ماه ژوئن به عنوان ماه ملی آگاهی از میگرن و سردرد در ایالات متحده نامگذاری شده است. در این مقاله و در مجموعه‌ی باورهای غلط در سایت بازده تصمیم داریم به معرفی و رد چند باور غلط درباره میگرن بپردازیم.
ما در مجموعه‌ی باورهای نادرست در سایت بازده قصد معرفی و رد باورهای نادرست را درباره‌ی مسائل سلامت و بهداشت داریم، و برای تمیز دادن حقایق از داستان‌ها و ایجاد شفافیت در دنیای پر از باورهای نادرست در میان مردم رسانه‌ها از دانش متخصصان و بررسی پژوهش‌های مختلف بهره می‌گیریم.
میگرن یک وضعیت شایع است. بیش از ۳۷ میلیون نفر در ایالات متحده و بیش از ۱۴۸ میلیون نفر در سرتاسر جهان به این وضعیت دچار هستند. برخی شواهد نشان می‌دهند، شیوع میگرن در سطح جهان رو به افزایش است.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، میزان شیوع میگرن در زنان دو برابر مردان است.
غالبا علامت اصلی میگرن شامل سردردهای خفیف الی شدید می‌شود؛ ۸۵ درصد از افراد مبتلا به سردردهای میگرنی از دردهای ضربان‌دار رنج می‌برند. با وجود این، حدود ۶۰ درصد از مبتلایان دچار دردهای یک‌طرفه، ۸۰ درصد دچار حالت تهوع، و ۳۰ درصد نیز دچار استفراغ می‌شوند. به علاوه، تقریبا تمام مبتلایان به میگرن از حساسیت بالا به نور (۹۰ درصد) و صدا (۸۰ درصد) نیز رنج می‌برند.
در این مقاله، به معرفی و رد ۱۱ باور نادرست درباره‌ی میگرن می‌پردازیم. در این مقاله، به موضوعاتی از قبیل داروها، کافئین، مواد مغذی، و غیره اشاره می‌کنیم. برای اثبات نادرستی این باورها از سه فرد متخصص کمک گرفته‌ایم:
- دکتر ورنان ویلیامز، دارای بورد تخصصی عصب‌شناسی / عصب‌شناسی ورزشی و مدیر مرکز طب درد و عصب‌شناسی ورزشی در موسسه‌ی سیدرز ساینایی کرلان جوب در لس‌آنجلس کالیفرنیا
- دکتر مدهات میکائیل، متخصص کنترل درد و مدیر پزشکی برنامه‌ی غیرفعال در مرکز مراقبت‌های ستون فقرات در مرکز پزشکی مموریال کر آرنج کاست در فانتین ولی کالیفرنیا
- دکتر جنیفر مک‌ویج، دارای بورد تخصصی در عصب‌شناسی کودکان و بزرگسالان، سردردهای کودکان، و تصویربرداری عصبی؛ وی مدیر مرکز ضربه مغزی در موسسه‌ی مغز و اعصاب دنت در امهرست، نیویورک است.
۱. میگرن وضعیتی جدی نیست
به گفته‌ی دکتر میکائیل، “بیشتر انواع میگرن جدی یا خطرناک نیستند؛ با وجود این، آن‌ها می‌توانند مزمن و گاهی اوقات، در صورت عدم درمان مناسب، تضعیف‌کننده و ناتوان‌کننده باشند.”
پژوهشگران طی یک بررسی در خصوص تاثیر میگرن بر کیفیت زندگی، به این نتیجه رسیدند که بسیاری از افراد مبتلا به میگرن “دچار کاهش بهره‌وری در محیط کار و اختلال در فعالیت‌های خانوادگی، اجتماعی، و تفریحی نیز می‌شوند.”
هم‌چنین، لازم به ذکر است که همه‌ی انواع میگرن یکسان نیستند. طبق توضیح دکتر میکائیل، “نوعی از میگرن به نام میگرن همی پلژیک (میگرن نیمه فلجی) وجود دارد که معمولا در میان اعضای یک خانواده دیده می‌شود و با بروز علائم عصب‌شناختی، علائم آئورای پیش از وقوع میگرن، در ارتباط است و می‌تواند به سکته مغزی منجر شود.”
با وجود این، وی به سرعت به این نکته اشاره می‌کند که میگرن همی پلژیک که باعث ضعف یا فلج شدید در یک سمت از بدن می‌شود، بسیار نادر است و فقط حدود ۰.۰۱ درصد از جمعیت را گرفتار می‌کند. در بیشتر موارد، این فلج ظرف چند ساعت یا چند روز بهبود می‌یابد؛ این وضعیت، به ندرت ممکن است ۴ هفته طول بکشد. با وجود این، در برخی موارد بسیار نادر، میگرن همی پلژیک می‌تواند باعث بروز فلج دائمی شود.
۲. میگرن فقط یک سردرد است
این درست نیست، و لازم به ذکر است که همه‌ی میگرن‌ها شامل سردرد نمی‌شوند. طبق توضیحات دکتر مک‌ویج، “میگرن در واقع یک اختلال سردرد اولیه، و چیزی بیشتر از یک سردرد ساده است. در واقع، سردرد فقط یکی از علائم میگرن است، و برخی از میگرن‌ها به طور کلی با سردرد همراه نیستند.”
به گفته‌ی دکتر ویلیامز، “میگرن از لحاظ بالینی این‌گونه توصیف می‌شود: نوع خاصی از سردرد که افراد با شدت بالا آن را احساس می‌کنند، و معمولا علاوه بر درد موجود در سر دارای علائم دیگری نیز هست.”
وی می‌افزاید، “درد ناشی از میگرن می‌تواند بسیار شدید باشد و در فعالیت‌های روزمره‌ی زندگی اختلال ایجاد کند. میگرن مانند سردردها می‌تواند کوتاه مدت باشد، فقط چند ساعت طول بکشد، یا این‌که می‌تواند برای چندین روز ادامه یابد.”
بر اساس گفته‌های دکتر ویلیامز، فرد مبتلا به میگرن، علاوه بر سردرد، ترکیبی از علائم زیر را نیز تجربه خواهد کرد:
- درد ملایم یا شدید ضربان‌دار یا کوبشی که فرد را دچار این احساس می‌کند که گویی کل سرش را در بر گرفته یا از یک طرف سر به سمت دیگر آن حرکت می‌کند.
- افزایش حساسیت به صدا، بو، یا نور.
- مشکلات بینایی، از قبیل تاری یا مشاهده‌ی نقاط روشن یا چشمک‌زن یا خطوط مواج یا دندانه‌دار.
- دردهای شکمی که می‌توانند شامل کاهش اشتها، حالت تهوع، استفراغ، یا به هم ریختن معده شوند.
هم‌چنین، دکتر ویلیامز به سایر تفاوت‌های میان میگرن و سردرد نیز اشاره می‌کند. برای مثال، طبق توضیحات وی، برخی از افراد ممکن است دچار وضعیتی شوند که اصطلاحا به آن، مرحله پیش‌بیماری گفته می‌شود.
وی در مصاحبه‌ای با مدیکل نیوز تودی گفت، “برخی از آدم‌های مبتلا به میگرن، یک یا دو روز پیش از آغاز علائم این بیماری، ممکن است شاهد تغییرات اندکی در توانایی‌شان برای انجام کارهای روزمره باشند – به نوعی به عنوان یک دوره‌ی هشدار.”
با این‌که این تغییرات در میان آدم‌های مختلف می‌توانند متفاوت باشند، به گفته‌ی وی، بیشتر نشانه‌های پیش‌بیماری شایع در این وضعیت عبارت هستند از “خمیازه بیش از اندازه، افسردگی، زودرنجی، و گرفتگی گردن.”
برخی از افراد مبتلا به میگرن نیز ممکن است دچار آئورا یا اورای میگرن بشوند. به گفته‌ی دکتر ویلیامز:
“آئورای میگرن یک علامت عصب‌شناختی است که اندکی پیش از سردرد ایجاد می‌شود. این وضعیت ممکن است شامل اختلالات بینایی (مشاهده‌ی نورهای چشمک‌زن یا تجربه‌ی از دست دادن نسبی بینایی، به طوری که به تدریج سرتاسر میدان دید را در بر می‌گیرد)، یا سایر پدیده‌های حسی (بی‌حسی یا گزگز شدن که به تدریج به سرتاسر صورت یا به سمت بازوها گسترش می‌یابد) شود.”
با این‌که این علائم ممکن است به عنوان نشانه‌ی شومی از شروع سردردهای میگرنی تلقی شوند، به گفته‌ی دکتر ویلیامز، این نشانه‌ها می‌توانند مفید نیز باشند:
“این نشانه‌های هشداردهنده فرصتی را فراهم می‌کنند که بتوانید پیش از شروع دوره‌ی اپیزود میگرن اقدامات درمانی لازم را انجام بدهید؛ این مسئله به اندازه‌ی قابل توجهی می‌تواند احتمال موفقیت اقدامات درمانی را افزایش دهد.”
به باور دکتر ویلیامز، به جای آن‌که انتظار بکشید درد به سراغ‌تان بیاید، مصرف سریع دارو، پیش از آن‌که درد فرا برسد، می‌تواند بالاترین اثر را داشته باشد.
۳. کافئین باعث بروز میگرن می‌شود
این یک افسانه است؛ کافئین باعث میگرن نمی‌شود، ولی در برخی از آدم‌ها می‌تواند باعث تحریک آن شود. قهوه و میگرن رابطه‌ی پیچیده‌ای با هم دارند.
به گفته‌ی دکتر میکائیل، “مصرف بیش از اندازه‌ی کافئین می‌تواند باعث تحریک میگرن شود. با وجود این، کافئین، به طور کلی، می‌تواند به تسکین سردردها، از جمله سردردهای میگرنی، کمک کند.”
دکتر مک‌ویج نیز می‌گوید، “نوشیدن کافئین در برخی از آدم‌ها، در بدو حملات میگرن، می‌تواند باعث کاهش شدت آن‌ها شود، و تا حدودی به تسکین درد کمک کند، ولی مصرف مرتب کافئین به عنوان راهی برای درمان میگرن توصیه نمی‌شود.”
برای نشان دادن سطح پیچیدگی رابطه‌ی میان کافئین و میگرن نظرتان را به حرف‌های دکتر مک‌ویج جلب می‌کنیم؛ وی در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی گفت، “مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین می‌تواند باعث شروع یک حمله‌ی میگرن شود، ولی خودداری از مصرف کافئین حتی ممکن است باعث تحریک بیشتر میگرن نیز بشود.”
طی آخرین بررسی‌ها در خصوص تعامل میان کافئین و میگرن، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند:
“به طور کلی، بر اساس بررسی‌های‌مان از سوابق پژوهشی در این زمینه، باید گفت شواهد کافی برای توصیه‌ی قطع مصرف کافئین به همه‌ی بیماران مبتلا به میگرن وجود ندارد. با وجود این، لازم به ذکر است مصرف بیش از اندازه‌ی کافئین ممکن است به مزمن شدن میگرن منجر شود، و قطع ناگهانی مصرف کافئین نیز می‌تواند باعث تحریک حملات میگرن شود.”
۴. قرص‌های سردرد می‌توانند میگرن را درمان کنند
در حال حاضر، هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد، ولی مصرف دارو مسلما می‌تواند مفید باشد.
دکتر میکائیل در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی گفت، “درمان کلمه‌ی مناسبی نیست؛ کنترل علائم و پیشگیری از میگرن می‌توانند اصطلاحات صحیح‌تری باشند. مصرف داروهای میگرن با هدف پیشگیری از اپیزودهای میگرن و مصرف برخی داروهای مسکن پس از شروع اپیزود میگرن می‌توانند تاثیرگذار باشد.”
۵. هیچ دارویی نمی‌تواند به میگرن کمک کند
دکتر میکائیل در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی، با صراحت بیان می‌کند، “این یک باور نادرست است؛ هم‌اکنون، داروهای متعددی وجود دارند که می‌توانند به اندازه‌ی قابل توجهی به کنترل میگرن کمک کنند.”
دکتر مک‌ویج به فهرستی از برخی داروها اشاره می‌کند که می‌توانند به تسکین میگرن کمک کنند، داروهایی از قبیل ضد دردهای بدون نسخه، تریپتان‌ها، آنتاگونیست گیرنده پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین (CGRP)، gepants، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج، و بتا بلاکرها.
هم‌چنین، گزینههای غیر دارویی موثری نیز وجود دارند.
به گفته‌ی دکتر ویلیامز، “مهمترین کاری که هر فرد می‌تواند برای کمک به جلوگیری از تحریک میگرن انجام بدهد، اصلاح سبک زندگی و انتخاب گزینههای سالم‌تر است.”
وی می‌افزاید، “خوابیدن دست‌کم ۸ ساعت در طول شب، نوشیدن ۸ لیوان آب در روز، تغذیه‌ی بدن با مواد مغذی و سالم، و حذف منابع استرس اضافه تا حد امکان بدن‌تان را در شرایطی قرار می‌دهند که بتواند قدرت تحمل خود را در برابر میگرن افزایش دهد. این یعنی خطر شروع حملات میگرن کاهش می‌یابد، حتی وقتی در معرض محرک‌های رایج قرار بگیرید.”
هم‌چنین، دکتر ویلیامز معتقد است، پیروی از یک سبک زندگی سالم ممکن است در نهایت “نیازتان را به مصرف داروهای ضد سردرد تجویزی برطرف کند.”
این خبر خوبی است، زیرا به گفته‌ی دکتر مک‌ویج در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی، “داروها، طی پدیده‌ای به نام ‘سردردهای ناشی از مصرف بیش از اندازه‌ی دارو’ – چنان‌چه یک داروی نجات‌بخش برای یک مدت طولانی مصرف شده باشد – ممکن است به خودی خود به بروز سردرد منجر شوند.”
هم‌چنین، طبق توضیحات دکتر ویلیامز، “گزینههای فراوانی از داروهای تجویزی وجود دارند که در کاهش دفعات میگرن (اصطلاحا داروهای پروفیلاکتیک) بسیار اثربخش هستند؛ سایر گزینه‌ها نیز می‌توانند میگرن را از همان آغاز متوقف کنند. اگر گمان میکنید دچار سردردهای میگرنی شده‌اید، بهتر است نزد یک پزشک بروید؛ وی می‌تواند این تشخیص را رد یا تایید کند و یک برنامه‌ی درمان برای‌تان تهیه کند.”
۶. بدون تصویربرداری نمی‌توان میگرن را تشخیص داد
به گفته‌ی دکتر میکائیل، “این حرف صحیح نیست. میگرن یک تشخیص پزشکی و برای تایید آن، نیاز به تصویربرداری نیست. تصویربرداری فقط هنگامی لازم است که علائم چندان شفاف نباشند یا علائم عصب‌شناختی یا نشانه‌های هشداردهنده‌ای وجود داشته باشند. در این وضعیت، تصویربرداری می‌تواند به رد یا تایید یک آسیب‌شناسی (پاتولوژی) کمک کند.”
دکتر مک‌ویج می‌گوید، “هیچ آزمایش خاصی نیز برای تشخیص میگرن وجود ندارد. پزشک، برای رسیدن به یک تشخیص دقیق، باید الگویی از سردردهای مکرر را به همراه علائم مرتبط با آن که دست‌کم به مدت ۳ ماه ادامه‌دار باشند، شناسایی کند.”
۷. در صورت بارداری، نمی‌توانم هیچ‌گونه داروی میگرن مصرف کنم
به گفته‌ی دکتر میکائیل، “داروهای میگرن، نظیر تریپتان‌ها، در دوره‌ی بارداری نسبتا بی‌خطر هستند؛ به خصوص، پس از گذشت سه ماهه‌ی نخست. استامینوفن نیز بی‌خطر است، ولی باید از مصرف برخی از داروهای پیشگیری از تشنج خودداری کرد؛ زیرا خطر توقف بارداری یا ایجاد ناهنجاری مادرزادی وجود دارد.”
دکتر ویتامین مک‌ویج نیز چنین توضیح می‌دهد، “پیش از باردار شدن لازم است درباره‌ی برنامه‌ی درمان میگرن، مصرف داروهای بدون نسخه، یا داروهای تجویزی یا هر دو، با پزشک مشورت کنید.”
وی می‌افزاید، “همه‌ی داروها در دوره‌ی بارداری بی‌خطر نیستند. مصرف برخی از آن‌ها را باید محدود کرد، ولی برخی دیگر را می‌توان پس از عبور از سه ماهه‌ی نخست و حیاتی بارداری بار دیگر مصرف کرد. دستگاه‌های پوشیدنی غیرتهاجمی از محبوبیت بالایی میان زنان باردار برخوردار هستند، زیرا این دستگاه‌ها اثربخشی بالایی دارند و عملا عوارض جانبی ماندگاری نیز ندارند.”
۸. اگر از ‘رژیم غذایی میگرن’ پیروی کنم، علائم آن هرگز بر نمی‌گردند
با این‌که این روزها، برنامه‌های غذایی مختلفی ادعا دارند تمام بیماری‌ها را درمان می‌کنند، همه‌ی آن‌ها موثر نیستند یا از لحاظ علمی تایید نمی‌شوند.
دکتر میکائیل درباره‌ی اثربخشی به اصطلاح رژیم غذایی میگرن نیز تردید دارد. طبق توضیحات وی، “با این‌که مصرف مواد غذایی سالم و اجتناب از انواع خاصی از غذاهای محرک میگرن می‌تواند عوامل تحریک اپیزودهای میگرن را از بین ببرد، عوامل دیگری را نیز باید مد نظر قرار دهید.”
برای مثال، رژیم غذایی میگرن نمی‌تواند با “کمبود خواب، استرس، یا تغییرات هورمونی مقابله کند.”
به طور خلاصه، اجتناب از محرک‌های شناخته‌شده می‌تواند خطر میگرن را کاهش دهد، ولی صرفا یک برنامه‌ی غذایی نمی‌تواند این وضعیت را درمان کند.”
۹. مکمل‌ها می‌توانند میگرن را درمان کنند
دکتر میکائیل در مصاحبه با مدیکال نیوز تودی، این جمله را به وضوح رد کرد و این چنین توضیح داد، “ این یک جمله‌ی دقیق یا یک حقیقت نیست؛ مکمل‌ها می‌توانند به سردردهای میگرنی یا پیشگیری از تحریک آن‌ها کمک کنند، ولی هرگز نمی‌توانند این بیماری را درمان کنند.”
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، هیچ درمانی برای میگرن وجود ندارد، ولی برخی از مکمل‌ها ممکن است در برخی افراد به پیشگیری از میگرن کمک کنند. دکتر مک‌ویج می‌گوید:
“مکمل‌هایی نظیر منیزیوم، ویتامین D، و ویتامین B2 جزء داروهای مهم بازار درمان میگرن هستند، ولی اثربخشی هیچ ویتامین یا مکملی در پیشگیری یا تسکین میگرن برای همه‌ی آدم‌ها از لحاظ علمی اثبات نشده است. این مکمل‌ها ممکن است برای برخی از آدم‌ها به شدت اثربخش باشند، ولی هیچ تاثیری بر برخی دیگر نگذارند. سایر داروها نیز تقریبا همین واکنش‌های متغیر را ایجاد می‌کنند.”
۱۰. اگر دچار آئورا نشوید، یعنی به میگرن مبتلا نشده‌اید
این حرف نیز درست نیست. در واقع، به گفته‌ی دکتر میکائیل، “بیشتر میگرن‌ها فاقد آئورا هستند.”
به گزارش موسسه‌ی میگرن تراست، ۱۰ الی ۳۰ درصد از افراد مبتلا به میگرن دچار آئورا می‌شوند.
۱۱. پژوهشگران از تحقیق درباره‌ی میگرن دست کشیده‌اند
به گفته‌ی دکتر میکائیل، “این حرف کاملا اشتباه است؛ پژوهشگران هرگز تسلیم نشده و هرگز نخواهند شد… تلاش‌ها و پژوهش‌های مهم و متعددی برای مقابله با پاتوفیزیولوژی میگرن و یافتن گزینههای درمانی جدید در حال انجام هستند.”
دکتر مک‌ویج نیز به شدت مخالف این حرف است و می‌گوید، “قطعا این‌طور نیست! در خصوص میگرن همیشه نوآوری‌هایی وجود داشته است، به خصوص در ۴ سال گذشته. به تازگی، دستگاه‌های تلفیق عصبی (نورومدولاسیون) وارد بازار شده‌اند. دستگاه جدیدی در شرکت ترانیکا به نام نریویو تولید شده و اکنون توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای درمان میگرن حاد تایید شده است.”
“این دستگاه توسط گوشی هوشمند قابل کنترل است و آن را می‌توان بدون جلب توجه به بالای بازو وصل کرد؛ کار این دستگاه ۴۵ دقیقه طول می‌کشد.”
به گفته‌ی دکتر مک‌ویج، “این دستگاه سیگنال‌های درد را در مغز تعدیل می‌کند و جایگزین خوبی برای دارو است.”
وی این چنین نتیجه‌گیری می‌کند، “ما همیشه به دنبال راه‌هایی برای آزمودن یافته‌ها و ارائه‌ی درمان‌هایی هستیم که بیماران را در معرض عوارض جانبی منفی قرار ندهند.”
جمع‌بندی
میگرن وضعیتی ناخوشایند است و به شکل قابل توجهی می‌تواند بر زندگی روزمره تاثیر بگذارد. با وجود این، مداخلات دارویی فراوانی وجود دارند که می‌توانند به بیماران کمک کنند. هم‌چنین، تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند به تسکین علائم و کاهش دفعات میگرن کمک کند.
با ادامه‌ی پژوهش‌های دانشمندان، آن‌ها مطمئن هستند درمان‌های بهتری را شناسایی، و بالاخره یک روز، درمان قطعی آن را پیدا خواهند کرد.