خوب بودن با دیگران روش مهمی برای گسترش مهربانی و مثبت‌اندیشی است. ولی پژوهش‌ها نشان می‌دهند، خوب بودن یک فرد نه تنها برای آدم‌های اطراف وی مفید و خوشایند است، بلکه این نوع از رفتارهای جامعه‌پسند (یا مطلوب اجتماع) می‌توانند وضعیت سلامت روانی فرد را نیز بهبود ببخشند. بنابراین، اگر می‌خواهید به آدم خوب و مثبت اندیشی تبدیل شوید، کارهایی وجود دارند که با انجام‌شان می‌توانید دلسوزی، همدلی، و مهربانی‌تان را در تعامل‌های روزمره با دیگران به نمایش بگذارید.
تعریف آدم خوب چیست
خوب بودن یعنی چه؟ چگونه متوجه می‌شویم یک آدم خوب هستیم یا خیر؟ برخی از ویژگی‌هایی که معمولا شامل تعریف ”خوب بودن” می‌شوند، عبارت هستند از:
- نوع‌دوستی
- همدلی
- انصاف داشتن
- سخاوتمندی
- سودمندی
- صداقت
- مهربانی
- مودب بودن
- مسئولیت‌پذیری
- با ملاحظه بودن
تعریف دقیق “خوب بودن” ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. به گفته‌ی کارشناسان رشته‌ی روانشناسی شخصیت، خصوصیات فردی متفاوتی با این ویژگی – یعنی خوب بودن – در ارتباط هستند.
روانشناسان معمولا شخصیت را در پنج بعد گسترده تعریف می‌کنند. یکی از این ابعاد توافق‌پذیری نام دارد. توافق‌پذیری خصوصیات متعددی را شامل می‌شود که با چگونگی رفتار با دیگران در ارتباط هستند. برای مثال، بسیاری از ویژگی‌های مربوط به خوب بودن، شامل مهربانی و همدلی، به عنوان جنبه‌هایی از توافق‌پذیری به شمار می‌روند.
هم‌چنین، پژوهش‌ها نشان داده‌اند، توافق‌پذیری را می‌توان به دو بخش اصلی تجزیه کرد: دلسوز بودن و مودب بودن. هر دوی این خصوصیات در آنچه ما معمولا به عنوان “خوب بودن” می‌شناسیم، نقش مهمی ایفا می‌کنند.
دلسوزی خصوصیتی است که شامل درک و همدردی با وضعیت‌های هیجانی دیگر و احساس انگیزه برای کمک به آن‌ها می‌شود. مودب بودن شامل انجام رفتارهای محترمانه با دیگران می‌شود و معمولا با انگیزه و تمایل به حفظ انصاف در انسان ارتباط دارد.
علائمی که نشان می‌دهند شما آدم خوبی هستید
- شما با دیگران مهربان هستید.
- به نظر می‌رسد آدم‌ها از بودن در کنارتان لذت می‌برند.
- تعریف‌تان از آدم‌ها واقعی است.
- نسبت به دیگران احساس دلسوزی و همدلی دارید.
- از سایر آدم‌ها پشتیبانی می‌کنید.
- نسبت به خودتان مهربان هستید.
- مسئولیت اشتباهات‌تان را به گردن می‌‌گیرید.
- صادق ولی مودب هستید.
- به حرف‌های دیگران با دقت گوش می‌دهید.
فواید خوب بودن
رفتار جامعه‌پسند یا مطلوب اجتماع اصطلاحی است که روانشناسان برای اشاره به اعمالی استفاده می‌کنند که با سلامتی، امنیت، و احساس دیگران در ارتباط هستند. به عبارت دیگر، بسیاری از رفتارهای “خوب” نظیر به اشتراک گذاشتن، همکاری کردن، و تسلی دادن همگی اعمال جامعه‌پسندی هستند که باعث ارتقای رفاه سایر آدم‌ها می‌شوند.
چنین رفتارهایی به طور آشکار به آدم‌هایی مورد کمک قرار می‌گیرند، سود می‌رسانند و اتصال اجتماعی قوی‌تری را ایجاد می‌کنند. با وجود این، پژوهش‌ها هم‌چنین نشان می‌دهند، خوب بودن با دیگران می‌تواند فوایدی نیز برای سلامت روان خودمان به همراه داشته باشد.
۱. جذابیت بیشتر به عنوان یک همسر بالقوه
خوب بودن می‌تواند شما را به فرد جذاب‌تری برای همسر، دوست، یا همراه بودن تبدیل کند. طی مطالعه‌ای در ۲۰۱۹ که نتایج آن در نشریه‌ی پرسونالیتی منتشر شدند، شرکت‌کنندگان “مهربانی” را به عنوان تنها مهمترین ویژگی برای شریک زندگی‌شان معرفی کردند. به این ترتیب، آدم‌ها مهربانی را از جنبه‌های مالی، جذابیت فیزیکی، و شوخ طبعی مهم‌تر می‌دانند.
۲. روحیه بهتر
خوب بودن حس خوبی در انسان ایجاد می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند مهربانی و کمک کردن می‌تواند روحیه‌تان را بهبود ببخشد. پژوهشگران طی یک مطالعه دریافتند، شرکت در فعالیت‌های مهربانانه به مدت هفت روز پیاپی احساس شادی و تندرستی را در آدم‌های افزایش می‌دهد.
هم‌چنین، این مطالعه نشان داد، شرکت‌کنندگان هر چه بیشتر مهربانی کردند، احساس شادی بیش‌تری در خود تجربه کردند. به علاوه، مهم نیست مخاطب این مهربانی‌ها چه کسانی باشند – دوستان، آدم‌های غریبه، یا حتی خودتان – به طور کلی، مهربانی کردن تاثیر مثبتی در زندگی می‌گذارد.
۳. کاهش استرس
خوب بودن در تسکین استرس نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند، خوب بودن به آدم‌ها کمک می‌کند بتوانند به شکل موثرتری با تاثیرات استرس کنار بیایند. برای مثال، پژوهشگران طی مطالعه‌ای دریافتند، آدم‌هایی که اعمال مهربانانه انجام دادند، احساس استرس و منفی‌گرایی کم‌تری در خود تجربه کردند.
۴. افزایش مهربانی
پژوهش‌ها هم‌چنین نشان داده‌اند، مهربانی می‌تواند مسری باشد. پژوهشگران دریافته‌اند، رفتار مشارکتی دارای اثر آبشاری است؛ یعنی تا سه درجه بعد از جدا شدن از منبع هم‌چنان گسترش می‌یابد.
به عبارت ساده‌تر، خوب بودن با دیگران احتمالا باعث می‌شود آن‌ها نیز با دیگران خوب باشند؛ این اثر، موجی از رفتارهای مهربانانه و مشارکتی را درون شبکه‌های اجتماعی به راه می‌اندازد.
مواردی که باید مد نظر قرار دهید
با اینکه خوب بودن به وضوح فواید مهم و فراوانی به همراه دارد، این مسئله گاهی اوقات، می‌تواند جنبه‌های منفی نیز داشته باشد. این مسئله به خصوص در مواردی صادق است که نیاز برای خوب بودن مانع از ایجاد یک ارتباط واقعی و اصیل می‌شود.
برخی از پیامدهای منفی بالقوه‌ی سرکوب کردن احساسات واقعی عبارت هستند از:
- طغیان‌های هیجانی: اگر شما صرفا برای به نمایش گذاشتن یک شخصیت “خوب” از خودتان، دائما افکار و هیجان‌های واقعی‌تان را سرکوب کنید، به احتمال زیاد این احساسات در یک مقطع زمانی خاص، به سطح می‌آیند و خودشان را نشان می‌دهند. ممکن است فشارها آن‌قدر اضافه شوند که حتی یک استرس ساده، واکنشی را در شما ایجاد کند که به صورت یک طغیان ناگهانی ناشی از تحریک‌پذیری یا خشم آشکار بروز کند.
- احساس رنجش و کینه: پنهان کردن احساسات واقعی یا انکار کردن نیازهای واقعی‌تان، به این دلیل که این هیجان‌ها یا خواسته‌ها “خوب” تلقی نمی‌شوند، در نهایت می‌تواند به ایجاد احساس رنجش یا کینه منجر شود. این وضعیت می‌تواند اثر معکوس داشته باشد و بر روابط‌تان با دیگران تاثیر منفی بگذارد.
- روابط سطحی: اگر شما به خاطر اجتناب از بروز درگیری یا به خاطر نمایش “خوب بودن”، خواسته‌های واقعی‌تان را در رابطه با دیگران به زبان نیاورید، به این معنی است که شما خودِ حقیقی‌تان را به طرف مقابل نشان نمی‌دهید. این وضعیت معمولا به ایجاد رابطه‌ای منجر می‌شود که فاقد عمق و صمیمیت هیجانی است. شاید در اثر بیان احساسات واقعی‌تان کمی بحث و اختلاف نظر میان‌تان شکل بگیرد، ولی در اثر پنهان کردن خودِ واقعی‌تان هرگز رابطه و نزدیکی واقعی بین‌تان ایجاد نخواهد شد.
با اینکه خوب بودن ظاهری و سطحی می‌تواند به یک نیروی منفی تبدیل شود، به این معنی نیست که نباید برای خوب بودن تلاش کرد. نکته‌ی کلیدی تمرکز بر “خوب بودن” ناشی از توجه و ذهن‌آگاهی است، نه با پوشش مصنوعی از ادب و احترام که احساسات واقعی‌تان را بپوشاند.
چگونه به یک انسان بهتر تبدیل شویم
شما با انجام برخی کارها می‌توانید در زندگی‌تان به انسانی خوب، مهربان، و همدل تبدیل شوید. برخی از گام‌هایی که کمک‌تان می‌کنند در تعاملات روزمره‌تان با دیگران بهتر و خوشایندتر باشید، عبارت هستند از:
۵. تمرین سپاسگزاری
هر روز چند دقیقه‌ای را صرف فکر کردن به چیزهایی کنید که بابت‌شان باید سپاسگزار باشید. شاید استفاده از یک وسیله‌ی یادداشت برای نوشتن این موارد، به کمک‌تان بیاید.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند، سپاسگزاری می‌تواند فواید بسیاری برای سلامتی داشته باشد، از جمله کاهش استرس و افزایش شادی. تمرکز بر افکار مثبت می‌تواند در ایجاد نگرش مثبت‌تر به شما کمک کند و مقابله با دردسرها و مشکلات روزانه‌ی زندگی‌تان را برای‌تان آسان‌تر کند.
۶. تمرین بخشندگی
فراموش کردن کینه‌های گذشته و بخشیدن دیگران می‌تواند کمک‌تان کند یک گام به جلو بردارید و به نگرش مثبت‌تری برسید. وقتی احساس خوبی نسبت به دیگران داشته باشید، خوب بودن برای‌تان آسان‌تر می‌شود. بخشیدن خودتان نیز مسئله‌ی مهمی است؛ بنابراین، تلاش برای فراموش کردن تجربه‌های منفی گذشته که مانع از پرورش طرز فکری مثبت‌تر در وجودتان می‌شوند، حائز اهمیت است.
۷. یافتن راه‌هایی برای مفید بودن
در تعاملات روزانه‌تان با سایر آدم‌ها تلاش کنید راه‌های ساده‌ای را برای مفید بودن بیابید. از لبخند زدن به دیگران در یک فروشگاه گرفته تا کمک کردن به یک همکار در تکمیل یک پروژه، مفید بودن می‌تواند روش بسیار خوبی برای تمرین مهربانی در سرتاسر روزتان باشد.
۸. مودب بودن
مودب بودن فقط یکی از جنبه‌های خوب بودن است، ولی روش مهمی برای ایجاد شرایط مثبت در تعاملات اجتماعی به شمار می‌رود. به خاطر داشته باشید، رفتار سایر آدم‌ها نباید در رفتارهای شما تاثیر منفی بگذارند. اگر دیگران با شما گستاخی و درشتی می‌کنند، دادن پاسخ مودبانه به آن‌ها می‌تواند راهی برای تغییر مسیر چنین تعاملاتی باشد.
۹. فکر کردن به دیگران
همدلی و احترام از جمله اجزای مهم ”خوب بودن” هستند. در طول روزتان، سعی کنید چیزهای مختلف را از دیدگاه سایر آدم‌ها نیز ببینید و به کارهایی فکر کنید که می‌توانید با انجام‌شان به خواسته‌های آن‌ها احترام بگذارید. مثلا می‌توانید به اعضای خانواده‌تان در انجام کارهای روزانه کمک کنید یا محیط کار مشترک‌تان را تمیز نگه دارید.
۱۰. رفتار کردن با مهربانی
علاوه بر ”خوب بودن” به معنی کلی، شما می‌توانید با انجام کارهای مهربانانه‌ی بیش‌تری به صورت تصادفی، شانس‌تان را برای تبدیل این مهربانی به بخشی از زندگی روزمره‌تان افزایش دهید.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند، مهربانی می‌تواند تاثیر مثبتی بر مغزتان بگذارد؛ این مسئله نیز می‌تواند کمک‌تان کند مهربانی را به یک عادت سازنده برای خود تبدیل کنید. هر عمل مهربانانه باعث تحریک ترشح اکسی‌توسین و اندورفین می‌شود و ظاهرا می‌تواند به ایجاد اتصالات عصبی جدید کمک کند.
سخن آخر
پژوهش‌ها نشان می‌دهند خوب بودن فواید بسیاری به همراه دارد – از بهبود روابط اجتماعی گرفته تا کاهش استرس و اضطراب. بنابراین، اگر احساس می‌کنید به بهبود این جنبه‌ها در زندگی‌تان نیاز دارید، راه‌های مختلفی، چه آسان و چه کمی سخت، وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توانید خوبی بیش‌تری را به زندگی روزانه‌تان راه بدهید.
مثلا می‌توانید از امروز به بعد، ایمیل‌های‌تان را با تشکر از فرد مقابل پاسخ دهید، سپاسگزاری‌تان را به یک فرد مفید در زندگی‌تان نشان دهید، با مهربانی با دیگران رفتار کنید، یا برای انجام کارهای خیر مورد علاقه‌تان داوطلب شوید. خوب بودن باعث ایجاد احساس خوب نیز می‌شود – بنابراین، تبدیل خوب بودن به یک عادت دارای پاداشی است که در خودِ آن نهفته است.