قبل از پرداختن به خواص دمنوش رویبوس بد نیست نگاهی به تاریخچه ی این گیاه عجیب داشته باشیم. رویبوس که به زبان مردم آفریقای جنوبی به معنی بوته‌ی قرمز است، جزء گیاهان بومی کشور آفریقای جنوبی است؛ و عمدتا از برگ‌های این گیاه برای تهیه‌ی دمنوش (چای) رویبوس استفاده می‌شود. هم‌چنین، مردم این کشور به آن “چای بوته‌ای” و در انگلیس به آن “چای بوته‌ی قرمز” نیز می‌گویند. محل رویش این گیاه در نواحی کوهستانی یکی از استان‌های آفریقای جنوبی است.
نام علمی گیاه رویبوس Aspalathus Linearis است؛ این نام به خاطر وجود ساختار مستقیم و خطی، و هم‌چنین برگ‌های سوزنی شکل این گیاه بر آن نهاده شده است. ابتدا، این دمنوش فقط توسط جمعیت بومی آفریقای جنوبی و به عنوان یک نوشیدنی محلی مصرف می‌شد، ولی پس از انجام چند پژوهش، این دمنوش به یکی از نوشیدنی‌های جهانی تبدیل شد. و از آن به بعد، این محصول به یکی از کالاهای صادراتی اصلی کشور آفریقای جنوبی نیز تبدیل شد.
دمنوش یا چای رویبوس
دمنوش (چای) حاصل از برگ‌های گیاه رویبوس فوق‌العاده استثنایی است، زیرا حاوی خواص فراوانی است که قطعا برای سلامتی طرفداران این دمنوش فواید بسیاری به همراه دارند. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های دمنوش رویبوس این است که این دمنوش به طور کلی فاقد هر گونه کافئین است، و هم‌چنین در مقایسه با سایر چای‌ها (چای سبز یا چای سیاه) حاوی مقداری کم‌تری تانین است. هم‌چنین، این دمنوش فاقد (یا حاوی مقداری اندکی) اسید اگزالیک است؛ به این ترتیب، مصرف این دمنوش برای آدم‌های مبتلا به سنگ کلیه بی‌خطر خواهد بود. این دمنوش به خودی خود حاوی مقادیر زیادی مواد معدنی از جمله مس، آهن، روی (زینک)، منگنز، و غیره است.
حتی برگ رویبوس به تنهایی حاوی مقدار زیادی اسید اسکوربیک یا ویتامین C است. مطالعات کشف کرده‌اند که دمنوش رویبوس حاوی فلاوان-۳-ال، فلاوانون، فلاون، آسپالاتین، نوتوفاگین، و دی‌هیدروکالکون نیز هست. این مواد مغذی قطعا به شمار خواص دمنوش (چای) رویبوس برای سلامتی می‌افزایند، زیرا برخی از آن‌ها به عنوان آنتی‌اکسیدان شناخته می‌شوند. به همین خاطر، بسیاری از کشورهای جهان، به خصوص در قاره‌ی اروپا، به دنبال این نوشیدنی سالم و استثنایی هستند.
چای (دمنوش) رویبوس قرمز قطعا به عنوان یکی از بهترین گزینه‌های غذایی سالم برای آدم‌هایی است که به سلامتی و تناسب اندام‌شان اهمیت می‌دهند. با سایت بازده همراه باشید تا از برخی خواص و فوایدی که نوشیدن دمنوش رویبوس قرمز مستقیما برای سلامتی انسان به همراه دارد، آگاه شوید:
۱. پیشگیری از سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی
احتمالا پلی فنول یکی از مهمترین ترکیباتی است که نوشیدن دمنوش رویبوس می‌تواند برای انسان به ارمغان بیاورد. پلی فنول‌ها از جمله مواد شیمیایی ارگانیکی هستند که خواص ضد التهابی، ضد ویروسی، و ضد جهش‌زایی (موتاژن) به همراه دارند. غالبا پلی فنول‌ها را به خاطر خواص آنتی‌اکسیدانی‌شان می‌شناسند.
آنتی‌اکسیدان رادیکال‌های آزاد مضر و آسیب‌رسان را از سلول‌های بدن انسان دفع می‌کند؛ این رادیکال‌های آزاد می‌توانند باعث بروز سرطان و بیماری‌های قلبی شوند. کوئرستین، یکی دیگر از آنتی‌اکسیدان‌های موجود در دمنوش رویبوس، علاوه بر جلوگیری از خونریزی، با پیشگیری از انواع مختلفی از ناراحتی‌های قلبی نیز در ارتباط است. این آنتی‌اکسیدان ضد التهابی باعث افزایش کلسترول اچ‌دی‌ال، کاهش کلسترول ال‌دی‌ال، و جلوگیری از انسداد دیوارههای عروقی خونی، و در نتیجه، بهبود وضعیت گردش خون می‌شود.
۲. تقویت دستگاه ایمنی بدن
دمنوش رویبوس حاوی دو آنتی‌اکسیدان و ضد جهش‌زای ضروری دیگر نیز هست؛ آسپالاتین و نوتوفاگین. این دو ترکیب برای تقویت دستگاه ایمنی بدن و محافظت از بدن در برابر تمام انواع بیماری‌ها از جمله سرماخوردگی معمولی، بیماری‌های ویروسی، و آنفولانزا ضروری هستند.
۳. بهبود سلامت مو
نوشیدن مرتب دمنوش رویبوس می‌تواند باعث بهبود رشد مو و تقویت فیبر مو، و هم‌چنین از بین بردن سلول‌های مرده‌ی پوستی می‌شود که موجب جلوگیری از رشد مو می‌شوند؛ این اثرات همگی به داشتن موهایی سالم و قوی کمک می‌کنند. دلیل این همه خاصیت دمنوش رویبوس برای مو وجود میزان زیادی از مواد معدنی مورد نیاز برای رشد مو و کاهش ریزش مو در این دمنوش است؛ از جمله‌ی آن مواد معدنی می‌توان به روی (زینک)، کلسیم، مس، و پتاسیم اشاره کرد.
علاوه بر این‌ها، خواص ضد التهابی این دمنوش می‌توانند با بهبود وضعیت سلامت پوست کف سر باعث کاهش شوره‌ی سر نیز بشوند. هم‌چنین، دمنوش رویبوس غنی از پلی فنول است؛ این ترکیبات باعث رشد موهایی درخشان و نرم، و هم‌چنین محافظت از آن‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از نور آفتاب نیز می‌شوند.
۴. کاهش فشار خون
دمنوش رویبوس، که به خاطر خاصیت‌اش در تسکین استرس مشهور است، برای درمان تنش‌های عصبی و هایپرتنشن یا فشار خون بالا نیز مفید است. رویبوس به عنوان یک بازکننده‌ی برونش (برونکودیلاتور)، نه تنها در تسکین مجاری تنفسی بلکه در کاهش فشار خون نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. کاهش فشار خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناک قلبی و عروقی را نظیر سکته‌ی قلبی و تصلب شرایین کاهش دهد؛ تصلب شرایین نوعی بیماری سرخرگی است که در آن، جرم‌های حاصل از مواد چربی در دیوارههای عروق خونی رسوب می‌کنند.
۵. درمان بی‌خوابی
از آن‌جا که دمنوش (چای) رویبوس فاقد کافئین است، پزشکان مصرف آن را به بیماران مبتلا به بی‌خوابی توصیه می‌کنند. فقط یک فنجان دمنوش رویبوس قبل از خواب می‌تواند به بهبود کیفیت خواب‌تان کمک کند. به علاوه، همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، بخاطر خواص دمنوش رویبوس می‌تواند فشار خون و سطوح استرس را نیز کاهش دهد؛ به این ترتیب، این دمنوش می‌تواند با بهبود وضعیت خلق و خو بر وضعیت سلامت قلبی‌تان را تاثیر مثبت داشته باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت نوشیدن دمنوش رویبوس یا نوشیدنی‌های حاوی این گیاه دارویی این است که نیازی به نگرانی درباره‌ی ایجاد اعتیاد به نوشیدن آن وجود ندارد.
۶. کنترل سطح قند خون
آسپالاتین، یکی از نادرترین آنتی‌اکسیدان‌های موجود در دمنوش رویبوس، دارای اثر هیپوگلیسمی یا کاهندگی سطح قند خون در بدن است. این آنتی‌اکسیدان به ایجاد تعادل در قند خون، بهبود مقاومت به انسولین در بدن، ترغیب جذب گلوکز در ماهیچه‌ها، و هم‌چنین افزایش ترشح انسولین از لوزالمعده کمک می‌کند. این ویژگی‌ها می‌توانند طرفداران دمنوش رویبوس را از ابتلا به دیابت نوع ۲ مصون نگه دارند. در واقع، نوشیدن دمنوش رویبوس تاثیر ویژه‌ای بر افراد مبتلا به دیابت ارثی خواهد داشت.
۷. بهبود سلامت استخوان‌ها و دندانها
دمنوش رویبوس که سرشار از انواع مختلفی از مواد معدنی نظیر منگنز، کلسیم، و فلوراید است، می‌تواند به حفظ ساختار سالم استخوان‌ها و دندانها کمک کند. به این ترتیب، نوشیدن دمنوش رویبوس می‌تواند در پیشگیری از بروز درد مفاصل، پوکی استخوان، و آرتریت به شما کمک کند.
منگنز در بدن باعث تحریک ترشح آنزیم‌هایی می‌شود که برای ایجاد تراکم استخوانی بیشتر و ترمیم آسیب‌ها ضروری هستند. فلوراید نیز که در بیشتر خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌ها یافت می‌شود، برای حفظ سلامت دندانها لازم است. در نهایت، کلسیم نیز یکی دیگر از مواد معدنی مهم و شناخته شده برای تقویت و سلامت استخوان‌ها و دندانها به شمار می‌رود.
۸. تقویت دستگاه گوارش
از همان ابتدا، دمنوش رویبوس به این خاطر به عنوان یک نوشیدنی خاص برای سلامتی انسان مشهور شد که برخی زنان در آفریقای جنوبی ادعا کردند مصرف این گیاه دارویی برای تسکین کولیک نوزادان و درد معده بسیار موثر است. به نظر می‌رسد عوامل ضد التهابی موجود در رویبوس باعث ایجاد این خاصیت در این دمنوش شده باشند.
به علاوه، دمنوش رویبوس به خاطر وجود عوامل ضد اسپاسمی که می‌توانند به تسکین گرفتگی شدید معده، درد شکمی، و هم‌چنین بهبود گوارش کمک کنند، نیز مشهور است. هم‌چنین این دمنوش به عنوان داروی طبیعی جهت درمان روده‌ی تحریک پذیر، اسهال، و سایر مشکلات روده‌ای شناخته می‌شود. بنابراین، بسیاری معتقدند اگر حدود نیم ساعت قبل از غذا، یک فنجان دمنوش رویبوس میل کنید، مشکلات گوارشی‌تان ممکن است بهبود یابند.
۹. مفید برای پوست
دمنوش رویبوس منبعی عالی برای اسید آلفا هیدروکسی طبیعی به شمار می‌رود؛ این ماده برای سلامت پوست بسیار مفید است. این اسید به ندرت در سایر منابع طبیعی یافت می‌شود، ولی از آن‌جا که قادر است به کاهش چین و چروک‌ها و سایر علائم پیری زودرس، بازگشت جوانی به پوست، و ایجاد ظاهری شاداب، قوی، سالم، و درخشان کمک کند، به طور گسترده در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست استفاده می‌شود. هم‌چنین، مالیدن مقداری پودر چای (دمنوش) رویبوس مستقیما روی پوست می‌تواند به درمان آکنه، کورک، آفتاب سوختگی یا هر گونه مشکل پوستی دیگر کمک کند.
۱۰. کمک به کنترل حساسیت
از آن‌جا که دمنوش رویبوس دارای خواص ضد التهابی، و به خصوص حاوی مواد فنولیک است، برای تسکین علائم آلرژیک نظیر اگزما، برونشیت مربوط به آلرژی، التهاب مخاط بینی آلرژیک (رینیت آلرژیک)، و بسیار موثر است؛ حتی مصرف چای رویبوس برای درمان بیماری آسم و واکنش‌های آلرژیک (حساسیت) فصلی نیز بسیار توصیه می‌شود.
۱۱. تسکین دستگاه تنفسی
از دیگر خواص دمنوش رویبوس این است که یک بازکننده‌ی برونش (برونکودیلاتور) است؛ یعنی این‌که می‌تواند نایژه (برونش) و نایژک‌ها را باز کند. به این ترتیب، جریان هوا در ریه بیشتر می‌شود و در نتیجه، به شکل راحت‌تری می‌تواند تنفس کرد. بنابراین، نوشیدن دمنوش رویبوس می‌تواند از بروز بیماری‌های قلبی و عروقی معمول پیشگیری و هم‌چنین، با علائم بیماری آسم نیز مبارزه کند.
۱۲. بی‌خطر برای بیماران مبتلا به سنگ کلیه
از آن‌جا که دمنوش رویبوس فاقد اسید اگزالیک است، افراد مبتلا به مشکلات سنگ کلیه می‌توانند بدون نگرانی، این دمنوش را نوش جان کنند. اسید اگزالیک که معمولا در سایر دمنوش‌ها وجود دارد، به هر شکل، می‌تواند علائم بیماری سنگ کلیه را وخیم‌تر کند؛ زیرا این ماده‌ی کریستال (بلور) شکل باعث افزایش تعداد یا حتی اندازه‌ی سنگ‌های کلسیمی می‌شود. بنابراین، نوشیدن دمنوش رویبوس برای افراد مبتلا به بیماری سنگ کلیه کاملا بی‌خطر است.
۱۳. کاهش سرعت روند پیری
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در دمنوش رویبوس، علاوه بر تقویت دستگاه ایمنی بدن، رادیکال‌های آزادی را که به پوست، استخوان‌ها، مو، مغز، و سایر اندام‌ها آسیب می‌رسانند و باعث ایجاد شتاب در تباهی اندام‌ها و فرایند پیری انسان می‌شوند، از بین می‌برند. بنابراین، مصرف دمنوش رویبوس نه تنها حفظ ظاهر جوانی می‌شود، بلکه به محافظت از قابلیت‌های جوانی نظیر قابلیت شناخت نیز کمک می‌کند؛ زیرا آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این دمنوش تاثیر رادیکال‌های آزاد را بر مسیرهای عصبی کاهش می‌دهد، و باعث افزایش تمرکز و توجه‌تان می‌شود.
سایر فواید دمنوش رویبوس برای سلامتی
در ادامه، به طور مختصر به سایر خواص دمنوش رویبوس برای سلامتی اشاره می‌کنیم:
۱۴. حاوی مواد معدنی ضروری
۱۵. دارای قدرت فوق‌العاده برای تسکین استرس
۱۶. بهبود گردش خون
۱۷. پیشگیری از اختلالات متابولیک (سوخت و ساز)
۱۸. حاوی عوامل ضد التهابی
۱۹. بهبود قدرت باروری در مردان
۲۰. کمک به درمان سردرد
۲۱. کمک به درمان نقرس
۲۲. کمک به درمان اسهال
۲۳. تسکین اضطراب
۲۴. بهبود رشد استخوان
۲۵. مفید برای نوزادان
موارد احتیاط
علی‌رغم این‌که دمنوش رویبوس می‌تواند این چنین مفید باشد، همیشه استثنائاتی برای برخی آدم‌ها وجود دارد. ابتدا، پیش از افزودن رویبوس به رژیم غذایی روزانه‌تان، بهتر است با پزشک مشورت کنید؛ به خصوص، به این دلیل که این گیاه دارویی دارای اثرات بسیار شدیدی است.
مصرف رویبوس غالبا به عنوان یک اقدام پیشگیرانه توصیه می‌شود (نه یک اقدام درمانی). اگر به مشکلات کلیوی یا ریوی مبتلا هستید، مصرف رویبوس می‌تواند مضر و خطرناک باشد. برخی موارد نیز گزارش شده‌اند که در آن‌ها، مصرف رویبوس با اقدامات درمانی مختلفی از قبیل شیمی‌درمانی برای بیماران سرطانی تداخل داشته است.
نتایج برخی مطالعات روی رویبوس نشان داده‌اند، این گیاه دارویی تا حدودی دارای فعالیت‌های استروژنی است؛ از این رو، رویبوس برای آدم‌های مبتلا به سرطان‌های حساس به هورمون نظیر سرطان سینه توصیه نمی‌شود.
نحوه‌ی مصرف دمنوش (چای) رویبوس
با این‌که رایج‌ترین شکل کاربرد رویبوس عبارت است از جوشاندن و تهیه‌ی دمنوش، دستورالعمل‌های مختلف دیگر نیز وجود دارند که با استفاده از آن‌ها می‌تواند دمنوش رویبوس را در رژیم غذایی روزانه‌تان بگنجانید. در ادامه، به برخی از دستورالعمل‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. پنکیک پکان و رویبوس
مواد مورد نیاز
الف. رویبوس – ۳ عدد چای کیسه‌ای
ب. آب جوش – ۲ فنجان
پ. میکس کامل پنکیک – ۲ فنجان
ت. گردو پکان (گردوی آمریکایی) – نصف فنجان
ث. شکر قهوه‌ای – یک چهارم فنجان
ج. کره – یک چهارم فنجان
دستورالعمل
الف. کیسه‌های چای (دمنوش) رویبوس را به مدت ۵ دقیقه در آب قرار دهید؛ کیسه‌های چای را خارج کنید و اجازه دهید چای (دمنوش) کمی خنک شود.
ب. یک و نیم فنجان چای سرد شده را با میکس پنکیک ترکیب کنید.
پ. یک ماهیتابه را روی شعله‌ی متوسط بگذارید و حرارت دهید.
ت. یک قاشق چای خوری کره را ذوب کنید.
ث. ۴ الی ۵ عدد گردو پکان نصف شده را در کره تفت دهید تا قهوه‌ای شوند.
ج. حدود یک سوم فنجان خمیر پنکیک را مستقیما روی گردوی پکان و کره بریزید.
چ. حدود نصف قاشق غذاخوری شکر قهوه‌ای را روی پنکیک بپاشید، و سپس لایه‌ی نازکی از کره را روی شکر بریزید.
ح. وقتی گوشه‌های پنکیک کم‌کم خشک به نظر رسیدند و روی آن کمی پف کرد، آن را برگردانید و به مدت ۳۰ ثانیه صبر کنید تا کمی قهوه‌ای رنگ شود.
خ. پنکیک را از ماهیتابه خارج کنید.
۲. بستنی رویبوس و ادویه
برای بهره‌مندی از خواص دمنوش رویبوس برای سلامتی، می‌توانید آن را در بستنی نیز استفاده کنید.
مواد مورد نیاز
الف. خامه‌ی دوبل (سنگین، پر چرب) – ۵۰۰ گرم
ب. شیر – نیم لیتر
پ. رویبوس – ۶ عدد چای کیسه‌ای
ت. میخک – ۳ عدد
ث. بادیان رومی (انیسون) – یک عدد
ج. دارچین – نصف چوب دارچین
چ. زرده‌ی تخم مرغ – ۸ عدد
ح. پودر شکر – ۱۵۰ گرم
د. هل – ۱ قاشق غذاخوری
دستورالعمل
الف. خامه، شیر، چای کیسه‌ای رویبوس، و را در یک ماهیتابه بجوشانید.
ب. وقتی این مواد شروع به جوشیدن کردند، آن‌ها را از روی شعله بردارید.
پ. زرده‌ی تخم مرغ را بزنید و سپس شکر را به آن اضافه کنید؛ به زدن ادامه دهید تا این ترکیب خامه‌ای و بی‌رنگ شود.
ت. خامه و مخلوط شیر را از صافی عبور دهید، و ذره به ذره مخلوط شکر و زرده‌ی تخم مرغ را به آن اضافه کنید، و در آخر در ماهیتابه بریزید.
ث. ماهیتابه را به مدت ۱۰ دقیقه روی شعله‌ی کم قرار دهید تا ترکیب به تدریج غلیظ شود؛ در تمام طول مدت آن را هم بزنید.
ج. سپس مواد را در کاسه‌ای بریزید و درب آن با سلفون بپوشانید (ولی نباید کاملا بسته و محکم شود). در نهایت، کاسه را در یخچال بگذارید.
چ. وقتی مواد در یخچال سرد شدند، آن‌ها را در دستگاه بستنی‌ساز بریزید یا داخل ظرف مخصوصی در فریزر قرار دهید. اگر بستنی را در فریزر گذاشته‌اید، باید هر نیم ساعت یک بار آن را به هم بزنید تا به صورت یکدست منجمد شود.
۳. شربت رویبوس
برای بهره‌مند شدن از خواص دمنوش رویبوس برای سلامتی، می‌توانید از آن برای تهیه‌ی شربت نیز استفاده کنید:
مواد مورد نیاز
الف. شکر سفید – ۵۰۰ گرم
ب. آب – نیم لیتر
پ. عسل – ۵۰ میلی‌لیتر
ت. رویبوس – ۱۲ عدد چای کیسه‌ای
ث. دانه‌های فلفل سیاه – ۸ عدد
ج. دارچین – یک چوب
چ. بادیان رومی (انیسون) – یک عدد
دستورالعمل
الف. تمام مواد را در ماهیتابه‌ی بزرگی با هم ترکیب کنید.
ب. ماهیتابه را روی شعله‌ی کمی بگذارید تا شکر کاملا آب شود.
پ. به مدت ۱۵ دقیقه، اجازه دهید مواد بجوشند.
ت. شربت را از صافی عبور دهید و قبل از مصرف اجازه دهید خنک شود.
به این ترتیب، دمنوش رویبوس فواید بسیاری دارد که می‌توانید با مصرف آن به عنوان یک داروی گیاهی و طبیعی، از این فواید بهره‌مند شوید.
برای مطالعه خواص سایر خوراکی ها اینجا کلیک کنید