ماه اکتبر به عنوان ماه ملی آگاهی از سرطان سینه یا پستان نام‌گذاری شده است. با توجه به اهمیت این مسئله، قصد داریم در این مقاله، به معرفی و رد برخی از شایع‌ترین سوءبرداشت‌ها در مورد سرطان سینه بپردازیم.
در مجموعه مقالاتی که در سایت بازده درباره‌ی باورهای نادرست در مورد بیماری‌های مختلف قرار داده‌ایم، با استفاده از نظرات کارشناسان و بررسی پژوهش‌های علمی، تلاش کرده‌ایم حقیقت را از داستان ساختگی متمایز کنیم و به دنیای مجازی پر از معما و باورهای نادرست درباره‌ی مسائل پزشکی کمی شفافیت بدهیم.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، ۶۸۵۰۰۰ نفر در ۲۰۲۰ به دلیل ابتلا به سرطان سینه جان باختند و ۲.۳ میلیون نفر نیز به این بیماری مبتلا شدند. طبق این گزارش:
“تا پایان ۲۰۲۰، حدود ۷.۸ میلیون زنی که از پنج سال پیش، به این بیماری مبتلا شده بودند، به زندگی‌شان ادامه داده‌اند؛ این آمار این سرطان را به شایع‌ترین سرطان در جهان تبدیل کرده است.”
شیوع بالای این بیماری شاید بتواند علت ایجاد طیف گسترده‌ای از باورهای نادرست را درباره‌ی این بیماری توجیه کند. در این مقاله، به معرفی و رد ۱۵ رایج‌ترین باور نادرست درباره‌ی سرطان سینه می‌پردازیم.
برای رسیدن به حقیقت، از ۳ متخصص کمک گرفته‌ایم:
- دکتر مایکل زیدمان، استادیار جراحی پستان در مدرسه پزشکی آیکان در مانت ساینای در شهر نیویورک
- دکتر کریستال فانچر، متخصص آنکولوژی و جراحی پستان در بخش سرطان سینه‌ی مارجی پترسون در مرکز پزشکی پراویدنس سنت جان و استادیار جراحی در موسسه‌ی سرطان سنت جان در سانتا مونیکای کالیفرنیا
- دکتر ریچارد ریزرمن، مدیر پزشکی بخش تصویربرداری از پستان در مرکز تخصصی پستان مموریال‌کر در مرکز پزشکی اورنج کاست در فانتین ولی کالیفرنیا
۱. جراحت سینه می‌تواند باعث بروز سرطان سینه شود
به گفته‌ی دکتر زیدمان، “جراحت سینه نمی‌تواند به سرطان سینه منجر شود؛ با وجود این، این وضعیت می‌تواند تغییراتی را در پستان ایجاد کند که در تصویربرداری‌ها به سرطان سینه شبیه باشند.”
وی افزود، “این فرایند نکروز چربی نامیده می‌شود، و در ماموگرافی می‌تواند وضعیتی را شبیه یک توده‌ی غیرمعمول با لبه‌های ناهموار ایجاد کند – درست شبیه شروع یک سرطان سینه‌ی جدید. بهترین راه برای تمایز سرطان از نکروز چربی نمونه‌برداری با سوزن است.”
۲. سینه‌بندهای فنری خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند
با این‌که سینه‌بندهای فنری باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه نمی‌شوند، دکتر زیدمان همیشه توصیه می‌کند از سینه‌بندهای بدن فنر استفاده کنید. وی این چنین توضیح می‌دهد:
“فنر می‌تواند پوست سینه را دچار آسیب یا تحریک کند؛ این وضعیت می‌تواند به ایجاد زخم منجر شود. این زخم ممکن است باعث ورود باکتری به پستان و ایجاد عفونت یا آبسه یا هر دو شود.”
۳. لقاح مصنوعی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد
پزشکان غالبا به عنوان بخشی از فرایند لقاح مصنوعی یا IVF، داروهایی تجویز می‌کنند که باعث تحریک تخمدان‌ها به تولید تخمک می‌شوند. این داروها فعالیت استروژن را تقلید می‌کنند.
به همین خاطر، برخی از متخصصان درباره‌ی این روش دچار تردید شده‌اند و از خود می‌پرسند آیا ممکن است با این کار باعث تحریک رشد سرطان سینه‌ی گیرنده‌ی استروژن مثبت شوند یا خیر.
طبق توضیح دکتر زیدمان، “با این‌که هیچ کارآزمایی کنترل‌شده‌ی تصادفی برای پاسخ به این پرسش انجام نشده است، به تازگی یک فراتحلیل از تمام مطالعات مشاهده‌ای در طول ۳۰ سال گذشته به این نتیجه رسیده است که خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که داروهای تحریک تخمدان دریافت کرده‌اند در مقایسه با جمعیت عمومی زنان، افزایش نیافته است.”
۴. هیچ‌کس در خانواده‌ام دچار سرطان سینه نشده است، پس من هم مبتلا نمی‌شوم
این یکی از باورهای نادرستی است که دکتر زیدمان از افراد مختلف شنیده است؛ وی در گفتگو با مدیکال نیوز تودی می‌گوید، “این جمله‌ی رایجی است که از زبان بسیاری از افرادی شنیده‌ام که به تازگی سرطان سینه در آن‌ها تشخیص داده شده است؛ آن‌ها با بهت و حیرت می‌گویند که هیچ سابقه‌ی خانوادگی از سرطان سینه نداشته‌اند.
من به آن‌ها پاسخ می‌دهم، اکثریت گسترده‌ای از افراد که به تازگی به سرطان سینه مبتلا شده‌اند، هیچ عامل خطری برای ابتلا به این بیماری نداشته‌اند. در حقیقت، مهمترین عامل خطر برای ابتلا به سرطان سینه ‘زن بودن’ است. در ایالات متحده، از هر ۸ زن یک نفر در طول زندگی خود به سرطان سینه مبتلا می‌شود.”
طبق توضیحات دکتر فانچر، “تنها حدود ۵ الی ۱۰ درصد از سرطان‌های سینه بر اثر یک جهش ژنتیکی که از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود، اتفاق می‌افتند. به این ترتیب، اکثر مواد ابتلا به سرطان سینه کاملا اتفاقی هستند یا هیچ عامل وراثتی در آن‌ها وجود ندارد.”
از آن‌جا که سابقه‌ی خانوادگی فقط یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه به شمار می‌رود، غربالگری از اهمیت بالایی برخوردار است. به گفته‌ی دکتر ریزرمن، “توصیه‌ی اکید پزشکان به تمام زنان بالای ۴۰ سال این است که فارغ از سابقه‌ی خانوادگی برای سرطان سینه، سالی یک بار ماموگرافی انجام بدهند. وضعیت زنانی که دارای سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سرطان سینه یا تخمدان هستند، باید از ۳۰ سالگی به بعد، توسط یک مشاور ژنتیک ارزیابی شود. برای این گروه از زنان لازم است پیش از رسیدن به ۴۰ سالگی برای تشخیص وضعیت سرطان سینه تست غربالگری بدهند.”
دکتر زیدمان بر اهمیت انجام چکاپ تاکید می‌کند و می‌گوید، “اگر شما یک زن هستید و دست‌کم چهل سال دارید، لطفا غربالگری ماموگرافی انجام بدهید.”
۵. داشتن استرس می‌تواند باعث سرطان سینه شود
با وجود این همه استرس در زندگی مدرن، جای تعجب ندارد که بسیاری از آدم‌ها درباره‌ی تاثیر استرس بر سلامت‌شان بسیار نگران باشند.
با وجود این، به گفته‌ی دکتر زیدمان، “مسلما هیچ گواهی برای تایید ارتباط میان استرس و سرطان سینه وجود ندارد. در حقیقت، شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند، استرس خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد.”
منظورمان این نیست که استرس به طور کلی تاثیری بر سلامتی‌تان ندارد. وی ادامه می‌دهد، “بخشی از زندگی انسان همیشه صرف یافتن راه‌های موثر برای مقابله با استرس‌هایی می‌شود که همه‌ی ما به ناچار با آن‌ها مواجه خواهیم شد. یافتن این راه‌ها می‌تواند فواید ارزشمندی برای حفظ سلامت روان و جسم‌مان داشته باشد، ولی تاثیری بر کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه نخواهد داشت.”
۶. یک سبک زندگی سالم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را برطرف کند
طبق توضیحات دکتر زیدمان، “علی‌رغم این حقیقت که زنان یائسه‌ای که دچار اضافه وزن هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند، زنان برای رفع خطر دائمی ابتلا به سرطان سینه هیچ کاری نمی‌توانند انجام دهند.
حتی زنانی که ماستکتومی دوطرفه انجام داده‌اند نیز هم‌چنان ممکن است در معرض خطر ابتلا به یک سرطان سینه‌ی جدید قرار داشته باشند.”
با وجود این، وی به هیچ کس توصیه نمی‌کند، “از همین امروز با خیال راحت، شروع به مصرف سیگار یا فست‌فود کند.”
به طور کلی، وی معتقد است، “مراقبت از بدن‌تان بی‌نهایت مهم است، زیرا شما فقط یک بدن دارید. ولی حتی حرفه‌ای‌ترین ورزشکاران دنیا نیز دچار سرطان سینه شده‌اند.”
۷. سرطان سینه فقط سراغ آدم‌های مسن می‌رود
دکتر زیدمان به مدیکال نیوز تودی گفت، “علی‌رغم این حقیقت که خطر ابتلا به سرطان سینه با افزایش سن بیشتر می‌شود، و میانگین سن تشخیص سرطان سینه ۶۱ سال است، سرطان سینه می‌تواند جوان‌ترها را نیز مبتلا کند.”
به گفته‌ی وی، “حدود ۵ درصد از مبتلایان جدید به سرطان سینه را زنان زیر ۴۰ سال تشکیل می‌دهند. متاسفانه، گزارش‌هایی در خصوص ابتلای زنان جوان در دوران بیست سالگی یا حتی نوجوانی نیز وجود دارند. زنان جوان مبتلا به سرطان سینه معمولا دارای سابقه‌ی خانوادگی هستند.
اگر سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سرطان سینه برای شما کاملا آشکار است و شما در تمام طول عمرتان در معرض خطر این بیماری دارید، اکیدا توصیه می‌شود از ۲۵ سالگی به بعد به انجام آزمایش‌های ژنتیک و غربالگری بپردازید.”
علی‌رغم آن‌که ابتلا به سرطان سینه در میان زنان جوان به ندرت اتفاق می‌افتد، دکتر فانچر به تمام زنان توصیه می‌کند، “هر نوع نشانه‌ی نگران‌کننده را در سینه‌های‌تان برای پزشک بازگو کنید، و توصیه‌ها و دستورالعمل‌های غربالگری را با دقت پیگیری کنید.”
۸. تمام توده‌های موجود در پستان‌ها نشانه‌ی ابتلا به سرطان سینه هستند
این یک باور نادرست است – تمام توده‌های موجود در پستان‌ها سرطانی نیستند. طبق توضیحات دکتر زیدمان، “اکثر توده‌های جدید در پستان‌ها خوش‌خیم هستند. و اگر نتیجه‌ی ماموگرافی اخیرتان نرمال بوده باشد، احتمال خوش‌خیم بودن این توده‌ها بسیار بالاتر می‌رود.”
با وجود این، دکتر زیدمان بر این مسئله تاکید می‌کند که هر گونه توده‌ی جدید “باید توسط یک متخصص مورد ارزیابی قرار بگیرد.”
۹. سقط جنین خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد
به گفته‌ی دکتر زیدمان، “دلیل ایجاد این شبهه این است که می‌دانیم خطر سرطان سینه با قرار گرفتن در معرض استروژن ارتباط مستقیم دارد، و سقط جنین چرخه‌ی هورمونی نرمال بارداری را مختل می‌کند.
با این‌که ما نمی‌توانیم برای برطرف کردن این شبهه، به انجام کارآزمایی کنترل‌شده‌ی تصادفی بپردازیم، مطالعه‌ی مشاهده‌ایِ بسیار گسترده‌ای که در کشور دانمارک بر روی ۱.۵ میلیون زن انجام شده، هیچ ارتباطی میان سقط جنین و سرطان سینه پیدا نکرده است.”
گذشته از این تحلیل، به گفته‌ی دکتر زیدمان، “مطالعات دیگری نیز که در مقیاس گسترده انجام شده‌اند، به نتیجه‌ی مشابهی رسیده‌اند.”
۱۰. قرار دادن گوشی همراه در سینه‌بند می‌تواند باعث سرطان شود
به گفته‌ی دکتر زیدمان، “هیچ گواهی برای تایید تاثیر گوشی همراه بر افزایش خطر ابتلا به سرطان وجود ندارد.
با وجود این، ما هنوز مطالعات بلند مدتی در این زمینه انجام نداده‌ایم؛ بنابراین، شاید در آینده به صحت این ادعا پی ببریم. ولی اکنون، چه دلیلی وجود دارد که نمی‌توانید گوشی‌تان را داخل جیب یا کیف‌تان بگذارید؟”
۱۱. پیرسینگ یا سوراخ کردن نوک سینه خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد
دکتر زیدمان این باور را نیز نادرست می‌داند – پیرسینگ یا سوراخ کردن نوک سینه خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد.
با وجود این، طبق توضیحات وی، “سوراخ کردن نوک سینه می‌تواند عواقبی نظیر عفونت، آبسه، مشکل در شیردهی به خاطر انسداد مجاری ناشی از ایجاد بافت زخم، آسیب عصبی، کلوئید یا گوشت اضافه، کیست، و – به ندرت ولی بسیار خطرناک – بیماری‌هایی نظیر ایدز و هپاتیت B و C به همراه داشته باشد.”
وی می‌افزاید، “به همین خاطر، من همیشه مخالف پیرسینگ یا سوراخ کردن نوک سینه هستم. اگر این کار را انجام داده‌اید، توصیه می‌کنم حلقه را از آن ناحیه خارج کنید.”
۱۲. قند باعث بروز سرطان سینه می‌شود
دکتر زیدمان موضع محکمی در مورد قند دارد، “به طور کلی باید از مصرف قند اضافه خودداری کنید. مصرف قند اعتیادآور است.”
وی می‌افزاید، “قند باعث نوسانات خلقی می‌شود. مصرف قند باعث افزایش ناگهانی انسولین می‌شود؛ این مسئله بدن را در یک حالت پیش التهابی قرار می‌دهد. این وضعیت می‌تواند به بروز بیماری قلبی، دیابت، و سایر بیماری‌های التهابی مزمن منجر شود.
مصرف بیش از اندازه‌ی قند می‌تواند باعث چاقی مفرط شود؛ چاقی مفرط یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه به شمار می‌رود.”
با وجود این، وی معتقد است، مطالعاتی که به منظور بررسی ارتباط میان قند و سرطان سینه انجام شده‌اند، “نتایج متفاوت و متناقضی” داشته‌اند.
علاوه بر این مسئله، لازم است به باور نادرست دیگری نیز اشاره کنیم که به همین مسئله مرتبط می‌شود: قند به رشد تومورها کمک می‌کند. این باور نادرست به این دلیل ایجاد شده است که سلول‌های سرطانی به سرعت تقسیم می‌شوند، و افراد فکر می‌کنند سلول‌ها برای این تقسیم نیازمند انرژی زیادی هستند.
دکتر زیدمان می‌گوید، ”با این‌که شواهد محکمی برای تایید این ادعا وجود ندارند، من هم‌چنان توصیه می‌کنم برای حفظ سلامت عمومی‌تان تا آن‌جا که می‌توانید از مصرف قند اضافه پرهیز کنید.”
۱۳. مردان دچار سرطان سینه نمی‌شوند
به گفته‌ی دکتر زیدمان، “مردان نیز پستان دارند … بنابراین، آن‌ها نیز ممکن است به سرطان سینه مبتلا شوند. در حقیقت، ۱ درصد از تمام سرطان‌های سینه‌ای که در ایالات متحده تشخیص داده می‌شوند، مربوط به مردان هستند.”
به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده، ۲۳۰۰ مورد جدید ابتلا به سرطان سینه در مردان و ۵۰۰ مورد مرگ ناشی از این بیماری در ۲۰۱۷ ثبت شدند.
به گفته‌ی دکتر فانچر، “با این‌که شیوع سرطان سینه در زنان بیشتر از مردان است، هم‌چنان مردان نیز به این سرطان مبتلا می‌شوند. لازم است مردان نیز مراقب هرگونه تغییر در سینه‌های‌شان باشند، زیرا هیچ دستورالعملی برای انجام تست غربالگری در مردان وجود ندارد.
به مردان نیز توصیه می‌کنیم، ایجاد هرگونه توده، درد، یا تغییر در سینه‌های‌شان را به پزشک گزارش بدهند، حتی اگر سابقه‌ی خانوادگی مشهودی برای این بیماری نداشته باشند.”
دکتر ریزرمن می‌افزاید، “مردان به ندرت دچار سرطان سینه می‌شوند. شایع‌ترین عامل خطر برای ابتلا به سرطان سینه وجود سابقه‌ی خانوادگی است. جهش ژنتیکی BRCA2 خطر ابتلا به سرطان سینه را در مردانی که حامل این ژن هستند، به اندازه‌ی قابل توجهی افزایش می‌دهد.”
۱۴. ماموگرافی باعث گسترش سرطان سینه می‌شود
به گفته‌ی دکتر زیدمان، “این باور نادرستی است که بسیاری از بیماران گرفتار آن هستند.
آن‌ها فکر می‌کنند فشردن سینه‌ها با یک صفحه‌ی پلاستیکی در حین انجام ماموگرافی یا فرو کردن سوزن نمونه‌برداری داخل توده‌ی سرطانی باعث گسترش سرطان در سایر نواحی پستان می‌شود.” با وجود این، وی تاکید می‌کند:
“قطعا هیچ گواهی برای تایید این مسئله وجود ندارد.”
دکتر ریزرمن نیز معتقد است، “مسلما هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان بدهد ماموگرافی باعث سرطان سینه می‌شود. در فرایند ماموگرافی از فشار و پرتوهایی با دوز بسیار پایین استفاده می‌شود و هیچ ارتباط مستند یا نظری میان ماموگرافی و خطر ابتلا به سرطان سینه وجود ندارد.”
۱۵. اگر هیچ توده‌ای نباشد، یعنی سرطان هم نیست
دکتر زیدمان می‌گوید، “اگر این مسئله درست بود، پس نیازی به ماموگرافی نیز وجود نداشت. ماموگرافی ثابت کرده است که می‌تواند جان آدم‌ها را نجات بدهد، زیرا پیش از آن‌که توده‌ها قابل لمس شوند، می‌تواند این فرصت را برای‌مان ایجاد کند که سرطان را تشخیص دهیم.”
منظور از ” قابل لمس بودن” یعنی این‌که فرد بتواند توده را با انگشتان‌اش حس کند.
دکتر زیدمان می‌افزاید، “اگر بتوانیم سرطان سینه را در مرحله‌ی ۱ تشخیص دهیم و درمان کنیم، احتمال زنده ماندن بیماری ۱۰۰ درصد خواهد بود. با پیشرفت مراحل، احتمال زنده ماندن بیمار نیز کم‌تر می‌شود. در حقیقت، سرطان ممکن است به سایر بخش‌های بدن نیز سرایت کند، ولی توده‌ی داخل پستان هم‌چنان قابل لمس نباشد.”
به گفته‌ی دکتر فانچر، “بسیاری از موارد سرطان سینه توسط ماموگرافی غربالگری تشخیص داده می‌شوند و شاید احساس نشوند؛ به خصوص در موارد سرطان سینه‌ی غیرتهاجمی یا کارسینوم داکتال (مجرایی) در جا که احتمالا فقط به صورت کلسیفیکاسیون پستان (رسوب کلسیم در پستان‌ها) از طریق ماموگرافی غربالگری تشخیص داده می‌شود.”
سخن آخر
سرطان سینه یک بیماری شایع است، و با این‌که حفظ یک سبک زندگی سالم می‌تواند خطر ابتلا به بیماری را تا حدودی کاهش دهد، هوشیار بودن در مورد سرطان سینه مسئله‌ای بسیار کلیدی است. هر چه سرطان سینه سریع‌تر تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن بیمار بیشتر خواهد بود.