خواص ید: 16 خاصیت ید برای سلامتی، پوست و مو + مواد غذایی سرشار از ید
یادتان میآید، زمانی برای نمکهایی که به تازگی ید دار شده بودند، تبلیغات تلویزیونی انجام میشد؟ میدانید چرا آن زمان آنقدر در مورد مصرف نمکهای ید دار اطلاعرسانی میکردند؟ پاسخ آن ساده است، زیرا هنوز هم کمبود ید در میان بسیاری از جوامع شایع است؛ تا آنقدر که، حدود ۴۰ درصد از آدمهای دنیا در معرض این خطر قرار دارند. فقط به عنوان یک پیشزمینه از خواص ید باید گفت، ید مادهی بسیار حیاتی است که بدن برای اجرای ساز و کارهایاش به آن نیاز دارد؛ به همین دلیل مصرف آن بسیار ضروری و مهم است. ولی بسیاری از آدمها دربارهی فواید ید برای کارکردهای بدن انسان آگاهی کامل ندارند. اگر شما هم جزء این افراد هستید، پس لطفا این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.
ید چیست؟
ید که در قرن نوزدهم توسط یک شیمیدان فرانسوی کشف شد، عنصری غیر فلزی است که بیشتر در اقیانوسها و خاک یافت میشود. ید عنصری نادر، کممقدار و محلول در آب است که نقش قابل توجهی در سوخت و ساز (متابولیسم) و رشد دستگاه عصبی ایفا میکند. جهت حفظ کارکرد سالم دستگاههای مختلف بدن، به ویژه غدهی تیروئید، به مصرف ید، به مقدار کافی، نیاز دارید. کمبود ید پیامدهای قابل توجهی در بر خواهد داشت و به ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی منجر میشود. ید با سایر مواد ترکیب میشود؛ مثلا ید با پتاسیم ترکیب میشود و پتاسیم یدید را تشکیل میدهد که به نمک فرآوری شده اضافه میشود.
بنابراین، با توجه به اهمیت نقش ید در بدن، کمبود این ماده یقینا باعث ایجاد مشکلات آشکاری میشود. در ادامه به مشکلات ناشی از کمبود ید در بدن نگاهی اجمالی میاندازیم.
کمبود ید
ناکافی بودن مقدار ید موجود در بدن به کمبود ید منجر میشود. برخی از علائم کمبود ید عبارت هستند از بزرگ شدن غدهی تیروئید، افسردگی، اضطراب، مشکلات ذهنی، و اوتیسم. کمبود ید باعث کاهش توانایی استدلال میشود، و رخوت و بیحالی بدن را فرا میگیرد؛ ایمنی بدن نیز کاهش مییابد و بیش از پیش در برابر سرماخوردگی، سرفه، و تب آسیبپذیر میشود؛ بدن دچار اختلالات هورمونی میشود، و این مسئله میتواند به آشفتگیهای هیجانی منجر شود. زنان در طول دورهی قاعدگیشان دچار درد ملایمی در یک یا هر دو پستان میشوند.
کمبود ید شدید در بدن به نارسایی اندامها و اختلال در کارکرد تیروئید منجر میشود و این مسئله بر فعالیتهای سوخت و سازی (متابولیسم) بدن تاثیر میگذارد. کمبود ید در میان زنان باردار مسئلهای جدی است. این مسئله برای سلامت مادر و کودک عاملی تعیینکننده است و میتواند تاثیر عمدهای بر تواناییهای ذهنی و جسمی جنین داشته باشد. مطالعات نشان دادهاند کمبود ید و اوتیسم میتوانند با یکدیگر در ارتباط باشند. اگرچه اثبات این مسئله نیازمند پژوهشهای بیشتری در این حوزه است، ولی کمبود ید و اوتیسم همبستگی نگران کنندهای با یکدیگر دارند.
کمبود ید یک مسئلهی سلامت جهانی است که ملتهای توسعهیافته و در حال توسعه را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. با توجه به آلودگی محیط زیست، خاک سطحی و غنی از ید به سرعت در سراسر جهان از بین میرود، و تامین طبیعی این ماده، روز به روز، به یک مشکل تبدیل میشود.
جهت اجتناب از کمبود ید، لازم است به مقدار کافی ید مصرف کنید و مراقب سطح ید موجود در بدنتان باشید. برای کسب آگاهی بیشتر در مورد این مسئله، لطفا به مطالعهی این مقاله ادامه دهید.
میزان توصیه شدهی مصرف ید
نخست، اجازه دهید به میزان ید مورد نیاز برای بدن بپردازیم. میزان متوسط مصرف روانهی توصیه شده برای یک فرد بزرگسال، حداقل ۱۵۰ میکرو گرم است، که این میزان برای زنان باردار تا ۲۵۰ میکروگرم افزایش مییابد. برای کودکان، بسته به سن آنها، این میزان از ۹۰ الی ۱۵۰ میکروگرم تغییر میکند. جهت آگاهی از سطح ید در بدنتان، به طور منظم چکاپ انجام دهید.
منابع مختلفی برای تامین ید مورد نیاز بدن وجود دارد. برخی مواد خوراکی و مکملهای موجود در داروخانهها میتوانند ید مورد نیاز بدن را تامین کنند. برخی از این مواد خوراکی عبارت هستند از غلات، لبنیات به ویژه شیر، تخم مرغ، غذاهای دریایی، میوهها و سبزیها، و نمک ید دار.
خواص ید برای سلامتی
در ادامهی این مقاله، به برخی از فواید قابل توجه ید برای سلامت اشاره میکنیم. لطفا تا انتهای این مقاله با بازده همراه باشید.
۱. تنظیم سوخت و ساز (متابولیسم)
ید برای کارکرد مناسب سوخت و سازی بدنتان بسیار تعیین کننده است، زیرا در تولید هورمونهایی نقش دارد که بر فعالیت سوخت و سازی بدن تاثیر میگذارند. ید به جذب بهتر مواد غذایی و تبدیل متعاقب آنها به انرژی کمک میکند. کالریهایی که برای تبدیل شدن به انرژی میسوزند، باعث کاهش وزن میشوند؛ در غیر این صورت، به عنوان چربی اضافی ذخیره میشوند، و به اضافه وزن و بیحالی منجر میشوند. این فرایند آدم را در تمام طول روز فعال و پر انرژی نگه میدارد و به خواب آرام شبانه کمک میکند، و به این ترتیب، به طور غیر مستقیم باعث از بین رفتن افسردگی و بیخوابی میشود.
۲. کمک به غدهی تیروئید
غدهی تیروئید برای تولیدی هورمونهایی نظیر تیروکسین و ترییدوتیرونین از ید استفاده میکند؛ این هورمونها به کارکرد ساز و کارهای مختلفی کمک میکنند که باعث تثبیت و پایداری بدن میشوند. فقدان ید باعث بزرگ شدن غدهی تیروئید، و به امراضی نظیر کرتینیسم، کم کاری تیروئید، و گواتر منجر میشود. غدهی تیروئید جهت حفظ کارکرد مناسب خود به مواد مغذی بسیاری نیاز دارد، و در این میان، ید از همهی این مواد مهمتر است. کمبود ید به کارکرد غیر طبیعی غدهی تیروئید، و به این ترتیب، به ایجاد مشکلاتی از قبیل اختلال حافظه، ریزش مو، و آلرژیها منجر میشود.
۳. کمک به دستگاه تناسلی
اندامهای تناسلی نیز با کمک ید میتوانند به طور طبیعی رشد کنند و به بلوغ برسند. همچنین، ید امکان بارداری را با حداقل مشکل و عوارض فراهم میکند و از جنین نیز در برابر مشکلات عصبی محافظت میکند. مصرف مناسب ید باعث حفظ سلامتی مادر و کودک، به ویژه جنین، میشود، زیرا عامل تعیین کنندهای برای سلامت روانی و جسمی انسان است. مصرف مکملهای ید جهت برآوردن نیاز شدید بدن مادر و جنین به این ماده، به زنان باردار توصیه میشود. مصرف مناسب و دقیق ید میتواند باعث کاهش خطر تولد نوزاد با وزن کم، زایمان زودرس، مردهزایی، اوتیسم، و بسیاری دیگر از مشکلات مرتبط با بارداری میشود.
۴. تقویت دستگاه ایمنی بدن
باکتریها و ویروسها نمیتوانند در محیط غنی از ید رشد کنند. بنابراین، ید میتواند از بدنتان در برابر بیماریها محافظت کند. این ماده با فعال کردن آنتیاکسیدانها، سپر دفاعی قدرتمندی را در بدن در برابر مشکلات تهدید کنندهی زندگی، نظیر بیماریهای قلبی و سرطان ایجاد میکند. کمبود ید میتواند به اختلال در دستگاه ایمنی بدن منجر شود، به همین علت نیز مصرف کافی ید برای داشتن دستگاه ایمنی قدرتمند در بدن ضروری است.
۵. پیشگیری از کم کاری تیروئید
مصرف ید به اندازهی کافی میتواند از بدنتان در برابر وضعیتی به نام کم کاری تیروئید، بزرگ شدن غدهی تیروئید در قسمت جلویی گردن، محافظت کند. افزایش حجم غدهی تیروئید باعث میشود بسیاری از کارکردهای بدن به آهستگی انجام شوند و در نهایت باعث افزایش شدید وزن میشود. این وضعیت به خشکی پوست، کاهش تمرکز، گرفتگی ماهیچهها، تورم، یبوست، و در موارد شدید، به کما و نارسایی قلبی منجر میشود. وجود ید به مقدار کافی در بدن، احتمال ایجاد چنین وضعیتهای وخیمی را از بین میبرد.
۶. احتمال کمک به درمان تغییرات فیبروسیستی پستان
زنانی که از بیماری تغییرات فیبروسیستی پستان رنج میبرند، میتوانند از فواید ید برای کمک به درمان این وضعیت بهرهمند شوند. فیبروسیستی پستان وضعیتی که در آن غدههایی درون پستانها شروع به رشد میکنند. ید نشانههای فیبروز را کاهش میدهد، و درد و ناراحتیهای ناشی از این وضعیت را کم میکند. از این رو، در شیوههای درمانی مدرن و جایگزین جهت معالجهی فیبروز به طور گستردهای از ید استفاده میشود. ید به تولید پایدار و کاربردی استروژن در بدن کمک میکند، و از این طریق، باعث حفظ سلامتی پستانها، و پیشگیری از تشکیل غدهها و کیستها در آنها میشود. اگر چه در این حوزه نیاز به پژوهشهای بیشتری وجود دارد، آزمایشهای اولیه ثابت کردهاند میان ید و درمان تغییرات فیبروسیستی پستان ارتباط وجود دارد.
۷. حفظ تواناییهای شناختی
اگر میتوانید به طور صحیح فکر کنید و مسائل را درک کنید، باید از ید بابت این کمک سپاسگزار باشید. چنانچه با هر گونه نشانهای از کاهش فعالیتهای مغزی مواجه هستید، باید به سرعت سطح ید بدنتان را بررسی کنید. مطالعات، بهبودی فوری مهارتهای ذهنی را پس از مصرف ید اثبات کردهاند. ید بهرهوری بزرگسالان را افزایش میدهد و باعث ایجاد تواناییهای شناختی در کودکانِ در حال رشد میشود.
۸. تنظیم هورمونها
غدهی تیروئید هورمونهای بسیاری را در بدن تولید و تنظیم میکند. ید نقش بسیار حیاتی در کارکرد غدهی تیروئید ایفا میکند، و از این طریق، باعث حفظ کنترل هورمونها و پیشگیری از ایجاد نوسان در آنها میشود. هورمونها بسیاری از فرایندهای بدن را تنظیم میکنند، و ید میتواند آنها را در انجام مناسب این کار توانمند بسازد.
۹. محافظت از بدن در برابر تشعشع
ید از غدهی تیروئید در برابر جذب عناصر رادیو اکتیو محافظت میکند، و به این ترتیب، از ایجاد صدمات ناشی از تابش به این غده پیشگیری میکند. در صورت بروز نشتی هستهای یا فاجعهای در نیروگاههای هستهای، این ویژگی ید میتواند بسیار مفید باشد. همچنین، پزشکان جهت درمان مشکلات بیمارانی که باید تحت رادیوتراپی (اشعه درمانی) قرار بگیرند، از ید استفاده میکنند.
۱۰. مبارزه علیه عوامل بیماریزا
بسیاری از پزشکان برای مبارزه علیه عوامل بیماریزا (پاتوژن) ید را به هر چیز دیگری ترجیح میدهند. آنتیبیوتیکهای خوراکی باکتریهای خوب را به همراه باکتریهای بد از بین میبرند، و به این ترتیب، بدن را از وجود این باکتریهای سالم محروم میکنند و فقط مواد زائد غیر ضروری در بدنتان به جای میگذارند. از سویی دیگر، با اینکه ید تاثیری مشابهی آنتیبیوتیکها در بدن ایجاد میکند، ولی هیچ آسیبی به باکتریهای خوب مورد نیاز بدن نمیرساند.
۱۱. محافظت از بدن در برابر سرطان
ید در فرایند کوچک و نابود کردن سلولهای عامل سرطان به بدن کمک میکند. طی فرایندی به نام خزان یاختهای یا آپوپتوز، مرگ سامانمند سلولها در جانداران چندیاختهای (چند سلولی)، ید سلولهایی را که میتوانند دائما رشد کنند و باعث سرطان شوند، متوقف و نابود میکند. ید در پیشگیری از سرطانهای تیروئید، پستان، پروستات، و معده ایفای نقش میکند.
۱۲. حفظ انرژی و پویایی بدن
حضور ید در بدن، باعث میشود پویا و فعال باشید. ید به کارکرد مناسب غدهی تیروئید کمک میکند و باعث میشود در همه جا چابک، پر شور، و مثبت باشید.
۱۳. حفظ استحکام ناخنها
ید باعث تقویت و استحکام ناخنهای ضعیف و شکننده میشود. این ماده وضعیت کلی ناخنها را بهبود میبخشد و از آنها در برابر عفونتها محافظت میکند. رژیم غذایی متعادلی که حاوی مقدار مناسبی ید باشد، به حفظ سلامت ناخنهایتان کمک، و شفافیت، سختی، و ضد ضربه بودنشان را تضمین میکند.
۱۴. بهبود سلامت دهان
ید باکتریهای مضر داخل دهانتان را از بین میبرد، و از پوسیدگی و بد رنگی دندانها پیشگیری میکند. ید دندانهایتان را تمیز و مستحکم میکند و به عنوان یک مادهی ضد عفونی کننده، سلامت و قدرت آنها را حفظ میکند. و در نهایت، دهانتان را تازه و خوشبو میکند.
۱۵. خواص ید برای پوست
ید به تشکیل پوست سالم و درخشان کمک میکند. این ماده از خشکی پوست پیشگیری میکند و سطح رطوبت آن را تنظیم میکند. ید فرایند التیام جای زخمها و بریدگیها را سرعت میدهد، به ترمیم پوست کمک میکند، و هورمونهای عامل ایجاد آکنه را تحت کنترل در میآورد. ید از طریق کند کردن فرایند تشکیل چین و چروک و خطوط صورت، بروز نشانههای افزایش سن را به تعویق میاندازد.
۱۶. فواید ید برای مو
استفاده از ید، راهی است که متخصصان برای داشتن موهایی بلند و درخشان توصیه میکنند؛ زیرا این ماده به رشد مناسب موها کمک، و از شکسته شدنشان پیشگیری میکند. ید با نابودی قارچهای مضر برای فولیکولهای مو، باعث تقویت موهایتان میشود. خواص ضد عفونی کنندهی ید از پوست سر در برابر عفونتها محافظت میکنند، و فضایی پاک و مناسب را برای رشد موها فراهم میآورند.
برای بهرهمندی از حداکثر فواید ید، مصرف مواد غذایی سرشار از این ماده بسیار حائز اهمیت است. در ادامهی این مقاله، به برخی مواد غذایی سرشار از ید اشاره میکنیم.
مواد غذایی سرشار از ید
مصرف مواد غذایی غنی از ید به پیشگیری از کمبود این ماده در بدن کمک میکند. بهتر است به جای استفاده از مکملها و مواد شیمیایی، از آن دسته خوراکیهایی در رژیم غذاییتان استفاده کنید که به صورت طبیعی حاوی ید هستند. مواد غذایی بسیاری در دسترس وجود دارند که غنی از ید هستند؛ در این بخش، به برخی از این مواد که به سادگی در همهی خانهها وجود دارند، اشاره میکنیم.
۱. سیب زمینی
سیب زمینی پخته در مقایسه با سایر اشکال طبخ شدهی سیب زمینی دارای بیشتر میزان ید است. یک عدد سیب زمینی متوسط ۴۰ درصد (حدودا ۶۰ میکروگرم) از میزان مصرف روزانهی توصیه شده برای ید را فراهم میکند.
۲. شیر
نوشیدن یک لیوان شیر، یک بار صبح یک بار عصر، به تامین بخشی از ید مورد نیاز روزانهی بدنتان کمک میکند. شیر، علاوه بر اینکه حاوی کلسیم، ویتامین D، و سایر مواد معدنی مفید است، به مقدار مناسبی نیز ید در خود جای داده است. یک لیوان متوسط پر از شیر میتواند ۳۷ درصد از میزان مصرف ضروری روزانهتان را تامین کند، زیرا حدودا حاوی ۵۶ میکروگرم ید است.
۳. نمک ید دار
آیا میتوانید خوردن غذاها را بدون نمک تصور کنید؟ تصورش هم سخت است، این طور نیست؟ به خاطر داشته باشید، نمک طعام را ید دار میکنند تا هیچ راهی برای عدم تامین این ماده برای بدن باقی نماند. استفاده از نمک ید دار آسانترین راه برای تامین ید مورد نیاز بدن است، زیرا تقریبا به همهی مواد خوراکی مقداری نمک اضافه میکنیم. یک گرم نمک ید دار حاوی حدود ۷۷ میکروگرم ید است.
۴. تخم مرغ آبپز
تهیهی تخم مرغ آبپز بسیار آسان است! تخم مرغ آنچنان سبک و سالم است که میتوانید بدون ناراحتی، یک جا آن را ببلعید. یک عدد تخم مرغ بزرگ حاوی ۱۲ میکروگرم ید، یعنی ۱۰ درصد از نیاز روزانهمان به این ماده است. جهت تامین ید مورد نیاز بدنتان، در وعدههای غذایی یا به عنوان تنقلات میتوانید تخم مرغ نوش جان کنید.
۵. موز
موز یکی از رایجترین و در دسترسترین میوههایی است که سرشار از مواد مغذی هستند و تقریبا در تمام طول سال یافت میشوند. یک عدد موز متوسط حاوی حدود ۳ میکروگرم ید است. هر روز میوه نوش جان کنید؛ میتوانید میوهها را به طور کامل و مستقیم میل کنید، یا آنها را به اسموتیها و سالادها اضافه کنید.
همانطور که تاکنون مشاهده کردید، وجود ید برای بدن بسیار مهم و ضروری است. ولی، مانند هر مادهی معدنی دیگری، مصرف بیش از اندازهی ید نیز میتواند باعث ایجاد تاثیرات نامطلوب در بدن شود. برای آگاهی از این تاثیرات، لطفا به مطالعهی این مقاله ادامه دهید.
عوارض جانبی مصرف بیش از اندازهی ید
مصرف بیش از اندازهی ید در برخی از آدمهایی میتواند باعث بروز عوارض جانبی شود. گاهی اوقات، ید ممکن است حتی بدون زیادهروی در مصرف، در برخی آدمها باعث ایجاد مشکل شود. برخی عوارض جانبی ید عبارت هستند از، سردرد، حالت تهوع، افزایش سرعت ضربان قلب، تب شدید، درد معده، اسهال، استفراغ، تشنگی، و آبریزش بینی. هنگام مشاهدهی چنین علائمی، بهتر است قبل از هر چیز، با پزشک مشورت کنید. همچنین لازم است حواستان به میزان مصرف ید باشد تا دچار عوارض مصرف بیش از اندازهی آن نشوید.
یکی از بهترین راهها برای اطمینان از عدم مصرف بیش از اندازهی ید، مصرف آن به صورت طبیعی است. چگونه؟ در ادامهی این مقاله به نحوهی افزایش طبیعی سطح ید در بدن اشاره میکنیم.
افزایش سطح ید بدن به صورت طبیعی
همانطور که پیشتر بحث کردیم، بهتر است ید را به صورت طبیعی مصرف کنیم. مکملهای ید را میتوان به آسانی از داروخانهها تهیه کرد، ولی وقتی میتوانید ید را از طریق منابع طبیعی آن برای بدنتان فراهم کنید، چرا باید از مواد شیمیایی استفاده کنید. محیطی که در آن قرار دارید، مکانی که مواد غذاییتان در آن رشد میکنند، و کیفیت هوای تنفسیتان در افزایش طبیعی سطح ید در بدن تاثیرگذار هستند. برای آگاهی از افزایش سطح ید بدن به صورت طبیعی، لطفا ادامهی این مقاله را نیز مطالعه بفرمایید.
الف. آن دسته از مواد غذایی را انتخاب کنید که به شیوهی ارگانیک، و در خاک غنی از ید رشد کرده باشند. حتما مواد غذایی را در ظرفهای سرامیکی نگهداری کنید.
ب. از نان و آردی استفاده کنید که از مواد ارگانیک و گندم کامل تهیه شده باشند. از مصرف مواد غذایی حاوی برم اجتناب کنید.
پ. از محصولات مراقبت از پوستی استفاده کنید که عاری از هر گونه سموم شیمیایی باشند.
ت. در فضاهای بسته، سعی کنید پنجرهها را باز کنید و اجازه دهید هوای تازه فضای اتاق را پاک و مطبوع کند.
ث. به جای مصرف سودا و نوشابههای گازدار، آب پاک و تازه بنوشید.
مصرف مکملهای ید
وقتی مصرف ید از طرق طبیعی برای بدن کافی نباشد، آنگاه باید از مکملهای ید نظیر پتاسیم یدید، سدیم یدید، و محلول لوگل استفاده کنید تا سطح ید بدنتان را بهبود ببخشید. مصرف این مکملها کار آسانی است. فقط کافی است این مکملها را با آب یا آب میوه ترکیب، و سپس نوش جان کنید.
کمبود ید به یک مشکل جدی برای سلامتی در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. بنابراین، اطمینان از تامین ید مورد نیاز بدن به اندازهی کافی و مصرف آن به شیوهای بیخطر برای کل بدن بسیار ضروری است.
به این ترتیب، هر آنچه تاکنون در این مقاله گفته شد، به فواید ید برای سلامتی بدن انسان اشاره داشت، در ادامه اجازه دهید به برخی پرسشهای متداول و پاسخهای مناسب آنها دربارهی ید اشاره کنیم.
پاسخ متخصصان به پرسشهای خوانندگان
آیا ید در دستهبندی ویتامینها قرار دارد یا مواد معدنی؟
ید یک مادهی معدنی و عنصر شیمیایی است.
آیا مکملهای ید گرانقیمت هستند؟
مکملهای ید در مقایسه با سایر مکملها آنچنان گرانقیمت نیستند. مکملهای ید را به آسانی میتوانید از داروخانهها تهیه کنید.
نمک طعام را چگونه ید دار میکنند؟
نمک طعام را کاملا پودر میکنند و آن را با محلول ملایم پتاسیم یدات ترکیب میکنند و از آن، نمک ید دار میسازند.
آیا ظاهر نمک معمولی با ظاهر نمک ید دار متفاوت است؟
هیچ تفاوتی میان ظاهر و مزهی هر دو نمک وجود ندارد. برای تشخیص ید دار بودن یا نبودن نمک، باید آزمایش شیمیایی انجام شود.
امیدوار هستیم اطلاعات مذکور در این مقاله خواص ید برای شما مفید بوده باشد. حواستان به میزان مصرفی ید باشد، و از تاثیرات آن نیز آگاه باشید تا بتوانید غذاها و مواد خوراکیتان را آگاهانه انتخاب کنید.