ماهی جزء سالم‌ترین خوراکی‌های روی سیاره‌ی زمین است. این ماده‌ی خوراکی سرشار از مواد مغذی مهمی هم‌چون پروتئین و ویتامین D است. هم‌چنین ماهی بهترین منبع اسیدهای چرب امگا-۳ است، که برای مغز و بدن دارای اهمیت باورنکردنی است. در ادامه به خواص ماهی و ۱۱ فایده ماهی برای سلامتی اشاره می‌کنیم که همگی از لحاظ علمی ثابت شده‌اند.
خواص ماهی برای سلامتی
۱. ماهی سرشار از مواد مغذی مهمی است که بیشتر آدم‌ها اغلب دچار کمبود آن‌ها هستند
به طور کلی، همه‌ی انواع ماهی‌ها برای سلامتی‌تان مفید هستند.
آن‌ها سرشار از مواد مغذی مختلفی هستند که بیشتر آدم‌ها دچار کمبودشان هستند.
این مواد مغذی شامل پروتئین با کیفیت، ید، و انواع مختلف ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌شوند.
با وجود این، برخی ماهی‌ها از برخی دیگر بهتر و مفیدتر هستند؛ به نظر می‌رسد ماهی‌های چرب سالم‌ترین نوع ماهی‌های خوراکی باشند.
زیرا ماهی‌های چرب (مانند سالمون، قزل‌آلا، ساردین، تن، و خال‌مخالی) دارای مقادیر بیش‌تری از مواد مغذی مبتنی بر چربی هستند.
این مواد مغذی شامل ویتامین D محلول در چربی است که بیشتر آدم‌ها دچار کمبود آن هستند. این ماده مانند هورمون استروئید در بدن عمل می‌کند.
هم‌چنین ماهی‌های چرب، اسیدهای چرب امگا-۳ بیش‌تری دارند. این اسیدهای چرب برای عملکرد بهینه‌ی مغز و بدن‌تان بسیار حیاتی هستند، و باعث کاهش خطر بسیاری از بیماری‌ها می‌شوند.
برای برطرف کردن نیاز بدن‌تان به امگا-۳، توصیه می‌شود حداقل هفته‌ای دو یا سه بار ماهی چرب میل کنید.
نتیجه: ماهی سرشار از مواد مغذی مهم شامل پروتئین با کیفیت، ید، و مواد معدنی و ویتامین‌های مختلف است. نوع چرب ماهی‌ها بیش از سایر انواع آن حاوی اسیدهای چرب امگا-3 و ویتامین D است.
۲. مصرف ماهی می‌تواند خطر سکته‌ی قلبی و مغزی را در شما کاهش دهد
سکته‌های قلبی و مغزی شایع‌ترین عوامل مرگ زودرس در دنیا هستند.
ماهی به طور کلی جزء بهترین خوراکی‌هایی محسوب می‌شود که می‌توانید برای سلامت قلب‌تان مصرف کنید.
جای تعجب نیست که بسیاری از پژوهش‌های عظیم تجربی نشان داده‌اند آدم‌هایی که به صورت مرتب ماهی مصرف می‌کنند، کم‌تر در معرض خطر سکته‌های قلبی و مغزی و مرگ ناشی از بیماری قلبی قرار می‌گیرند.
پژوهشی که روی بیش از 40،000 متخصص سلامت در ایالات متحده صورت گرفت، نشان داد آن‌هایی که به صورت مرتب در هفته یک یا چند بار ماهی میل می‌کنند، تا 15 درصد کم‌تر در معرض بیماری قلبی قرار دارند.
پژوهش‌گران معتقدند نوع چرب ماهی‌ها حتی برای سلامت قلب هم مفیدترند، زیرا سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 هستند.
نتیجه: مصرف حداقل یک بار ماهی در هفته می‌تواند خطر سکته‌های قلبی و مغزی، دو بزرگ‌ترین قاتل جهان، را کاهش دهند.
۳. ماهی حاوی مواد مغذی است که برای دوران رشد بسیار ضروری هستند
اسیدهای چرب امگا-3 لازمه و نیاز اساسی برای رشد و نمو است.
در این میان اسید چربی امگا-3 دوکوساهگزائنوئیک اسید (DHA) دارای اهمیت ویژه‌ای است، زیرا در دوران رشد در مغز و چشم تجمع می‌کنند.
از این رو، به مادران باردار و شیرده توصیه می‌شود به اندازه‌ی کافی از اسیدهای چرب امگا-3 مصرف کنند.
هرچند، در این میان یک توصیه‌ی احتیاطی نیز برای مادران باردار وجود دارد؛ برخی ماهی‌ها حاوی مقادیر زیادی جیوه هستند، که ممکن است باعث ایجاد مشکل در مغز کودکان در حال رشد شود.
به همین دلیل، زنان باردار فقط باید ماهی‌هایی مصرف کنند که جیوه‌ی کم‌تری در زنجیره‌ی غذایی‌شان وجود دارد ( سالمون، ساردین، قزل‌آلا و …)، و هم‌چنین بهتر است بیشتر از هفته‌ای 340 گرم ماهی مصرف نکنند.
به علاوه، زنان باردار باید از مصرف ماهی خام و نپخته (از جمله سوشی) اجتناب کنند، زیرا ممکن است حاوی ریزاندامگانی (میکروارگانیسم) باشد که به جنین آسیب برساند.
نتیجه: ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 است، که برای رشد مغز و چشم‌ها بسیار ضرورت دارد. توصیه می‌شود مادران باردار و شیرده به اندازه‌ی کافی امگا-3 مصرف کنند.
۴. ماهی ممکن است ماده‌ی خاکستری مغز را افزایش دهد و با افزایش سن در برابر کهولت و زوال، از آن محافظت کند
یکی از پیامدهای افزایش سن، کاهش عملکرد مغز است (که به آن کاهش قدرت شناختی با افزایش سن می‌گویند).
در بسیاری از موارد این یک روند طبیعی است، ولی در این میان بیماری‌های خطرناک زوال دستگاه عصبی، هم‌چون آلزایمر نیز وجود دارند.
جالب است بدانید، بسیاری از پژوهش‌های تجربی نشان داده‌اند سرعت کاهش قدرت شناختی در آدم‌هایی که بیشتر ماهی می‌خورند، کم‌تر است.
سازوکار خاصی ممکن است در ارتباط با ماده‌ی خاکستری مغز وجود داشته باشد. ماده‌ی خاکستری بافت عملکردی اصلی در مغز شما است، که حاوی عصب‌هایی است که اطلاعات را پردازش و آن‌ها را ذخیره می‌کنند و از شما یک انسان می‌سازند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند آدم‌هایی که هر هفته ماهی مصرف می‌کنند، در مراکزی از مغزشان که محل تنظیم عواطف و خاطرات است، ماده‌ی خاکستری بیش‌تری دارند.
نتیجه: مصرف ماهی با جلوگیری از کاهش عملکرد مغز در سنین پیری در ارتباط است. آدم‌هایی که به شکل مرتب ماهی می‌خورند، در مراکزی از مغزشان که مسئول کنترل حافظه و عواطف است، دارای ماده‌ی خاکستری بیش‌تری هستند.
۵. ماهی می‌تواند از افسردگی جلوگیری و آن را درمان کند، و از شما آدم شادتری بسازد
افسردگی اختلال روانی بسیار رایج و خطرناکی است.
افسردگی با کم‌حوصلگی، غمگینی، کمبود انرژی، و از دست دادن علاقه به زندگی و فعالیت همراه است.
با این‌که این بیماری تقریبا به اندازه‌ی چاقی و بیماری قلبی رواج ندارد، ولی در حال حاضر یکی از مهمترین بیماری‌های آدم‌های دنیا محسوب می‌شود.
پژوهش‌ها دریافته‌اند آدم‌هایی که مرتبا ماهی مصرف می‌کنند کم‌تر از دیگران در معرض افسردگی قرار می‌گیرند.
هم‌چنین دانشمندان بر اساس آزمایش‌های کنترل‌شده‌ی بسیاری دریافته‌اند اسیدهای چرب امگا-3 برای مبارزه با افسردگی مفید هستند، و به شکل قابل‌ملاحظه‌ای تاثیر داروهای ضدافسردگی را افزایش می‌دهند.
بر این اساس، ماهی می‌تواند واقعا شادترتان کند و کیفیت زندگی‌تان را بهبود ببخشد.
هم‌چنین ممکن است ماهی و اسیدهای چرب امگا-3 برای بهبود دیگر اختلالات روانی نظیر اختلال دوقطبی نیز مفید باشد.
نتیجه: اسیدهای چرب امگا-3 به ویژه به همراه داروهای ضدافسردگی، می‌توانند برای بهبود افسردگی مفید باشند.
۶. ماهی تنها منبع غذایی خوب برای ویتامین D است
در سال‌ّهای اخیر ویتامین D توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
این ویتامین مهم در حقیقت مانند هورمون استروئید در بدن عمل می‌کند، و شمار زیادی از جمعیت ایالات متحده، یعنی 6/41 درصد دچار کمبود آن هستند.
ماهی و محصولات مرتبط با آن بهترین منبع غذایی برای ویتامین D هستند. ماهی‌های چرب هم‌چون سالمون و هرینگ سرشار از این ویتامین هستند.
یک وعده از ماهی سالمون به اندازه‌ی 113 گرم حاوی 100 درصد از ویتامین D توصیه‌شده و لازم برای بدن است.
برخی روغن‌های ماهی، نظیر روغن کبد ماهی کاد، حاوی مقدار زیادی ویتامین D است که هر قاشق غذاخوری از آن معادل 200 درصد از میزان لازم و توصیه‌شده برای بدن انسان است.
اگر به اندازه‌ی کافی مقابل نور آفتاب نیستید و ماهی‌های چرب نیز مصرف نمی‌کنید، توصیه می‌شود حتما از مکمل‌های ویتامین D استفاده کنید.
نتیجه: ماهی چرب منبع عالی برای ویتامین D است؛ ویتامین D جزء مهمترین مواد مغذی است که 40 درصد از آدم‌ها دچار کمبود آن هستند.
۷. مصرف ماهی می‌تواند خطر بیماری‌های خودایمنی از قبیل دیابت نوع یک را کاهش دهد.
بیماری خودایمنی هنگامی ایجاد می‌شود که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه بافت‌های سالم را مورد تهاجم و تخریب قرار دهد.
یکی از نمونه‌های مهم این بیماری‌ها، دیابت نوع یک است که در آن، دستگاه ایمنی به سلول‌های انسولین‌ساز لوزالمعده حمله‌ور می‌شود.
دانشمندان بر اساس پژوهش‌های فراوان دریافته‌اند مصرف امگا-3 یا روغن ماهی می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع یک را در کودکان، و هم‌چنین نوعی دیابت خودایمنی در بزرگسالان را کاهش دهد.
این یافته جزء نتایج مقدماتی این تحقیقات است، ولی پژوهش‌گران معتقدند اسیدهای چرب امگا-3 و ویتامین D موجود در ماهی و روغن ماهی ممکن است در این مسئله تاثیرگذار باشند.
هم‌چنین برخی معتقدند مصرف ماهی می‌تواند خطر روماتیسم مفصلی و ام‌اس را نیز کاهش دهد، ولی در حال حاضر شواهد محکمی برای این مسئله یافته نشده است.
نتیجه: مصرف ماهی می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع یک و بسیاری از بیماری‌های خودایمنی دیگر را کاهش دهد.
۸. ماهی ممکن است به جلوگیری از آسم در کودکان کمک کند
آسم بیماری شایعی است که در آن مجاری تنفسی دچار التهاب مزمن می‌شوند.
متاسفانه، در دهه‌های اخیر میزان مبتلایان به این بیماری به شکل چشمگیری افزایش یافته است.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف مرتب ماهی می‌تواند تا 24 درصد خطر ابتلا به آسم را در کودکان کاهش دهد؛ ولی تاکنون تاثیر چندانی در بزرگسالان مشاهده نشده است.
نتیجه: بر اساس برخی پژوهش‌ها کودکانی که ماهی می‌خورند کم‌تر در معرض ابتلا به آسم پیش‌رونده قرار می‌گیرند.
۹. ماهی می‌تواند در سنین پیری از بینایی‌تان محافظت کند
بیماری به نام تباهی لکه‌ی زرد دلیل عمده‌ی نابینایی و اختلال بینایی است که غالبا در افراد مسن رخ می‌دهد.
بر اساس برخی شواهد ماهی و اسیدهای چرب امگا-3 می‌توانند در برابر این بیماری از آدم‌ها محافظت کنند.
طبق یک پژوهش، مصرف مرتب ماهی می‌تواند تا 42 درصد خطر ابتلا به تباهی لکه‌ی زرد را در زنان کاهش دهد.
پژوهش دیگری نیز دریافت، مصرف ماهی به اندازه‌ی یک بار در هفته می‌تواند تا 53 درصد خطر ابتلا به تباهی لکه‌ی زرد (“تَر”) را کاهش می‌دهد.
نتیجه: آدم‌هایی که بیش از دیگران ماهی می‌خورند، کم‌تر در معرض ابتلا به تباهی لکه‌ی زرد قرار می‌گیرند؛ این بیماری دلیل عمده‌ی اختلالات بینایی و نابینایی است.
۱۰. ماهی می‌تواند باعث بهبود کیفیت خواب‌تان شود
اختلالات خواب به شکل باورنکردنی در سراسر جهان شایع هستند.
دلایل زیاد و مختلفی برای این اختلال وجود دارد (از قبیل افزایش قرار گرفتن در معرض نور آبی)، ولی برخی پژوهش‌گران معتقدند کمبود ویتامین D نیز می‌تواند نقش موثری در این مسئله ایفا کند.
در یک مطالعه‌ی 6 ماهه بر روی 95 مرد میانسال، مصرف سه وعده در هفته ماهی سالمون به ایجاد بهبود در وضعیت خواب و عملکرد روزانه‌ی افراد منجر شد.
پژوهش‌گران معتقدند دلیل این اتفاق می‌تواند ویتامین D موجود در سالمون باشد.
نتیجه: شواهد اولیه‌ای مبنی بر تاثیر مصرف ماهی‌های چرب نظیر سالمون بر بهبود کیفیت خواب وجود دارد.
۱۱. ماهی، غذایی بسیار خوشمزه و آسان است
شاید این مورد جزء فواید سلامتی ماهی نباشد، ولی قطعا مورد مهمی است.
در حقیقت، ماهی بسیار خوشمزه است و به آسانی تهیه می‌شود.
به همین دلیل، ماهی را می‌توانید به آسانی در رژیم غذایی‌تان جای دهید. به نظر می‌رسد مصرف یک یا دو وعده ماهی در هفته بتواند فواید لازم را برای بدن تامین کند.
حتی‌الامکان ماهی‌هایی تهیه کنید که به صورت طبیعی پرورش یافته‌اند. ماهی‌های طبیعی دارای امگا-3 بیش‌تری هستند و به مواد آلاینده‌ی کم‌تری آلوده‌اند.
با این حال، حتی اگر از ماهی‌های پرورشی نیز استفاده کنید، باز هم فوایدش بیشتر از مضرات‌اش خواهد بود. مصرف هر نوع ماهی برای‌تان مفید است.