بارداری، یک خوشبختی و سعادت است. اما عواملی مختص این دوران وجود دارد که ناامید کننده هستند. علاوه بر این‌که هورمون‌های‌تان به هم می‌ریزند و شما را دیوانه می‌کنند، مسئله ناراحت کننده دیگری که در این دوران به وجود می‌آید ملاسما است. ملاسما یا لک حاملگی یک مشکل سرسخت پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های تیره می‌شود. اما نگران نباشید زیرا این یک مسئله کاملا شایع است که به راحتی می‌توان آن را کنترل کرد. می‌خواهید بدانید چگونه؟ بیایید این مطلب را درمان لکه صورت در بارداری را بخوانید.
ملاسما یا لک حاملگی چیست؟
ملاسما که به نام کلوآسما نیز شناخته می‌شود یک مشکل پوستی است که در آن نقاط یا لکه‌های قهوه‌ای رنگی روی پوست ایجاد می‌شود. چون این مسئله در زنان – به ویژه زنانی که پوست تیره دارند – شایع است، هر کسی ممکن است به آن دچار شود. ملاسما زمانی که در زنان باردار ظاهر می‌شود.، به عنوان ماسک بارداری نیز شناخته می‌شود.
ملاسما معمولا با سه الگو در پوست صورت ظاهر می‌شود:
– مرکزی: بینی، پیشانی و بالای لب‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد
– گونه‌ای: روی گونه‌ها تاثیر می‌گذارد
– آرواره‌ای: روی چانه و خط فک اثر میکند
یکی از مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که الگوی مرکزی رایج‌ترین الگوی ملاسما است که در ۸۰٪-۵۰٪ موارد رخ می‌دهد. این تغییر رنگ می‌تواند روی گردن و شانه‌ها نیز به وجود بیاید. اگرچه اصلا مضر نیست اما زنان باید مراقب ظاهر خود باشند.
بنابراین، آیا باید نگران هر لکه و نقطه‌ای روی پوست باشید؟ نه اصلا. تفاوت مشخصی میان ملاسما و هیپرپیگمانتاسیون وجود دارد. چیزی که باید بدانید را در این‌جا آورده‌ایم.
تفاوت بین ملاسما و هیپرپیگمانتاسیون
بسیاری از افراد، ملاسما و هیپرپیگمانتاسیون را با هم اشتباه می‌گیرند. خوب اجازه دهید مسئله‌ای را این‌جا روشن کنیم. هیپرپیگمانتاسیون عبارت بسیار گسترده‌ای است و به هر مشکل پوستی که در آن تغییر رنگ پوست یا لکه‌های تیره – به هر دلیل – به وجود می‌آید، اشاره میکند. برای مثال، لکه‌هایی که به دلیل آکنه، جوش، تاول و لکه‌های ناشی از قرار گرفتن در برابر آفتاب، اگزما یا پسوریازیس، همه در گروه هیپرپیگمانتاسیون قرار می‌گیرند. به این معنا که هر تغییر رنگی در پوست را می‌توان هیپرپیگمانتاسیون گفت.
مفهوم ملاسما کمی پیچیده است. ملاسما نوعی هیپرپیگمانتاسیون است که به دلیل قرار گرفتن در بربر اشعه های ماوراء بنفش و عوامل هورمونی به وجود می‌آید. در مقایسه با هیپرپیگمانتاسیون معمول ( که بر سطح پوست باقی می‌ماند)، ملاسما عمیق‌تر است ( می‌تواند به لایه‌های عمیق پوست برسد) و درمان آن نیز سخت است. بایید دلایل آن را دقیق توضیح دهیم.
دلایل ایجاد ملاسما یا لکه صورت در بارداری
دلیل اصلی ملاسما کاملا شناخته شده نیست. اما متخصصان معتقدند که قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش یکی از دلایل اصلی ایجاد ملاسما است. عوامل متعدد دیگری نیز باعث بروز ملاسما در دوران بارداری می‌شوند. این علائم را در زیر آورده‌ایم:
– قرص‌های ضد بارداری
– هورمون درمانی
– نژاد
– داروهای ضد تشنج
– سابقه خانوادگی ملاسما
یک مطالعه دیگر، هورمون‌ها را دلیل لکه‌ها و تغییر رنگ پوست می‌داند. این مطالعه دریافت که سطح بالای هورمون‌ها مانند پروژسترون، استروژن و ملانوکورتین، دلیل ایجاد ملاسما در دوران بارداری هستند. همچنین دریافت زنانی که داروهای خوراکی ضد بارداری مصرف کردند نیز در برابر این مسئله آسیب‌پذیرند. یک مطالعه دیگر دریافت زنان مبتلا به کم‌کاری تیروئید نیز به این مشکل دچار شدند.
این مسئله نشان می‌دهد که هر عامل یا ترکیبی از عوامل در کنار مواجهه با اشعه ماوراء بنفش می‌تواند باعث ملاسما شود. ملاسما ممکن است بعد از تولد نوزاد ( اگر به دلیل هورمون به وجود آمده باشد) از بین برود یا این‌که درمان آن چندین ماه طول بکشد. اگر هر لکه که با رنگ پوست‌تان متفاوت است را دیدید، برای تشخیص درست با متخصص پوست مشورت کنید.
تشخیص ملاسما
معمولا متخصص پوست می‌تواند با معاینه دیداری، تشخیص دهد که این ملاسما است یا خیر. به هرحال، ممکن است برای کنترل عوامل دیگر، آزمایشات دیگری نیز انجام دهد.
در زمان تشخیص ملاسما، ممکن است پزشک آزمایش با لامپ وود را انجام دهد. در این روش، نوع خاصی از نور را نزدیک پوست قرار می‌دهند تا ببینند آیا پوست‌تان با قارچ یا باکتری آلوده شده است یا نه. این کار به تشخیص این‌که چند لایه از پوست تحت تاثیر ملاسما قرار گرفته است نیز کمک میکند.
روش های پزشکی درمان لکه صورت در بارداری
زمان درمان این نوع خاص از هیپرپیگمانتاسیون در دوارن بارداری، به یاد داشته باشید که ممکن است نتایج از فردی به فردی دیگر متفاوت باشد. برای برخی زنان، ممکن است ملاسما بدون درمان رفع شود ( پس از زایمان یا قطع مصرف قرص‌های ضد بارداری) و برای برخی دیگر، به راحتی از بین نمی‌رود.
متخصصان پوست معمولا داروهای زیر را تجویز می‌کنند:
۱. هیدروکینون
این دارو برای درمان ملاسما به کار می‌رود. هیدروکینون به شکل ژل، مایع، کرم و لوسیون یافت می‌شود. زمانی که به صورت موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرد به کم شدن لکه‌ها کمک میکند. اکثر کرم‌های حاوی هیدروکینون به صورت آزاد نیز در بازار یافت می‌شوند. به هرحال، برخی افراد باید نسخه پزشک داشته باشند. به طور کلی، کرم‌های آزاد مقدار هیدروکینون کمتری دارند.
۲. ترتینوئین و کورتیکواستروئید
متخصصان پوست اغلب ترتینوئین یا کورتیکواستروئید را همراه با داروهای دیگر تجویز می‌کنند. این کار برای افزایش تاثیر روشن شدن پوست است. اگر ملاسما شدید باشد، ممکن است متخصصین پوست کرم حاوی هیدروکینون، ترتینوئین و کورتیکواستروئید را توصیه کنند.
۳. داروهای دیگر
ممکن است پزشک، کوجیک اسید یا آزلائیک اسید را نیز برای روشن کردن لکه‌ها تجویز کند.
روش های آرایشی و بهداشتی درمان لکه صورت در بارداری
اگر داروها روی پوست‌تان اثر نگذارند، روش‌های دیگری نیز برای درمان این مشکل وجود دارد. گزینه‌های احتمالی را در این‌جا آورده‌ایم:
۴. پیلینگ (پوست‌گیری) شیمیایی
در این روش، پزشک، گلیکولیک اسید یا هر ماده شیمیایی ساینده‌ای را روی قسمت آسیب‌دیده می‌گذارد. این کار باعث سوختگی شیمیایی خفیفی بر سطح پوست می‌شود. لایه سوخته، کنده شده و پوست جدید که لکه ندارد تشکیل می‌شود. به هر حال اگر مشکلات هورمونی دلیل ملاسما باشند، پیلینگ شیمیایی تا زمان رفع اختلالات هورمونی، تاثیری نمی‌گذارد.
۵. درم ابریژن (پوست‌خراشی) و میکرودرم ابریژن
هر دوی این‌ها، روش‌هایی هستند که در آن پزشک از مواد ساینده برای لایه‌برداری سطح پوست استفاده میکند. آن ها از ماشین برای لایه‌برداری پوست و برداشت سلول‌های مرده پوست استفاده می‌کنند و با این کار لایه آسیب‌دیده پوست را به آرامی برمی‌دارند. برای رفع ملاسمای خود، باید این درمان را در چند جلسه انجام دهید.
۶. درمان با لیزر
درمان با لیزر می‌تواند احیا کننده یا فرکشنال باشد و فقط ناحیه آسیب‌دیده را هدف قرار دهد. به هرحال، این درمان بسیار گران است و ممکن است برای رفع کامل ملاسما به چند جلسه درمان نیاز داشته باشید.
روش های خانگی و طبیعی درمان لکه صورت در بارداری
۷. لیمو
لیمو حاوی اسید سیتریک است که آن را به یک ماده سفید کننده عالی تبدیل میکند. لیمو لکه‌های تیره و جوش‌ها را نیز از بین می‌برد.
مواد مورد نیاز
– ۲ قاشق غذاخوری آبلیموی تازه
– آب
– توپ پنبه‌ای
طرز تهیه
۱. آبلیمو را با مقداری آب رقیق کنید
۲. توپ پنبه‌ای را در آن گذاشته و روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید
۳. اجازه دهید ۱۵ دقیقه بماند سپس آن را بشویید.
نکته: آبلیمو می‌تواند باعث تحریک پوست شود بنابراین آن را در مقادیر کم استفاده کنید.
۸. سیب زمینی
سیب زمینی حاوی آزلائیک اسید است که به کاهش فعالیت آنزیم تیروزیناز کمک میکند. سیب زمینی در کاهش لکه‌ها و تغییر رنگ پوست نیز نقش دارد. آزلائیک اسید معمولا برای ملاسما تجویز می‌شود. بنابراین، می‌توانید از سیب زمینی برای درمان ملاسما و انواع دیگر هیپریگمانتاسیون استفاده کنید.
مواد لازم
۱ عدد سیب زمینی خام
طرز استفاده
۱. سیب زمینی را رنده کرده و آب آن را بگیرید
۲. آب آن را روی لکه بگذارید و اجازه دهید خشک شود
۳. آن را با آب ولرم بشویید
۴. این کار را هر روز تکرار کنید
۹. زردچوبه
زردچوبه حاوی کورکومین است که به کاهش سلول‌های ملانوما کمک کرده و در نتیجه لکه‌های تیره و جوش‌ها را کاهش می‌دهد. این ماده به کاهش فعالیت آنزیم تروزیناز نیز کمک میکند.
مواد لازم
– ۱ قاشق چایخوری خمیر زردچوبه
– ۲/۱ قاشق چایخوری آبلیموی رقیق شده
طرز استفاده
۱. مواد را با هم مخلوط کرده و خمیر را روی صورت‌تان بگذارید.
۲. اجازه دهید خشک شود سپس آن را بشویید.
۳. این کار را تا زمان از بین رفتن لکه‌ها تکرار کنید
۱۰. آلوئه‌ورا
آلوئه‌ورا حاوی آلوئین است که تاثیر سفیدکنندگی بر پوست دارد. این ماده، سلول‌های مرده پوست را برداشته و بازسازی سلولی را تقویت میکند.
مواد لازم
۱ قاشق چایخوری ژل آلوئه‌ورای تازه
طرز استفاده
۱. ژل آلوئه ورا را قبل از خواب بر قسمت آسیب‌دیده بگذارید
۲. بگذارید یک شب روی صورت‌تان بماند و روز بعد آن را بشویید.
۳. این کار را هر روز تکرار کنید
۱۱. پوست پرتقال
یک مطالعه اثبات کرد که پودر پوست پرتقال خاصیت ضد فعالیت تیروزیناز دارد که می‌تواند لکه‌های تیره را کم کرده و پوست را روشن کند.
مواد لازم
– ۱ قاشق غذاخوری پودر پوست پرتقال
– یک قاشق چایخوری شیر
– ۱ قاشق چایخوری عسل
طرز استفاده
۱. همه مواد را مخلوط کرده و به شکل خمیر درآورید
۲. اگر خیلی غلیظ بود به آن آب اضافه کنید
۳. آن را روی لکه‌ها گذاشته و بگذارید ۲۰ دقیقه بماند
۴. آن را بشویید
۱۲. سویا
سویا حاوی فوسفولیپید، ایزوفلاون و بازدارنده تریپسین است که از فعالیت تریپسین و ملانوژنز جلوگیری کرده و در نتیجه هیپرپیگمانتاسیون را کاهش می‌دهد.
مواد لازم
– ۱ قاشق غذاخوری شیر سویا
– ۱ قاشق غذاخوری آبلیمو
– ۱ قاشق غذاخوری آب یا پالپ گوجه فرنگی
طرز استفاده
۱. همه مواد را در ظرفی مخلوط کنید
۲. خمیر را روی قسمت آسیب‌دیده یا تمام صورت بگذارید
۳. به مدت ۱۰ دقیقه ماساژ دهید. بگذارید خشک شود
۴. آن را بشویید
۱۳. شیرین بیان
شیرین بیان می‌تواند از فعالیت ملانین و سیکلواکسیناژ جلوگیری کرده و تولید رادیکال‌های آزد را کاهش دهد. شیرین بیان حاوی گلابریدین نیز هست که از رنگیزده‌دار شدن پوست در نتیجه مواجهه با اشعه ماوراء بنفش آفتاب جلوگیری میکند.
مواد لازم
– ۱ قاشق غذاخوری پودر شیرین بیان
– ۱ قاشق چایخوری پودر چوب صندل
– ۱ قاشق چایخوری عسل
– ۱ قاشق غذاخوری گلاب
– ۱ قاشق چایخوری ماست
طرز استفاده
۱. همه مواد را مخلوط کنید تا خمیری به دست بیاید.
۲. آن را روی تمام صورت یا فقط قسمت آسیب‌دیده بگذارید.
۳. با آب بشویید.
۱۴. انار
انار حاوی الاژیک اسید است که نوعی آنتی اکسیدان بوده و از تولید ملانین جلوگیری میکند و هیپرپیگمانتاسیون را کاهش می‌دهد.
مواد لازم
– ۲ قاشق غذاخوری آب یا پودر انار
– ۱ قاشق غذاخوری خاک رس بنتونیت ( گل سر شوی)
– آب ( در صورت استفاده از پودر انار)
طرز استفاده
۱. مواد را در ظرفی مخلوط کنید
۲. آن را بر ناحیه آسیب‌دیده گذاشته و اجازه دهید ۲۰ دقیقه بماند
۳. آن را بشویید
۱۵. کرنبری (قره قاط)
کرنبری یا قره قاط حاوی آربوتین است که یک از مشتقات طبیعی هیدروکینون به شمار می‌آید. بنابراین، می‌تواند هیپرپیگمانتاسیون را کاهش دهد. می‌توانید از آن برای درمان ملاسما استفاده کنید.
مواد لازم
– ۱ فنجان کرنبری
– ۱ قاشق غذاخوری پودر دارچین
– ۱ قاشق چایخوری عسل مانوکا
طرز استفاده
۱. همه مواد را در غذاساز بریزید تا به شکل خمیر درآید
۲. خمیر را بر تمام صورت یا نواحی آسیب‌دیده بگذارید
۳. بگذارید خشک شود سپس بشویید.
۱۶. ماست
ماست حاوی آلفاهیدروکسی اسید یا AHA است که برای پیلینگ شیمیایی به کار می‌رود. ماست دارای اسید سیتریک و گلیکولیک اسید نیز هست که به کاهش هیپرپیگمانتاسیون کمک میکند.
مواد لازم
– ۱ قاشق غذاخوری ماست
– ۱ قاشق چایخوری عسل
– ۱ قاشق چایخوری جو دوسر (آسیاب شده)
طرز استفاده
۱. همه مواد را مخلوط کنید
۲. مخلوط را بر تمام صورت بگذارید
۳. بگذارید ۲۰ دقیقه بماند سپس بشویید.
ملاسما و هیپرپیگمانتاسیون در دوران بارداری بسیار شایع هستند. اگر لکه‌هایی روی صورت یا قسمت‌های دیگر بدن‌تان ظاهر شد نترسید. با این‌که نمی‌توانید ملاسما را به طور کامل رفع کنید و هیچ تضمینی برای بازنگشتن آن وجود ندارد اما می‌توانید با مراقبت درست و اقدامات پیشگیرانه لکه‌ها را مهار کنید.
روش های پیشگیرانه و درمان لکه صورت در بارداری
اگر دلیل این وضعیت، هورمونی باشد، هیچ دارو یا روش آرایشی برای درمان آن وجود ندارد. علاوه بر این،هیچ درمانی، نتیجه دائمی ندارد. بنابراین، بهترین چیز انجام اقدامات پیشگیرانه است که ملاسما بازنگردد. اما اگر اختلال هورمونی داشته باشید، در واقع هیچ کاری از دست‌تان ساخته نیست. اما می‌توانید کارهای زیر را برای جلوگیری از ایجاد هیپرپیگمانتاسیون در دوران بارداری انجام دهید:
۱۷. در زمان بیرون رفتن از ضد آفتاب استفاده کنید
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش آفتاب، بزرگ‌ترین دشمن پوست است و چون یکی از دلایل بروز لکه صورت در بارداری محسوب می‌شود، استفاده از ضد آفتاب الزامی است. همیشه از ضد آفتابی استفاده کنید که طیف وسیع و SPF ۳۰ یا بیشتر داشته باشد.
۱۸. از کلاه‌های لبه‌دار و چتر استفاده کنید
علاوه بر ضد آفتاب، پوشیدن کلاه لبه‌دار یا استفاده از چتر نیز بخش زیادی از پوست شما را می‌پوشاند. زمانی که بیرون هستید سعی کنید در سایه قرار بگیرید.
۱۹. استرس نداشته باشید
استرس، ملاسما را تشدید میکند. بنابراین، حتی اگر لکه یا تغییر رنگی در پوست خود دیدید، نترسید. آرم باشید و درمان‌های لازم برای رفع آن را امتحان کنید. برای کاهش استرس، می‌توانید از مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی یا حمام حباب استفاده کنید.
۲۰. داروهای خود را درست مصرف کنید
داروهایی که پزشک تجویز کرده را به طور منظم و در فواصل مشخص شده مصرف کنید. این کار به رفع سریع‌تر لکه‌ها کمک میکند.
شما باید در این کارهای پیشگیرانه، سخت کوش باشید. اگرچه ممکن است برای ملاسما لازم باشد به متخصص پوست مراجعه کنید اما می‌توانید برای درمان هر شکل دیگری از هیپرپیگمانتاسیون از درمان‌های خانگی استفاده کنید.