تخم شترمرغ بزرگ‌ترین تخم پرنده از بزرگ‌ترین گونه‌ی پرنده شناخته‌شده است. یک تخم شتر مرغ به راحتی ۱.۴ کیلوگرم وزن دارد، وزنی معادل با ۲۸ تخم‌مرغ بزرگ که هر کدام ۵۰ گرم وزن دارند. همین باعث می‌شود که این نوع خاص از تخم پرندگان یک انتخاب غیرممکن برای صبحانه باشد زیرا یک نفر به تنهایی نمی‌تواند یک تخم شترمرغ را در یک وعده بخورد. با این وجود، این نوع تخم کم کم محبوبیت زیادی به دست آورده‌است. و در چنین شرایطی این پرسش مطرح می‌شود که آیا تخم شترمرغ برای بدن مفید است و با تخم‌مرغ چه تفاوتی دارد؟ در ادامه با ما همراه باشید تا درباره خواص تخم شترمرغ و شکل و مزه و ارزش غذایی آن نکات جالبی بخوانید.
خواص تخم شترمرغ
شکل تخم شتر مرغ
تخم شترمرغ بزرگ و کرم رنگ است و در مقایسه با تخم‌مرغ که بیضی است، شکل گرد دارد. تخم شترمرغ ضخیم‌تر از سایر انواع تخم پرندگان و براق است و لکه‌های کوچک سوزن سوزن روی سطح آن دیده می‌شود. یک تخم شترمرغ متوسط حدود ۱۵ سانتی‌متر طول و ۱۲ تا ۱۳ سانتی‌متر عرض دارد. نسبت زرده به سفیده در تخم شترمرغ در مقایسه با تخم‌مرغ بیشتر است و زرده بسیار بزرگ است. بسته به منبع تخم شترمرغ (وحشی یا مزرعه‌ای) که رژیم غذایی این پرنده (رژیم غذایی طبیعی یا ترکیبات مختلف) را تعیین می‌کند، زرده ممکن است سایه‌های مختلف زرد و نارنجی داشته باشد. همچنین توده‌هایی از سفیده‌ی نیمه شفاف در تخم شترمرغ وجود دارد که در تخم‌مرغ و سایر پرنده‌ها دیده نمی‌شود.
وزن تخم شترمرغ
شترمرغ مانند تخم هر پرنده‌ی دیگری می‌تواند در اندازه‌های مختلف باشد، اما معمولا هر یک عدد از آن حدود ۱.۴ کیلوگرم وزن دارد و گاهی وزن برخی از تخم‌های شترمرغ حتی به ۲.۲ کیلوگرم هم می‌رسد. هر یک تخم شترمرغ ۱.۴ کیلوگرمی به اندازه‌ی ۲۰ تا ۲۴ تخم‌مرغ است. به همین دلیل یک نفر یا حتی دو نفر نمی‌توانند یک تخم شترمرغ کامل را در یک وعده بخورند.
مزه تخم شترمرغ
طعم تخم شترمرغ بستگی به رژیم غذایی این پرنده دارد. تخم شترمرغ‌های وحشی طعم و مزه‌ای قوی دارد و عطر و بوی آن بیشتر است. مزه‌ی تخم شترمرغ‌های مزرعه چندان تند نیست و مزه‌ای شبیه به تخم‌مرغ دارد، گرچه به هر حال طعم آن قوی‌تر و بافت ژلاتینی‌اش به علت توده‌های نیمه شفاف سفیده‌اش بیشتر است. تفاوت در طعم و مزه به این دلیل است که رژیم غذایی تخم شترمرغ‌های وحشی دانه‌ها، علف، درختچه‌ها، گل‌ها یا میوه‌ها است که طعم خاصی به زرده و سفیده‌ی تخم این پرنده می‌دهند. شترمرغ‌های پرورشی ممکن است خوراک خاصی را دریافت کنند. غذای آن‌ها گاهی اوقات بسیار شبیه به غذای مرغ است، از این رو طعم و مزه‌ی تخم‌شان نیز شبیه به مزه‌ی تخم‌مرغ می‌شود.
در حالت ایده‌آل، فقط باید تخم و گوشت شترمرغ را از مزرعه‌ی پرورش این پرنده تهیه کنید، بنابراین هیچ گونه تاثیر بدی روی جمعیت وحشی این پرنده که در حال حاضر وجود دارد، نخواهید داشت. اگر چه مقدار زیادی از پرورش‌دهندگان شترمرغ‌های خود را مثل مرغ تغذیه می‌کنند، اما می‌توانند غذاهای آن‌ها را به رژیم غذایی این پرنده در طبیعت شبیه کنند، بنابراین تخم و گوشت شترمرغ پرورشی می‌تواند طعم اصلی خود را داشته باشد. هرچند این فقط یکی از نکات مزرعه‌داری خوب است. البته، تخم شترمرغ با توجه به وزن و کمبود نسبی محصول در بازار گران است. این پرنده از ماه مارس تا آغاز ماه سپتامبر تخمگذاری می‌کند. واضح است که هر چه‌قدر رژیم غذایی این پرنده به رژیم غذایی طبیعی‌اش نزدیک‌تر باشد، قیمت تخم و گوشت آن بالاتر خواهد بود.
زمان پخت تخم شترمرغ
چه‌قدر طول می‌کشد تا یک تخم شترمرغ از طریق جوشاندن پخته شود؟ یک تخم شترمرغ متوسط در حدود ۱.۴-۱.۵ کیلوگرمی را در۴۵ دقیقه تا یک ساعت می‌توان در حد نرم آب‌پز کرد و در طول ۶۰ تا ۹۰ دقیقه کاملا سفت خواهد شد. خوب پختن تخم‌های بزرگ‌تر، به وزن ۲ کیلوگرم یا بیشتر، ممکن است ۲ ساعت زمان ببرد. اگر تخم‌مرغ را در آب سرد بندازید، پخت آن طول می‌کشد، به خصوص که باید مدام آب اضافه کنید به این دلیل که زمان پخت طولانی است و آب مدام تبخیر می‌شود. اگر تخم‌مرغ را در آب جوش در یک ظرف بزرگ قرار دهید، می‌توانید زمان پخت را به نیم ساعت کاهش بدهید. به هر حال پختن تخم شترمرغ به دلیل وزن بالایی که دارد طول می‌کشد به طور کلی، می‌توان آن را مانند تخم هر پرنده‌ی دیگری طبخ کرد.
ارزش غذایی تخم شترمرغ
– دارای کالری، چربی و پروتئین فراوانی است
– منبع چربی اشباع و کلسترول است
– منبع مهم اسیدهای چرب امگا ۳ است
– غنی از ویتامین‌های B، به خصوص ویتامین ۹B و B۱۲ و کولین
– دارای پروتئین بالا و حاوی تمام اسیدهای آمینه‌ی ضروری است
– حاوی مقادیر خوبی از ویتامین A و D و مقدار کمی ویتامین E و K است
– غنی از مواد معدنی، به ویژه فسفر، پتاسیم و آهن است
– تخم شترمرغ هیچ فیبری ندارد (این یک افسانه است که توسط افراد آموزش ندیده در زمینه‌ی علوم تغذیه پخش شده‌است) و حاوی ویتامین C هم نیست.
خواص تخم شترمرغ
علی‌رغم این واقعیت که در مورد ارزش غذایی تخم شترمرغ کم‌تر از تخم مرغ، بلدرچین، اردک، بوقلمون یا غاز می‌دانیم، اما آن‌ها هم ساختار شبیه به تخم‌مرغ و ارزش غذایی مشابه با آن دارند. مصرف این ماده‌ی خوراکی مزایایی برای مغز و سیستم عصبی، سیستم گوارش، سیستم ایمنی، عضلات، استخوان‌ها و متابولیسم انرژی فراهم می‌آورد. مانند تخم سایر پرندگان، تخم شتر مرغ هم در دوران بارداری به دلیل مواد مغذی که دارد، مصرف می‌شود.
۱) منبع غنی از پروتئین است
سفیده‌ی تخم شتر مرغ مقادیر قابل‌توجهی از پروتئین با کیفیتِ حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری را که بدن انسان نیاز دارد و نمی‌تواند بدون آن زندگی کند، فراهم می‌کند. اسیدهای آمینه بلوک‌های ساختمانی عضلات هستند و خوردن تخم شترمرغ برای ایجاد عضلات جدید و ترمیم بافت‌های عضلانی آسیب‌دیده و همچنین حفظ فعالیت بدنی، مناسب است. اسید آمینه نیز برای سلامت سیستم عصبی ضرورت دارد و به سنتز انتقال‌دهنده‌های مهم مغز که تنظیم خلق و خو، اشتها و خواب را بر عهده دارند، کمک می‌کند.
۲) یک ماده‌ی غذایی سیرکننده است و از کاهش وزن حمایت می‌کند
تخم شتر مرغ به دلیل پروتئین و چربی که دارد، سبب می‌شود که خیلی زود احساس سیری کنید. این ماده‌ی خوراکی مواد مغذی خوبی را ارائه می‌دهند و می‌توانند برای کاهش وزن مفید باشند اگر در مقادیر متوسط به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم، متنوع و متعادل مصرف شوند. سفیده‌ی تخم شترمرغ غنی از پروتئین است و تقریبا چربی ندارد، و همین باعث می‌شود که در مقایسه با کل تخم، انتخاب خوبی برای کاهش وزن باشد.
۳) غذای مفیدی برای مغز است
تخم همه‌ی پرنده‌ها حاوی مقدار مهمی از چربی و پروتئین هستند که تغذیه‌ی مناسبی برای مغز محسوب می‌شوند. یکی از این چربی‌ها، یعنی کلسترول و ویتامین B۱۲ موجود در تخم شترمرغ به تولید میلین محافظ اطراف آکسون سلول‌های عصبی کمک می‌کند. کولین، که در مقادیر بسیار زیاد در تخم شترمرغ موجود است، به حمایت از عملکرد مغز و عملکردهای شناختی با حفظ یکپارچگی ساختاری سلول‌ها کمک می‌کند. خوردن تخم شترمرغ و تخم پرندگان دیگر می‌تواند به کاهش مه‌آلود شدن مغز و همین‌طور افزایش یادگیری و بهره‌وری کمک کند.
۴) منبع کوآنزیم Q۱۰ و امگا ۳ است
کوآنزیم Q۱۰ که به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی شناخته‌شده است، با پیری زودرس مبارزه می‌کند و برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید است. بنا بر تحقیقات صورت گرفته، این کوآنزیم عنصری حیاتی در رژیم‌های مدرن است. زردهی تخم شترمرغ نیز غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ است، برای مغز فایده دارد، عملکرد سیستم عصبی را حفظ و از سلامت قلب و عروق حمایت می‌کند، و در عین حال مزایایی برای تنظیم سطح کلسترول خوب و کلسترول کلی دارد.
۵) غنی از آهن، پتاسیم، فسفر و منبع خوبی از منیزیم است
داده‌های موجود نشان می‌دهند که تخم شتر مرغ منبع مهمی از آهن هم است و باعث افزایش قدرت و انرژی بدن می‌شود. مقادیر خوب پتاسیم موجود در این ماده‌ی خوراکی، سبب می‌شود که انتخاب خوبی برای افراد مبتلا به فشار خون بالا باشد، در حالی که فسفر موجود در آن برای استخوان‌ها مفید است. منیزیم آن به سلامت روان کمک می‌کند، اضطراب و بی‌خوابی را کاهش می‌دهد و از آریتمی جلوگیری می‌کند. دیگر مواد مهم موجود در تخم شتر مرغ عبارتند از سلنیوم که برای سلامتی تیروئید مفید است، کلسیم که برای استخوان‌ها فایده دارد، روی که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند، مس و منگنز که هر یک اثرات مثبتی روی بدن دارند.
۶) حاوی ویتامین B۱، B۲، B۳، B۵، B۶، B۹ و B۱۲، ویتامین A، D، E و K است و ویتامین C ندارد
پروفایل ویتامین B تخم شترمرغ نسبت به پروفایل تمام ویتامین‌های دیگر بهتر است و همین باعث می‌شود سطح انرژی بدن بالا باشد. ویتامین‌های A و D موجود در این ماده‌ی خوراکی هم سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند. داده‌های موجود نشان می‌دهند که تخم شتر مرغ نسبت به تخم مرغ سایر ویتامین‌ها را به میزان کم‌تری دارد، اما مواد مغذی دیگری که دارد این تفاوت را جبران می‌کند و باعث افزایش پروفایل ویتامینی این ماده‌ی خوراکی می‌شوند. بیشتر ویتامین‌های تخم شتر مرغ در زردهی آن است.
۷) برای زنان باردار مفید است
تخم شترمرغ منبعی از ویتامین‌های B۹ و B۱۲ است که به رشد طبیعی مغز نوزادان در رحم کمک می‌کنند. ویتامین B۹ در عین حال برای جلوگیری از نقص مغز، طناب نخاعی و ستون فقرات در نوزادان شناخته شده‌است. چربی‌های موجود در آن به رشد مغز کمک می‌کنند، اما زنان باردار باید در مصرف آن اعتدال را رعایت کنند زیرا زیاده‌روی در مصرف آن سبب افزایش وزن خواهد شد. یک تخم شترمرغ متوسط حدود ۲۰۰۰ کیلو کالری دارد.
تخم شترمرغ در مقایسه با تخم‌مرغ
گفته می‌شود که تخم شترمرغ در مقایسه با تخم‌مرغ کالری بیش‌تری دارد، کلسترول، چربی اشباع و همچنین ویتامین (از جمله ویتامین A و E) کم‌تری دارد و سلنیوم و امگا ۳ موجود در آن بیشتر است. ویتامین C و فیبر غذایی در تخم شترمرغ یا تخم هر پرنده‌ی دیگری وجود ندارد. اما آن‌چه این پرندگان می‌خورند می‌تواند اثر زیادی روی پروفایل تغذیه‌ای تخم‌شان و مزایای سلامتی آن‌ها داشته باشد.