تحلیل رقابتی یا Competitive analysis فرآیند شناسایی و ارزیابی نقاط قوت و ضعف رقبای یک شرکت به منظور دستیابی به بینش در مورد استراتژی ها، محصولات، خدمات و موقعیت آنها در بازار است. این شامل تجزیه و تحلیل بازار، روندهای صنعت، و رقابت برای شناسایی فرصت ها و تهدیدهای کسب و کار یک شرکت است. تجزیه و تحلیل رقابتی به شرکت ها کمک می کند تا چشم انداز رقابتی خود را درک کنند، شکاف های موجود در بازار را شناسایی کنند و استراتژی هایی را برای کسب مزیت رقابتی توسعه دهند. این جزء ضروری برنامه ریزی استراتژیک و تصمیم گیری برای کسب و کارهایی است که در بازارهای بسیار رقابتی فعالیت می کنند.
انواع رقابت‌کننده‌ها
انواع رقابت‌کننده‌های ارزشیابی شده شامل موارد زیر هستند:
- مستقیم- کسب‌وکارهایی که همان نوع از کالاها و خدماتی که شما می‌فروشید را به همان بازار می‌فروشند. مثلا، مغازه‌ی کادو فروشی، فروشگاه رفاه، یا گل‌فروشی.
- غیرمستقیم- کسب‌وکارهایی که محصولات یا خدمات جایگزین می‌فروشند، یا اقلامی که می‌توانند به جای اقلام شما استفاده شوند. اگر شما صاحب یک قنادی باشید، یک رقیب غیرمستقیم ممکن است یک رستوران باشد. اگر شما یک فروشگاه عرضه‌ی دفاتر را اداره می‌کنید، یک رقیب غیرمستقیم می‌تواند یک فروشگاه صنایع دستی باشد.
- نوپایان بازار که رقبای بالقوه‌ای هستند- هرچند شما نمی‌توانید آینده را پیش‌بینی کنید، هر اخباری که پیرامون کسب‌وکارهای جدیدی که به بازار شما وارد می‌شوند به دست می‌آورید موظف هستید هنگام تحلیل رقابت جاری و آینده‌تان آنها را به حساب بیاورید.
سوال‌هایی که باید پرسید
برای تهیه‌ی تحلیل رقابتی‌تان، این پرسش‌ها را درباره‌ی هر یک از رقیب‌هایی که شناسایی کرده‌اید مورد ملاحظه قرار دهید:
- نقاط قوت- چه کاری است که این رقیب به طور خاصی خوب انجامش می‌دهد؟ به چه خاطر شناخته شده هستند؟ کدام حوزه از کسب‌وکارشان برتر از کسب‌وکار شما است؟ ساختار قیمت‌گذاری، انتخاب موجودی، سطح خدمات مشتریان، و راحتی و چگونگی مقایسه‌ی آنها با کسب‌وکار خودتان را در نظر بگیرید.
- نقاط ضعف- رقابت‌تان کجا با توجه به شرکت‌تان از موفقیت باز می‌ماند؟ کجا آنها برای رقابت علیه شما تلاش می‌کنند؟ از نقطه‌نظر شما، این‌ها فرصت‌هایی هستند که شما موظف هستید برای تلاش جهت به دست آوردن بخشی از پایگاه مشتریان آنها کشف‌شان کنید.
- بازاریابی- طرح بازاریابی آنها متشکل از چه چیزی است؟ آنها دلارهای بازاریابی‌شان را کجا سرمایه‌گذاری می‌کنند و آیا به نتیجه‌ای هم می‌رسند؟ در چه چیزی می‌توانید با آنها رقابت کنید؟ چه کاری را حتی می‌توانید بهتر از آنها انجام دهید؟
- منابع مالی- ذخایر مالی رقبای‌تان چقدر مستحکم هستند؟ آیا در حال تلاش و تقلا هستند یا جا پای‌شان محکم است؟
اطلاعات را از کجا کسب کنیم
حالا که می‌دانید چه چیزی در مورد رقبای‌تان بپرسید، وقت آن است که جمع‌آوری اطلاعات را آغاز کنید. بعضی از بهترین جاهایی که برای کسب جزئیات درباره‌ی اقدامات رقابت‌تان می‌توانید به آنها رجوع کنید عبارتند از:
- گوکل- البته، با تایپ کردن نام هر رقیب و خواندن انواع مقالات و گزارش‌هایی که در مورد آنها پیدا می‌شود شروع کنید. ممکن است یافته‌های قانونی یا اخبار قدیمی پیدا کنید که کمی درمورد چگونگی فعالیت آن کسب‌وکار شفاف سازی کنند.
- بازدید سایت- فقط از دور تحقیق نکنید، از رقیب‌تان خرید کنید. ببینید چه چیزی ذخیره می‌کنند، چه کسانی را استخدام می‌کنند، و چگونه می‌فروشند. اندازه‌ی فضا را برآورد کنید، میزان ترددی که به ازای هر متر دارند، و – از آنها- نتیجه بگیرید که چگونه یک روز را می‌گذرانند.
- مواد بازاریابی- تا آن‌جا که می‌توانید نمونه‌هایی از ابزار بازاریابی‌شان جمع کنید، یا با ثبت‌نام در وب‌گاه‌شان، درخواست اطلاعات، یا نکته‌برداری از تبلیغات محلی.
- مقالات روزنامه‌های محلی- چیزهایی که می‌توانید درباره‌ی شرکت‌های محلی از مقالاتی که در روزنامه‌های محلی به چاپ می‌رسند یاد بگیرید حیرت‌‌آور است. آیا جایزه‌ای برده‌اند؟ فرصت‌های شغلی اعلام کرده‌اند؟ درباره‌ی طرح‌های توسعه صحبت کرده‌اند.
تمام اطلاعاتی که می‌یابید را در گزارشی جمع‌آوری کنید که نقاط برتری شما بر هر رقیب و جاهایی که فرصت پیشرفت دارید را خلاصه می‌کند. این تمرین می‌تواند کمک کند موقعیت کسب‌وکارتان را در بازار مستحکم کنید یا کمک می‌کند بخشی از سهام بازار را به دست آورید.