شاید با چربی خون بالا آشنا نباشید، اما احتمالا کسی را می‌شناسید که به این مشکل مبتلا باشد – حتی اگر شخص مورد نظر از آن بی‌اطلاع باشد. و از آنجا که ابتلا به این بیماری در سراسر جهان به سرعت در حال افزایش است در این نوشتار با ما همراه باشید تا ۱۱ درمان خانگی چربی خون بالا را بدانید.
چربی خون بالا (هایپرلیپیدمیا) چیست؟
هایپرلیپیدمیا اصطلاح پزشکی است که برای ازیاد سطح چربی(لیپید) در خون استفاده میشود. به عبارت ساده‌تر اگر چربی خون‌تان بالا باشد پس مقدار کلسترول و تری‌گلیسیریدتان هم بالا است. چربی خون بالا یک وضعیت مزمن است اما در بسیاری موارد از طریق رژیم غذایی سالم و تمرین منظم معکوس قابل برگشت است.
درمان خانگی چربی خون بالا
چربی خون بالا می‌تواند ارثی باشد و خطر ابتلا به بیماری عروق خونی را افزایش دهد، که منجر به سکته و بیمار‌های قلبی میشود. پزشکان اغلب و به سرعت برای هر کسی که چربی خون بالا و یا کلسترول بالا دارند استاتین‌ها را تجویز می‌کنند. اما استاتین‌ها عاری از خطرات جدی نیستند، از جمله افزایش شانس ابتلا به دیابت‌ها – تحقیقات نشان می‌دهد احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم در افرادی که استاتین مصرف می‌کنند ۵۰ درصد بیشتر است.
پزشکان و متخصصین می‌دانند و به این حقایق اقرار می‌کنند ـ که تغییرات سبک زندگی تاکنون بهترین روش برای جلوگیری و کنترل چربی خون بالا است. پس چرا حجم عظیمی از استاتین‌های خطرناک تجویز میشود؟ جواب آن ساده و در عین حال ناراحت‌کننده است: بیشتر افراد تمایل ندارند که تغییرات قابل توجهی (با این حال کاملا انجام شدنی) در سبک زندگی خود ایجاد کنند تا دیگر به داروهای کاهش کلسترول خون نیاز نداشته باشند. اما شما در حال مطالعه‌ی این نوشتار هستید، پس خوشحالم از این که می‌دانم افرادی هستند که بسیار تمایل دارند هر آن‌چه در توان دارند به کار گیرند تا به صورت طبیعی چربی بالای خون خود را درمان کنند.
جای بحث نیست که تغییرات طبیعی و قابل کنترل سبک زندگی، بهترین گزینه برای مقابله با چربی خون بالا هستند. در ادامه به مواردی اشاره می‌کنیم که می‌توانید همین امروز برای جلوگیری از این وضعیت یا درمان آن انجام دهید.
چربی اشباع چیست: مهمترین فواید و ضررهای چربی های اشباع شده برای بدن
۱. رژیم غذایی‌تان را تغییر دهید
رژیم غذایی حاوی چربی بالا و مملو از خوراکی‌های التهاب‌آور می‌تواند چربی خون بالا را تشدید کرده یا ریسک ابتلا به آن را افزایش -دهد. به این دلیل است که باید خوراکی‌های ضدالتهاب بخورید و مصرف خوراکی‌های فرآوری شده و مضر را به حداقل برسانید. برای درمان سریع چربی خون بالا خوراکی‌های زیر را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
درمان فوری چربی خون بالا با حذف برخی خوراکی‌ها
– قند و محصولات غله‌ایی فرآوری شده هر دو کبد را تحریک می‌کنند که کلسترول بیشتری تولید کند و باعث افزایش التهاب میشود.
– انواع خوراکی‌های بسته‌بندی و فرآوری شده – معمولا سرشار از نمک، قند و چربی‌های ناسالم هستند، قطعا باید از خوراکی‌های بسته‌بندی شده و به شدت فرآوری شده دوری کنید.
– چربی‌های هیدروژنه – روغن‌های گیاهی ملتهب‌کننده هستند و ممکن است باعث افزایش کلسترول شوند.
– چربی‌های ترانس – این نوع از چربی‌ها، کلسترول ال دی ال ( که به کلسترول بد معروف است)، التهاب و ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهند.
– فرآورده‌های لبنی معمولی – ( غیرارگانیک، هموژنیزه و پاستوریزه) – پاستوریزه و هموژنیزه کردن محصولات لبنی، ساختار شیمیایی آنها را تغییر می‌دهد، چربی‌ها فاسد می‌شوند، مواد مغذی را نابود می‌سازد و در نتیجه باعث شکل‌گیری رادیکال‌های آزاد در بدن میشود.
– محصولات حیوانی پرورشی در محیط مصنوعی– کشاورزی صنعتی، گوشت‌‌های حیوانی و محصولات ارزان اما ناسالم و خطرناک را برای ما تولید می‌کنند.
– کافئین خیلی زیاد – کافئین خیلی زیاد منجر به افزایش سطح کلسترول میشود. قهوه و یا چایی را به حداقل ممکن، یعنی یک یا دو فنجان در روز برسانید.
– الکل خیلی زیاد – الکل کبد را تحریک می‌کند کلسترول بیشتری تولید کند، سطح کلسترول و التهاب را افزایش می-دهد. الکل به ویژه می‌تواند برای افرادی که گلیسیرید بالایی دارند خطرناک باشد. مصرف هر روزه یک لیوان آب انگور قرمز می‌تواند محافظ قلب باشد اما بیش از این مقدار می‌تواند منجر به بالا رفتن کلسترول شود.
۹ ورزش هوازی برای چربی سوزی و سلامتی بیشتر
درمان فوری چربی خون با خوراکی‌های درمانگر
– اسیدهای چرب امگا۳ – خوراکی‌های حاوی امگا۳ می‌تواند به افزایش کلسترول خوب کمک کند و ریسک ابتلا به بیماری قلبی و عروقی را کاهش دهد. ماهی‌های سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ که برای سلامت قلب مفید است، شامل ساردین، ماهی تن، سالمون، ماهی قزل آلا، شاه ماهی خال مخالی است.
– خوراکی‌های سرشار از فیبر محلول – فیبر محلول، کلسترول را در سیستم گوارشی بهم متصل می‌کند و باعث میشود توسط بدن دفع شود. برای این منظور، مقدار زیادی میوه، سبزیجات، آجیل یا مغز‌های جوانه‌زده و دانه‌ها و دیگر خوراکی‌های با فیبر بالا مصرف کنید.
– روغن زیتون – روغن زیتون طبیعی فرابکر و با کیفیت بالا، دارای ترکیبات ضدالتهاب، آنتی‌‌اکسیدان‌ها و مقدار زیادی درشت‌مغذی‌های مفید برای قلب است. همچنین کلسترول خوب را افزایش می‌دهد.
– سیر و پیاز – این دو خوراکی کاهنده‌ی کلسترول، به دلیل دارا بودن ترکیبات حاوی سولفور به پایین آمدن کلسترول ال دی ال کمک می‌کنند که باعث پاکسازی شریان‌ها می‌شوند.
– سرکه سیب – مصرف روزانه فقط یک قاشق سوپ‌خوری سرکه سیب، به پایین آمدن کلسترول به صورت طبیعی کمک می‌کند. ثابت شده است سرکه سیب تولید صفرا را افزایش داده و به کبدتان که مسئول پردازش کلسترول است کمک می‌کند.
– ادویه‌ها – هر روز انواع مختلفی از ادویه‌ها را به رژیم غذایی خود اضافه کنید مثل ریحان، رزماری و زردچوبه که همه آنها سرشار از آنتی اکسیدان‌های محافظ قلب هستند و به پایین آمدن کلسترول به صورت طبیعی کمک می‌کنند.
۲. روغن ماهی ( روزانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم)
ایی‌پی‌ای و دی‌اچ‌ای (چربی‌های امگا۳) موجود در روغن ماهی به کاهش سطح کلسترول خون کمک می‌کنند که به نوبه خود از بروز چربی خون بالا جلوگیری می‌کند. مطالعه‌ایی در سال ۲۰۱۵ در چین ۸۰ نفر را مورد بررسی قرار داد تا مشخص کنند آیا روغن ماهی به افرادی که از بیماری کبد چرب غیرالکی (NAFLD) مرتبط با چربی خون بالا رنج می‌برند کمکی می‌کند یا خیر. به طور تصادفی از شرکت‌کنندگان خواسته شد روزانه به مدت ۳ ماه روغن ماهی یا روغن ذرت مصرف کنند. از ۸۰ شرکت‌کننده اصلی، ۷۰ نفر این آزمایش را تکمیل کردند، و محققان دریافتند که روغن ماهی می‌تواند به نا‌هنجاری‌های متابولیسمی مرتبط با درمان بیماری کبد چرب غیرالکی کمک کند.
۳. برنج مخمر قرمز (۱۲۰۰ میلی‌گرم دوبار در روز)
برنج مخمر قرمز ماده‌ای است که از برنج استخراج میشود و به وسیله نوعی از مخمر‌ها به نام موناسکوس پرپورئوس تخمیر میشود. قرن-ها است که این ماده در چین و بسیاری از کشور‌های آسیایی به عنوان یک داروی سنتی استفاده میشود و تحقیقات نشان داده است که کلسترول خون را تا ۳۲ درصد کاهش می‌دهد. بهتر است با کوآنزیم۱۰ (حداقل روزانه ۱۰۰- ۹۰ میلی‌گرم) مصرف شود تا از کمبود آن پیشگیری شود، و تحقیقات نشان داده است این شیوه مصرف تاثیرات مثبت بخصوصی بر چربی خون بالا دارد.
مطاله‌ای در سال ۲۰۱۵ در کره در مجله Medicinal Food منتشر شد که تاثیر برنج مخمر قرمز را در درمان چاقی – به عنوان دلیل رایج چربی خون بالا – و درمان خود چربی خون مورد بررسی قرار داد. موش‌های آزمایشگاهی در ۵ گروه تفکیک شدند: رژیم غذایی معمولی، رژیم غذایی پرچرب بدون درمان، و سه گروه با رژیم غذایی پر چرب همراه با مصرف روزانه‌ی یک گرم برنج مخمر قرمز در هر کیلوگرم به مدت هشت هفته اضافه شدند، یک گرم برنج مخمر قرمز به ازای هر کیلوگرم به مدت ۱۲ هفته، و روزانه ۲.۵ گرم به ازای هر کیلوگرم به مدت هشت هفته.
محققان دریافتند که برنج مخمر قرمز مانع افزایش وزن شده و پارامتر‌های چربی خون، آنزیم‌های کبدی و سطح لپتین را کاهش داده و شاخص آتروژنیک را بهبود بخشیده است. این برنج مخمر قرمز می‌تواند چاقی و چربی خون بالا را درمان کند.
۴. نیاسین (روزانه ۱۵۰۰ میلی‌گرم)
نیاسین (ویتامین ب۳) کلسترول ال دی ال را به مقدار ۲۵ درصد کاهش داده و کلسترول خوب را به مقدار ۳۵ درصد افزایش می‌دهد، به همین خاطر است که باید خوراکی‌های حاوی نیاسین را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید. بخش غدد دانشکده‌ی پزشکی دوک دریافت که نیاسین به بهبود وضعیت دیابت در افرادی که به تازگی دچار دیابت ناشی از چربی خون بالا شده‌اند کمک می‌کند، یعنی می‌تواند این چربی خون بالا و همچنین دیابت را درمان کند.
۵. کروم (روزانه ۲۰۰ -۱۰۰۰ میلی‌گرم با توجه به سن و وضعیت سلامتی فعلی)
کروم برای سوخت و ساز چربی‌ها از جمله کلسترول مورد نیاز است. تحقیقیات رابطه‌ای بین میزان مصرف بالای کروم و عروق و سطح کلسترول خون سالم‌تر را نشان می‌دهد. حتی بعضی از مطالعات نشان داده است افرادی که بخاطر بیماری‌های قلبی و عروقی جان خود را از دست می‌دهند، هنگام مرگ میزان کروم کمتری در خون‌شان دارند.
تحقیقی در ترکیه در نشریه Human & Experimental Toxicology منتشر شد که مشخص کرد کروم ترکیبی با روش درمان نیاسین، وضعیت موش‌های مبتلا به چربی خون بالا را بهتر کرد، و نتیجه گرفتند که کروم همراه با نیاسین موجب تاثیر محافظتی بر بافت قلب میشود.
۶. گیاه خار مریم (روزانه ۵۰-۱۵۰ میلی‌گرم)
گیاه خار مریم برای سلامت قلب مفید بوده و با کاهش التهاب و پاکسازی خون و جلوگیری از آسیب فشار اکسیداتیو در شریان‌ها به پایین آمدن سطح کلسترول خون کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که خار مریم بخصوص برای بیماران دیابتی که از چربی خون بالا رنج می‌برند مفید است.
۷. سیر (روزانه ۵۰۰ میلی‌گرم)
اگر با مصرف سیر در وعده‌های غذایی خود مشکل دارید می‌توانید آن را به صورت مکمل مصرف کنید. سیر باعث افزایش کلسترول HDL شده و کلسترول کل را کاهش می‌دهد.
تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ در Diagnostic Pathology منتشر شد که خواص ضد چربی خون بالای سیر را بر روی نمونه موش-های آزمایشگاهی مبتلا به چربی خون مورد بررسی قرار داد. موش‌ها به چهار گروه با رژیم غذایی متفاوت تقسیم شدند: رژیم استاندارد pellet، رژیم غذایی استاندارد با مکمل ۴ درصد سیر خام، رژیم غذایی لیپوژنیک معادل با ۲۰۰ میلی‌گرم سیر خام به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و رژیم غذایی معادل با ۴۰۰ میلی‌گرم سیر خام به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن.
موش‌های آزمایشگاهی که سیر مصرف کرده بودند میزان کلسترول LDL کمتر و کلسترول HDL بیشتری داشتند. محققان به این نتیجه رسیدند که سیر قادر است مبتلایان به کلسترول بالا را درمان کند و خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را کاهش می‌دهد.
۸. ورزش
یک روش عالی و حیاتی برای حفظ چربی خون در شرایط پایدا، ر ورزش کردن است. ورزش با وزنه و تمرین‌های انفجاری هورمون رشد انسان را افزایش می‌دهد که کلسترول HDL یا کلسترول خوب را بهبود بخشیده و کلسترول LDL یا همان کلسترول بد را پایین می‌آورد.
۹. کاهش وزن
اگر اضافه وزن دارید، بهتر است وزن خود را کاهش دهید. کاهش وزن به اندازه ۱۰ درصد می‌تواند تا حد بسیار زیادی ریسک ابتلا به چربی خون را پایین آورد و یا روند آن را معکوس می‌کند.
۱۰. ترک دخانیات
سیگار کشیدن به طور مستقیم با افزایش کلسترول بد و تری‌گلیسیرید مرتبط است، پس ترک آن در درمان چربی خون نقش کلیدی دارد.
۱۱. رغن‌های معطر
مطالعه‌ای نشان داد وقتی به حیوانات مبتلا به کلسترول بالا روغن ریواس داده می‌شد میزان آن به شدت کاهش میافت. مصرف روغن ریواس باعث حفظ سطح سالم تری‌گلیسیرید شده و میزان کلسترول بد را در بدن کاهش می‌دهد. این عمل باعث افزایش گردش خون در شریان‌ها میشود و در مقابله با اختلالات قلبی سودمند است.
تحقیقات ثابت کرده است روغن اسطوخودوس با کاهش فشار احساسی سطح کلسترول را کاهش می‌دهد. روغن درخت سرو نیز با افزایش چرخش خون، کلسترول خون را کاهش می‌دهد، و روغن رزماری هم به دلیل خواص آنتی اکسیدان منحصر به فردش کلسترول خون را کاهش می‌دهد و سلامت قلب و عروق را تضمین می‌کند.
چربی خون بالا در مقابل فشار خون بالا
هایپرتنشن به عنوان فشار خون بالا نیز شناخته میشود. فشار خون به فشاری گفته میشود که خون شما به دیواره داخلی رگ‌های خونی وارد می‌کند. برعکس، چربی خون بالا زمانی ایجاد می‌شودکه میزان بالایی از چربی در رگ‌هایتان داشته باشید. این چربی‌ها می-توانند به دیواره شریان‌ها چسبیده یا دیواره شریان‌های شما را سفت کنند.
افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است مشکلات کلسترول درمان نشده یا کلسترول درمان شده ناقص نیز داشته باشند. داشتن هردوی چربی خون بالا و فشار خون بالا باعث افزایش خطر سندروم‌های متابولیک میشود. اگر مبتلا به چربی خون بالا و فشار خون بالا هستید و کلسترول HDL پایینی دارید پس همچنین سندروم متابولیک هم دارید.
فشار خون درمان بالا و نشده می‌تواند باعث آسیب به قلب، حمله قلبی، نارسایی قلبی و سکته شود. چربی خون بالا باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی میشود از جمله حمله قلبی، سکته و بیماری عروق محیطی (رسوب چربی در دیواره رگ‌هایتان).
هر دوی این وضعیت‌ها می‌تواند ارثی باشد، و با افزایش سن خطر ابتلا به آنها بیشتر میشود. همچنین با تغییرات سبک زندگی میتوان با هر دوی این وضعیت‌ها مقابله کرد. بعضی از تغییرات سبک زندگی که احتمال ابتلا به فشار خون و چربی خون بالا را کاهش می‌دهد شامل کاهش وزن، ترک مصرف دخانیات، کاهش یا اجتناب از مصرف الکل و کافئین، افزایش مصرف خوراکی‌های سالم و کاهش مصرف خوراکی‌های ناسالم و ورزش بیشتر است.
انواع چربی خون بالا و علائم آن
هایپرلیپیدمیا یا چربی خون بالا ICD-۹ را که برای بسیاری از پزشکان به این نام شناخته میشود، میتوان به چربی خون خانوادگی یا اولیه که توسط ناهنجار‌های ژنتیکی مشخصی به‌وجود می‌آید، یا چربی خون ثانویه یا اکتسابی تقسیم کرد که به خاطر عواملی مانند سندروم متابولیک، رژیم غذایی، عدم فعالیت بدنی، و مصرف دارو به‌وجود می‌آید.
تشخیص چربی خون بالا مانند کلسترول بالا نیست. هر دو شامل مقدار زیادی چربی در جریان خون هستند، اما کلسترول بالا لزوما به این معنی نیست که شما سطح تری‌گلیسیرید بالایی دارید. چربی خون به این معنا است که هم سطح کلی کلسترول و هم تری‌گلیسیرید شما بالاست. کلسترول به ساختن سلول‌ها و تولید هورمون‌ها در بدن کمک می‌کند. تری‌گلیسیرید به نوعی از چربی گفته میشود که بدن برای ذخیره انرژی از آن استفاده می‌کند و همچنین انرژی مورد نیاز ماهیچه‌های شما را فراهم می‌سازد. داشتن مقدار بالای تری-گلیسیرید همراه با کلسترول LDL چنانچه فردی چربی خون هم داشته باشد، احتمال ابتلایش به بیمار‌های قلبی بیش از کسی است که فقط سطح بالایی از کلسترول LDL را دارد.
چربی خون بالا معمولا هیچ علامتی ندارد و تنها به وسیله آزمایش خون مشخص میشود. بعضی افراد درد قفسه سینه را تجریه می‌کنند مخصوصا اگر چربی خون شدت پیدا کند و اثرات خطرناکی روی شریان‌ها بگذارد. بعضی از علائم که ممکن است در موارد نادری از چربی خون بالا رخ دهند، می‌توانند باعث حمله قلبی یا سکته شوند.
عوامل خطر چربی خون بالا و عوامل ریشه‌ای آن
چربی خون معمولا بخاطر عادت‌های سبک زندگی ناسالم مثل سیگار کشیدن، رژیم غذایی ناسالم، عدم فعالیت فیزیکی به وجود می‌آید. زنان بالاتر از ۵۵ سال و مردان بالاتر از ۴۵ سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به چربی خون بالا هستند.
عوامل دیگری که می‌تواند باعث ایجاد چربی خون بالا شود شامل این موارد است:
– اعتیاد به الکل
– دیابت
– کم‌کاری تیروئید
– بیماری‌های کبدی
چربی خون بالای خانوادگی ترکیبی، یک اختلال ارثی است که باعث ایجاد کلسترول بالا و افزایش سطح تری‌گلیسیرید خون میشود. طبق یک تحقیق منتشر شده در Human Molecular Genetics، چربی خون خانوادگی ترکیبی ۱ الی ۲ درصد جمعیت را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سابقه‌ی خانوادگی کلسترول بالا و بیماری قلبی زودرس، از عوامل خطر ایجاد چربی خون بالای خانوادگی است. اگرچه چربی خون بالای خانوادگی ترکیبی، یک وضعیت ارثی است، برخی از عواملی که این وضعیت را بدتر می‌کنند شامل موارد زیر است:
– اعتیاد به الکل
– دیابت
– کم‌کاری تیروئید
– چاقی
به طور کلی، برای آن‌که خطر ابتلایتان به چربی خون بالا کم شود، آزمایش خون‌تان باید نتایج زیر را نشان دهد:
– اچ‌دی‌ال بیشتر از ۴۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر
– ال‌دی‌ال کمتر از ۱۳۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر
– تری‌گلیسرید کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر
– کلسترول کل کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر