کارآفرینی اجتماعی Social Entrepreneurship ، در پایه‌ای‌ترین سطح‌اش، انجام کسب و کار برای یک علت اجتماعی است. ممکن است از آن با عنوان کارآفرینی نوع دوستانه نیز یاد شود.
کارآفرینان اجتماعی تجارت و مسائل اجتماعی را به روشی با هم ترکیب می‌کنند که زندگی آدم‌های مرتبط با آن دلیل را بهبود می‌بخشد. آن‌ها موفقیت‌شان را فقط به لحاظ سوددهی اندازه‌گیری نمی‌کنند- موفقیت برای کارآفرینان اجتماعی به این معنی است که آن‌ها دنیا را بهبود بخشیده‌اند، هر چند این تعریف خودِ آن‌ها باشد.
با وجود این، فراتر از آن، نقطه‌نظرات متفاوتی درباره‌ی آن‌چه کارآفرینی اجتماعی را شکل می‌دهد وجود دارد. بعضی‌ها معتقد هستند که این تعریف فقط به کسب و کارهایی کاربست‌پذیر است که درآمدزایی می‌کنند و در راستای بهبود یک مشکل معین از طریق فروش چیزی به مشتریان کار می‌کنند. دیگران می‌گویند که مالکان کسب و کار که برای حل یک مشکل اجتماعی با استفاده از بخشش یا پول دولت کار می‌کنند نیز کارآفرینان اجتماعی هستند.
در مدل “درآمد حاصله”- که کارآفرین اجتماعی از طریق فروش چیزی درآمدزایی می‌کند- مشتریان شرکت می‌دانند که خریدشان به حمایت از یک علت اعلام شده کمک خواهد کرد، چه تهیه‌ی صابون برای کودکان باشد تا شستن دست‌های‌شان از آن‌ها در مقابل بیماری‌ها محافظت کند یا فروش سوت برای کمک به افزایش صلح در کنگو.
مثال‌های کارآفرینی اجتماعی
بعضی از کارآفرینان اجتماعی معروف و کم آوازه‌ترِ معاصر شامل موارد زیر است:
- TOMS: وقتی که شرکت تاسیس شد، مفهوم “یکی برای یکی” را درمورد کفش‌ها به کار بست. برای هر جفت کفش TOMS خریداری شده، شرکت یک جفت به یک کودک نیازمند اهدا می‌کرد. این شرکت از آن زمان مفهوم یکی برای یکی را به عینک، قهوه، و کیسه‌های خرید(حمل و نقل) گسترش داده است.
- بانک گرامین: موسس آن محمد یونس به کسانی که نیازمند هستند وام‌های کوچکی می‌دهد تا به آن‌ها کمک کند خودکفایی مالی‌شان را توسعه بدهند. یونس برای این کارش در 2006 جایزه نوبل دریافت کرد.
- org: Badala.org که توسط جوئل مک‌نامارا، وقتی که هنوز در دبیرستان بود، تاسیس شد یک سایت تجارت الکترونیک است که برای زنان آفریقایی از طریق فروش محصولاتی که درست می‌کنند اشتغال آفرینی می‌کند. محصولات از جواهرآلات تا وسایل چوبی آشپزخانه را در بر می‌گیرند.
مشخصات
بر طبق نظر بنیاد کارآفرینی اجتماعی شواب Schwab، کارآفرینان اجتماعی چند مشخصه‌ی مشترک دارند. آن‌ها:
- به تغییر اجتماعی در مقیاس بزرگ دست می‌یابند.
- هنگام جستجوی راه‌حل یک مشکل اجتماعی، نوآوری می‌کنند.
- برای انطباق و اصلاح از بازخورد استفاده می‌کنند.
در حالی که با ژن X معروف شدند، کارآفرینان اجتماعی در تاریخ مدت مدیدی وجود داشته‌اند. نوآوران قرن 19 Florence Nightingale و معماریِ نمای Frederick Law Olmsted کارآفرینان اجتماعی محسوب می‌شوند.