شیره افرا می‌تواند گزینه خوبی برای نوشیدنی‌های سالم شما باشد. مردم معمولا مزه کردن خوراکی‌های شیرین را دوست دارند که از میان این خوراکی‌ها می‌توان به شیره افرا اشاره کرد. آن‌ها اغلب شیره افرا را در کنار پنکیک‌ها و وافل‌های خود می‌خورند. شیره افرا یک محصول غذایی است که از درخت افرای قندی گرفته می‌شود. افرای قندی یکی از درختان شناخته شده آمریکای شمالی است.
ارتفاع این درخت می‌تواند به ۲ تا ۳ متر برسد و ۱۲-۱۰ سانتی‌متر نیز قطر دارد. شیره افرا از عصاره درخت افرا گرفته می‌شود و این درخت می‌تواند بیش از صد بار شیره تولید کند – حتی اگر سن آن بیشتر از ۴۰ سال باشد. شیره افرا، مانند عسل، یک شیرین کننده طبیعی است که می‌تواند به عنوان یک گزینه سالم به غذای شما اضافه شود. شیره افرا، خوراکی بومی آمریکا است و ۸۰٪ شیره افرای موجود در فروشگاه‌ها از کانادا می‌آید.
تاریخچه شیره افرا
شیره افرا از صدها سال پیش در آمریکای شمالی شناخته شده بوده و توسط مردم آن تولید می‌شود. آن‌ها عصاره درخت را جمع کرده و آن را تبخیر می‌کردند تا شیره به دست آید. پس از آن، شیره افرا به اروپاییان – به ویژه اروپاییان ساکن کانادا- معرفی شد.
سپس اروپاییان، فن‌آوری و تکنولوژی لازم برای جمع‌آوری سریع‌تر شیره را یافتتند. بومیان آمریکا از شیره افرا به عنوان شیرین کننده و جایگزینی برای قند نیشکر استفاده می‌کردند. امروزه کانادا تولید کننده اول شیره افرا در جهان است.
انواع شیره افرا
شیره افرا می‌تواند از بیش از ۱۰۰ گونه درخت افرا تولید شود. چهار گونه اصلی افرا وجود دارد که می‌توانند برای تولید شیره مورد استفاده قرار بگیرند. افرای قندی یا افرای سخت گونه‌های اصلی هستند که توسط تولیدکنندگان مورد استفاده قرار می‌گیرند. شیره افرای قندی ۲٪ قند دارد و از شیره‌هایی که از گونه‌های دیگر گرفته می‌شوند شیرین‌تر است.
چهار نوع شیره افرا در فروشگاه‌ها یافت می‌شود که در این‌جا آن‌ها را توضیح داده‌ایم:
– شیره افرای طلایی:
این نوع شیره، رنگی روشن داشته و Tc آن از ۷۵٪ کمتر نیست و طعم آن نیز ملایم است. این شیره افرای خالص، رنگی طلایی و طعمی ملایم دارد که اکثر مصرف کنندگان آن را انتخاب میکنند.
– شیره افرای کهربایی
این شیره افرای خالص، رنگی با Tc کمتر از ۷۵٪ دارد اما کمتر از ۵۰٪ نیست. این شیره افرای خالص طعمی قوی و رنگ کهربایی روشن دارد. مصرف کنندگانی این شیره را انتخاب میکنند که طعم ملایم و متوسط را دوست داشته باشند.
– شیره افرای تیره
شیره افرای تیره، شدت رنگی کمتر از ۵۰٪ دارد اما این رنگ کمتر از ۲۵٪ نیست. این شیره طعمی قوی و رنگی تیره دارد. مصرف کنندگانی که طعمی قوی را ترجیح می‌دهند، شیره افرای تیره را انتخاب میکنند.
– شیره افرای خیلی تیره
شیره افرایی که به این گروه تعلق دارد رنگی با Tc کمتری از ۲۵٪ و طعمی قوی دارد. این نوع شیره افرا معمولا در فرآیند آشپزی به کار می‌رود اما برخی افراد آن را سر میز غذای خود می‌گذارند.
حقایق تغذیه‌ای
شیره افرا حاوی مواد مغذی بسیاری است که خواص زیادی برای بدن دارند. حقایق تغذیه‌ای آن را در جدول زیر ببینید:
| ارزش بالقوه ( در هر ۶۰ گرم) | مقدار (درصد ارزش روزانه) |
| منگنز | ۱۰۰ |
| زینک | ۱۸ |
| پتاسیم | ۵ |
| کلسیم | ۵ |
| قند | ۵۴ (GI) |
| ریبوفلاوین (B2) | ۳۷ |
| منیزیم | ۷ |
| کالری | ۲۱۷ |
خواص شیره افرا برای سلامتی
شیره افرای خالص نه تنها شیرین است بلکه خواص زیادی نیز برای بدن دارد. این ماده دارای آنتی اکسیدان نیز هست که قابل مقایسه با سبزیجات و میوه است. شیره افرا خواص دیگری برای سلامتی نیز دارد که در این‌جا آن‌ها را توضیح می‌دهیم.
۱. محافظت از قلب
بیماری قلبی یک قاتل خاموش است و دلیل اصلی مرگ و میر در دنیا محسوب می‌شود. شیره افرای خالص دارای زینک و پتاسیم است که برای حفظ سلامت قلب مفید هستند. پتاسیم به عنوان ماده معدنی ضروری شناخته شده است که از ضربان قلب طبیعی محافظت می‌کند و زینک نیز می‌تواند از عضله قلب و رگ‌های خونی محافظت کند.
۲. تقویت سیستم ایمنی
سیستم ایمنی بدن با بیماری‌ها مبارزه کرده و بدن را در برابر بیماری مصون می‌کند. سیستم ایمنی اندام‌ها و سلول‌های متعددی دارد که باهم کار میکنند تا از آسیب مواد خطرناک به بدن جلوگیری کنند. آنتی اکسیدان، عاملی است که می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی را تقویت کند. مصرف شیره افرا که سرشار از آنتی اکسیدان به ویژه زینک است می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و از بیماری جلوگیری کند.
۳. جلوگیری از سرطان
همه می‌دانند که سرطان یک بیماری خطرناک است و می‌تواند هر کسی را مبتلا کند. درمان خاصی برای سرطان وجود ندارد و به همین دلیل به اقدامات پیشگیرانه برای پیشگیری از سرطان نیاز است. سرطان به دلیل آسیب DNA که ناشی از رادیکال‌های آزاد است به وجود می‌آید.
با استناد به تحقیق دانشگاه رود آیلند، شیره افرا حاوی ۵۴ ماده است که مانند آنتی اکسیدان‌هایی از جمله فنولیک اسید عمل می‌کند. یک تحقیق دیگر که توسط Legault انجام شد نشان داد که شیره افرای خالص می‌تواند از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری کند. خوردن خوراکی‌هایی که حاوی قند افرا هستند می‌تواند آنتی اکسیدان‌ها را برای بدن شما فراهم کند که با رادیکال‌های آزاد مبارزه کرده و از سرطان جلوگیری میکنند.
۴. حفظ قند خون طبیعی
شیره افرا برخلاف قند نیشکر، شاخص گلیسمی پایینی دارد (شاخصی که نشان می‌دهد خوراکی چگونه بر سطح قند خون تاثیر می‌گذارد). GI یا شاخص گلیسمی شیره افرا ۵۴ بوده و کمتر از عسل (۸۷) و قند (۵۸) است. خوراکی که GI پایین‌تر از ۵۵ دارد، خوراکی سالم محسوب می‌شود.
۵. جلوگیری از دیابت
شیره افرا نه تنها قند خون سالم بدن را حفظ می‌کند بلکه دارای موادی مانند ابسسیزیک اسید نیز هست که می‌تواند از دیابت به ویژه دیابت نوع ۲ جلوگیری کند. دیابت به دلیل عملکرد نادرست انسولین (هورمونی که قند خون را کنترل می‌کند) به وجود می‌آید. با استناد به مطالعه انجام شده توسط گوری و همکارانش که در ۲۰۰۷ در مجله Clinical به چاپ رسید، ابسسیزیک اسید موجود در شیره افرا می‌تواند حساسیت به انسولین را افزایش داده و سلول‌های پانکراس را به تولید انسولین بیشتر تحریک کند. خبر خوبی برای بیماران دیابتی نیست؟
۶. بهبود عملکرد دستگاه تولید مثل
شیره افرا از سلامت دستگاه تولید مثل – به ویژه در مردان – محافظت می‌کند. زینک یکی از مواد معدنی مهم برای حفظ سلامت پروستات است. کمبود زینک می‌تواند به سرطان پروستات بینجامد. شیره افرا حاوی مقداری زینک است که می‌تواند سطح زینک پروستات را حفظ کند. این شیره حاوی منگنز نیز هست که در تولید هورمون‌های جنسی نقش دارد.
۷. بهبود سلامت گوارش
شیره افرا عامل تامین پروبیوتیک محسوب می‌شود. پروبیوتیک مفهومی رایج است که برای خوراکی‌هایی که رشد باکتری‌های مفید در روده را افزایش می‌دهند به کار می‌رود. این باکتری‌ها فوایدی برای لوله گوارش دارند و به فرآیند دفع مدفوع در لوله بزرگ کمک میکنند.
۸. جلوگیری از کم‌خونی
خوردن وافل و پنکیک با شیره افرا نه تنها خوشمزه است بلکه می‌تواند از کم‌خونی (وضعیتی که در آن بدن با کمبود سلول‌های قرمز خون و در نتیجه اکسیژن‌رسانی ضعیف مواجه است) نیز جلوگیری کند. کم‌خونی می‌تواند شدید نیز باشد که در این صورت به ضعف و غش منجر می‌شود.
۹. حفظ جوانی پوست
شیره افرای خالص – مانند عسل خالص – که سرشار از آنتی اکسیدان است می‌تواند به حفظ زیبایی پوست کمک کند. برخی افراد ترجیح می‌دهند برای جوانی و شادابی پوست، از شیره افرا به عنوان ماسک صورت استفاده کنند. آنتی اکسیدان موجود در شیر افرا به مبارزه با پیری شهرت دارد و از ایجاد چین و چروک و دیگر تاثیرات رادیکال‌های آزاد بر پوست جلوگیری می‌کند.
۱۰. درمان آکنه
آکنه صورت بسیار آزاردهنده است. شیره افرا علاوه بر خواص آنتی اکسیدانی، خواص ضد التهابی نیز دارد که می‌تواند از التهابی که در صورت به وجود می‌آید – به ویژه آکنه – جلوگیری کند. مقداری شیره افرا را به مدت ۱۵ دقیقه بر قسمت‌هایی از پوست که دچار آکنه است بگذارید، سپس با آب ولرم بشویید.
۱۱. حفظ عملکرد طبیعی مغز
تقریبا تمام مواد مغذی حیاتی در شیره افرا وجود دارند. این ماده حاوی مواد مغذی متعددی است – به ویژه منگنز – که می‌توانند در برابر آسیب از سلول‌های مغزی محافظت کنند. با مصرف ۲۸ گرم شیره افرا می‌توانید ۲۲٪ نیاز روزانه به منگنز را تامین کنید.
۱۲. افزایش متابولیسم
شیره افرا به دلیل سرشار بودن از ویتامین و مواد معدنی، می‌تواند فرایند متابولیک را تقویت کند. این ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند عامل کلیدی برخی از آنزم‌های متابولیکی عمل میکنند که نقش مهمی در فرآیند متابولیسم یا تولید انرژی در سلول ایفا میکنند.
۱۳. حفظ قدرت استخوان‌ها
با این‌که کلسیم موجود در شیره افرا بسیار بالا نیست اما باز هم می‌تواند در محافظت از توده استخوانی به بدن کمک کند. اضافه کردن کلسیم بیشتر به بدن می‌تواند از از دست دادن توده استخوان و همچنین بروز پوکی استخوان که در پیری رخ می‌دهد جلوگیری کند.
۱۴. تامین انرژی
شیره افرا حاوی کالری است که می‌تواند انرژی شما را در حین فالیت‌ها حفظ کند. ۶۴ میلی‌لیتر شیره افرا، ۵۴ کالری دارد، بنابراین زمانی که آن را با خوراکی دیگری مانند پنکیک می‌خورید انرژی بیشتری دریافت می‌کنید.
۱۵. کاهش استرس و افسردگی
استرس و افسردگی، بیماری‌های ذهنی هستند که افراد زیادی در دنیای امروز به دلیل مشغله زیاد و سبک زندگی به آن‌ها دچار می‌شوند. شیره افرا دارای منگنز و آنتی اکسیدان است که می‌تواند اعصاب را آرام کرده و استرس و افسردگی را کاهش دهد. نوشیدن شیره افرا با آب گرم قبل از خواب، خواب را بهبود داده و شما را در روز بعد سرحال و شاداب می‌کند.
۱۶. حفظ وزن سالم
مصرف زیاد قند نیشکر یا قند تصفیه شده برای سلامتی خوب نیست و باعث اضافه وزن و چاقی می‌شود. شیره افرا یکی از شیرین کننده‌های سالم و طبیعی است که نسبت به دیگر انواع شکر و عسل، قند و GI پایین‌تری دارد. این خاصیت، شیره افرا را به یک شیرینی و تزیین عالی برای دسرها یا غذا تبدیل می‌کند و جای نگرانی درمورد افزایش وزن وجود ندارد.
نکات مصرف شیره افرا
انتخاب شیره افرا به عنوان جایگزینی برای شکر تصفیه شده تصمیم درستی است اما استفاده بیش از اندازه از چیزی باعث بروز مشکل می‌شود. مصرف زیاد قند از جمله شیره افرا می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان و آکنه شود.
استفاده بیش از حد شیره افرا می‌تواند باعث تهوع و دهیدراته شدن بدن شود. برخی افراد قصد گرفتن رژیم غذایی دارند و از شیره افرا به عنوان ماده سم‌زدایی استفاده میکنند که رژیم غذایی کاهش وزن سریع نام دارد. این رژیم، سالم است اما اگر شیره افرا با دیگر خوراکی‌های سالم ترکیب نشود می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی شود. در صورتی که قصد خرید، نگه‌داری و مصرف شیره افرا را دارید، برای جلوگیری از تاثیرات منفی، نکات زیر را مطالعه کنید.
– زمانی که آن را از فروشگاه می‌خرید، برچسب آن را نگاه کنید و فقط شیره افرای خالص بخرید. می‌توانید برندهای معتبر که برچسب سازمان غذا و دارو یا برچسب‌های قانوی خوراکی دارند را انتخاب کنید. همچنین می‌توانید درجه مناسب شیره افرا را خریداری کنید.
– شیره افرا را در دمای اتاق نگه‌داری کنید. می‌توانید آن را در یخچال نیز بگذارید.
– شیره افرا را جایگزین قندی که در غذا می‌ریزید کنید. نه تنها غذا را خوشمزه‌تر، بلکه سالم‌تر نیز می‌کند.
– می‌توان شیره افرا را برای روی برخی دسرها مانند وافل، پنکیک، بستنی و دیگر دسرهای شیرین استفاده کنید اما محدود به مصرف شیره افرا نیستید.
– شیره افرا می‌تواند برای مزه‌دار کردن مرغ و گوشت کبابی و همچنین طعم دار کردن غذاهای ترش به کار رود.
این‌ها خواص شیره افرا هستند که با مصرف منظم آن می‌توانید از آن‌ها بهره‌مند شوید. اگر به استفاده از آن علاقه دارید، آن را در فروشگاه محل خود بیابید.