به علائم سرطان ریه که در شروع این بیماری ظاهر می شوند باید توجه ویژه ای داشت چرا که سرطان ریه هم در مردان و هم در زنان سراسر دنیا در میان شایع‌ترین انواع سرطان قرار دارد. بنابر گفته‌ی موسسه‌ی ملی سرطان ایالات متحده، تقریبا از هر ۱۴ مرد و زن در ایالات متحده یک نفر در برحه‌ای از زندگی‌اش مبتلا به سرطان ریه تشخیص داده می‌شود. در ایالات متحده سرطان ریه ، از سرطان سینه، به عنوان رایج‌ترین علت مرگ‌های مرتبط با سرطان، سبقت گرفته است. اما آگاهی از عوامل خطرزا و توجه به علائم سرطان ریه و نشانه‌های هشدار دهنده آن می‌تواند زندگی را نجات دهد.
علائم سرطان ریه همواره حاضر نیستند یا تشخیص‌شان کار ساده‌ای نیست. در بسیاری از موارد ممکن است سرطان ریه در مراحل اولیه هیچ علائم قابل توجهی نشان ندهد. اما اگر مشکوک هستید که برخی از عوامل خطر در موردتان صدق کند، غربالگری اولیه ممکن است به افرادی که خطر ابتلایشان به این بیماری زیاد است کمک کند.
نشانه‌های هشدار سرطان ریه همواره حاضر نیستند یا تشخیص‌شان کار ساده‌ای نیست. در بسیاری از موارد ممکن است سرطان ریه در مراحل اولیه هیچ علائم قابل توجهی نشان ندهد. اما اگر مشکوک هستید که برخی از عوامل خطر در موردتان صدق کند، غربالگری اولیه ممکن است به افرادی که خطر ابتلایشان به این بیماری زیاد است کمک کند.
فردی با سرطان ریه ممکن است علائم زیر را بروز دهد:
۱. سرفه‌ی دائمی یا تغییراتی در سرفه
اگر سرما خورده‌اید، سرفه‌تان باید بعد یک یا دو هفته ناپدید شود، اما اگر برای مدت طولانی باقی بماند بهتر است به پزشک‌تان مراجعه کنید. اگر سیگاری هستید یا از سرفه‌ی مزمن رنج می‌برید، دقت کنید که آیا در سرفه‌ی مزمن‌تان تغییری به وجود آمده است، برای مثال: سرفه به دفعات بیشتر، سرفه‌ی عمیق‌تر همراه با صدایی عمیق‌تر یا گرفته، بالا آمدن خون یا مخاط بیشتر از معمول همراه با سرفه.
۲. نفس تنگی
اگر در انجام کاری که در گذشته به راحتی انجام می‌دادید دچار تنگی نفس شدید، ممکن است علامت سرطان ریه باشد. این علامت در صورتی که توده‌ی ریوی یکی از مسیرهای هوا را تنگ یا مسدود کند، یا در صورتی که مایع ناشی از آن در سینه جمع شود، ممکن است رخ دهد.
۳. درد سینه و استخوان
یکی دیگر از این علائم ممکن است درد در سینه، شانه، یا ناحیه‌ی پشت باشد. سرطان ریه‌ای که به استخوان‌ها رسیده باشد ممکن است سبب ایجاد درد در نقاطی از استخوان تحت تاثیر شود. اگر به مغز رسیده باشد ممکن است باعث ایجاد تعدادی علائم عصبی و سردرد شود. بنابراین به صدای بدن‌تان گوش دهید و اگر درد باقی ماند و از بین نرفت، به پزشک تان مراجعه کنید.
۴. خس خس کردن
در حالی‌که یک صدای سوت مانند هنگام نفس کشیدن ممکن است به خاطر آسم یا حساسیت باشد، ممکن است به سرطان ریه هم مرتبط باشد. اگر این خس خس دوام بیاورد، به پزشک‌تان مراجعه کنید تا علتش را بیابد.
۵. تغییرات صدا
صدایتان زمخت‌تر و عمیق‌تر می‌شود یا متوجه تغییرات قابل توجه دیگری در صدایتان می‌شوید. در حالی که زمختی ممکن است به خاطر یک سرماخوردگی ساده باشد، در صورت باقی ماندن به پزشک‌تان مراجعه کنید.
۶. عفونت‌های ریوی دائم
عفونت‌هایی نظیر برونشیت و ذات‌الریه که از بین نمی‌روند یا دوباره برمی‌گردند.
۷. کم کردن وزن، بی‌اشتهایی، خستگی و ضعف
این‌ها علائم غیراختصاصی هستند که ممکن است در سایر انواع سرطان یا بیماری‌های دیگر ببینید، اما اگر این تغییرات بدون توجیه و پایدار باشند، بهتر است برای یافتن علت به پزشک‌تان مراجعه کنید.
۸. خستگی مزمن
علامت دیگری که نشان‌دهنده‌ی ابتلا به سرطان ریه به شمار می‌رود، احساس خستگی مزمن است. خستگی مزمن وضعیتی است که در آن، فرد بدون انجام فعالیت‌های فیزیکی زیاد، احساس خستگی شدید می‌کند. در واقع، خستگی ناگهانی و سریع می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات بدنی خطرناکی باشد، از جمله سرطان ریه. بروز خستگی مفرط ناشی از سرطان ریه می‌تواند به این دلیل باشد که بدن فرد مبتلا دائما تحت حملات سلول‌های سرطانی قرار دارد، و مجبور است جهت پیشگیری از این حملات دائما بیش از اندازه تلاش کند. این تلاش‌ها می‌توانند انرژی بدن را هدر دهند؛ بنابراین، این وضعیت به بروز خستگی مزمن منجر خواهد شد.
چنان‌چه بدون هیچ گونه دلیل آشکاری به طور ناگهانی دچار خستگی مفرط شده‌اید، باید در اسرع وقت دنبال مراقبت‌های پزشک لازم بروید، زیرا این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از بروز سرطان ریه باشد. خو گرفتن به عادات سالم روزانه و اختصاص زمان کافی به خواب و استراحت می‌توانند علائم خستگی بیش از حد را کاهش دهند.
۹. بروز تب بدون دلیل مشخص
از جمله دیگر علائم ابتلا به سرطان ریه می‌توان به بروز تب بدون دلیل مشخص اشاره کرد. تب هنگامی رخ می‌دهد که بدن در واکنش به تهاجم آلودگی‌ها دمای خود را بالا می‌برد. لازم به ذکر است، تب نشانه‌ای از بروز اتفاقی غیر عادی در بدن است. بنابراین، اگر دچار تب شده‌اید، و این وضعیت بعد از گذشت چند روز هم‌چنان ادامه دارد، هرگز نباید این علامت را نادیده بگیرید.
چنان‌چه بدون هیچ دلیل مشخصی، به تب دچار شده‌اید و بعد از گذشت چندین روز، بهبودی حاصل نکرده‌اید، این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از بروز مشکلات جدی‌تری باشد، از جمله سرطان ریه. روش‌های درمانی مرتبط با تب به علت‌های ایجاد کننده‌ی این وضعیت بستگی دارند.
۱۰. سر درد تنشی
یکی دیگر از شایع‌ترین علائم بروز سرطان ریه، ابتلا به سر درد تنشی است. سر درد تنشی وضعیتی است که می‌تواند بروز درد خفیف یا ملایمی در اطراف سر، گردن، و هم‌چنین پشت چشم‌ها شود. در واقع، به گفته‌ی برخی بیماران، سر درد تنشی شبیه احساسی است که در اثر بستن بند محکمی دور سر ایجاد می‌شود.
سر درد تنشی ناشی از ابتلا به سرطان ریه می‌تواند در اثر تهاجم سلول‌های سرطانی و تحت تاثیر قرار گرفتن مغز ایجاد شود. هم‌چنین، وجود تومور در ریه نیز می‌تواند بزرگ سیاهرگ بالایی را تحت فشار قرار دهد و از این طریق، باعث تحریک سر درد شود. برخی درمان‌های رایج برای سر درد از قرار زیر هستند:
الف. استفاده از برخی داروهای بدون نسخه، نظیر استامینوفن یا ایبوپروفن
ب. استفاده از طب سوزنی
پ. استفاده از مکمل‌های تجویزی پزشک
ت. در صورتی ابتلای بیمار به سرطان ریه، پزشک عمل جراحی یا شیمی‌درمانی را نیز انجام خواهد داد.
۱۱. درد شانه
علامت دیگری که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی ابتلا به سرطان ریه باشد، بروز درد در شانه است. شانه درد وضعیتی است که در آن، فرد در ناحیه‌ي شانه‌اش احساس درد می‌کند. شانه درد ناشی از سرطان سینه می‌تواند در اثر انتشار سلول‌های سرطانی و اثرگذاری بر استخوان و مفصل شانه ایجاد شود. با این‌که بیشتر آدم‌ها فکر می‌کنند شانه درد می‌تواند در اثر بروز مشکلاتی در استخوان یا آرتروز ایجاد شود، برخی بیماری‌های جدی و خطرناک نظیر سرطان نیز می‌توانند عامل بروز درد در شانه باشند.
چنان‌چه در شانه‌تان احساس درد می‌کنید، عاقلانه است در اسرع وقت جهت دریافت مراقبت‌های پزشکی اقدام کنید. ابتدا پزشک دنبال تشخیص علت اصلی بروز شانه درد می‌رود. شانه درد ناشی از سرطان سینه به انجام اقدامات درمانی بیش‌تری نیاز دارد. در این صورت، پزشک می‌تواند از گزینه‌ی جراحی و شیمی‌درمانی استفاده کند.
۱۲. تورم
یکی دیگر از علائمی که می‌توانند نشان‌دهنده‌ی بروز سرطان ریه باشند، تورم است. این وضعیت هنگامی رخ می‌دهد که اندام‌ها، پوست، یا سایر بخش‌های بدن نسبت به اندازه‌ي طبیعی‌شان بزرگ‌تر شوند. این وضعیت می‌تواند در اثر التهاب مایعات بدن ایجاد شود. هرگاه عروق کوچک خونی تحت فشار قرار بگیرند، ممکن است مایعات از داخل‌شان به بیرون نشت کنند. کلیه‌ها جهت جبران از دست رفتن این مایعات، نمک و آب خون را حفظ می‌کنند. این مایعات اضافی باعث می‌شوند مویرگ‌ها مایعات اضافی بیش‌تری را حمل کنند، و غدد لنفاوی این مایعات اضافی را بر طرف خواهند کرد. در صورت ابتلا به سرطان ریه، سلول‌های سرطانی می‌توانند باعث انسداد غدد لنفاوی شوند، و همین عامل سبب بزرگ شدن بخش‌هایی از بدن می‌شود.
درمان‌های مربوط به تورم معمولا به علت‌های بروز آن بستگی دارند. چنان‌چه علت تورم ابتلا به سرطان ریه تشخیص داده شود، پزشک جهت خارج کردن تومور به عمل جراحی متوسل خواهد شد. هم‌چنین جهت کاهش اندازه‌ي تومور، ممکن است پزشک از شیمی‌درمانی یا پرتو درمانی نیز استفاده کند.
۱۳. زردی (یرقان)
علامت دیگری که می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به سرطان ریه باشد، بروز زردی (یرقان) است. یرقان وضعیتی است که هنگامی رخ می‌دهد که رنگ پوست و چشم‌های‌تان زرد شود. این وضعیت معمولا در اثر تشکیل بیش از اندازه‌ی بیلی‌روبین در بدن ایجاد می‌شود.
بیلی‌روبین رنگدانه‌ی زرد رنگی است که از تجزیه‌ی گلبول‌های مرده‌ی قرمز خون در کبد تشکیل می‌شود. در صورت ابتلا به سرطان ریه، سلول‌های سرطانی می‌توانند به کبد نیز انتشار یابند و باعث بروز زردی (یرقان) شوند.
چنان‌چه احساس می‌کنید چشم‌ها و پوست‌تان زرد رنگ شده‌اند، باید در اسرع وقت اقدامات درمانی لازم را به عمل آورید. درمان رایج زردی (یرقان) معمولا به علت اصلی ایجاد کننده‌ی آن بستگی دارد، نه به علائم این بیماری. در صورت ابتلا به زردی ناشی از سرطان ریه، انجام عمل جراحی و شیمی‌درمانی می‌تواند برای درمان این وضعیت اثربخش باشد.
۱۴. لخته‌ی خونی
یکی دیگر علائم نشان‌دهنده‌ی ابتلا به سرطان ریه، ایجاد لخته‌های خونی است. لخته‌ی خونی به توده‌ای از خون گفته می‌شود که از حالت مایع به حالتی ژله مانند تبدیل شده‌اند. با این‌که این وضعیت برای پیشگیری از خونریزی زیاد بعد از ایجاد جراحات بسیار مفید است، ولی لخته‌های خونی که داخل یکی از رگ‌های بدن تشکیل می‌شوند، می‌توانند باعث بروز بیماری خطرناک و مهلکی شوند. فرد مبتلا به سرطان ریه، به احتمال زیاد به آمبولی ریه نیز دچار می‌شود؛ آمبولی ریه وضعیتی است که در آن، یک لخته‌ی خونی دائما در اطراف ریه حرکت می‌کند.
چنان‌چه هم‌زمان به درد قفسه‌ی سینه، تپش قلب، تنگی نفس، و سرفه‌ی خونی مبتلا شده‌اید، باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید، زیرا این علائم می‌توانند نشانه‌هایی از ابتلا به سرطان ریه باشند. اگر هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید، پزشک قادر خواهد بود علت اصلی لخته‌ی خونی را تشخیص دهد، و به این ترتیب، نتایج قابل قبول‌تری به دست خواهید آورد.
۱۵. سرگیجه
از دیگر علائم نشان‌دهنده‌ی ابتلا به سرطان ریه می‌توان به سرگیجه اشاره کرد. سرگیجه وضعیتی است که با احساس سبکی در سر، بی حالی، و عدم تعادل همراه است. سرگیجه معمولا چشم‌ها و گوش‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این‌که بیشتر آدم‌ها فکر می‌کنند این بیماری یک وضعیت معمولی است، ولی سرگیجه‌ای را که باعث بیهوشی شود، باید بسیار جدی و خطرناک به شمار آورد.
چنان‌چه فرد علاوه بر سرگیجه به سایر علائمی که تاکنون در این مقاله گفته شد، مبتلا شده باشد، باید این وضعیت را برای پزشک شرح دهد، زیرا ممکن است پای بیماری‌های بسیار خطرناکی از جمله سرطان ریه در میان باشد. نحوه‌ی درمان سرگیجه معمولا به علت‌های ایجاد کننده‌ی آن بستگی دارد. در صورت بروز سرگیجه‌ی ناشی از ابتلا به سرطان ریه، پزشک جهت درمان این وضعیت به انجام عمل جراحی و شیمی‌درمانی روی خواهد آورد.
۱۶. سندرم هورنر
یکی دیگر از علائم ابتلا به سرطان ریه، سندرم هورنر است. سندرم هرونر هنگامی رخ می‌دهد که تومور در بخش فوقانی ریه تشکیل شده باشد، و بدون تردید به عصب‌هایی که از قفسه‌ي سینه به سمت گردن می‌روند، آسیب زده باشد. سندرم هورنر باعث بروز درد شدیدی در ناحیه‌ي شانه خواهد شد.
علائم دیگر مرتبط با سندرم هورنر عبارت هستند از:
الف. افتادن یک پلک چشم
ب. تنگ شدن مردمک همان چشمی که دچار افتادگی پلک شده است
پ. کاهش میزان تعریق در همان سمتی از صورت که چشم تحت تاثیر قرار گرفته است
۱۷. بی حسی و گزگز
از جمله دیگر علائم نشان‌دهنده‌ی ابتلا به سرطان ریه می‌توان به بی حسی و گزگز، به خصوص اطراف بازوها و شانه اشاره کرد. بی حسی وضعیتی است که در آن، فرد دچار احساس کرختی و خواب رفتگی می‌کند. در صورت ابتلا به سرطان ریه، سلول‌های سرطانی به مفاصل و استخوان فرد بیمار حمله‌ور، و باعث بروز التهاب می‌شوند؛ همین عامل سبب می‌شود فرد بیمار در نواحی اطراف بازو و شانه‌اش احساس بی حسی کند.
با این‌که بیشتر آدم‌ها فکر می‌کنند تجربه‌ی بی حسی و گزگز وضعیت معمول و عادی است که در آن، جریان خون در بخش‌های خاصی از بدن کمتر می‌شود، ولی بی حسی و گزگزی که مدت زیادی ادامه پیدا کند، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جسمی خطرناک از قبیل سرطان ریه باشد. به این ترتیب، چنان‌چه فرد در برخی نواحی بدن خود به طور مرتب دچار بی حسی مداوم شود، باید در اسرع وقت به انجام مراقبت‌های درمانی بپردازد. پزشک جهت درمان بی حسی ناشی از ابتلا به سرطان ریه می‌تواند از عمل جراحی استفاده کند.
۱۸. از دست دادن حافظه
علامت دیگری که می‌تواند نشان دهد، فرد دچار سرطان ریه شده است، از دست دادن حافظه است. این وضعیت هنگامی رخ می‌دهد که فرد در اغلب اوقات احساس فراموشی می‌کند. در صورت ابتلا به سرطان ریه، از دست دادن حافظه به دلیل انتشار سلول‌های سرطانی در مغز رخ می‌دهد؛ در این حالت، توانایی مغز در به خاطر آوردن مسائل مختلف تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
اگر احساس می‌کنید دچار ضعف حافظه شده‌اید و مسائلی را که حتی کمی پیش‌تر اتفاق افتاده‌اند، نمی‌توانید به خاطر بیاورید، ضروری است در اسرع وقت به انجام اقدامات درمانی لازم بپردازید، زیرا این وضعیت می‌تواند بسیار جدی و خطرناک باشد. در این شرایط، پزشک جهت تشخیص علت اصلی بروز ضعف حافظه، آزمایش‌های متعددی به عمل خواهد آورد:
الف. آزمون شناختی
ب. انجام ام‌آر‌آی
پ. انجام آنژیوگرافی مخ
۱۹. ذات‌الریه
از دیگر علائمی که ممکن است نشان‌دهنده‌ی بروز سرطان ریه باشد، می‌توان به ذات‌الریه یا سینه پهلو اشاره کرد. ذات‌الریه عبارت است از بروز عفونت در یک یا هر دو ریه. با این‌که عفونت‌هایی که می‌توانند به ذات‌الریه منجر شوند، معمولا در اثر باکتری یا ویروس ایجاد می‌شوند، بیماری‌های خطرناکی نیز هم‌چون سرطان ریه می‌توانند باعث بروز ذات‌الریه شوند؛ زیرا سلول‌های سرطانی باعث می‌شوند کیسه‌های هوایی دچار التهاب شوند. آن‌گاه کیسه‌های هوایی مملو از مایع می‌شوند، و همین مسئله تنفس را با مشکل مواجه می‌کند.
بنابراین، اگر فرد همراه با احساس تنگی نفس دچار درد قفسه‌ی سینه و هر یک از علائمی شد که در این مقاله ذکر شده‌اند، باید فورا به پزشک مراجعه کند، زیرا ممکن است دچار سرطان ریه شده باشد. درمان رایج ذات‌الریه‌ی ناشی از سرطان ریه انجام عمل جراحی و هم‌چنین شیمی‌درمانی است.
چگونه خطر ایجاد سرطان ریه را کاهش دهیم
۱. دخانیات را ترک کنید.
اگر هنوز این کار را نکرده‌اید. اگر دود دخانیات را استنشاق می‌کنید، برخوردتان را با دود تنباکو حذف کنید.
۲. در محل کار از مواد سرطان‌زا دوری کنید.
احتیاط کنید که در محل کار در مقابل مواد سمی از خودتان مراقبت کنید.
۳. سایر تغییرات سبک زندگی
شواهد قدرتمندی وجود دارد که نشان می‌دهد ورزش منظم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه و سایر انواع سرطان را کاهش دهد. هم‌چنین رژیمی سرشار از فیبر را همراه با میوه‌ها و سبزیجات فراوان رعایت کنید. هم چنین شواهدی وجود دارد که برخی ز این سبزیجات می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.
۴. غربالگری اولیه
رادیوگرافی قفسه سینه در تشخیص سرطان ریه در مراحل اولیه موثر نیست. با این وجود سی‌تی اسکن‌های دوز پایین می‌تواند مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه را تا ۲۰٪ کاهش دهد
عوامل خطرآفرین سرطان ریه
استعمال دخانیات
بین سرطان ریه و سیگار کشیدن ارتباطی بسیار قوی وجود دارد، و حدود ۹۰٪ موارد سرطان ریه نتیجه‌ی استفاده از تنباکو هستند. هرچه سیگار بیش‌تری بکشید و هرچه مدت زمان بیش تری سیگاری باشید، خطر سرطان ریه افزایش می‌یابد. تصور می‌شود در میان سیگاری‌هایی که در روز یک یا دو پاکت سیگار می‌کشند، یکی از هر هفت نفر بر اثر ابتلا به سرطان ریه بمیرد.
استنشاق دود دخانیات
لازم نیست خودتان سیگاری باشید که سلامت‌تان به خطر بیفتد. دود تنباکو حاوی مواد شیمیایی بسیاری است که سرطان‌زا تشخیص داده شده‌اند. هرچه بیشتر در معرض سیگارهای دود شده توسط دیگران قرار بگیرید، خطر آن افزایش می‌یابد.
آلودگی هوا
تصور می‌شود تماس طولانی‌مدت با هوای به شدت آلوده می‌تواند خطر ایجاد سرطان ریه را مانند استنشاق دود دخانیات افزایش دهد.
الیاف آزبست و دیگر مواد شیمیایی
استفاده از آزبست در بسیاری از کشورها محدود یا ممنوع شده است، اما در گذشته به شکل گسترده‌ای استفاده می‌شد. این مورد شامل قرار گرفتن در معرض مواد و ترکیبات شیمیایی خاصی نیز می‌شود که در مشاغل و صنایع بسیاری استفاده می‌شوند مانند آرسنیک، برلیوم، کادمیوم، زغال سنگ، سیلیکا، و نیکل.
وراثت
استعداد ژنتیک فردی ممکن است در ابتلا به سرطان ریه نقش داشته باشد. هم‌چنین افرادی که عضوی از خانواده‌شان مبتلا به سرطان ریه است، خطر ابتلایشان به این بیماری افزایش می‌یابد.
بیماری‌های ریوی
بیماری‌های ریوی خاصی با خطر بیشتر ابتلا به سرطان ریه در ارتباط هستند، مانند بیماری انسداد ریوی مزمن و زخم ریه.
سن بالای ۶۵ سال
تقریبا ۷۰٪ افرادی که مبتلا به سرطان ریه تشخصی داده می‌شوند بالای ۶۵ سال سن دارند، در حالی‌که کمتر از ۳٪ سرطان‌های ریه در افراد زیر ۴۵ سال رخ می‌دهد.