برنامه ریزی مواد مورد نیاز Material Requirements Planning که به اختصار MRP نامیده می شود یک راه حل مبتنی بر نرم افزار است که از سفارشات مشتری فهرستی تهیه می‌کند تا تعیین کند چه وقت به مواد برای تولید نیاز خواهد بود و آن‌گاه خریدشان را آغاز می‌کنند تا تحویل با تولیدات آتی و تاریخ‌های برنامه‌ریزی شده‌ی تحویل محصول تقارن داشته باشد. این سیستم تولید طراحی، خرید و تحویل مواد خام را برنامه‌ریزی، و سطوح موجودی تکمیل شده را مدیریت می‌کند.
چون مشتریان می‌خواهند و انتظار دارند که محصولات به صورتی زمان‌بندی شده تحویل داده شوند، تولید کنندگان کار می‌کنند تا مطمئن شوند که، بدون نیاز به تقلای بیش از حد، موجودی کافی برای برآوردن آن تقاضا دارند.
یک اقدام تعادلی
یک سیستم MRP طراحی می‌شود تا سه کار اصلی را انجام دهد:
- اطمینان حاصل کند که مواد خام و اجزای سازنده همیشه برای تولید محصول در دسترس هستند، تا روند برنامه‌ی زمانی محصول را به صورت روان نگه دارد
- حمایت از تولیدِ دقیقا به موقع (JIT) از طریق توانمندسازی پایین‌ترین سطوح مواد و موجودی تا در دسترس باشند و همچنان محصول را در روند تولید حفظ کنند
- برنامه‌های زمانی تولید برای برآوردنِ تقاضای محصولاتِ مشتری به صورتی زمان‌مند.
بهایای کنترلی
با مدیریت سطوح مواد و موجودی، سیستم MRP کمک می‌کند تا از زیان جلوگیری شود، که این وقتی اتفاق می‌افتد که:
- مواد خام ناکافیِ موجود مانع تولید زمان‌بندی شده شود و موعد تحویل مشتری بگذرد، و باعث لغو شدن قراردادها بشود
- خرید بیش از حدِ مواد خام باعث می‌شود که نقد برای استفاده در حوزه‌های دیگرِ شرکت مثلِ استخدام، بازاریابی، یا حمل‌ونقل، کم و دست‌نایافتنی شود
- موجودی مازاد منسوخ شدن محصول را به خطر می‌اندازد و نقدی را که می‌توانست جای دیگری در کسب‌وکار استفاده شود به انحصار در می‌آورد
با ارتباط دادن تحویل مواد خام به برنامه‌ی زمانی تولید و خرید‌های مشتری، سیستم‌های MRP روند تولید محصول را روان نگه می‌دارد.
تاریخچه
مفهوم MRP توسط دکتر ژوزف اُرلیکی ساخته شد تا در جی.آی. کیس با سیستم تولید نابِ تویوتا رقابت کند. در اوانِ ساخت آن، MRP یک سیستم کنترل تولید پایه‌ای بود که مستلزمِ حسابگری بود نه قدرت محاسباتی. وقتی که رایانه‌ای شد، سریع‌تر و دقیق‌تر شد. Black & Decker اولین شرکتی بود که این فناوری را در 1964 آزمایش کرد.
نسل بعدِ MRP، که به آن MRP II می‌گویند، داده‌ها را از تولیدات خارجی، از جمله منابع انسانی، تامین مالی، حسابداری، و بازاریابی برای خلق یک سیستم جامع‌تر وارد می‌کند.