فرسودگی شغلی چیست؟ افرادی که در تلاش برای کنار آمدن با استرس در محیط کار هستند ممکن است خود را در معرض خطر فرسودگی شغلی قرار دهند. فرسودگی شغلی می‌تواند باعث خستگی، خالی بودن و ناتوانی در کنار آمدن با خواسته‌های زندگی در افراد شود. فرسودگی شغلی ممکن است با انواع علائم سلامت روحی و جسمی نیز همراه باشد. به علاوه، این مشکل در صورتی که رفع نشود، می‌تواند عملکرد خوب فرد را در زندگی روزمره دشوار کند.
۱. فرسودگی شغلی چیست ؟
اصطلاح “فرسودگی شغلی” اصطلاحی نسبتاً جدید است. هربرت فرویدنبرگر برای اولین بار در سال 1974 در کتاب خود، به نامِ فرسودگی شغلی: بهای گزاف دستاوردهای عالی، این عبارت را ابداع کرد. وی در ابتدا فرسودگی شغلی را چنین تعریف کرد: “از بین رفتن انگیزه یا اشتیاق، به ویژه در مواردی که ارادت فرد به یک علت یا رابطه نتواند نتایج مطلوبی را به بار آورد.”
فرسودگی شغلی واکنش به فشار روانی طولانی مدت یا مزمن است و با سه بعد اصلی خستگی، بدبینی (سازگارثی کمتر با شغل) و احساس کاهش توانایی حرفه‌ای مشخص می‌شود.
به بیان ساده‌تر، اگر احساس خستگی می‌کنید، از کار خود متنفر می‌شوید و احساس ضعف در کار دارید، علائم فرسودگی شغلی را نشان می‌دهید. استرس ناشی از فرسودگی شغلی می‌تواند ناشی از شغل شما باشد، اما استرس ناشی از سبک زندگی کلی شما می‌تواند بر این استرس بیفزاید. ویژگی‌های شخصیتی و الگوهای فکری، مانند کمال‌گرایی و بدبینی، نیز می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند.
بیشتر افراد غالب ساعات بیداری خود را به کار می‌گذرانند. و بنابراین اینکه از شغل خود متنفر باشید، از رفتن به محل کار خود بترسید و از کاری که انجام می‌دهید راضی نباشید، می‌تواند آسیب جدی به زندگی شما وارد کند.
۲. علائم فرسودگی شغلی
در حالی که فرسودگی یک اختلال روانشناختی قابل تشخیص نیست، اما این بدان معنا نیست که نباید آن را جدی گرفت.
در اینجا برخی از رایج ترین علائم فرسودگی شغلی ذکر شده‌است:
۱- بیگانگی از فعالیت‌های مرتبط با کار
افرادی که فرسودگی شغلی دارند، شغل خود را به طور فزاینده‌ای استرس‌آور و ناامیدکننده می‌دانند. آنها ممکن است نسبت به شرایط کاری خود و افرادی که با آنها کار می‌کنند بدبین شوند. همچنین ممکن است از نظر احساسی از دیگران فاصله بگیرند و دیگر نسبت به کارشان هیچ حس خاصی نداشته باشند.
۲- علائم بدنی
استرس مزمن ممکن است به علائم جسمی منجر شود، مانند سردرد و معده یا مشکلات روده‌ای.
۳- فرسودگی عاطفی
فرسودگی شغلی باعث احساس خستگی، عدم توانایی در کنار آمدن با دیگران و خستگی می‌شود. افراد مبتلا غالباً انرژی لازم برای انجام کار خود را ندارند.
۴- کاهش عملکرد
فرسودگی شغلی عمدتا در کارهای روزمره تأثیر می‌گذارد؛ یا در خانه هنگامی که کار اصلی فرد شامل مراقبت از اعضای خانواده است. افراد دارای فرسودگی شغلی نسبت به وظایف احساس منفی دارند. آنها در تمرکز مشکل دارند و اغلب فاقد خلاقیت هستند.
این مشکل برخی از علائم مشابه بیماری‌های روانی مانند افسردگی را ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به افسردگی، احساسات و افکار منفی را در مورد همه جنبه‌های زندگی (نه فقط در محل کار) تجربه می‌کنند. علائم افسردگی همچنین ممکن است شامل کاهش علاقه به چیزها، احساس ناامیدی، علائم شناختی و جسمی و همچنین افکار خودکشی باشد.
افرادی که فرسودگی شغلی را تجربه می‌کنند در عین حال ممکن است در معرض خطر بالاتر ابتلا به افسردگی باشند.
انواع استرس شغلی: ۱۰ نوع استرس شغلی و راه های مقابله با آن ها
۳. عوامل ایجاد فرسودگی شغلی
یک کار پر استرس همیشه منجر به فرسودگی شغلی نمی‌شود. اگر استرس به خوبی کنترل شود، ممکن است هیچ گونه اثر سوئی نداشته باشد. اما برخی از افراد (و کسانی که در مشاغل خاصی هستند) بیشتر از دیگران در معرض خطر قرار دارند.
۱. حجم سنگین کار
حجم سنگین کار، افراد دارای ویژگی‌های شخصیتی و ویژگی‌های سبک زندگی خاص را در معرض خطر بالاتر فرسودگی قرار می‌دهد. البته فقط پزشکان نیستند که دچار فرسودگی شغلی می‌شوند. کارکنان هر صنعتی در هر سطحی در معرض خطر بالقوه هستند. طبق گزارش سال 2018 گالوپ، فرسودگی شغلی کارکنان پنج دلیل اصلی دارد:
۲. فشار زمانی نامعقول
کارکنانی که می گویند وقت کافی برای انجام کار خود دارند 70 درصد کمتر دچار فرسودگی شغلی می‌شوند. افرادی که قادر به به دست آوردن زمان بیشتر نیستند، مانند امدادگران و آتش نشانان ، در معرض خطر فرسودگی شغلی بیشتری هستند.
۳. عدم ارتباط و پشتیبانی از یک مدیر
پشتیبانی مدیر یک سپر روانشناختی در برابر استرس ارائه می‌دهد. کارکنانی که به شدت مورد حمایت مدیرشان هستند 70 درصد کمتر دچار فرسودگی شغلی می‌شوند.
۴. عدم وضوح نقش
فقط 60 درصد کارگران می دانند که از آنها چه انتظاری می رود. وقتی انتظارات مانند اهداف متحرک است ، کارمندان ممکن است به سادگی و با تلاش برای فهمیدن آنچه که قرار است انجام دهند، خسته شوند.
۵. حجم کار غیرقابل کنترل
وقتی بار کاری احساس غیرقابل کنترل بودن کند، حتی خوش بین ترین کارمندان نیز احساس ناامیدی می‌کنند. احساس خستگی مفرط می‌تواند به سرعت منجر به فرسودگی شغلی شود.
۶. رفتار غیر منصفانه
کارکنانی که احساس می‌کنند در محل کارشان ناعادلانه رفتار می‌شود 2.3 برابر بیشتر احتمال دارد سطح بالایی از فرسودگی شغلی را تجربه کنند. رفتار ناعادلانه ممکن است مواردی از قبیل علاقه مندی ، جبران خسارت ناعادلانه و بدرفتاری توسط یک همکار را شامل شود.
۴. پیشگیری و درمان فرسودگی شغلی
اگرچه اصطلاح “فرسودگی شغلی” نشان می‌دهد ممکن است یک بیماری دائمی باشد، اما قابل برگشت است. ممکن است لازم باشد فردی که احساس فرسودگی می‌کند، در محیط کار خود تغییراتی ایجاد کند
نزدیک شدن به بخش منابع انسانی در مورد مشکلات در محل کار یا صحبت با یک ناظر در مورد مسائل می‌تواند مفید باشد اگر آنها در ایجاد یک محیط کار سالم سرمایه گذاری شوند.
در بعضی موارد، ممکن است تغییر وضعیت یا شغل جدید برای پایان دادن به فرسودگی شغلی لازم باشد.
همچنین ایجاد استراتژی های شفاف که به شما کمک می‌کنند استرس خود را کنترل کنید می‌تواند مفید باشد. استراتژی های مراقبت از خود، مانند داشتن رژیم غذایی سالم ، انجام تمرینات زیاد و داشتن عادت های خواب سالم ، می‌توانند به کاهش برخی از تأثیرات شغل پر استرس کمک کنند.
تعطیلات ممکن است به طور موقت نیز به شما کمک کند، اما یک هفته دوری از دفتر برای کمک به شما در از بین بردن فرسودگی شغلی کافی نیست. استراحت منظم در محل کار ، همراه با تمرینات تمدید روزانه، می‌تواند برای کمک به شما در مقابله با فرسودگی شغلی مهم باشد.
اگر شما دچار فرسودگی شغلی شده اید و در یافتن راه حل خود مشکل دارید، یا اینکه ممکن است به یک بیماری روانی مانند افسردگی نیز مبتلا باشید، به دنبال درمان حرفه ای باشید