شانه و کتف به واسطه عملکرد مهم دست‌ها در زندگی یکی از متحرک‌ترین و پرکارترین مفاصل بدن محسوب می شود، که ممکن است دچار آسیب های مختلفی از جمله دررفتگی، کوفتگی و شکستگی شود. کوفتگی کتف در ابتدا با درد و محدودیت حرکتی ناحیه شانه همراه است. این وضعیت معمولا در اکثر افراد به طور خود به خود بهبود پیدا می کند و نیازی به درمان ندارد. اما در برخی موارد هم ممکن است پزشک برای کوفتگی کتف، گزینه های درمانی مختلفی را مانند فیزیوتراپی و درمان های خانگی را تجویز کند.
کوفتگی کتف، بسته به علت اصلی بروز آن، احتمال دارد با برخی علائم دیگری همراه باشد که مهمترین آنها عبارتند از:
-
تورم یا کبودی روی شانه
-
محدودیت حرکتی برای دست آسیب دیده
-
شکل غیرعادی قرارگیری استخوان‌ها و مفصل شانه
-
ضعف و بی‌حسی در نقاط خاصی از بدن مانند گردن یا بازو
-
درد شدید حین حرکت دادن دست آسیب دیده (گاها عضلات دچار انقباض غیرعادی یا اسپاسم می‌شوند که بر میزان درد افزوده می‌شود)
هر یک از این علائم می توانند در تشخیص علت اصلی کوفتگی کتف موثر باشند. پزشک با بررسی علائم همراه با کوفتگی می تواند گزینه درمانی بهتری را برای شما تجویز کند.
شایع ترین علل بروز کوفتگی کتف
عوامل بسیار زیادی می توانند باعث کوفتگی کتف شوند. با این حال در برخی موارد هم، کوفتگی کتف علت مشخصی ندارد. برخی از علل احتمالی آن عبارتند از:
-
آسیب‌های ورزشی: یکی از مهمترین دلایل کوفتگی کتف آسیب‌های وارد شده بر کتف حین ورزش است. ورزشکاران رشته‌هایی که به طور اختصاصی با دست سر و کار دارند بیشتر از سایرین در معرض خطر هر گونه آسیب مربوط به کوفتگی کتف قرار دارند.
-
تصادفات رانندگی: فشار یا ضربه وارده به شانه در حین تصادف نیز یکی از دلایل کوفتگی کتف است.
-
سقوط: سقوط کردن از ارتفاعاتی مانند نردبان یا راه پله بر روی زمین‌های سنگی و سرامیکی با فشار بر روی شانه می‌تواند باعث کوفتگی کتف شود.
-
کوفتگی کتف در نوزادی: در نوزادان هنوز استخوان‌ها و مفاصل بدن به اندازه کافی محکم نشده‌اند در نتیجه در صورت وارد شدن فشارهای جزئی احتمال بروز کوفتگی کتف در نوزادان وجود دارد.
-
افزایش سن: در سنین بالا به دلیل تضعیف عضلات و رباط‌های متصل کننده استخوان‌ها در شانه، کوفتگی کتف بسیار شایع است.
-
بیماری های زمینه ای: گاها به دلیل ناهنجاری‌های اسکلتی یا برخی بیماری‌های خاص استخوان‌ها به سختی در جای خود مستقر می‌شوند و کوفتگی کتف امری عادی است.
اقدامات پس از درمان کوفتگی کتف
در صورت کوفتگی کتف، باید تا چند هفته از حرکت دادن شانه اجتناب کنید. عدم تحرک باعث می‌شود تا بافت‌های مختلف آسیب دیده اطراف مفصل، دوباره بتوانند بهبود پیدا کنند.
از سوی دیگر بی حرکتی بیش از حد نیز ممکن است باعث بروز عوارض بیشتر به خصوص در سالمندان شود. در افراد مسن بی حرکتی زیاد احتمال ابتلا به بیماری شانه یخ زده را بسیار افزایش می‌دهد. شانه یخ زده نوعی بیماری مفصلی است. با بی حرکتی زیاد عضلات و بافت درون مفصل دچار سفت، ضخیم و خشک شدن می‌شوند. با پیشرفت این بیماری فضای مفصلی هر روز محدودتر می‌شود و رفته رفته محدودیت حرکتی و درد بیشتری را ایجاد می کند.
استفاده دارو
در شرایطی که کوفتگی کتف با بروز درد همراه باشد، مصرف برخی از داروهای بدون نسخه می تواند در تسکین درد، موثر باشد. حتی در مواردی که احتمال بروز عفونت وجود داشته باشد، مصرف آنتی بیوتیک می تواند از بروز آن جلوگیری کند.
فیزیوتراپی
انجام هر گونه تمرین و تکنیک های مربوط به فیزیوتراپی می تواند در تسکین هر گونه آسیب مربوط به کتف موثر باشند. حتی تمرینات فیزیوتراپی در منزل می توانند تاثیر زیادی در جلوگیری از آسیب های بعدی در کتف داشته باشند. این در حالی است که گزینه های درمانی مختلف فیزیوتراپی برای کوفتگی در منزل وجود دارند.
تقویت عضلات یکی از بهترین روش‌های رهایی از کوفتگی کتف است. در صورتی که عضلات به استحکام و حجم مناسب برسند احتمال هرگونه آسیب دیدگی کتف به حداقل می‌رسد.
برای شروع فیزیوتراپی کتف می‌توانید از تمرینات ایزومتریک استفاده کرد. تمرینات ایزومتریک تمریناتی هستند که در آنها مفاصل حرکت نمی‌کنند. غالبا برای این تمرینات نیاز به یک نیروی مقاومت ثابت مانند دیوار یا زمین وجود دارد تا اعمال نیرو برای تقویت عضلات روی آن انجام شود. به عنوان مثال 2 نوع از این تمرینات موثر بر عضلات شانه و کتف، عبارتند از:
-
یکی از معروف‌ترین حرکات ایزومتریک حرکت پلانک است. برای اجرای درست این حرکت ابتدا روی شکم دراز بکشید و سپس روی آرنج‌های خود بلند شوید و شکم و کمر را صاف نگه دارید. میزان زمان موثر این حرکت برای هر شخص متفاوت است و بستگی به آمادگی جسمانی شخص دارد اما به طور معمول می‌توان در 5 ست 30 ثانیه‌ای آن را انجام داد.
-
حرکت بعدی چرخش بازوها است. صاف بایستید و دست‌هایتان را به سمت شانه‌ها باز کنید و سپس پایین بیاورید و به این ترتیب یک دایره خیالی را رسم کنید. می‌توانید پس از چند تکرار جهت حرکت را تغییر دهید. می‌توانید در 5 ست 20 تایی این حرکت را انجام دهید.
اگر پس از مدتی که هیچ احساس دردی در شانه نداشتید می‌توانید با انقباض عضلات تیغه شانه یا همان عضلات کتف، و تمرینات عضلات گرداننده شانه یا سرشانه را آغاز کنید. اعمال فشار و انقباض به منظور تقویت عضله دلتایی، مخصوصا در صورتی که به اعصاب زیر بغل آسیب رسیده باشد یکی از مهمترین اهداف فیزیوتراپی در کتف است.
یکی از مهمترین مسائلی که حین انجام حرکات ورزشی باید به آن دقت شود این است که انقباضات و تحرکات شانه را کنترل کنید تا فشار بیش از حد به شانه وارد نشود.
از طرفی هم به گزارش مرکز فیزیوتراپی دایان «فیزیوتراپی شانه یا کتف به تنهایی ممکن است برای درمان درد و آسیب های مربوط به مفاصل کتف و شانه موثر نباشد. در اکثر موارد پزشک معالج ممکن است برخی تمرینات و تکنیک های ورزشی مختلفی برای همراه با فیزیوتراپی به بیماران را توصیه کنند». برای همین رعایت دستورالعمل مربوط به فیزیوتراپی و تکنیک های ورزشی در منزل می توانند تاثیر زیادی در تسکین علائم افراد داشته باشند.
برای کوفتگی کتف چی بخوریم؟
همانطور که گفته شد یکی از علائم کوفتگی کتف التهاب است که درد و مشکلات زیادی به دنبال دارد. اگر دچار کوفتگی کتف شدید، سعی کنید در رژیم غذایی روزانه خود از مواد غذایی که میزان التهاب را افزایش می‌دهند خودداری کنید. از فست‌فود و غذاهای فراوری شده بپرهیزید چون التهاب شما را بدتر می‌کنند. به میزان زیادی سبزیجات و میوه‌جات تازه مصرف کنید و تا جای ممکن سعی کنید مواد غذایی شامل اسید چرب امگا 3 را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
درمان خانگی برای کوفتگی کتف
در صورت مشاهده درد پراکنده یا نقطه‌ای در شانه که با کوفتگی کتف همراه باشد، با یکسری اقدامات می‌توانید تا حدود زیادی وضعیت خود را بهبود ببخشید. اول از همه استراحت مهمترین عامل است که باعث ترمیم بافت‌های آسیب دیده می‌شود و باید توجه زیادی به آن داشته باشید.
گرم نگه داشتن شانه با حوله یا پارچه داغ، کیسه آب گرم یا پد حرارتی با گشاد کردن عروق خونی، خونرسانی بدن را تقویت می‌کند و با تامین حداکثری مواد مغذی و اکسیژن، شرایط بهبودی سریع‌تر را مهیا می‌کند. البته گرم کردن محل آسیب دیده در چند روز اول ممکن است موجب افزایش التهاب شود در نتیجه ابتدا با کمپرس آب یخ آن را تسکین داده و التهاب آن را کاهش دهید و از روزهای بعدی می‌توانید از مزایای گرم نگه داشتن شانه استفاده کنید.
طب سنتی تاکید زیادی بر استفاده از روغن‌های گیاهی برای کاهش و تسکین درد دارد. استفاده از روغن یا عصاره گیاهانی همچون اسطوخودوس، کرچک، اکالیپتوس و نعنا می‌تواند تاثیر زیادی در تسکین درد داشته باشد. برخی از گیاهان مانند اسطوخودوس خاصیت ضد التهابی نیز دارند. استفاده از این روغن‌ها بین 3 تا 4 بار در روز بر روی محل آسیب سفارش می‌شود.
یکی دیگر از روش‌های مقابله با درد شانه استفاده از حمام نمک است. حمام کردن با نمک اپسوم خاصیت ضد التهابی دارد و همچنین باعث تسکین درد و ایجاد آرامش نیز می‌شود.
مسکن‌های موضعی با اشکال مختلفی مانند پماد، قرص، پد یا اسپری طراحی می‌شوند که استفاده از آنها باعث تسکین درد در ناحیه آسیب دیده می‌شود. مواد به کار رفته در این مسکن‌ها مانند منتول، متیل سالیسیلات و کافور باعث ایجاد حس خنکی در محل درد باعث تسکین درد آن می‌شوند. همچنین خاصیت ضد التهابی این مسکن‌ها دلیل دیگری بر استفاده از آنها است.
همانند فیزیوتراپی ماساژ اصولی نیز ممکن است تاثیر مثبتی بر بهبودی درد کتف داشته باشد مخصوصا در صورتی که درد شانه در صورت کار زیاد و خستگی باشد. اما انجام موثر و مناسب تکنیک های فیزیوتراپی می تواند تاثیر زیادی در روند بهبودی شما داشته باشد. برای همین بهتر است در انتخاب مرکز فیزیوتراپی خود دقت کنید. همچنین می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد فیزتراپی کتف و شرایط بیمه ای آن، از طریق تماس با (02122786049) اطلاعات بیشتری را کسب کنید.