انواع مختلفی از قندهای رژیمی یا انواع شیرین کننده های مصنوعی وجود دارند که در تولید بسیاری از انواع نوشیدنی‌ها و مواد غذایی، از نوشابه‌های گازدار گرفته تا شیرینی‌ها و خمیر دندان‌ها کاربرد دارند. تولیدکنندگان محصولات غذایی عاشق قندها یا شیرین کنندههای مصنوعی هستند، زیرا این مواد به آن‌ها اجازه می‌دهند محصولات‌شان را با عناوین “ضد چاقی”، “رژیمی”، “بدون قند” و امثال این‌ها تبلیغ کنند و به فروش برسانند. طعم این مواد که از لحاظ شیرینی مشابه‌ی قند معمولی است باعث شده است مصرف‌کنندگان نیز در مورد مصرف کالری‌های اضافه، عذاب وجدان کم‌تری داشته باشند و به آن‌ها این امکان را می‌دهد احساس کنند گزینه‌ی غذایی سالم‌تری را انتخاب کرده‌اند. با وجود این، با افزایش تعداد پژوهش‌ها در این زمینه، به نظر می‌رسد درباره‌ی خواص و فواید قندها یا شیرین کنندههای مصنوعی اغراق شده است، و بدتر این‌که، خطرات مصرف قندهای مصنوعی، با گذشت زمان، واقعی‌تر و آشکارتر شده‌اند. اگر به دنبال جایگزین مناسبی برای قند هستید، مصرف شیرین کنندههای طبیعی را به شما توصیه می‌کنیم که تعداد بسیاری از آن‌ها را می‌توانید در اطراف‌تان بیابید. اگر کنجکاو هستید از خطرات مصرف قندها یا شیرین کنندههای مصنوعی آگاه شوید، تا انتهای این مقاله با سایت بازده همراه باشید!
انواع شیرین کننده های مصنوعی
شیرین کنندههای غیر مغذی / شیرین کنندههای با شدت بالا یا به اصطلاح رایج‌تر، قند یا شیرین کنندههای مصنوعی افزودنی‌های غذایی هستند که به طور خاص، به آن‌ها “جایگزین قند” گفته می‌شود.
انواع مختلف و بسیاری از قندهای مصنوعی وجود دارند که برای شیرین کردن، و هم‌چنین، بهبود طعم مواد غذایی از آن‌ها استفاده می‌شود. از آن‌جا که قندهای مصنوعی در مقایسه با ساکارز یا قند معمولی بسیار شیرین‌تر هستند، برای رسیدن به طعم شیرین مشابه‌ی قند معمولی، استفاده از مقدار بسیار اندکی قند مصنوعی کافی خواهد بود.
به علاوه، قندهای مصنوعی حاوی کالری بسیار اندک، یا فاقد کالری، هستند؛ بنابراین، این مواد برای آدم‌هایی که نمی‌خواهند سطوح قند خون‌شان بالا برود، جایگزین بسیار خوبی خواهد بود.
قندهای مصنوعی بسیار وجود دارند که توسط سازمان‌های نظارتی مربوطه تایید شده‌اند، از جمله آسپارتام، سیکلامات، ساخارین، استویا و بسیاری دیگر.
۱. آسپارتام
آسپارتام یکی از جایگزین‌های قند است که در ۱۹۶۵ توسط دانشمندانی به نام جیمز ام. اسکلاتر کشف شد. آسپارتام ماده‌ای بدون بو و شبیه یک پودر سفید است.
طبق اندازه‌گیری‌های انجام شده، آسپارتام ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از قند معمولی است. از این قند مصنوعی معمولا به عنوان شیرین کننده در تولید نوشیدنی‌ها، دسر‌های منجمد، آدامس، و ژله‌ها استفاده می‌شود. با وجود این، آسپارتام شیرین کننده‌ی مناسبی برای پخت و پز نیست، زیرا هنگام نگهداری در دماهای بالا یا هنگام پخت و پز، آمینو اسیدهای موجود در آن تجزیه می‌شوند.
ته مزه‌ی آسپارتام، پس از مصرف، با قند معمولی متفاوت است – مزه‌ای که آسپارتام در دهان به جای می‌گذارد، بیشتر شبیه ساخارین، اندکی تلخ است.
از آن‌جا که آسپارتام به شدت شیرین است، برای بهبود طعم شیرینی غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده از مقدار اندکی از آن کافی است. این خاصیت باعث شده است آسپارتام برای کاهش میزان کالری موجود در مواد غذایی بسیار مفید باشد.
پس از گذشت سال‌ها، بی‌خطر بودن آسپارتام مورد تردید قرار گرفته و مطالعات طولانی مدتی در خصوص آن انجام شده است. به ادعا برخی از پژوهشگران، مصرف آسپارتام ممکن است باعث بروز سرطان، مشکلات روانی، و عوارض جانبی عصبی شود.
۲. سیکلامات
یکی دیگر از قندها یا شیرین کنندههای مصنوعی سیکلامات است. طبق اندازه‌گیری‌های دانشمندان، سیکلامات حدودا ۳۰ الی ۵۰ برابر شیرین‌تر از قند معمولی است.
به همین خاطر، تاثیرگذاری آن در فهرست قندهای مصنوعی از همه کم‌تر است. در صورت استفاده از سیکلامات، معمولا آن را با ساخارین یا سایر قندها یا شیرین کنندههای مصنوعی ترکیب می‌کنند.
امروزه، از سیکلامات در بیش از ۱۳۰ کشور استفاده می‌شود؛ با وجود این، استفاده از این قند مصنوعی هم‌چنان در ایالات متحده ممنوع است.
۳. ساخارین
ساخارین یکی از نخستین شیرین کننده‌هایی است که به طور مصنوعی در ۱۸۷۹ توسط دو دانشمند به نام‌های کنستانتین فالبرگ و ایرا رمزن ساخته شد. طبق اندازه‌گیری دانشمندان، ساخارین حدود ۳۰۰ الی ۵۰۰ برابر شیرین‌تر از قند معمولی است.
از این ماده معمولا برای بهبود طعم و شیرین کردن خمیر دندان، نوشیدنی‌های رژیمی، غذاهای رژیمی، شیرینی‌ها، شکلات، و هم‌چنین، داروها استفاده می‌شود. ساخارین مانند آسپارتام دارای ته مزه‌ای فلزی یا تلخ است، ولی با ترکیب آن با سایر قندهای مصنوعی، طعم بدن ساخارین به حداقل می‌رسد.
در سال‌های اولیه‌ی کشف این ماده، مسائلی درباره‌ی مضر بودن مصرف آن برای سلامتی به وجود آمد؛ زیرا برخی‌ها ادعا می‌کردند مصرف ساخارین باعث بروز سرطان مثانه (در موش‌های آزمایشگاهی) می‌شود.
با وجود این، این ادعا پس از گذشت چند سال رد شد، زیرا آزمایش‌ها بر روی پستانداران زیر مجموعه‌ی انسان (نخستی‌سانان) ارتباطی میان مصرف این ماده و ابتلا به سرطان مثانه پیدا نکردند. استفاده از ساخارین در بسیار از کشورهای جهان بدون خطر شناخته شده است، ولی میزان کاربرد آن باید محدود باشد.
۴. استویا
استویا یکی از انواع قندهای مصنوعی است که مصرف گسترده‌ای، به خصوص در آمریکای جنوبی، دارد. این ماده‌ی شیرین برای قرن‌ها در انحصار مردم آمریکایی جنوبی بود، تا این‌که در دهه‌ی ۱۹۷۰، ژاپنی‌ها نیز به استفاده از پرداختند.
استفاده از استویا بسیار رایج شده است، زیرا میزان کالری موجود در این ماده، و هم‌چنین شاخص گلوکز آن صفر است. این ویژگی‌ها منحصرا در استویا یافت می‌شوند. طبق یافته‌های دانشمندان، شیرینی استویا ۱۰۰ الی ۳۰۰ برابر قند معمولی است.
شرایط قانونی استفاده از استویا به عنوان یک مکمل و افزودنی غذایی در کشورهای مختلف متفاوت است.
برای نمونه، استفاده از استویا در ایالات متحده در ۱۹۹۱ ممنوع شد، ولی پس از انجام مطالعات متعددی که حاکی بی‌خطر بودن مصرف این قند مصنوعی بودند، استفاده از استویا از ۲۰۰۸ مجددا مجاز شناخته شد.
از سویی دیگر، هنگامی که اتحادیه‌ی اروپا در ۲۰۱۱ استفاده از استویا را به عنوان یک ماده‌ی افزودنی غذایی مجاز شناخت، این قند مصنوعی به کشورهای اروپایی نیز راه پیدا کرد.