در کنار هم قرار می‌گیرند. از نظر تجاری، این گیاه در اسکاندیناوی، انگلستان، فرانسه و هلند کاشت می‌شود.
شاهی معمولا به صورت آبی و بدون خاک و با استفاده از مواد معدنی محلول در آب کشت می‌شود. این گیاه، معمولا دو هفته بعد از کاشت، برداشت می‌شود و برای نگه داری می‌توان ساقه‌های آن را در ظرف آب گذاشت و حداقل به مدت دو هفته در یخچال قرار داد. به گفته محققان، شاهی خواص دارویی زیادی دارد که برای سلامتی بدن مفیدند اما به هرحال باید در خوردن آن احتیاط کرد زیرا مصرف بیش از اندازه آن مضراتی نیز دارد.
خواص شاهی
۱. خواص دارویی
برگ‌ها، ساقه‌ها و تخم شاهی در تهیه داروهای سنتی به کار می‌روند. برای مثال، تخم شاهی به عنوان درمانی برای کاهش علائم آسم و همچنین بهبود عملکرد ریه‌ها در افراد مبتلا به آسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین شاهی می‌تواند برای درمان افراد مبتلا به هموروئید نیز به کار رود.
۲. تنظیم سیکل قاعدگی
تخم شاهی دارای مواد شیمیایی گیاهی است که شبیه به استروژن هستند، بنابراین مصرف آن‌ها به تنظیم سیکل نامنظم قاعدگی کمک می‌کند.
۳. سوء هاضمه
تخم شاهی را می‌توان برای کاهش علائم یبوست و سوء هاضمه مصرف کرد.
۴. درمان عفونت تنفسی
تخم شاهی را می‌توان جوید یا این‌که با عسل ترکیب کرد که به عنوان اکسپکتورانت برای درمان سرماخوردگی، سردرد، آسم، گلودرد و سرفه به کار می‌رود.
۵. درمان کمبود آهن
تخم شاهی برای درمان افراد مبتلا به کم خونی ناشی از کمبود آهن به کار می‌رود. مصرف تخم شاهی به افزایش هموگلوبین کمک می‌کند.
۶. مصارف آشپزی
شاهی، طعمی فلفلی، معطر و تیز دارد. می‌توان آن را به صورت خام در سالاد‌ها و ساندویچ‌ها خورد یا این‌که به عنوان گیاه معطر برای طعم دادن به غذا استفاده کرد. تخم شاهی را می‌توان قبل از خوردن، با نمک بو داد.
۷. درمان پوستی
تخم شاهی را می‌توان با آب و عسل ترکیب کرد تا خمیر سفتی به دست بیاید. سپس برای درمان آفتاب سوختگی، تحریکات پوستی، خشکی پوست و ترک لب‌ها این خمیر را روی پوست قرار داد.
۸. درمان ریزش مو
شاهی، منبعی سرشار از پروتئین و آهن است که برای درمان افراد مبتلا به ریزش مو به کار می‌رود.
۹. تقویت سیستم ایمنی
مصرف ساقه، برگ و تخم شاهی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
۱۰. تولید شیر
مصرف شاهی به تحریک غده‌های شیری و تولید شیر در مادران شیرده کمک می‌کند. به دلیل داشتن این خواص، مادران شیرده برای افزایش تولید شیر، به خوردن غذاهای حاوی شاهی توصیه می‌شوند. همچنین، به دلیل پروتئین و آهن بالای شاهی، آن را بعد از زایمان، به مادران شیرده می‌دهند.
۱۱. افزایش‌دهنده میل جنسی
مصرف شاهی به افزایش و تقویت میل جنسی کمک می‌کند.
۱۲. درمان مشکلات گوارشی
شاهی می تواند به عنوان ماده مسهل برای افراد مبتلا به یبوست به کار رود. تخم شاهی را می‌توان با عسل ترکیب کرد که برای درمان اسهال و اسهال خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاهی را معمولا با آب گرم ترکیب می‌کنند که برای درمان کولیک به ویژه در کودکان مفید است.
۱۳. ضد سرطان
تخم شاهی حاوی آنتی اکسیدان است که از آسیب زدن رادیکال‌های آزاد به سلول‌های بدن جلوگیری می‌کند. به دلیل داشتن این خاصیت، می‌تواند به عنوان یک داروی محافظ در برابر شیمی درمانی و به منظور محافظت از بدن در برابر پیشرفت سرطان به کار رود.
۱۴. ارزش تغذیه‌ای شاهی
شاهی منبعی عالی از اسید فولیک، ویتامین C، فیبر رژیمی، آهن، کلسیم، پروتئین، ویتامین A، فولات و ویتامین E است. تخم شاهی بسیار مغذی است و حاوی اسید اسکوربیک، توکوفرول، اسید فولیک، اسیدهای چرب لینولئیک، آهن، بتاکاروتن و آراکیدیک است.
۱۵. تقویت کننده حافظه
تخم شاهی حاوی اسید چرب آراکیدیک و اسید لینولئیک است و بنابراین در تقویت حافظه نقش دارد.
عوارض جانبی شاهی
۱. خواص ادرارآور
شاهی خواص ادرارآور دارد، بنابراین افراد مبتلا به تکرر ادرار، باید در خوردن این گیاه احتیاط کنند.
۲. خواص سقط جنین
شاهی، خاصیت سقط جنین دارد و مصرف زیاد آن در ماه‌های اولیه بارداری می‌تواند باعث سقط جنین شود. زنان باردار باید از خوردن شاهی اجتناب کنند زیرا باعث انقباضات رحم و در نتیجه سقط جنین می‌شود. تخم شاهی می‌تواند انقباضات رحم را افزایش دهد، به همین دلیل برخی از افراد، در مراحل آخر بارداری، برای تحریک زایمان از آن استفاده می‌کنند.
۳. خواص گواتروژنی
شاهی، دارای گواتروژن است که مانع از عملکرد درست غده تیروئید و همچنین اختلال در جذب ید می‌شود. مصرف زیاد شاهی می‌تواند باعث ایجاد گواتر و کم‌کاری تیروئید و بزرگ شدن غده تیروئید گردد.
راهنمای خرید شاهی
۱. هنگام خرید شاهی، همیشه به دنبال شاهی تازه با برگ‌های سبز و سفت و ساقه‌های سفید و راست باشید.
۲. از خرید شاهی که تغییر رنگ داده و پلاسیده شده خودداری کنید.
پرورش شاهی
شاهی می تواند در باغچه، آشپزخانه یا هر جای مناسب دیگر خانه رشد کند.
– برای کاشت تخم شاهی، نوع با کیفیت آن را خریداری کنید.
– خاک، کود و آب را در گلدان، سینی یا ظرف ترکیب کنید.
– تخم شاهی را بر خاک آماده شده بپاشید.
– آن‌ها را به آرامی در خاک فرو کنید.
– گلدان را در محیط مناسب با نور کافی قرار دهید.
– به یاد داشته باشید به طور منظم آن را آبیاری کنید.
– شاهی‌هایی که رشد کرده‌اند را بچینید اما قسمت ریشه‌ها را بگذارید تا دوباره رشد کنند.
نگه‌داری از شاهی
شاهی را می‌توان در یک پلاستیک و در یخچال به مدت یک هفته قرار داد. می‌توان تخم شاهی را در برابر آفتاب خشک کرده و برای استفاده‌های بعدی ذخیره کرد.
احتیاط
شاهی را با احتیاط و در مقدار مناسب بخورید.
رفع مسئولیت
این مطلب فقط اهداف توضیحی و روشنگری داشته و نباید جایگزین تشخیص و درمان حرفه‌ای شود. به یاد داشته باشید قبل از هر گونه تصمیم مربوط به سلامتی و یا درمان یک وضعیت پزشکی، با پزشک متخصص مشورت کنید.