آیا به دنبال آن گیاه خانگی کم دردسر و در عین حال پر استقامت می‌گردید که ظرف فقط چند سال ظرفیت رسیدن به ارتفاع‌های حیرت‌انگیزی را داشته باشد؟ خب، لازم نیست بیشتر بگردید! این مقاله درباره‌ی مراقبت و نگهداری فیکوس الاستیکا تمام اطلاعات مورد نیاز شما را در بر دارد.
فیکوس الستیکا انتخاب ایده‌آل شما خواهد بود. از دوره‌ی ویکتوریا، فیکوس الستیکا گیاه خانگی محبوبی در اکثر خانه‌های آلمان بوده است و این به لطف شاخ و برگ جذابی است که دارد.
معمولا، درخت فیکوس الاستیکا گیاه خانگی زیبایی است که عموما به خاطر برگ‌های بزرگ، براق، و ضخیم‌اش شناخته می‌شود.
هرچند تا اسم فیکوس الستیکا می‌آید اولین چیزی که به ذهن همه خطور می‌کند شیرابه (لاتکس) است، اما همه‌ی ما آنقدر عاقل هستیم که بدانیم این گیاه همچنان برای اضافه شدن به مجموعه‌ی گیاهان خانگی یکی از بی‌نظیرترین گزینه‌ها است.
این گیاه نه تنها دکوری چشم‌نواز به خانه‌تان می‌بخشد بلکه مواد سمی فرمالدوئید موجود در هوای خانه را نیز از بین می‌برد.
قطعا دلایل بسیاری وجود دارد که آدم‌های بسیاری ترجیح می‌دهند به جای هر گیاه دیگری در خانه فیکوس الستیکا داشته باشند.
این دلایل هرچه باشند، ۹۰٪ از آن ها به خاطر تمهیدات نگهداری آسانش عاشق آن هستند.
پیش زمینه‌ای درباره‌ی فیکوس الستیکا
خاستگاه فیکوس الستیکا به فرهنگ‌های مالزی و هند باز می‌گردد جایی که عموما برای تولید لاستیک آن را پرورش می‌دادند. اما، امروزه، این گیاه بخشی از گیاهان خانگی اکثر منازل شده است. در مناطق بومی ارتفاع این گیاه می‌تواند تا ۲.۵ متر برسد. ولی، به عنوان یک گیاه خانگی فقط ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر رشد می‌کند. و با انجام شیوه‌های درست هرس کردن می‌توانید ارتفاع این درخت را تا اندازه‌ی مورد نظرتان کنترل کنید.
این گیاه طول عمری حدود صدها سال دارد اما آن را فقط برای بار اول بعد از ۷ سال می‌تواند درو کرد. بعد از آن، گیاه می‌تواند به مدت حدود ۳۰ سال پیوسته شیره تولید کنند.
توصیه‌هایی برای پرورش و نگهداری فیکوس الاستیکا
این گیاه تزئیتی گرمسیری گیاهی سرسخت است و به نگهداری و مراقبت کمی نیاز دارد که هرگز شما را در خانه به دردسر نخواهد انداخت. با وجود این، قبل از هرچیز دیگری لازم است بدانید که این گیاه می‌تواند کمی بدقلق باشد به ویژه بحث از تغییرات ناگهانی که می‌شود.
به همین دلیل، اگر نقطه‌ی مناسبی را در خانه پیدا و کمتر آن را جابجا کنید بهترین کار ممکن را کرده‌اید.
عواملی مانند جریان هوا و نوسانات در دمای محیط می‌تواند اثرات بدی بر گیاه بگذارد.
۱. نور
بر خلاف اکثر سایر گیاهان، فیکوس الستیکا لزوما به نور زیادی برای رشد کردن نیاز ندارد. در واقع، این گیاه در نور غیر مستقیم بهتر رشد می‌کند.
ترجیحا بهتر است این گیاه را پشت پنجره بگذارید جایی که پرتوهای خورشید از درون پرده عبور و سپس با گیاه برخورد نماید.
وقتی نور کمتر است برگ‌های فیکوس الستیکا به نحو حیرت‌انگیزی بزرگتر می‌شوند. روی‌هم رفته، اگر متوجه شدید که برگ‌ها در حال رنگ باختن هستند و درخشندگی‌شان را از دست می‌دهند آن وقت احتمالا لازم باشد نور بیشتری برای‌شان فراهم کنید.
۲. شرایط خاک
بدترین اشتباهی که ممکن است در قبال گیاه فیکوس الستیکا بکنید آن است که بگذارید آب پای آن جمع شود. برای رشد درست و موفق گیاه، فیکوس الستیکا به خاک به خوبی هوادهی و زهکشی شده نیاز دارد وگرنه ریشه‌ها حتی قبل از آن که باخبر بشوید خواهند گندید.
اگر درون گلدان این گیاه را پرورش می‌دهید حتما باید ته گلدان سوراخی برای تخلیه‌ی آب وجود داشته باشد. برای کمک به زهکشی مناسب خاک، اکثر آدم‌ها ترجیح می‌دهند کمی سنگ در قسمت ته گلدان بریزند.
۳. دما
فیکوس الستیکا گیاهی است که در طیف گوناگونی از شرایط دمایی خوب عمل می آید. این گیاه در دمایی بین ۱۰ تا ۲۹ درجه‌ی سانتیگراد خوب شکوفا شود. دمای داغ از این باعث می‌شود برگ‌ها شادابی خود را از دست بدهند.
اما، در شرایط آب و هوایی زمستان در صورت نیاز مجاز هستید بگذارید دما تا ۴.۵ درجه‌ی سانتیگراد هم پایین بیاید. در کل، با چنین سطح دمای پایینی باید مطمئن شوید که آب دهی‌تان به اندازه و به حد نیاز انجام شود. چون آب بیش از حد دادن به گیاه در دماهای پایین فقط باعث مرگ سریع‌تر گیاه‌تان خواهد شد.
۴. تغذیه
مانند هر گیاه دیگری، فیکوس الستیکا به تغذیه‌ی اندکی برای تولید برگ‌های درشت و بزرگ نیاز دارد. این گیاه را باید در تابستان و بهار با استفاده از کودهای مایع رقیق شده بعد از هر دو هفته تغذیه کرد. همچنین مادامی که ابتدا خاک را با چوب فیبر یا نارگیل مخلوط کنید می‌توانید از کود کمپوست هم استفاده کنید. اما، بهتر است در زمستان یا اگر به تازگی گلدان را عوض کرده‌اید و گیاهان جدید هستند و ۴ تا ۶ ماه از جابجایی‌شان می‌گذرد از کود دادن به گیاهان پرهیز کنید. گیاهان را نباید در زمستان کود داد چون در طول این فصل رشد جندانی نمی‌کنند.
۵. هرس کردن
اغلب در رابطه با گیاه فیکوس الستیکا به هرس کردن زیادی نیاز نداریم. اما، این گیاه در صورت هرس شدن واکنش خوبی خواهد داشت. چون، اگر گیاه را هرس کنید به شاخه‌های آن کمک می‌کنید در نتیجه شکل کامل‌تر و پرتری به آن می‌بخشید. همچنین این کار باعث می‌شود جوانه‌های به صورت انبوه‌تری رشد کنند و در نتیجع گیاه به زیبایی منحصر به فردی برسد. فیکوس الستیکا را می‌توان یک یا دو بار در سال هرس کرد که بهترین زمان انجام این کار در انتهای زمستان و تابستان است. موقع هرس کردن، باید یادتان باشد که مجبور نیستید کل درخت را ببرید. هرس کردن سبک همیشه برای این گیاه کفایت می‌کند.
۶. سطح رطوبت
ضروری است که برگ‌های فیکوس الستیکا را هر ازگاهی وقتی هوا در تابستان خیلی خشک می‌شود مرطوب کنید. بیش از این، نیازی نیست نگران سطح رطوبت گیاه باشید چون رطوبت نرمال اتاق برای آن بسیار مناسب است.
۷. تعویض گلدان
حتی وقتی تصمیم می‌گیرید گلدان‌های بسیار کوچک داشته باشید فیکوس الستیکا تمایل به رشد بیشتر و بیشتر دارد. اما نهایتا رشد آن در نقطه‌ای متوقف می‌شود. در این صورت، احتمالا مجبور بشوید گیاه را به گلدان بزرگتری انتقال بدهید تا رشد آن ادامه پیدا کند یا اینکه بگذارید داخل همان گلدان‌های کوچک بمانند و خاک آن را دستکاری کنید کنید. این کار مستلزم برداشتن چند سانتیمتر از خاک گلدان و جایگزین کردن آن با کود کمپوست تازه است.
۸. سرعت رشد
اکثر گیاهان فیکوس الستیکا را می‌توان دارای رشد نسبتا سریع توصیف کرد. اما، برای تحریک و تقویت رشد سریع برگ‌های جدید اکثر صاحبان گیاهان ترجیح می‌دهند آن‌ها را در طول تابستان بیرون از خانه بگذارند. اما بهتر است گیاه‌تان را در معرض آفتاب بیش از حد قرار ندهید و همچنین مراقب رطوبت بالای فصل تابستان باشید.
این به خاطر آن است که گیاه قرار گرفته در معرض آب بیش از حد ممکن است بمیرد یا به معنی دقیق کلمه اصلا رشد نکند.
۹. عرض و ارتفاع
عرض و ارتفاع گیاه فیکوس الستیکا شما تا حدود بسیار زیادی به مراقبت‌هایی که از آن به عمل می‌آورید بستگی دارد. در شرایط ایده‌آل در حالی که گیاه گلدانی بسیار بزرگ و هرس کمی داشته باشد می‌تواند تا ۲.۷ متر رشد کند!
اما در شرایط ضعیف و نه چندان فراهم با هرس کردن‌های فراوان و در گلدان‌های کوچک گیاه قطعا اندازه‌های کوچکتری خواهد داشت.
از طرف دیگر پهنا یا عرض این گیاه بیش از هر چیزی به سلیقه و انتخاب صاحب آن بستگی دارد. چون تصمیم مبنی بر هرس کردن یا نکردن گیاه فقط به عهده‌ی خود شما است. معمولا فیکوس الستیکا از ساقه‌ی اصلی و مرکزی در حال رشد جدا تا اندازه‌ای که بلند و دراز شود رشد می‌کند. اما، اگر مدام آن را هرس کنید این گیاه حالت متعادل‌تری به خود خواهد گرفت که به گیاه آن ظاهر پهن و گشن را می‌بخشد. روی‌هم رفته، این گیاه نمی‌تواند بیشتر از حدود ۱ متر در عرض و پهنا رشد کند.
۱۰. مشکلات اساسی در نگهداری فیکوس الستیکا
در ایالات متحده، فیکوس الستیکا گیاهی همه‌ساله است و در نواحی ۱۰ تا ۱۲ خوب پرورش می‌یابد اما در اکثر موارد این گیاه را درون خانه نگهداری می‌کنند. این گیاه نسبتا بدون دردسر و مشکل است و می‌تواند هر شرایطی را برای رشد تاب بیاورد اما در چند مورد، ممکن است مورد هجوم آفت‌ها و بیماری های آزار دهنده قرار بگیرد. بعضی از این مشکلات عبارتند از:
۱۱. آفت‌ها
فیکوس الستیکا در برابر اکثر آفات معمول گیاهان خانگی مانند شته‌ها، خستر آردپوش، و عفونت‌های شوره مانند آسیب پذیر است. خستر آردپوش و شته اکثرا بافت‌های گیاه را سوراخ می‌کنند و از شیرابه‌ی درون آن‌ها تغذیه می‌کنند. از طرف دیگر، علف کش‌های دیگری مانند کنه‌ی تارعنکبوتی نیز از این شیرابه تغذیه می‌کنند.
از آنجایی که این شیرابه نوش‌ها کلروفیل را از گیاه حذف می‌کنند باعث می‌شوند برگ‌ها خال دار و متخلخل بشوند.
عفونت‌های شوره مانند نیز عموما تغذیه کنندگان از فیکوس الستیکا به حساب می‌آیند. اما این یک نوع آفت گیاه است که اگر گیاه را با دقت زیر نظر نگرفته باشید متوجه آن نشوید. چراکه آن‌ها زیر پوسته‌های حفاظتی زندگی می‌کنند که از آن به عنوان زره در برابر شکارچیان استفاده می‌کنند. بهترین راه برای مقابله با آفت‌ها استفاده از آفت‌کش‌های مایع یا صابون حشره کشی استفاده کنید که اساسا به عنوان مرطوب کننده‌ی خاک استفاده می‌شود.
۱۲. بیماری‌ها
فقط چند نوع بیماری شناخته شده است که به فیکوس الستیکا حمله می‌کنند. در واقع تنها بیماری که فیکوس الستیکا نسبت به آن آسیب‌پذیر است از آب دادن بیش از حد ناشی می‌شود. این به خاطر آن است که آب دادن بیش از حد واسطه‌ای برای رشد پاتوژن‌ها در خاک ایجاد می‌کند.
خاک غرقه در آب محیط بسیار خوبی برای گیاهکش‌ها به وجود می‌آورد که به فساد، پوسیدگی و زرد شدن برگ‌ها می‌انجامد. در سایر موارد گیاه فیکوس الستیکا ممکن است توسط کرم‌های لوله‌ای برگ مانند که کرم‌های حلقوی میکروسکوپی هستند آلوده می‌شوند. این کرم‌ها باعث می‌شوند رگ‌برگ‌ها زرد شوند و بمیرند. از آنجایی که هیچ اقدام کنترلی برای این موضوع شناخته نشده است، ممکن است مجبور باشید کل گیاه آلوده شده را دور بیندازید و احتمالا یک گیاه جدید بخرید.
۱۳. سایر مشکلات فرهنگی شامل موارد زیر می‌شوند
فیکوس الستیکا بسیار حساس هستند به خصوص وقتی صحبت از تغییرات آب و هوایی می‌شود. این گیاه به آب و هوای گرم بین ۱۲.۷ تا ۲۶.۵ درجه سانتیگراد نیاز دارد. دمای پایین تر از این محدوده ممکن است باعث شود برگ‌ها رنگ ببازند و به طور همزمان تغییر شکل نیز بدهند.
همچنین، این گیاه چندان طرفدار جابجا شدن از این ور به آن ور نیست. و به همین دلیل وقتی از یک گلدان آشنا به جای دیگری منتقل می‌شود ممکن است برگ‌هایش بریزد. در اکثر موارد، برگ‌ها مجددا رشد خواهند کرد اما گیاه زمان رویش مجدد برگ‌ها زشت و بد قیافه خواهد ماند.
اگر برگ‌های فیکوس الستیکا با سرعت بسیار هشدار دهنده‌ای بریزد، معنی‌اش این است که مشکل حادی پیشامد کرده است.
چون دلایل بسیاری وجود دارد که برگ‌ها می‌افتند، ما در اینجا بعضی از دلایل اصلی ریختن برگ‌های فیکوس الستیکا را برای‌تان ذکر می‌کنیم.
– تغییر ناگهانی در شرایط نورگیری
– آلودگی به آفت‌ها و بیماری‌ها
– کمبود سطح رطوبت ایده‌آل
– آب دادن بیش از حد گیاه
– کود دادن بیش از حد فیکوس الستیکا . فیکوس الستیکا معمولا به تغذیه‌ی کمی نیاز دارد.