عفونت‌های استاف به وسیله‌ی باکتری استافیلوکوک ایجاد می‌شود، نوعی میکروب که معمولا روی پوست یا در بینی حتی آدم‌های سالم یافت می‌شود. در غالب مواقع این باکتری‌ها هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند و فقط سبب بروز عفونت‌های نسبتا جزئی در پوست می‌شوند.
اما عفونت‌های استاف در صورتی که باکتری‌ها به صورت عمقی به بدن‌تان حمله کنند، وارد جریان خون، مفاصل، استخوان‌ها، ریه‌ها یا قلب شوند، ممکن است کشنده باشند. تعداد رو به رشدی از افراد سالم در معرض عفونت‌های استاف تهدیدکننده‌ی زندگی هستند.
درمان معمولا شامل آنتی‌بیوتیک‌ها و تخلیه‌ی منطقه‌ی آلوده می‌شود. با این حال، برخی از عفونت‌های استاف به طور معمول به آنتی‌بیوتیک‌‌های معمول جواب نمی‌دهند.
علائم عفونت استاف
عفونت‌های استاف می‌توانند از مشکلات پوستی جزئی تا اندوکاردیت (نوعی عفونت تهدیدکننده‌ی زندگی فرد مبتلا در پوشش داخلی قلب) متغیر باشد. در نتیجه نشانه‌ها و علائم عفونت استاف بسته به موقعیت و شدت عفونت به طور گسترده‌ای متفاوت است.
عفونت‌های پوستی
عفونت‌های پوستی ناشی از باکتری استاف عبارتند از:
* جوش. شايع‌ترين نوع عفونت استاف جوش است، کیسه‌ای پر از چرک که در فوليکول مو يا غدد چربي رشد مي‌کند. پوست روی منطقه‌ی آلوده معمولا قرمز و متورم می‌شود.
اگر جوش باز شود، احتمالا چرک از آن خارج خواهد شد. جوش معمولا زیر بغل یا اطراف کشاله ران یا باسن پدیدار می‌شود.
* زردزخم. این راش پوستی مسری و اغلب دردناک می‌تواند در اثر باکتری استاف ایجاد شود. زردزخم معمولا تاول‌های بزرگ ایجاد می‌کند که ممکن است مایعی از آن‌ها خارج شود و پوسته‌ای به رنگ عسل روی آن ایحاد می‌شود.
* عفونت باکتریایی سلولیت. سلولیت – عفونت لایه‌های عمیق پوست – سبب ایجاد قرمزی و تورم روی پوست می‌شود. زخم یا خروح ترشح آبکی و روان نیز در اثر این نوع عفونت پوستی محتمل است.
* سندرم پوستی فلسی شونده‌ی استافیلوکوکی. سموم تولید شده در نتیجه‌ی عفونت استاف می‌تواند منجر به سندرم پوستی فلسی شونده‌ی استافیلوکوکی شود. این بیماری به طور عمده نوزادان و کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، و شامل تب، راش و گاهی اوقات تاول می‌شود. هنگامی که تاول‌ها باز می‌شوند، لایه‌ی رویی پوست جدا می‌شود و سطحی سرخ و خام که مانند سوختگی به نظر می‌رسد، باقی می‌ماند.
مسمومیت غذایی
باکتری استاف یکی از شایع‌ترین علل بروز مسمومیت غذایی است. نشانه‌ها به سرعت – معمولا ظرف یک ساعت پس از خوردن غذای آلوده- پدیدار می‌شوند. علائم معمولا به سرعت ناپدید می‌شوند، و اغلب فقط نصف روز دوام دارند.
عفونت استاف در غذا معمولا باعث تب نمی‌شود. علائم و نشانه‌هایی که در اثر این نوع عفونت استاف ممکن است رخ بدهند، عبارتند از:
– تهوع و استفراغ
– اسهال
– کم شدن آب بدن
– فشار خون پایین
سپتیسمی یا گندخونی
سپتیسمی که با عنوان گندخونی نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که باکتری استاف به جریان خون فرد وارد می‌شود. تب و فشار خون پایین نشانه‌هایی از سپتیسمی هستند. باکتری‌ها می‌توانند به صورت عمقی وارد بدن شما شوند و عفونت‌هایی را ایجاد کنند که بر قسمت‌های زیر تاثیر می‌گذارد:
– اندام‌های داخلی مانند مغز، قلب یا ریه‌ها
– استخوان‌ها و عضلات
دستگاه‌های کاشته‌شده به صورت جراحی، مانند مفاصل مصنوعی
سندرم شوک سمی یا شوک توکسیک
این اختلال تهدیدکننده‌ی زندگی ناشی از سمومی است که توسط بعضی از گونه‌های باکتری استاف تولید می‌شود و با نوع خاصی از تامپون‌ها، زخم‌های پوستی و جراحی مرتبط است. سندروم شوک سمی معمولا به طور ناگهانی و با علائم زیر بروز می‌کند:
– تب بالا
– تهوع و استفراغ
– یک راش در کف دست‌ها و کف پاها که شبیه آفتاب‌سوختگی
– گیجی
– دردهای عضلانی
– اسهال
– درد شکم
آرتریت سپتیک یا عفونت مفصلی
عفونت مفصلی اغلب ناشی از عفونت استاف است. این باکتری اغلب زانوها، شانه‌ها، ران و انگشتان دست و پا را هدف قرار می‌دهد. نشانه‌ها و علائم این بیماری عبارتند از:
– درد شدید در مفصل آسیب‌دیده
– تب
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که فرزندتان علائم زیر را دارد به پزشک مراجعه کنید:
– قسمتی از پوست او قرمز، تحریک‌شده یا دردناک است
– تاول پر از چرک دارد
– تب دارد
همچنین در صورتی که موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، بهتر است با پزشک‌تان مشورت کنید:
– عفونت پوست از یک عضو خانواده به عضو دیگری منتقل می‌شود
– دو یا چند عضو خانواده به طور همزمان دارای عفونت‌های پوستی هستند
علل ابتلا به عفونت استاف
بسیاری از آدم‌ها حامل باکتری استاف هستند و هیچگاه به عفونت‌های استاف دچار نمی‌شوند. با این حال، اگر به این نوع عفونت مبتلا شدید، به احتمال زیاد در اثر بعضی از باکتری‌هایی است که مدت‌ها در حال حمل‌شان بوده‌اید.
این باکتری همچنین می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. از آن‌جایی که باکتری استاف بسیار مقاوم است، می‌تواند روی اشیاء بی‌جان مانند روبالشی یا حوله‌ها آن‌قدری زنده بماند که به فرد دیگری منتقل شود.
باکتری استاف حتی در شرایط زیر هم می‌توانند زنده بمانند:
– خشکی
– هوای به شدت سرد یا گرم
– اسید معده
– سطح بالای نمک
عوامل خطر
عوامل مختلفی (از قبیل وضعیت سیستم ایمنی بدن شما نسبت به انواع ورزشی انجام می‌دهید) می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های استاف را افزایش دهد.
شرایط بهداشتی زیربنایی
برخی اختلالات یا داروهای مورد استفاده برای درمان آن‌ها سبب می‌شود که شما بیشتر مستعد توسعه‌ی عفونت‌های استاف باشید. افرادی که احتمال رخ دادن عفونت استاف در آن‌ها بیشتر است، عبارتند از:
– افراد دیابتی که از انسولین استفاده می‌کنند
– افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی / ایدز
– کسانی که در اثر نارسایی کلیه باید دیالیز کنند
– کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند ( خواه در اثر بیماری و خواه به خاطر داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند)
– افراد مبتلا به سرطان، به ویژه کسانی که تحت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قرار دارند
– افراد دچار آسیب پوستی از جمله اگزما، گزش حشرات یا زخم جزئی که پوست را باز می‌کند
– کسانی که به بیماری تنفسی مانند فیبروز کیستیک یا آمفیزم مبتلا هستند
شرایط بیمارستان‌ها
با وجود تلاش‌های زیاد برای ریشه‌کن کردن باکتری استاف، آن‌ها هنوز هم در بیمارستان‌ها حضور دارند، و قاعدتا به افراد آسیب‌پذیر حمله می‌کنند، از جمله افرادی که:
– سیستم ایمنی ضعیف دارند
– دچار سوختگی هستند
– زخم حاصل از جراحی دارند
دستگاه‌های تهاجمی
باکتری استاف می‌تواند در امتداد لوله‌های پزشکی که دنیای بیرون را با اعضای داخلی بدن متصل می‌کنند، حرکت کند. مثال‌ها عبارتند از:
– لوله‌های دیالیز
– سوند ادراری
– لوله‌ی تغذیه
– لوله‌های تنفسی
محیط‌های ورزشی
باکتری استاف می‌تواند به راحتی از طریق بریدگی‌ها، ساییدگی و تماس پوست با پوست گسترش پیدا کند. عفونت‌های استاف ممکن است از طریق ریش تراش مشترک، حوله، لباس یا تجهیزات دیگر در رختکن گسترش یابند.
آماده‌سازی غیربهداشتی غذا
ارائه‌دهندگان مواد غذایی که دست‌شان را نمی‌شویند، می‌توانند باکتری را از پوست‌شان به مواد غذایی که در حال آماده کردن‌شان هستند، انتقال بدهند. غذاهای آلوده به استاف مزه و ظاهر طبیعی دارند.
عوارض جانبی
اگر باکتری استاف در جریان خون‌تان نفوذ کند، ممکن است نوعی عفونت ایجاد شود که بر تمام بدن شما تاثیر می‌گذارد. این نوع عفونت که گندخونی نام دارد می‌تواند منجر به شوک سپتیک شود – یک بیماری تهدیدکننده‌ی زندگی که با فشار خون بسیار پایین همراه است.
جلوگیری از عفونت استاف
این اقدامات احتیاطی می‌توانند خطر ابتلا به عفونت استاف را کاهش دهد:
– دست‌ها را بشویید. شستشوی درست و دقیق دست بهترین دفاع در برابر میکروب‌ها است. دست‌ها را به مدت دست کم ۲۰ ثانیه بشویید، سپس آن‌ها را با یک حوله‌ی یک بار مصرف خشک کنید و از حوله‌ی کاغذی دیگری برای بستن شیر آب استفاده کنید. اگر دستهای‌تان به طور آشکارا کثیف نباشند، می‌توانید از محلول ضدعفونی‌کننده دست با دست کم ۶۰ درصد الکل استفاده کنید.
– زخم‌ها را بپوشانید. بریدگی‌ها و ساییدگی‌ها را تمیز کنید و بعد با باندهای استریل خشک آن‌ها را پوشش دهید، تا زمانی که بهبود بیابند. چرک زخم‌های آلوده اغلب حاوی باکتری استاف است، و پوشش دادن زخم‌ها کمک می‌کند تا باکتری‌ها از بین بروند.
– خطرات تامپون را کاهش دهید. سندرم شوک سمی توسط باکتری استاف ایجاد می‌شود. از آن‌جایی که تامپون‌ها برای مدت طولانی در واژن بمانند، می‌توانند زمینه را برای رشد باکتری‌های استاف فراهم کنند، شما می‌توانید سندروم شوک سمی را با عوض کردن مداوم تامپون (حداقل هر چهار تا هشت ساعت یک بار) کاهش دهید. از تامپونی استفاده کنید که کم‌ترین میزان جذب را دارد، و هر زمان که می‌توانید، آن را با نوار بهداشتی جایگزین کنید.
– وسایل شخصی را شخصی نگهدارید. از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند حوله، ملحفه، ریش تراش، لباس و تجهیزات ورزشی پرهیز کنید. عفونت‌های استاف ممکن است روی اشیاء، و همچنین از فردی به فرد گسترش بیابند.
– لباس و ملحفه را در آب داغ شستشو دهید. باکتری استاف می‌تواند روی لباس و ملحفه‌ای که به درستی شسته نمی‌شود، زنده بماند. برای از بین بردن باکتری روی لباس و ملحفه، هر زمانی که می‌توانید، آن‌ها را با داغ گرم بشویید.
همچنین از مواد سفیدکننده برای شستشوی ملحفه‌ای که در اثر این مواد آسیب نمی‌بینند، استفاده کنید. خشک کردن در خشک کن بهتر از خشک کردن در معرض هوا است، اما باکتری استاف ممکن است در دستگاه خشک‌کن لباس هم زنده بماند.
– اقدامات احتیاطی را در رابطه با مواد غذایی انجام بدهید. قبل از خوردن غذا دست‌ها را بشویید. اگر غذا برای مدتی بیرون خواهد ماند، اطمینان حاصل کنید که غذاهای داغ، داغ بمانند – بالای ۶۰ درجه‌ی سانتی‌گراد – و غذاهای سرد در ۴.۴ درجه‌ی سانتی‌گراد یا پایین‌تر نگه داشته شوند. باقی غذاها را در یخچال نگهداری کنید.