ولی وقتی با یک شهر با بهترین طراحی و برنامه ریزی مواجه می‌شویم، به ندرت به آن پی می‌بریم. علت اصلی این مسئله نیز حقیقتا این است: همه چیز سر جای خودش به خوبی کار می‌کند. فضاها زنده و لذت‌بخش هستند. تقریبا بدون مشکل می‌توان به همه جا سر زد. این شهر احساس خوبی به آدم می‌دهد. بنابراین، پیش از آن‌که بخواهیم بیش از اندازه بر برنامه‌ریزی‌های ضعیف تمرکز کنیم، نظرتان را به پنج شهر جلب می‌کنیم که برنامه ریزی شهری در آنها به خوبی انجام شده است.
۱. آمستردام، هلند: برنامه ریزی شهری در بهترین حالت خود
چه چیز واقعا می‌تواند یک برنامه ریزی شهری را عالی کند؟ یکی از این عوامل قطعا سهولت در حمل و نقل است. از این نظر، آمستردام واقعا درخشان است. تنها ۲۲ درصد از سفرهای درون‌شهری با خودرو انجام می‌شوند؛ ۴۸ درصد نیز با دوچرخه‌سواری انجام می‌شوند – از این نظر، آمستردام از سایر شهرهای اروپایی جلوتر است. نتیجه‌ی این برنامه ریزی شهری یک شهر فوق‌العاده پاک و بدون آلودگی و عبور و مرور آسان در مرکز شهر است. فقط کافی است به یادمان بماند، قابلیت پیاده‌روی در شهر چه‌قدر می‌تواند احساس خوبی به آدم بدهد.
با این حال، آمستردام آرام نگرفته و فقط به موفقیت‌های خود دل خوش نکرده است؛ مسئولان این شهر به عنوان بخشی از پروژه‌ی نوآوری شهری هوشمند تا ۲۰۴۰، به دنبال اجرای یک برنامه‌ی جاه‌طلبانه برای زنده کردن گذرگاه‌های باریک و عظیم بخش‌های مرکزی آن هستند. آمستردام از همان قرن ۱۴ برنامه ریزی شهری فوق‌العاده‌ای داشته است، و از این جهت، اصلا به نظر نمی‌رسد پسرفتی داشته باشد.
۲. رستون، ویرجینیا: توسعه‌ی شهری در حومه
رستون، ویرجینیا که مسلما در مقایسه با سایر شهرهای موجود در این فهرست، شهرت کم‌تری دارد، برای شهری‌تر کردن جوامع حومه، از دهه‌ی ۱۹۶۰، همواره به دنبال راه‌های نوآورانه بوده است. وجود نام این شهر در این فهرست به خاطر تلاش‌های آن در افزایش شهری‌سازی و یکپارچگی با منطقه کلان‌شهری واشنگتن است. مسلما اگر مدتی در این شهر زندگی کنید و تجربه‌ی زندگی در واشنگتن را نیز داشته باشید، به تفاوت‌های متعدد مناطقی نظیر لیک آنی رستون و لانفانت پلازای واشنگتن پی خواهید برد.
در حقیقت، رستون، علی‌رغم مشکلات اولیه، به یکی از یک الگوی موفقیت الهام‌بخش از یک برنامه ریزی و طراحی شهری فوق‌العاده تبدیل شده است. این شهر نشان داده است چگونه می‌توان شهر و حومه را با هم یکپارچه کرد و فضاهای عمومی اصیلی را در مناطقی دور از مرکز شهر به وجود آورد. هر فردی که تجربه‌ی فضاهای عمومی فوق‌العاده‌ی شهرهای اروپایی را داشته باشد، در مرکز شهر رستون احساس غربت نخواهد کرد.
۳. لندن: توسعه برای المپیک بدون پروژه‌های غیرضروری
پروژه‌های زیرساخت المپیک مثل تزیین خانه برای یک جشن تولد هستند: پول زیادی باید برای آنها هزینه کرد و وقتی جشن تمام شد، هیچ کاربرد دیگری ندارند. برنامه‌ریزان شهری هنگام برگزاری المپیک تابستانی ۲۰۱۲ لندن، به دنبال انجام کارها به شیوه‌ای متفاوت بودند. علی‌رغم شک و تردیدهای بسیار در مورد موفقیت این شهر – با توجه به این‌که بسیاری دیگر از شهر نتوانسته بودند این مشکل را حل کنند – زیرساخت المپیک لندن به خوبی توانسته است انتظارات بالایی را که از آن می‌رود، برآورده کند.
امروزه، دهکده‌ی المپیک لندن واقعا توانسته است آن طور که انتظار می‌رفت، کارایی خود را حفظ کند. مکان‌های مختلف در این پروژه، از بزرگ‌ترین استادیوم‌ها گرفته تا کوچک‌ترین زمین‌های هندبال، هم‌چنان به طور معمول کاربرد دارند، و اقتصاد این منطقه‌ی محلی نیز رو به پیشرفت است. این مسئله نیز نشان می‌دهد، برنامه ریزی شهری عالی حتی می‌تواند بدترین مشکلات مربوط به برگزاری المپیک را نیز برطرف کند.
۴. نیویورک: احیای شهری از طریق پارک خطی های لاین
شهر نیویورک با فراهم کردن شرایطی برای اجرای پروژه‌ی برجسته و زیبای های لاین، نمونه‌ای از تغییر کاربری زیرساخت را به نمایش گذاشته است. با توجه این‌که از بین بردن مسیر مرتفع قدیمی خط آهن وست‌ساید به طرف جنوب منهتن، متعلق به قرن ۱۹، کار ساده‌تری به نظر می‌رسید، ایده‌ی تغییر آن به فضای سبز و باغ‌های مرتفع، در ابتدای کار، دور از ذهن می‌آمد.
با وجود این، پنج سال بعد از احداث این پروژه، پارک خطی های لاین در مقایسه با مجسمه‌ی آزاد، بازدیدکنندگان بیش‌تری را به خود جلب کرد. با برافراشتن این گذرگاه عابر پیاده، هم به معنای واقعی و هم به صورت استعاری، پروژه‌ی های لاین حقیقتا تجربه‌ی شهری را به گونه‌ای متحول کرد که مسئولان برنامه‌ریز پارک یا شهر پیش‌تر شاید نمی‌توانستند آن را تصور کنند. جای تعجب نیست که مسئولان سایر شهرها نیز تلاش کنند از موفقیت های لاین در شهر خود نیز الگو بگیرند.
۵. یوجین، اورگان: حمل و نقل سازگار با محیط زیست
یوجین، اورگان که به یک دلیل مهم به عنوان پنجمین شهر سبز آمریکا شناخته می‌شود؛ این شهر یادمان می‌اندازد یک برنامه ریزی شهری عالی چیزی فراتر از ایجاد فضاهای عمومی و حمل و نقل ساده است. یوجین شبکه‌ی برق عمومی نوآورانه‌ای را ایجاد کرده است که ۸۵ درصد از انرژی آن از منابع تجدیدپذیر به دست می‌آید و حتی از خانه‌هایی که پنل‌های خورشیدی نصب کرده باشند، حمایت می‌کند. هم‌چنین، این شهر به عنوان برترین شهر ایالات متحده از لحاظ کشاورزی شهری شناخته می‌شود.
نتیجه؟ شهری که به راحتی با استفاده از دوچرخه و حمل و نقل هیبریدی می‌توان به همه جای آن دسترسی داشت (سیستم حمل و نقل این شهر نیز به یک سیستم کربن خنثی تبدیل شده است). ساکنان یوجین این شهر را به طرز باورنکردنی دوست دارند؛ یوجین به طور مداوم ساکنان جدیدی را از سرتاسر آمریکا به خود جلب می‌کند.
چه عاملی باعث می‌شود یک برنامه ریزی شهری واقعا عالی باشد؟
گذشته از موارد بالا، برای یک برنامه ریزی عالی باید موقعیت را نیز مد نظر قرار داد. آن‌چه برای لندن جواب می‌دهد، شاید برای رستون، ویرجینیا مناسب نباشد. ولی چند مورد ثابت و استاندارد وجود دارند: طراحی متمرکز بر انسان، پایداری محیط زیست، برنامه‌های بلند مدت واقع‌بینانه برای استفاده از فضاها، و صادقانه بگوییم، کمی شانس (که وجودش واقعا بد نیست). با این حال، همان‌طور که در آمستردام مشاهده کردید، با این‌که برنامه ریزی شهری در حال تکامل است، برخی از اصول آن همواره ثابت و جهانی است – البته، اگر بدانید کدام موارد را در نظر بگیرید.