زعفران و همان عطر و طعم دل انگیز! اگر از ظاهر زیبا و خواص زعفران بگذریم، بی شک لقب طلای سرخ برازنده اوست. رنگین بودن شله زرد، زیبایی برنج ایرانی و عطر انواع غذاهای سنتی، همه از وجود زرپران (نام دیگر زعفران) است.
گران قیمت بودن آن بی دلیل نیست؛ زیرا این گیاه مسیر دشواری را از کاشت تا برداشت سپری می کند و البته فواید زعفران آنقدر بیشمار است که شاید نتوان آن را با هیچ گیاهی مقایسه کرد.
اگر می خواهید با شگفتی های این محصول پرفایده آشنا شوید، ادامه مطلب را از دست ندهید! زیرا میخواهیم درمورد تاریخچه، فواید و مضرات زعفران بیشتر با شما صحبت کنیم.
اگر فرصتی برای خواندن این مطلب ندارید، می تواند پادکست زیر را گوش جان کنید.
زعفران چیست؟ ( همه چیز درمورد طلای سرخ)
بی شک میتوان گفت که هیچکس در دنیا وجود ندارد که با زعفرون و خاصیت بی نظیر آن آشنا نباشد. این محصول کاربردهای بسیار زیادی را در مصارف غذایی و خوراکی دارد. عمده این محصول در خراسان تولید میشود و از کیفیت بالایی برخوردار است.
این گیاه ادویه ای و دارویی به جز ایران در کشورهای دیگری همچون مصر، اسپانیا، ایتالیا، سوئیس، پاکستان، ترکیه و … کشت میشود. در کشور ما این محصول یکی از بهترین منابع صادراتی است و مهم ترین مزیت های آن این است که برای کشت به آب زیاد و مراقبت ویژه نیاز ندارد. پیاز زعفران با یکبار کاشت، حدود 7 سال امکان رویش و برداشت مجدد دارد.
گل زعفران تا ارتفاع 30 سانتی متری رشد می کند و دارای ساقه و شش گلبرگ بنفش رنگ و 3 رشته کلاله قرمز رنگ دارد که به آن ریشه زعفران می گویند. قسمت مورد استفاده آن همان کلاله نارنجی رنگی است که حاوی چربی، املاح معدنی و موسیلاژ می باشد.
و اما گفته های ویکی پدیا در رابطه با طلای سرخ جهانی :
زعفران یا زَرپَران ([یادداشت ۱]) (نام علمی: Crocus sativus) گیاهی است از تیرهٔ زنبقیان، سردهٔ زعفران که به عنوان ادویه در آشپزی کاربرد دارد. پیاز زعفران، یک پوشال قهوه‌ای رنگ دارد که از آن محافظت میکند. بعد از این که پیاز این گیاه کاشته میشود، شروع به رشد میکند و یک ساقه(تیج) ایجاد میکند که در انتهای آن غنچه ایجاد میشود. کلاله و خامه زرشکی رنگ گل زعفران جمع‌آوری و پس ازخشک کردن برای چاشنی و رنگ دهی غذاها استفاده میشود. زعفران به عنوان گران‌بهاترین ادویه جهان بر حسب وزن شناخته میشود، و قیمتی نزدیک به ۱۵۰۰۰ دلار آمریکا به ازای هر کیلوگرم دارد. بیشتر منابع زادگاه زعفران را ایران می‌دانند. هم‌اکنون ایران بیش از ۹۰٪ زعفران جهان را تولید میکند. ایران بزرگ‌ترین صادر کننده زعفران و چین بزرگ‌ترین واردکننده زعفران جهان می‌باشد. ارزش جهانی صادرات این محصول ۲۷۵٫۸۴ میلیون دلار است.
تاریخچه زعفران (سرگذشت کلاله های قرمز رنگ)
ایرانیان علاوه بر صادرات زعفران به اکثر نقاط دنیا، فواید آن را به یونی ها، رومی ها، چینی ها و اقوام عرب و سامی معرفی کردند. روش کشت را در دوره های اول تا چهارم هجری به امت های اسلامی اطراف مدیترانه یاد دادند.
اولین زعفران کاری، توسط ایرانیان تبعید و سپس توسط معاویه برپا شد. بعد از آن کشت زعفران در شمال آفریقا و اسپانیا و سیسیل گسترش یافت. اقوام ایرانی مانند رستمیان و بنوطبری برای انتقال این فرهنگ نقش موثری داشتند.
در زمان های گذشته به این گیاه “خون هرکول” میگفتند. به عنوان یک طلسم محافظتی و برای مراسم های بخور استفاده می کردند. فنیقی ها به افتخار الهه ی باروری عشروت، کیکی با طعم زعفران پخت می کردند و به آن زرپران می گفتند.
خواص زعفران برای سلامتی و درمان انواع بیماری ها :
زعفران یک اکسیر سلامتی است و تمام مواد مفیدی که برای سلامتی بدن لازم و ضروری است را در خود جای داده است. مهم ترین آن ترکیبات آنتی اکسیدانی است که موجب شده این گیاه به یک داروی ضد سرطان قوی تبدیل شود. حتما تابحال تجربه دیده اید به کسانی که افسردگی دارند و دچار استرس های شدید شده اند، زعفران را پیشنهاد می کنند.
از جمله دیگر خاصیت های زعفران میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- جلوگیری از انواع سرطان ها
- تنظیم قند خون
- کمک به تناسب اندام
- کاهش ابتلا به بیماری های قلبی
- تقویت قوه ی بینایی
- کمک به آرامش اعصاب
اما در ادامه کامل تر درمورد مزایای مصرف زعفران توضیح می دهیم.
افزایش ایمنی بدن :
یکی از مهم ترین فواید آن برای افزایش سیستم ایمنی بدن است. این ادویه دارای ماده ای به نام اسید اسکوربیک است که موجب تولید گلبول های سفید میشود و با میکروب ها و عوامل بیماری زا مقابله می کند.
کمک به گردش خون :
این محصول مقدار بالایی آهن دارد و به خونسازی و اکسیژن رسانی به قسمت های مختلف بدن کمک می کند. این مزیت می تواند برای خانم های اهمیت زیادی داشته باشد.
کاهش استرس و اضطراب
یکی از مهم ترین مزایای زعفران برای کمک به کاهش اضطراب و استرس می باشد. شاد آوری است و بهترین دارو برای ضد افسردگی است. با تاثیری که بر روی غدد درون ریز می تواند باعث ترشح هورمون های مفید شود.
رفع مشکلات پوستی
اگر از مشکلات پوستی و حساسیت رنج می برید می توانید از زعفران استفاده کنید؛ ماسک زعفران صورت شما را پاکسازی می کند و شادابی و طراوت خاصی را به چهرتان می بخشد.
زعفران و تاثیر آن بر روی کبد
با مصرف زعفران می توانید به سلامت کبد خود کمک کنید. پس از خوردن زعفران، آنزیم ها افزایش و رشد پیدا می کنند و می توانند سم های تولید شده از سمت کبد را از بین ببرند. البته داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی آن هم بی تاثیر نیست.
قاعدگی بدون درد با زعفران
در دوران پریودی ماهیچه های رحم منقبض میشود و باعث میشود تا شما درد شدیدی را احساس کنید. مصرف زرپران ماهیچه ها را آرام می کند و درد را کاهش می دهد. حتی شاید برایتان جالب باشد که بدانید، بو کردن زعفران به مدت 30 دقیقه آن هم در دوران قاعدگی می تواند تنش ها و دردها را کاهش دهد.
از عوارض زعفران غافل نشوید!
در حالت کلی مصرف بیش از اندازه هر ماده ای، میتواند عوارضی به دنبال داشته باشد؛ پس مصرف بیش از اندازه و بی موقع این محصول هم مضرراتی دارد. خانم های باردار نباید به کلی از زعفران استفاده کنند و یا باید با پزشک خود مشورت کنند؛ زیرا می تواند موجب سقط جنین شود.
انسان های عادی می توانند در هر وعده از 5 میلی گرم زعفران استفاده کنند اما مصرف بیش از حد آن مسمومیت غذایی، مشکلات گوارشی مانند اسهال، زردی بدن، بی حسی و حتی در شرایطی باعث فوت میشود.
برای انجام این کار؛ باید ترتیبی در امور صورت بگیرد. مراحل کشت زعفران در ادامه می آید:
- کندن چاله ای به عمق 20 تا 25 سانتی متر برای کشت پیاز یا دانه طلای سرخ
- قرار دادن 3 تا 15 عدد پیازچه این گیاه معطر در هر چاله
- پر کردن چاله و صاف کردن سطح رویی آن
فراموشتان نشود که فاصله بین هر ردیف گیاه در کنار دیگری باید 15 الی 20 سانتی متر باشد. همچنین بین دانه ها با ردیف کناری باید چیزی معادل 25 تا 3 سانتی متر باشد.
شرایط مناسب برای کشت
برای کشت طلای سرخ در زمینتان باید به دو مورد مهم توجه داشته باشید. خاک، زمان و دمای مناسب. طبیعتا اگر این موارد به درستی رعایت نشوند. به نتیجه مطلوب خود نخواهید رسید.
خاک با PH هفت و هشت
این گیاه در زمین های شور، خیلی شنی و رسی رشد نمی کند. از آنجایی که گیاه زغفران سالها در یک خاک وجود دارد. پس این خاک باید شیرین و حاصلحیز باشد. همچنین از گیاه های هرز خالی باشد. در زمان خرید آنلابن زعفران توجه به نوع کشت آن مهم است.
زمان مناسب کشت
در این کار باید صبور باشید. زعفران بعد از هربار کشت دانه مجدد نمی دهد. یعنی باید پیازچه هر دفعه کاشته شود اما این گیاه هرساله محصول می دهد و نیاز به کشت مجدد ندارد. از همان ابتدا باید حدود 4 تا 10 سال زمان بدهید تا زعفران به بار بنشیند.
دمای مناسب
منطقه کشت زعفران اصل باید دمایی بین 35 تا 40 درجه سانتیگراد داشته باشد.همچنینی ارتفاع زمین از سطح دریا باید حدود 1300تا 2500 متر باشد. گفتنی است؛ دمای حداقل 50 درجه نیز می تواند برای کاشت زعفران مشهد مناسب باشد.
منبع : https://7maghz.com/saffron/