سندرم شوک سمی یک بیماری نادر اما جدی است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. هنگامی که باکتری استافیلوکوکوس اورئوس وارد جریان خون می‌شود و سم تولید می‌کند، سندروم شوک سمی رخ می‌دهد. اگر چه سندرم شوک سمی با استفاده از تامپون سوپرجاذب که زنان در دوران قاعدگی استفاده می‌کنند، ارتباط دارد، اما این اختلال ممکن است مردان، کودکان و به طور کلی آدم‌ها را در هر سنی که هستند، تحت تأثیر قرار بدهد.
علائم سندروم شوک سمی
علائم سندرم شوک سمی ممکن است از فردی به فرد متفاوت باشند. در بیشتر موارد علائم این بیماری به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. نشانه‌های شایع این اختلال عبارتند از:
– سردرد
– گیجی
– اسهال
– استفراغ
– قرمزی چشم، دهان و گلو
– تشنج
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
شما ممکن است علائم سندرم شوک سمی را به اختلال دیگری، مانند آنفلوآنزا، نسبت بدهید. در صورتی که علائم بالا را پس از استفاده از تامپون یا بعد از عمل جراحی یا آسیب دیدن پوست تجربه کردید، بلافاصله با پزشک‌تان مشورت کنید.
علل بروز سندرم شوک سمی
عفونت معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها از طریق نقطه‌ی بازی روی پوست مانند بریدگی، درد یا جراحت وارد بدن می‌شوند. کارشناسان مطمئن نیستند که چرا استفاده از تامپون گاهی اوقات منجر به بروز این اختلال می‌شود. بعضی معتقدند تامپون به این دلیل که مدت طولانی در واژن می‌ماند، باکتری‌ها را جذب می‌کند. احتمال دیگر این است که الیاف تامپون، واژن را خراش داده و به این ترتیب نقطه‌ی بازی روی پوست ایجاد می‌کنند که باکتری‌ها از طریق آن می‌توانند وارد جریان خون شوند.
عوامل خطر سندروم شوک سمی
عوامل خطر این بیماری عبارتند از: سوختگی که به تازگی روی پوست رخ داده، عفونت پوست یا جراحی. سایر عوامل خطر سندروم شوک سمی عبارتند از:
– زایمان
– استفاده از دیافراگم یا اسفنج واژن برای جلوگیری از حاملگی
– وجود زخم باز روی پوست
سندرم شبه شوک سمی
یک اختلال متفاوت اما مشابه می‌تواند از سموم تولید شده توسط باکتری استرپتوکوک گروه آ (GAS) حاصل شود. این اختلال گاهی اوقات سندروم شوک سمی استرپتوکوکی یا سندرم شبه شوک سمی (TSLS) نامیده می‌شود.
علائم و درمان این سندرم تقریبا با سندرم شوک سمی یکسان است. با این حال، TSLS با استفاده از تامپون ارتباطی ندارد.
احتمال توسعه‌ی TSLS در افرادی که در معرض خطر بالاتر عفونت GAS هستند بالاتر است. در صورتی که موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، خطر ابتلا به این بیماری در شما بیشتر است:
– دیابت
– عمل جراحی که پشت سر گذاشته‌اید
شیوه‌ی تشخیص سندرم شوک سمی
پزشک ممکن است برای تشخیص سندروم شوک سمی، یک معاینه فیزیکی روی شما انجام بدهد و علائم‌تان را بررسی کند. علاوه بر این، پزشک احتمالا خون و ادرارتان را برای پیدا کردن اثراتی از باکتری‌های استافیلوکوک یا استرپتوکوک مورد بررسی قرار خواهد داد.
این احتمال نیز وجود دارد که پزشک‌تان یک آزمایش خون را برای بررسی عملکرد کبد و کلیه‌تان تجویز کند. او همچنین ممکن است مقدار کمی از سلول‌های گردن رحم، واژن و گلو را بردارد. این نمونه‌ها برای مشخص کردن باکتری‌هایی که باعث سندروم شوک سمی شده‌اند، مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرند.
درمان سندرم شوک سمی
سندرم شوک سمی یک مورد اورژانسی است. برخی از افراد مبتلا به این بیماری باید به مدت چند روز در بخش مراقبت‌های ویژه بمانند تا کارکنان پزشکی بتوانند به دقت آن‌ها را مد نظر داشته باشند. به احتمال زیاد پزشک شما یک آنتی‌بیوتیک وریدی (IV) تجویز می‌کند تا به مبارزه با عفونت باکتریایی در بدن شما کمک کند. برای انجام این درمان باید یک لاین ویژه IV به نام کاتتر داخل وریدی یا پیک لاین کار گذاشته شود. ۶ تا ۸ هفته آنتی‌بیوتیک را در خانه دریافت خواهید کرد. اگر برنامه‌ی درمانی‌تان به این ترتیب باشد، یک پزشک بیماری‌های عفونی شما را به طور مداوم تحت نظر خواهد داشت.
سایر روش‌های درمان سندرم شوک سمی بسته به علت اصلی بروز بیماری متفاوت است. به عنوان مثال، اگر یک اسفنج واژن یا تامپون باعث شوک سمی شود، ممکن است پزشک این جسم خارجی را از بدن شما حذف کند. اگر یک زخم باز یا زخم جراحی، سندروم شوک سمی را در شما ایجاد کند، پزشک خون و چرک زخم را بیرون می‌کشد تا هر گونه عفونت از بین برود.
دیگر درمان‌های احتمالی سندروم شوک سمی عبارتند از:
– دارو برای تثبیت فشار خون
– تزریق وریدی مایعات برای مبارزه با کم شدن آب بدن
– تزریق گاما گلوبولین برای سرکوب التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن
عوارض سندرم شوک سمی
سندروم شوک سمی یک بیماری خطرناک و تهدیدکننده‌ی زندگی فرد مبتلا است. در برخی موارد، این بیماری می‌تواند ارگان‌های اصلی بدن را تحت تاثیر قرار دهد. عوارض ناشی از این بیماری، در صورتی که درمان نشود، عبارتند از:
– نارسایی کبد
– نارسایی قلبی
– شوک، یا کاهش جریان خون در بدن
* علائم نارسایی کبدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– زرد شدن پوست و کره‌ی چشم (زردی)
– درد قسمت بالای شکم
– دشواری در تمرکز
– حالت تهوع
– استفراغ
– گیجی
– خواب‌آلودگی
* علائم نارسایی کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– خستگی
– ضعف
– تهوع و استفراغ
– سکسکه
– خارش مداوم
– درد قفسه سینه
– تنگی نفس
– تورم پاها و مچ پا
– مشکل در روند ادرار کردن
* علائم نارسایی قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– تپش قلب
– درد قفسه سینه
– خس خس سینه
– سرفه
– ناتوانی در تمرکز
– خستگی
– ضعف
– تنگی نفس
چشم‌انداز سندرم شوک سمی
سندرم شوک سمی یک مورد اورژانسی است که در صورت عدم درمان می‌تواند باعث مرگ شود. اگر احتمال می‌دهید که علایم سندرم شوک سمی دارید، یک آمبولانس خبر کنید یا بلافاصله به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید. درمان سریع می‌تواند از آسیب دیدن ارگان‌های مهم جلوگیری کند.
چگونه از رخ دادن سندروم شوک سمی جلوگیری کنیم؟
برخی اقدامات احتیاطی می‌تواند خطر ابتلا به سندروم شوک سمی را کاهش دهد. این اقدامات احتیاطی عبارتند از:
– هر چهار تا هشت ساعت تامپون را عوض کنید
– در زمان قاعدگی از تامپون جذب کم یا نوار بهداشتی استفاده کنید
– در طول دوران قاعدگی، فنجان سیلیکونی که قابل استفاده‌ی مجدد است را به کار ببرید و زمان عوض کردن آن خوب دست‌ها را شستشو دهید
– در روزهایی که جریان خونریزی پایین است، از نوار بهداشتی استفاده کنید
– برای از بین بردن هر گونه باکتری دست‌ها را به طور مرتب شستشو دهید
– بریدگی‌ها و برش‌های جراحی را همیشه تمیز نگه دارید و پانسمان را به طور مرتب عوض کنید
در صورتی که سابقه سندرم شوک سمی دارید، تامپون استفاده نکنید. این بیماری ممکن است مجددا رخ بدهد.