نقش یک تحلیلگر کسب و کار ارزیابی نیازهای کسب و کاری یک شرکت، مطالعه‌ی نحوه‌ی تطبیق با فناوری، و تسهیل راه‌‌حل‌های فناورانه برای سهامداران است. یک تحلیلگر کسب و کار برای ایفای نقش‌های‌اش، از مدیریت پروژه گرفته تا برآوردن نیازهای تحلیل کسب و کار و اجرای آزمون کیفی، نیازمند مهارت‌های نرم و فنی متعددی است. وقتی می‌خواهید در یک مصاحبه‌ی شغلی برای تحلیلگر کسب و کار شرکت کنید، بهتر است خودتان را از قبل برای پرسش و پاسخ‌های رایج در این مصاحبه‌ها آماده کنید.
در این مقاله، ما ۱۰ پرسش رایج را در مصاحبه‌های استخدامی برای نقش تحلیلگر کسب و کار برای‌تان فهرست کرده‌ایم؛ هم‌چنین، نکات و نمونه‌هایی از بهترین روش‌های پاسخگویی به این پرسش‌ها را نیز ارائه خواهیم داد.
رایج‌ترین پرسش‌ها در مصاحبه‌های شغلی مربوط به نقش تحلیلگر کسب و کار
۱. چگونه با سهامداران بدقلق کار می کنید؟
شما به عنوان یک تحلیلگر کسب و کار احتمالا با افراد مختلفی، در جایگاه‌های مختلف، و با ویژگی‌های شخصیتی مختلف سروکار خواهید داشت. پرسش‌های موقعیتی نظیر این سوال مهارت‌های حل مسئله، مهارت‌های ارتباطی، و توانایی‌تان را در سروسامان دادن به موقعیت دشوار ارزیابی می‌کنند. نحوه‌ی پاسخ به این سوال نشان خواهد داد آیا شما می‌توانید با موفقیت با انواع مختلفی از سهامداران تعامل داشته باشید یا خیر.
برای این پرسش یک پاسخ صریح آماده کنید و چالشی مرتبط با این وضعیت را که پیش‌تر با آن مواجه بوده‌اید، تعریف کنید. با استفاده از چارچوب خاصی برای پاسخ به پرسش‌های مصاحبه‌کننده – یعنی توضیح چهار عامل زیر – به این پرسش پاسخ دهید:
- موقعیت: به طور مختصر، و به شیوه‌ای مثبت و سازنده، ماجرای یکی از مشکلاتی را که پیش‌تر با آن مقابله کرده‌اید، توضیح دهید.
- وظیفه: نقش‌تان را در موقعیت مذکور توضیح دهید.
- اقدام: توضیح دهید چه کاری برای رسیدگی یا حل این مشکل انجام دادید.
- نتیجه: بگویید چه درس‌هایی از این ماجرا گرفتید و اقدامات شما چه تاثیر مثبتی بر کسب و کار مذکور داشت.
هم‌چنین، در طول گفتگوی‌تان با فرد مصاحبه‌کننده، اطلاعاتی را نیز درباره‌ي چالش‌هایی که قرار است در نقش جدیدتان به آنها مواجه شوید، به دست بیاورید؛ این اطلاعات می‌توانند کمک‌تان کنند به خوبی تصمیم بگیرید آیا مایل هستید این شغل را بپذیرید یا خیر.
مثال: “من متوجه شدم، تقریبا هر مشکلی را می‌توان با همدلی، ارتباط، و تلاش حل کرد. برای مثال، روزی یک مشتری عصبانی به شرکت مراجعه کرد که احساس میکرد داده‌های نادرستی دریافت کرده است که بی‌استفاده و بی‌فایده هستند. نقش من دریافت و تفسیر داده‌های مذکور بود. من تصمیم گرفتم فورا با وی و سایر سهامداران آن پروژه تماس بگیرم و درباره‌ی این مشکل با آنها صحبت کنم. پس از صرف زمانی برای شنیدن نگرانی‌های مشتری، متوجه شدیم وی صرفا احساس میکرد پشتیبانی کافی برای کاربرد یافته‌های این داده‌ها دریافت نکرده است. ما کارگاهی را با مشاور کسب و کاری گروه‌مان برگزار کردیم تا در ایجاد حس آمادگی بیشتر در استفاده از این داده‌ها به وی کمک کند؛ هم‌چنین، هر هفته ایمیلی برای وی ارسال می‌کردیم تا احساس کند در طول مدت زمان باقی‌مانده از این پروژه، ما هم‌چنان از وی پشتیبانی می‌کنیم. این مشتری طی دو دوره‌ی سه ماهه‌ی بعدی، میزان پرداخت‌های‌اش را دو برابر کرد.”
۲. چگونه به مشتری مشاوره می‌دهید در موقعیت‌های مختلف باید چه کارهایی انجام دهد؟
وظیفه‌ی شما به عنوان یک تحلیلگر کسب و کار این است که توصیه‌هایی ارائه دهید که هم به سود مشتری باشد و به هم سود سازمان. نگرش شما باید بر اساس داده‌هایی جمع‌آوری شده و تفسیرتان از این داده‌ها شکل بگیرد. اگر یک مشتری اقداماتی را انجام دهد که شما آنها را به سود وی نمی‌دانید، لازم است داده‌ها را شیوه‌ای جدیدتر و جذاب‌تر به وی ارائه دهید تا بتوانید وی را متقاعد کنید که کارش نادرست است و باید از حرف‌های شما پیروی کند.
شما در پاسخ به این پرسش باید راه‌هایی را توضیح دهید که از طریق آنها می‌توانید از مهارت‌های‌تان در حل مسئله، برای مدیریت موقعیت‌های بالقوه دشوار در ارتباط با مشتریان و سایر سهامداران مهم استفاده کنید.
مثال: “روزی، یک مشتری نزد من آمد که می‌‌خواست خط محصول خاصی را در فروشگاه‌اش گسترش دهد. هم‌زمان، وی برای فروش بسیاری از محصولاتی که از قبل در اختیار داشت، با مشکل مواجه شده بود. من با استفاده از یک تحلیل فروش مفصل به وی نشان دادم باید به جای ایجاد خط محصول جدید، نخست، بر فروش محصولات موجود تمرکز کند؛ هم‌چنین، پیشنهادهایی را در خصوص نحوه‌ی افزایش میزان فروش و هم‌زمان، حوزه‌هایی که وی در آنها موفق عمل کرده است، ارائه دادم.”
۳. مهمترین جنبه از گزارشنویسی تحلیلی چیست؟
گزارشنویسی تحلیلی نوعی از گزارشنویسی کسب و کاری است که اطلاعات، داده‌های تحلیلی، و توصیه‌هایی را ارائه می‌دهد. وجود همین توصیه‌ها باعث می‌شوند این نوع از گزارشنویسی با گزارشنویسی اطلاعاتی متفاوت باشد. گزارشنویسی تحلیلی به افراد امکان می‌دهد از داده‌ها برای تصمیم‌گیری استفاده کنند.
شما به عنوان یک تحلیلگر کسب و کار باید اهمیت و محدودیت‌های گزارشنویسی تحلیلی را درک کنید. در پاسخ‌تان به این پرسش، درباره‌ی تاثیرات قابل محاسبه‌ای که در نقش‌های قبلی‌تان با گزارشنویسی تحلیلی داشته‌اید، توضیح دهید. این کار به کارفرمایان کمک می‌کند ارزشی را که می‌توانید به سازمان‌شان ارائه دهید، درک کنند. پاسخ‌تان را به گونه‌ای طراحی کنید که تفکر نقادانه و مهارت‌های تحلیلی‌تان را به نمایش بگذارد؛ و هم‌چنین، نشان دهد چگونه می‌توانید از روی منابع داده‌ای، توصیه‌هایی را به دیگران ارائه دهید.
مثال: “با این‌که داده به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند، تا وقتی قدرت تحلیل داشته باشید، می‌تواند امکانات لازم را برای اتخاذ تصمیم‌های کسب و کاری درست در اختیارتان بگذارد. حتی اگر یک تصمیم خاص نتواند نتایج قابل انتظار را ایجاد کند، داده‌ها به شما امکان می‌دهند از این نتایج درس بگیرید و به اصلاح امور ادامه دهید. مهمترین جنبه از گزارشنویسی تحلیلی توانایی حل مسائل تصمیم بر اساس حقایق است. تلاش برای اتخاذ تصمیم بر اساس حدس و گمان‌های بی‌اساس می‌تواند مشکل‌ساز شود – گزارشنویسی تحلیلی اطلاعات ملموسی را ارائه می‌دهد که از طریق آنها می‌توان استراتژی و جهت مسیر را پیدا کرد.”
۴. میزان آشنایی‌تان با SQL چه‌قدر است؟
SQL یک زبان استاندارد برای سیستم‌های مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای است. از آن‌جا که SQL به شما امکان می‌دهد تا با داده‌های ساختاریافته‌ای کار کنید در آنها، میان متغیرهای مختلف رابطه وجود دارد، عموما از این زبان پرس‌وجوی ساختار‌یافته (SQL) در نقش تحلیلگر کسب و کار استفاده می‌شود.
با این‌که نشان دادن مهارت‌های فنی پیشرفته برای یک تحلیلگر کسب و کار آن‌چنان ضروری نیست، برخی مهارت‌های خاص وجود دارند که بسیار ارزشمند به شمار می‌روند. ممکن است در طول مصاحبه، از شما خواسته شود توضیحاتی درباره‌ی عناصر دستورات SQL ارائه دهید؛ از این طریق، کارفرما می‌تواند مهارت‌های فنی مرتبط و مهارت‌های تحلیلی پیشرفته‌تان را ارزیابی کند. علاوه بر ارائه‌ی توضیحاتی که نشان‌دهنده‌ی میزان دانش‌تان هستید، شاید لازم باشد نمونه‌ای را نیز از سابقه‌ی کاربرد SQL برای اثربخشی در نقش تحلیلگر کسب و کار در شغل قبلی‌تان مثال بزنید.
مثال: “دستورات SQL شامل چهار عنصر هستند. DDL یا زبان توصیف داده، برای توصیف ساختار داده استفاده می‌شود. DML یا زبان دستکاری داده، برای قرار دادن، پاک کردن، و اصلاح داده کاربرد دارد. DCL یا زبان کنترل داده، برای کنترل دسترسی به داده‌های ذخیره شده در پایگاه داده استفاده می‌شود. در نهایت، TCL یا زبان کنترل تراکنشی، برای سازمان‌دهی داده‌ی منطبق بر DML کاربرد دارد. من از دستورات SQL برای تشخیص این مسئله استفاده می‌کنم که مشتریان کدام‌یک از مراجعان‌ام کدام محصول را خریداری می‌کنند؛ این مسئله در اتخاذ تصمیمات مهم درباره‌ی خطوط محصول آینده به آنها کمک می‌کند. این کار باعث شده است آنها برای سه سال پیاپی هم‌چنان به ما مراجعه کنند.”
۵. از نظر شما، مهمترین ابزارها برای بهبود عملکرد یک تحلیلگر کسب و کار کدام هستند؟
این پرسش به فرد مصاحبه‌کننده امکان می‌دهد مهارت‌های فنی پایه و میزان آشنایی‌تان را با اپلیکیشن‌های استاندارد تحلیلگر کسب و کار، و هم‌چنین، سایر ابزارهایی که ممکن است در شرکت مورد استفاده قرار بگیرند، بسنجد. تحلیلگران کسب و کار عموما از ابزارهایی نظیر مجموعه‌ی مایکروسافت آفیس استفاده می‌کنند؛ با این حال، ممکن است شما از سایر ابزارها و برنامه‌ها نیز در کارتان استفاده کنید. پاسخ‌تان را به گونه‌ای بیان کنید که تجربه‌ها و مهارت‌های منحصر به فردتان را به طور برجسته نشان دهد.
مثال: “من عموما از ابزارهایی نظیر Word، Excel، PowerPoint، MS Visio، و Rational استفاده می‌کنم. هم‌چنین، من دارای مهارت‌های پیشرفته‌ی SQL هستند – وقتی نیاز به تحلیل مواردی نظیر خریدهای مشتریان دارم که شاید Excel نتواند از عهده‌ی آن بر بیاید، از SQL استفاده می‌کنم.
۶. معمولا فرایند اجرای پروژه‌های‌تان چگونه است؟
درک جریان کاری متقاضیان می‌تواند به کارفرما در ارزیابی مهارت‌های کار گروهی، مدیریت پروژه، و مهارت‌های سازمانی آنها کمک کند. برای پاسخ به این پرسش، به جای فهرست کردن فرایندهای کاری خاص یا وظایفی که فرد مصاحبه‌کننده شاید هیچ آشنایی با آنها نداشته باشد، مراحل عمومی کار را از طریق محصولات استانداردی که معمولا توسط شما تولید می‌شود، برای وی توضیح دهید. برای توصیف مهارت‌ها و چگونگی استفاده از آنها، بر تجربه‌های واقعی‌تان تمرکز کنید.
برای مثال، اگر در مرحله‌ی برنامه‌ریزی یک پروژه کار می‌کنید، می‌توانید به محصولاتی از قبیل برنامه‌ی ارتباطی، ساختار شکست کار (WBS)، الزامات یک برنامه‌ی مدیریتی، و یک رویکرد تحلیل کسب و کاری (خواه برنامه – محور، خواه تغییر – محور) اشاره کنید.
در مورد نحوه‌ی سفارشی‌سازی روش‌های خاص مورد نیاز برای هر پروژه که تاکنون انجام داده‌اید، توضیح دهید. صحبت‌های‌تان را می‌توانید با طرح پرسشی در خصوص پروژه‌ها و فرایندهای سازمان ادامه دهید تا بتوانید خودتان را به شیوه‌ای واقع‌بینانه‌تر با نیازهای شرکت هماهنگ کنید و به فرد مصاحبه‌کننده نشان دهید ویژگی‌های مورد نیاز برای کارهای شرکت را در اختیار دارید.
مثال: “ابتدا به نیازهای مشتری گوش می‌دهم، و به حرف‌های آنها در خصوص اهداف‌شان از این پروژه توجه می‌کنم. سپس، نگاه عمیق‌تری به داده‌های‌مان می‌اندازم تا راهی را برای هدایت مشتری به سمت موفقیت یا تغییر نگاه‌شان به اهداف مورد نظر پیدا کند – تا بتوانم آنها را به شیوه‌ی سازنده‌تری به سمت جلو هدایت کنم. البته، هر پروژه و هر مشتری به چیزهای کاملا متفاوتی نیاز دارند؛ بنابراین، به جای تحمیل یک راه‌حل عمومی و استاندارد به آنها، همیشه به دنبال ایجاد موقعیتی منحصر به فرد برای مشتری هستم.”
۷. دو نمودار مورد استفاده‌ی یک تحلیلگر کسب و کار را نام ببرید، و تاثیر آنها را بر کار توضیح دهید
فرد مصاحبه‌کننده شاید به منظور کسب اطمینان از آشنایی شما با اسناد استاندارد تحلیل کسب و کار و چگونگی کاربرد آنها برای هر یک از مشتریان‌تان، این سوال را مطرح کند. حتی اگر وی مستقیما درباره‌ی تجربه‌های گذشته‌تان در این خصوص، از شما سوال نپرسد، آماده کردن مثال‌های مناسب می‌تواند توانایی‌تان را برای ارائه‌ی ارزش به کارفرما به اثبات برساند.
مثال: “دو نموداری که من ترجیح می‌دهم از آنها استفاده کنم، عبارت هستند از نمودار فعالیت و نمودار مورد کاربرد. نمودارهای فعالیت به فعالیت‌های متنوعی اشاره می‌کند که در سطح بخش‌های مختلف سازمان انجام می‌شوند. من از نمودار فعالیت برای نشان دادن افراد تعامل‌کننده با سیستم و هم‌چنین، اهداف اولیه‌ای که آنها با این تعاملات محقق می‌کنند، استفاده می‌کنم. نمودار مورد کاربرد در شرایطی بسیار مفید است که نیازمند به تصویر کشیدن الزامات کارکردی سیستم مذکور باشم؛ به این ترتیب، با استفاده از این نمودار، در صورت نیاز به طراحی و تعیین اولویت‌های توسعه، می‌توانم تصمیم‌های هوشمندانه‌ای اتخاذ کنم.”
۸. شما چه پرسش‌هایی دارید؟
پرسیدن پرسش‌های هوشمندانه در پایان یک مصاحبه‌ی شغلی نشان می‌دهد شما برای به دست آوردن اطلاعات درست، تا چه حد ماهرانه می‌توانید سوال مطرح کنید – این یک مهارت ضروری برای تحلیلگران کسب و کار است. شما این فرصت را دارید که یک گفتگوی مدبرانه یا کارفرما یا همکار آینده‌تان داشته باشید. برای سطح سوالات‌تان، حتما در طول مصاحبه از مهارت‌های گوش دادن فعال استفاده کنید. فرد مصاحبه‌کننده باید احساس کند شما در طول مصاحبه، تمام توجه و فکرتان را به موضوع مورد بحث معطوف کرده‌اید.
مثال: “من معمولا با مشتریانی کار می‌کنم که به دنبال توسعه‌ی کسب و کار‌شان هستند، و من به خوبی می‌توانم آنها را در اتخاذ تصمیم‌های هوشمندانه‌ای که به نقاط قوت‌شان اولویت می‌بخشند، راهنمایی کنم. از نظر شما، یک مشتری معمولی چگونه است؟”
رعایت این نکات می‌تواند کمک‌تان کند، هنگام مصاحبه‌ی شغلی برای استخدام به عنوان تحلیلگر کسب و کار، تصویر خوبی از خود برای فرد مصاحبه‌کننده به نمایش بگذارید. حتما در فرایند مصاحبه، به خوبی از تجربه‌های خود تعریف و بر دانش‌تان تاکید کنید.
شغل‌های مشابه‌ی تحلیلگر کسب و کار
اگر به دنبال به عهده گرفتن نقش‌هایی در زمینه‌ی کسب و کار هستید، علاوه بر اشتغال به عنوان یک تحلیلگر می‌توانید حرفه‌های دیگری را نیز مد نظر قرار دهید. در پایان، به ۱۰ شغل مشابه اشاره می‌کنیم:
۱. حسابدار
۲. حسابرس
۳. مدل‌ساز داده
۴. تحلیلگر داده
۵. تحلیلگر پژوهش‌های بازار
۶. مدیر فناوری اطلاعات (IT)
۷. برنامه‌نویس
۸. تحلیلگر عملیاتی
۹. مدیر پروژه
۱۰. متخصص فنی