همه افراد حرفه ای دنیای کسب و کار به ویژه کارآفرینان پرمشغله با یادگیری نحوه‌ی ترسیم نقشه ذهنی مایندمپ( mindmap) می‌توانند دستاوردهای بیش‌تری داشته باشند و چیزهای بیش‌تری – با سرعت بیشتر – یاد بگیرند.
همه‌ی آدم‌ها در کلاس‌هایی شرکت کرده‌اند که وظیفه‌ی اولیه‌ی آن‌ها در این قبیل کلاس‌ها، حفظ و یادگیری حقایقی تازه بوده است. تا وقتی که می‌توانستید این حقایق را به خاطر بیاورید و هم‌چنین، می‌توانستید – مثلا در زمان برگزاری آزمون – نحوه‌ی اثبات آن‌ها را نشان دهید، قادر بودید آن دوره‌ی تحصیلی را پشت سر بگذارید، ولی شاید آن‌چه را در حافظه‌تان ذخیره کرده بودید، به طور کامل یاد نگرفته بودید. به احتمال زیاد مدتی بعد از آزمون، دیگر نمی‌توانستید بیشتر اطلاعات جدید را به یاد بیاورید.
نقشه کشی ذهنی راه بهتری برای جذب دانش به شمار می‌رود. از این روش می‌توانید برای رسیدن به اهداف مختلف بهره ببرید؛ از تهیه‌ی یک طرح برای ایجاد یک عادت سالم در زندگی گرفته تا تکمیل یک ایده‌ی کسب و کاری محوری. نقشه کشی ذهنی عبارت است از پر و بال دادن به ایده‌هایی که از قبل آن‌ها را می‌دانسته‌اید و درک کرده‌اید؛ به این ترتیب، شما می‌توانید مفاهیم جدیدی را با یک درک واقعی و قدرت حافظه‌ی بیشتر در ذهن‌تان جذب کنید.
۱. نقشه کشی ذهنی چیست؟
یک نقشه ذهنی می‌تواند کمک‌تان کند چارچوب گسترده و ناآشنایی از مفاهیم را یاد بگیرید. این تکنیکی است که در آن، از هر دو سمت چپ و راست مغز برای جذب ایده‌های جدید استفاده می‌شود. نشانه‌های کمک بصری که در حین فعالیت ترسیم نقشه‌ی ذهنی ایجاد می‌شوند، می‌توانند به سازمان‌دهی اطلاعات جدید کمک کنند؛ زیرا این نشانه‌ها با یک مفهوم مرکزی جدید مرتبط هستند. وقتی یک مفهوم مرکزی جدید را بنا می‌کنید، می‌توانید نقشه‌ی ذهنی‌تان را با شاخه‌هایی متشکل از مفاهیم زیر مجموعه و مرتبط رشد و توسعه دهید.
در نهایت، شما سلسله مراتبی ایجاد می‌کنید که نشان‌دهنده‌ی رابطه‌ی میان یک مفهوم – که از قبل، آن را درک کرده‌اید – و یک مفهوم جدیدتر است. ترسیم نقشه‌ی ذهنی یا همان نقشه کشی ذهنی می‌تواند فواید فراوانی داشته باشد، زیرا از مهارت‌های طبیعی ذهنی برای پردازش و جذب اطلاعات جدید استفاده می‌کند.
۲. نقشه کشی ذهنی می‌تواند به حفظ و یادگیری کمک کند
ترسیم نقشه‌ی ذهنی باعث ایجاد شرایطی برای یادگیری معنادار می‌شود؛ یادگیری معنادار هنگامی رخ می‌دهد که دانش جدید را با اتصال آن به دانش فعلی‌تان حفظ کنید. این نوع از یادگیری مغزتان را مجبور می‌کند میان آن‌چه از قبل می‌دانستید و آن‌چه به تازگی یاد گرفته‌اید، اتصالاتی را ایجاد کند. فرد یادگیرنده این اتصالات را از طریق ترسیم نقشه برای تکه‌های مجزایی از اطلاعات حول محور یک موضوع اصلی (مرکزی) ایجاد می‌کند.
در گذشته‌های دور، مردم روم از تکنیک بصری لوکی برای جذب و کاربرد مفاهیم جدید استفاده می‌کردند. تکنیک لوکی عبارت است از ایجاد یک تصویر ذهنی که افراد را قادر می‌سازد مجموعه‌ی بزرگی از اطلاعات، نظیر متن یک سخنرانی، را به خاطر بیاورند.
نقشه کشی ذهنی نیز درست به همین شکل عمل می‌کند، و فواید مثبت مشابه‌ای نیز به همراه دارد. این مسئله تا حدودی به این دلیل است که اشکال و طرح‌هایی که در نقشه کشی ذهنی به کار می‌روند، حفظ اطلاعات را آسان‌تر می‌کنند.
درگیری ذهنی معنادار برای یادگیری عمیق اطلاعات بسیار ضروری است. با وجود این، روش‌های سنتی یادگیری معمولا درگیری ذهنی معنادار را ترویج نمی‌کنند. نقشه کشی ذهنی نسبت به حفظ کردن مطالب نتیجه‌ی بهتری به همراه خواهد داشت، زیرا فرد یادگیرنده کاملا در فرایند طوفان فکری، ایجاد ایده‌ها و اتصال مفاهیم، و هم‌زمان، در ایجاد تصاویری که یادآوری را تسهیل می‌کنند، حضور فعال دارد.
برخی از پیچیده‌ترین جنبه‌های یک کسب و کار شامل طراحی پروژه‌ها، ایجاد پایگاه‌هایی برای جستجوی اطلاعات، و طراحی استراتژی هستند. نقشه کشی ذهنی این قبیل از وظایف کسب و کار پیچیده را آسان می‌کند. این روش مدیران را قادر می‌سازد، مسائل پیچیده را به سرعت دریافت، درک، و حفظ کنند.
یک نظرسنجی که توسط یک فرد متخصص در زمینه‌ی نقشه کشی ذهنی، به نام چاک فری، برگزار شد، نشان می‌دهد بیش از نیمی از شرکت کنندگان در این نظرسنجی از این روش برای مدیریت پروژه‌ها و اطلاعات خود، و تقریبا ۴۰ درصد از آن‌ها نیز از این روش برای طراحی استراتژی استفاده می‌کنند. حدود ۹۲ درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی چاک فری اعتقاد داشتند، ترسیم نقشه‌ی ذهنی در درک سریع‌تر و شفاف‌تر مفاهیم به آن‌ها کمک می‌کند. این روش هم‌چنین، به آن‌ها کمک می‌کند بتوانند دانسته‌های‌شان را نیز با دیگران به اشتراک بگذارند.
در مجموع، ۸۰ درصد از شرکت کنندگان باور داشتند نقشه کشی ذهنی به آن‌ها کمک می‌کند ایده‌های جدیدشان را به شیوه‌ای واضح و شفاف برای دیگران توضیح دهند، و ۸۱ درصد از آن‌ها نیز معتقد بودند، این روش در مدیریت پروژه‌ها به شکلی کارآمد به آن‌ها کمک می‌کند. هم‌چنین، ۶۷ درصد از شرکت کنندگان نیز باور داشتند نقشه کشی ذهنی به آن‌ها کمک می‌کند علت‌های ریشه‌ای تنگناهای عملیاتی را کشف کنند.
۳. نقشه کشی ذهنی بهره‌وری را بهبود می‌بخشد
برجسته‌ترین فایده‌ی نقشه کشی ذهنی برای مدیران و صاحبان کسب و کار‌ها افزایش بهره‌وری است. بر اساس گزارش‌های شرکت کنندگان در نظرسنجی، ترسیم نقشه‌ی ذهنی بهره‌وری آن‌ها را ۲۰ الی ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. آمار به دست آمده ظرف بیش از ۸ سال مطالعات چاک فری نتایج ثابت و مشخصی را نشان می‌دهد.
به گفته‌ی نزدیک به ۷۰ درصد از شرکت کنندگان، نقشه کشی ذهنی باعث صرفه‌جویی حدود بیش از ۷ ساعت از زمان کار و آموزش آن‌ها می‌شود. حدود ۳۰ درصد باقی‌مانده نیز معتقد بودند، این کار باعث صرفه‌جویی ۳ الی ۷ ساعت از زمان‌شان در هفته می‌شود؛ هم‌چنین، ۴۰ درصد نیز اظهار داشتند، نقشه کشی ذهنی دست‌کم باعث صرفه‌جویی ۱ الی ۳ ساعت از وقت‌شان در طول یک هفته می‌شود.
خلاقیت در طول هر دوره‌ای از زندگی مسئله‌ای بسیار ضروری و مهم است، و ترسیم نقشه‌ی ذهنی ابزاری ایده‌آل برای شکوفایی خلاقیت به شمار می‌رود. شرکت کنندگان در نظرسنجی چاک فری نشان دادند، نقشه کشی ذهنی به افزایش ۵۰ درصدی خلاقیت‌شان منجر می‌شود.
به گفته‌ی متخصصان نقشه کشی ذهنی، این تکنیک به آن‌ها کمک می‌کند افکارشان را به خوبی منظم کنند و در حین انجام پروژه‌های خلاقانه، اتصالات معناداری در ذهن خود به وجود بیاورند. به علاوه، این تکنیک به کاربران امکان می‌دهد ایده‌های خود را به سرعت روی کاغذ پیاده کنند؛ به این ترتیب، آن‌ها می‌توانند پیش از آن‌که جرقه‌های خلاقانه‌شان فروکش کنند، بتوانند مفاهیم ایجاد شده را در ذهن‌شان ثبت کنند.
۴. نقشه کشی ذهنی شما را به یک متخصص کسب و کار ماهرتر تبدیل می‌کند
با استفاده از نقشه کشی ذهنی، به آسانی می‌توانید یک ایده‌ی کسب و کاری پیچیده را در قالب یک مفهوم منسجم سازمان‌دهی کنید. با استفاده از نرم‌افزار نقشه کشی ذهنی می‌توانید توانایی‌تان را برای انتقال ایده‌ها به سهامداران سازمانی به طرز قابل ملاحظه‌ای بهبود ببخشید.
هیچ محدودیتی در روش‌های استفاده از تکنیک‌های نقشه کشی ذهنی وجود ندارد. برای مثال، مدیران پروژه با استفاده از ترسیم نقشه‌ی ذهنی ایده‌ها را با وضوح و شفافیت دو چندان برای اعضای گروه توضیح می‌دهند؛ هم‌چنین، بازاریاب‌ها نیز با استفاده از نقشه کشی ذهنی کمپین‌های تبلیغاتی و برنامه‌های زمانی خود را برای ارسال محتوا ایجاد می‌کنند.
۵. چگونه یک نقشه ذهنی ترسیم کنیم
یادگیرنده‌ها از هر نوع و سلیقه‌ای که باشند، با استفاده از تکنیک نقشه کشی ذهنی به همراه نظریه‌ی آموزش شناختی (CLT) به نتایج خوبی دست پیدا کنند. با وجود این، پیش از آن‌که فرایند ترسیم نقشه‌ی ذهنی را آغاز کنید، منابع اطلاعاتی‌تان را به سرعت مرور کنید. عناوین، تیترها، سر فصل‌ها، و هم‌چنین بازنمایی‌های بصری را به سرعت در ذهن خود اسکن کنید. این اسکن سریع کمک‌تان خواهد کرد بتوانید توجه‌تان را متمرکز کنید و درک بهتری از محتوای پیچیده به دست بیاورید.
هنگامی که موضوع اصلی (مرکزی) نقشه‌ی ذهنی‌تان را کشف کردید، آن را به صورت یک تیتر در وسط یک تکه کاغذ بنویسید، و تصویری را نیز ترسیم کنید که به خوبی نمایان‌‌کننده‌ی این ایده باشد. سپس، دور این ایده‌ی مرکزی و هم‌چنین، تصویر آن، یک خطر دایره‌ای یا مربعی بکشید.
در مرحله‌ی بعد، باید ۴ الی ۷ شاخه‌ی اولیه برای ایده‌ی اصلی‌تان ایجاد کنید. این شاخه‌های اولیه موضوعات مهمی را درباره‌ی ایده‌ی اصلی (مرکزی) ارائه می‌کنند.
هر یک از این شاخه‌ها باید رنگ مخصوص به خود داشته باشد، و تمام زیرشاخه‌ها باید هم‌رنگ همان شاخه‌ی اولیه باشند. به خاطر داشته باشید، باید برای تعداد کلیدواژه‌هایی که برای هر یک از شاخه‌ها در نظر می‌گیرید، محدودیت اعمال کنید. اگر بیش از اندازه برای شاخه‌ها کلیدواژه انتخاب کنید، در حفظ اطلاعات با مشکل رو به رو خواهید شد.
هم‌زمان با این‌که در حال ترسیم نقشه ذهنی تان هستید، باید به خاطر بسپارید فضای نامحدودی در اختیار ندارید. طبق یک قاعده‌ی تجربی، طول هر شاخه را به اندازه‌ی کلیدواژه‌های مربوط به آن تعیین کنید. در هنگام ترسیم شاخه‌ها، سعی کنید به درست تشخیص دهید برای تکمیل طرح نهایی نقشه‌ی ذهنی‌تان به میزان فضا نیاز دارید.
طیف گسترده‌ای از نرم‌افزارهای رایگان یا غیر رایگان وجود دارند که در ایجاد و استفاده از نقشه‌ی ذهنی به شما کمک می‌کنند. برای مثال، MindMeister یک ابزار نقشه کشی ذهنی قدرتمند است که با استفاده از آن می‌توانید ایده خلق کنید، آن را تصویرسازی کنید، و به اشتراک بگذارید. ConceptDraw نیز یکی دیگر از ابزارهای نقشه کشی ذهنی است که برای صاحبان و مدیران کسب و کار‌ها خدمات ارائه می‌کند؛ هم‌چنین، MindNode ابزار نقشه‌ی کشی ذهنی دیگری است که انواع مختلفی از کارکردهای پیشرفته را به همراه دارد.
به نظر می‌رسد، در دنیای کسب و کار، هر روز چیزهایی جدیدی برای یادگیری به وجود می‌آیند. ترسیم نقشه ذهنی می‌تواند استرس یادگیری و آموزش مستمر را کاهش دهد و کمک‌تان کند سلامت عمومی و هم‌چنین، سلامت روان‌تان را نیز حفظ کنید.
امروزه، دنیای کسب و کار به یک محیط دیجیتالی تبدیل شده است که به سرعت در حال حرکت و پیشرفت است. سرعتی که با آن، جریان اطلاعات بر نحوه‌ی یادگیری آدم‌ها تاثیر قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است. نقشه کشی ذهنی به شما کمک می‌کند به سرعت ایده‌های پیچیده را دریافت کنید؛ به این ترتیب، می‌توانید مفاهیم جدیدی یاد بگیرید که شما را برای به دام انداختن فرصت‌های زودگذر آماده می‌کنند.