۲۵ حقیقت درباره فضا که شما را وحشت زده و شگفت زده خواهد کرد
فضا، مرز نهایی دنیا. هنوز هم دربارهی جهان پهناوری که در آن زندگی میکنیم حقیقتا چیزهای کمی میدانیم. با وجود این، آنچه نمیدانیم این است که فضا آشکارا تمام سعیاش را میکند همهی ما را بکشد. از تشعشعات مرگبار تا انفجار ابر ستارهها، این کهکشان آنقدر خطرناک هست که باعث شود حتی شجاعترین (و بیکلهترین) فضانوردان قبل از تصمیم به خروج از اتمسفر زیبا و ایمنمان خوب به آن فکر کنند. نسل بشر همچنان مصمم است از کیهان خارج شود و دست به اکتشاف آن بزند، فقط برای آن که به یقین پی ببرد دقیقا در آستانهی چه چیزی قرار دارد. در اینجا ۲۵ حقیقت درباره فضا که شما را وحشتزده و شگفت زده خواهد کرد ارائه میگردند.
۲۵. سرعت نور
همه دوست دارند خودشان را در حال پرواز با سرعت نور در دل کهکشان ببینند، یعنی با سرعتی معادل ۲۹۹.۷۹۲.۴۵۸ متر بر ثانیه: اما، ممکن است واقعیت این همه جذابیت نداشته باشد و بسیار مهلکتر باشد. وقتی با شیای که به سرعت نور حرکت میکند برخورد صورت بگیرد، اتمهای هیدروژن به ذرات رادیواکتیو شدید تغییر شکل میدهند که میتوانند به آسانی خدمهی یک کشتی فضایی را ناپدید و تشکیلات الکترونیک را ظرف چند ثانیه نابود کنند. تنها چند حلقهی سرگردان از گاز هیدروژن شناور در کیهان میتواند یک برونداد رادیواکتیوی معادل با پرتو پروتون توسط برخورددهنده هادرونی بزرگ داشته باشد.
۲. ماه
هر سال، ماه ما حدود ۴ سانتیمتر از زمین دورتر میشود و در حالی که این ممکن است در ابتدا چندان زیاد به نظر نرسد، اما میتواند در آینده اثرات ویرانگری بر سیارهی ما داشته باشد. هرچند میدان گرانشی زمین باید برای جلوگیری از حرکت مارپیچی همیشگی ماه در فضا کافی باشد، فاصلهی فضاینده بین آن و زمین نهایتا سرعت چرخش سیارهی ما را تا نقطهای پایین خواهد آورد که یک روز بیش از یک ماه طول خواهد کشید و جریان جزر و مد اقیانوسها در جای خود قفل خواهند شد.
۲۳. سیاهچالهها
سیاهچالهها، که عموما از مرگ ستارههای غولپیکر تشکیل میشوند، مناطق فوق متراکم فضا هستند با کشش گرانشی زیاد که نور را در دام میاندازند و باعث ناهمگونی زمان میشود. تنها یک سیاهچالهی کوچک در منظومهی شمسیمان سیارهها را از مدار خارج و خورشیدمان را قطعه قطعه خواهد کرد. اگر این به خودی خود به اندازهی کافی ترسناک نیست، بدانید که سیاهچالهها میتوانند هر ثانیه در کهکشان میلیونها کیلومتر پیچ و تاب بخورند، و به دنبال خود آثاری از ویرانی به جای بگذارند.
۲۲. اشعهی گاما
قدرتمندترین نوع انفجار در جهان، انفجارهای اشعهی گاما بسیار شدید هستند، انفجارهای پربسامد تشعشع الکترومغناطیسی که در هزارم ثانیه انرژی به اندازهی انرژي که خورشیدمان در تمام طول عمر خود ساطع خواهد کرد حمل میکنند. اگر یکی از این اشعهها به زمین برخورد کند میتواند ظرف چند ثانیه اتمسفر ازن را چاک بدهد، و بعضی از دانشمندان حتی انقراض گستردهی ۴۴۰ میلیون سال پیش را به انفجار حاصل از برخورد اشعهی گاما با زمین نسبت میدهند.
۲۱. جاذبهی صفر
این وضعیت، که به لحاظ علمی به آن میکروگرانشی میگویند، وقتی رخ میدهد که شیای در یک حالت سقوط آزاد قرار دارد و بیوزن به نظر میرسد. هرچند ممکن است شناور بودن مثل یک فضانورد جالب به نظر برسد، اما زمان طولانی در شرایط جاذبهی صفر بودن میتواند اثرات ذهنی و جسمی بلندمدتی بر انسانها داشته باشد.
۲۰. جوشکاری سرد
اینجا روی کرهی زمین، گازهای جو با فلزها واکنش نشان میدهند تا لایهای نازک از اکسیداسیون ایجاد کنند. با وجود این، خلاء موجود در فضا هیچ اتمسفری ندارد و بنابراین باعث نمیشود هیچ اکسیداسیونی رو فلزها شکل بگیرد، که به یک واکنش جالب منتهی میشود. این واکنش جوشکاری سرد نامیده میشود و وقتی دو فلز با ساختار مولکولی یکسان روی هم فشرده و به صورت دائمی به هم جوش میشوند به نحوی که گویی یک تکه هستند رخ میدهد. در حالی که ممکن است تمیز و مرتب به نظر برسد، اما باعث چند مشکل در ماهوارههای اولیه شد و میتواند تعمیرات داخل فضا را بسیار نیرنگآمیز کند.
۱۹. زندگی بیگانه
جهان گسترده است و به طرز باورنکردنی قدیمی، بنابراین احتمال وجود سیارات دیگری مثل زمین که روی آنها زندگی جریان دارد اصلا بعید نیست. طبق پارادوکس فرمی ، احتمال بالای زندگی فرازمینی در فضا با کمبود ادلهی آشکار موید آن در تناقض است. در مقطع کنونی، ما مطمئمن نیستیم کدام یک ترسناکتر است: این حقیقت که ممکن است در جهان تنها نباشیم، یا امکان تنها بودنمان.
۱۸. سیارههای سرکش
سیارههای سرکش، که بعد از شکلگیری سیستم سیارهایشان در فضا رها شدند، پیکرهای سیارهای هستند که آزادند کیهان را بگردند، و در مسیر عبورشان هر چیزی را خرد و نابود کنند. چون آنها به دور خورشید نمیچرخند، سیارههای سرکش اغلب دمای سطح بسیار سردی دارند. با وجود این، به خاطر هستههای مذاب و عایق یخی، عدهای از دانشمندان چنین نظریهپردازی میکنند که این سیارههای پرسهزن میتوانند حاوی اقیانوسهای زیرزمینی وسیعی باشند که موید وجود حیات است.
۱۷. زمان سفر
در ۱۹۶۹، فرود آمدن ماهنشین آوپولو 11 بر روی ماهوارهی خودمان در ماه، ۳ روز طول میکشید. از آن موقع به بعد فناوری ما به سرعت رشد کرده است: میتوانیم انتظار داشته باشیم ظرف ۷-۹ ماه به مریخ برسیم و رسیدن به پلوتون فقط حدود ۱۰ سال طول خواهد کشید. فاصلهها خارج از منظومهی شمسی حتی شدیدتر هم میشوند: حتی در سفر کردن با سرعت نور، رسیدن به نزدیکترین ستاره، آلفا سنتوریون، ۴ سال زمان میبرد و رسیدن به مرکز کهکشانی راه شیری بیش از ۱۰۰.۰۰۰ سال طول خواهد کشید.
۱۶. دمای شدید
بسته به این که در کجای فضا قرار داشته باشید، اختمال دارد که خودتان را در یک شرایط بسیار شدید بیابید. گرمای ساطع شده از یک ابرنواختر میتواند به دمای ۵۰ میلیون درجهی سلسیوس یا بیشتر برسد، پنج برابر بیشتر از یک انفجار هستهای. در طرف دیگر، دمای پس زمینهی کیهانی فضا منفی ۲۷۰ درجهی سلسیوس است، فقط کمی گرمتر از صفر مطلق. قطعا در چنین دمایی دوست ندارید کتتان را جا بگذارید.
۱۵. تاریکی
ترس داشتن از تاریکی چیز احمقانهای نیست که فقط بچهها آن را تجربه کنند، این ترس یک صفت تکاملی است که برای محافظت از خود در برابر خطرات کمین کرده در دل ناشناختهها در انسانها شکل گرفته است. تنها دلیلی که این روزها بزرگسالان از آنچه نمی توانند بینند نمیترسند آن است که از طریق تجربه آموختهاند احتمال پنهان شدن هیولاها زیر تخت خیلی پایین است. اما، در فضا، تاریکی نمایانگر یک خلاء کاملا کشف نشده است که تا بینهایت ادامه پیدا میکند، در نتیجه ترسیدن از خطراتی که خارج از محدودهی دید ما در کمین هستند یک واکنش کاملا قابل درک است.
۱۴. مگنتار (ستارهی مغناطیسی/مغنااختر)
مگنتارها ستارههای نوترونی بینهایت متراکم هستند. در واقع، آنها اساسا یک ستارهی کامل هستند که با کرهای به عرض فقط ۱۵ مایل تصادف کردهاند. یک قاشق چایخوری از مگنتار حاوی جرمی به اندازهی ۹۰۰ هرم بزرگ جیزه است. آنها همچنین در برگیرندهی قویترین میدانهای مغناطیسی شناخته شده در جهان هستند، میدانهایی آن قدر قوی که هر چیزی به آنها نزدیک شود در سطح اتم از هم شکافته میشود.
۱۳. آتروفی عضلانی اسکلتی
حفظ سطح مناسبی از ورزش اینجا روی زمین به قدر کافی سخت هست، اما در شرایط جاذبهی صفر فضا حتی میتواند سختتر هم باشد. فضانوردانی که از ایستگاه بینالمللی فضايي بازدید میکنند بعد از شش هفته در فضا بودن نشانههای جدی از آتروفی عضلانی در آنها پیدا شده است و این به خاطر یک برنامهی سلامتی و تناسب اندام سفت و سخت است.
۱۲. سیارهی زهره
به رغم آن که نام خود را از الههی رومی عشق گرفته است، زهره (ونوس) شاید جهنمیترین سیارهی منظومهی شمسی ما باشد. با دمای سطحی نزدیک به ۵۰۰ درجهی سلسیوس، فشار جوی آن ۹۰ برابر زمین است، و باران اسید سولفوریک بیوقفه، که به راحتی بر سطح آن میبارد ظرف چند لحظه شما را خواهد کشت. این قطعا سیارهای نیست که دلتان بخواهد روی آن به گردش بروید.
۱۱. مادهی تاریک / انرژی تاریک
ما چیز کمی دربارهی جهان میدانیم. در واقع، ما کمتر از ۵٪ چیزی را که از آن ساخته شده است دیدهایم. ۹۵٪ بقیه مادهی تاریک یا انرژی تاریک است. حدود یک جهارم جهان از مادهی تاریک درست شده است، تودهای که نمی توانیم آن را در فضا ببینیم یا پیدا کنیم، اما به خاطر اثراتش بر رفتار محیط اطرافش باید در آنجا وجود داشته باشد. باقی جهان انرژي سیاه است، که بخش اعظمی از ماهیت حقیقی آن ناشناخته است. با وجود این، ما کاملا مطمئن هستیم که این انرژی نقشی حیاتی در گسترش جهان ایفا میکند.
۱۰. تابش زمینه
اتمسفر زمین و میدان مغناطیسی از ما در برابر چیز واقعا تند و زنندهای به نام تابش محافظت میکند. پرتوهای کیهانی، بادهای خورشیدی، و ذرات الکترومغناطیسی در جهان نفوذ میکنند، به نحوی که فضانوردان در حال سفر بین زمین و مریخ هر پنج شش روز یک بار یک سیتیاسکن کامل پر از تابش دریافت میکنند. هر کدام که قبل از رسیدن به هدف تسلیم بیماری تابش نشوند تقریبا به طور قطع در طول عمرشان دچار سرطان شدید میشوند.
۹. خورشید در حال گسترش
خورشید ما پیوسته از همجوشی هسته برای ترکیب هیدروژن و هلیوم جهت حفظ تشعشع خود استفاده میکند: با وجود این، هیدروژن آن بیپایان نیست، و وقتی تمام شود، خورشید داغتر و داغتر خواهد شد. نهایتا، آن قدر داغ میشود که جو زمین میسوزد و از بین میرود و اقیانوسهای ما به طور کامل تبخیر میشوند. آن گاه، وقتی تمام هیدروژن خورشید از بین رفت، خورشید رو به بیرون گسترش پیدا میکند و به یک غول سرخرنگ تبدیل میشود و یک بار و برای همیشه زمین را محو میکند.
۸. فرا نو اختر
ابر نو اخترها با داشتن انرژی صد برابر بزرگتر از نواخترهای استاندارد، انفجارات قدرتمندی هستند که در هنگام مرگ یک ستارهی عظیم رخ میدهند. هرچند عواملی که باعث میشوند یک ستاره به فرانواختر تبدیل شود به طور گسترده قابل بحث هستند، ما نمیدانیم که نتیجه اغلب یک سیاهچاله است یا ستارهی نوترونی. فرا نو اخترها همچنین منبع انفجارهای اشعهی گاما در جهان هستند، و آنقدر روشن هستند که با تلسکوپ از فاصلهی میلیونها سال نوری دیده شوند.
۷. ارتعاشات الکترومغناطیسی
فضاء عملا یک خلاء کامل است، یعنی میتوانید روی این حقیقت خساب کنید که هنگامی که خارج از سفینهی خود هستید هیچ صدایی را متوجه نخواهید شد. در خالی که فکر سکوت کامل ممکن است به خودی خود دیوانهکننده باشد، باور نکنید که فقط به خاطر آن که نمیتوانید چیزی بشنوید پس صدایی وجود ندارد. به خاطر نبود گازها برای حرکت آنها، امواج صوتی در فضاء حاضر نیستند، اما صداها همچنان در فضا از طریق ارتعاشات الکترومغناطیسی منتقل میشوند. ناسا بعضی از این ارتعاشات را از اجسام آسمانی منتخب در منظومهی شمسی ضبط و آنها را بازپخش کرد، که به اکتشاف برخی از اثرات ترسناک علمی تخیلی واقعا وحشتناک منجر شد.
۶. هر چیزی میتواند شما را بکشد
در فضا، فرصتی برای اشتباه وجود ندارد: حتی کوچکترین خطا شما را میتواند بکشد. از ۴۳۰ انسانی که به فضا فرستاده شدهاند، ۱۸ نفر هرگز به خانه باز نگشتند. پیشرفتها در فناوری پروازهای فضايی را امروزه بسیار امنتر از قبل کرده است. در دههی ۱۹۷۰، حدود ۳۰٪ از آدم هایی که به فضا رفتند مردند: با وجود این، دورترین جایی که تا کنون مسافرت کردهایم کرهی ماه بوده است. سفر به مریخ خطر را ده برابر خواهد کرد، و فراتر از آن رفتن هنوز ورای ظرفیتها و تواناییهای ما است.
۵. اتساع زمانی
فرض کنید یک فضانورد در فضا با سرعتی نزدیک به سرعت نور در حال سفر است. حالا تصور کنید شخصی روی زمین ایستاده است. طبق نظریهی نسبیت فضایی انیشتین، فضانورد زمانی بسیار کندتر از شخص ساکن را تجربه خواهد کرد هرچند هیچ یک تفاوت زمانی که بر آنها میگذرد را درک نخواهند کرد. وقتی فضانورد نهایتا به زمین بر میگردد، حتی اگر چند سال از زمانی که او زمین را ترک کرده است گذشته باشد، تنها کسری از آن مدت از سن او گذشته است. این اصل به اتساع زمانی معروف است، و هرچند هنوز باید فناوری را ارتقاء دهیم تا به ما اجازه بدهد انسانها را با سرعت کافی حرکت دهیم تا بتوانیم به اثراتش پی ببریم، مواردی از آن را هنگام مطالعهی ذرات بسیار پر سرعت در آزمایشگاهها مشاهده کردهایم.
۴. ستارگان فوق سریع
ستارههای فوق سریع، که گمان میشود نتیجهی برخورد نزدیک با یک سیاهچاله باشند، ستارههایی هستند که از منظومههای خود خارج شده و موشک وار با سرعتی تا حدود ۲ میلیون مایل در ساعت وارد فضای بین کهکشانی شدهاند. هرچند اکثر ستارگان فوق سریعی که تا کنون شناسایی کردهایم اندازه و جرمی مشابه خورشید دارند، میتوانند به لحاظ نظری هر اندازهای داشته باشند و حتی به سرعتهای باورنکردنیتر برسند.
۳. شرارهی خورشیدی
جدای از آفتاب سوختگیهای گاه به گاه، خورشیدمان میلیاردها سال برای ما گرما و نور فراهم کرده است. با وجود این، اجازه ندهید ستارهی محلیمان شما را گول بزند. خورشید ما یک میاسما (بخار بد بوی) وسیع از پلاسمای تابان است که میتواند انفجارهای عظیمی از تشعشع خورشیدی به صورت تصادفی پرتاب کند. هرچند این احتمال وجود ندارد که آنها مستقیما حیات بر روی کرهی زمین را به خطر بیندازند اما، این شرارههای خورشیدی میتوانند پالسهای الکترومغناطیسی ایجاد کنند که شبکههای برق را نابود کنند، در سیستم ارتباطات رادیویی اختلال ایجاد کنند و عملا فناوری را از کار بیندازند.
۲. افت فشار
بدیهی است که در فضا هیچ هوایی وجود ندارد، اما، این به معنی خطری بیشتر از آن است که فقط مجبور باشید نفستان را برای مدتی طولانی حبس کنید. بدن انسان به فشار جو زمین عادت کرده است، که به همین خاطر وقتی با هواپیما اوج میگیرید یا بر فراز جادههای کوهستانی سفر میکنید ممکن است در گوشتان صدا احساس کنید. در فضاهای خلاء گونه، هیچ فشار هوایی وجود ندارد. در همان لحظههایی که از سفینهی فضاییتان پا بیرون بگذارید، تمام آب درون بدنتان به جوش خواهد آمد و تبخیر خواهد شد، بعد به سرعت بدنتان بزرگ میشود تا جایی که مثل یک بادکنک بیش از حد پر شده میترکید.
۱. مِهرُمب / مِه گسست
هر چیزی باید به پایان برسد، اما آیا برای هرچیزی پایانی وجود خواهد داشت؟ دانشمندان موافق هستند که به احتمال فراوان برای جهان پایانی قطعی وجود خواهد داشت، اما چگونه این اتفاق رخ میدهد هنوز قطعی نیست. یک نظریهی رایج بیان میکند که یک مهرمب وجود خواهد داشت، که در آن نیروهای گرانشی در جهان به نهایت خود خواهند رسید و باعث میشوند کل جهان از گسترش باز ایستد و به درون خود جمع شود، که نهایتا قبل از ناپدید شدن در نیستی به یک نقطهی واحد بینهایت کوچک تبدیل میشود. نظریهی دیگر، که با نام مه گسست شناخته میشود، بیان میکند که جهان تا نقطهای گسترش پیدا خواهد کرد که جاذبه به تمامی معنی خود را از دست میدهد و کیهان به معنای دقیق کلمه از هم فرو میپاشد:حتی ذرات موجود در اتم نهایتا به صورت شناور از یکدیگر دور خواهند شد. راستش را بخواهید ما نمیتوانیم تصمیم بگیریم که کدام یک ترسناکتر است.