از جمله فواید طب سوزنی برای سلامتی می‌توان به مواردی نظیر تسکین دردهای مزمن، آرتروز، اضطراب، بی‌خوابی، افسردگی، میگرن، تهوع، دردهای بعد از عمل جراحی و چاقی اشاره کرد. طب سوزنی یکی از بهترین انواع طب جایگزین است به صورت گسترده در سراسر جهان استفاده می‌شود. به زبان ساده، طب سوزنی شامل فرو کردن سوزن‌هایی کوچک در نقاط خاصی از پوست بدن است. این کار باعث تحریک برخی اعصاب خاص در بدن می‌شود، و می‌تواند انواعی گسترده از مشکلات سلامتی انسان را تسکین دهد.
طب سوزنی سال‌ها است به عنوان یک راه درمان سنتی در طب چینی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ و در شکل کلاسیک خود، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین راه‌های درمانی در تاریخ بشر شناخته می‌شود که تاکنون نیز هم‌چنان کاربرد دارد. بسیاری از ملت‌های سراسر جهان با اطمینان کامل از طب سوزنی استفاده می‌کنند و محبوبیت آن در تمام دنیا گسترش یافته است؛ با این حال، میزان پذیرش آن به عنوان روش درمانی موثر و قابل اعتماد میان آدم‌های مختلف، متغیر است. کاربرد طب سوزنی از لحاظ سنتی بر چندین مورد تمرکز دارد: تحریک عملکردهای مختلفی از بدن که دچار اختلال یا کارکرد نامناسب شده‌اند، گرمایش بدن، دفاع از بدن در مقابل عوامل بیماری‌زا، تنظیم مایعات بدن، و تبدیل این مایعات به اشکال قابل استفاده‌ای از مواد یا انرژی. برخی از اهداف و کاربردهای سنتی طب سوزنی هم‌چنان دست نخورده باقی مانده‌اند، ولی برخی دیگر نیز دچار تغییر و تحول شده‌اند.
بسیاری دیگر از فواید بالقوه‌ی طب سوزنی برای سلامتی و تسکین برخی بیماری‌ها وجود دارند که هم‌چنان مورد پژوهش قرار می‌گیرند که به عنوان مثال می‌توان به تاثیر طب سوزنی بر تسکین آسم، اعتیاد به مواد مخدر، بیماری صرع، سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر، اسکیزوفرنی، بیماری آرنج تنیس‌بازان و بسیاری دیگر از بیماری‌ها اشاره کرد. با این‌که میزان پژوهش درباره‌ی تاثیرات مثبت انواع اشکال طب سوزنی بر این بیماری‌ها کمی محدود است، ولی همواره ادامه دارد.
محبوبیت روش‌های طب جایگزین به حدی رسیده که به شکلی آزاردهنده به ایجاد روش‌های ساختگی و تقلبی منجر شده است که هیچ یک از آن‌ها لزوما بر پایه‌ی اصول و روش‌هایی نیستند که اصالتا از طب سنتی چینی سرچشمه گرفته باشند. به علاوه، بسیاری از متخصصان طب سوزنی امروزی بر حساسیت و ویژگی خاص نقاط بدن (یعنی رعایت دقت در نقاط خاص قرار گرفتن سوزن‌ها) اهمیتی قائل نیستند، زیرا در این زمینه دو نظریه‌ی متفاوت وجود دارد که با یکدیگر در حال رقابت هستند؛ یکی بر اهمیت دقت بر ناحیه‌ی قرار گرفتن سوزن‌ها تاکید دارد و دیگری بر فرایند تمدد اعصاب و فرو کردن سوزن در پوست اهمیت می‌دهد. بحث و مجادله و هم‌چنین پژوهش‌ها در این باره هم‌چنان ادامه دارد، ولی بسیاری از آدم‌ها در بسیاری از کشورهای دنیا همه روزه با استفاده از این روش و این ابزار قدرتمند از طیف گسترده‌ای از نگرانی‌ها در رابطه با سلامتی‌شان آسوده‌خاطر می‌شوند.
فواید طب سوزنی برای سلامتی
علی‌رغم این واقعیت که هم‌چنان درباره‌ی کاربرد عملی طب سوزنی در درمان برخی بیماری‌ها شک و نگرانی وجود دارد، پژوهش‌های فراوانی وجود دارند که برخی فواید طب سوزنی را برای سلامتی انسان مورد تایید قرار می‌دهند که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
۱. آرتروز
آرتروز یکی از بیماری‌های ناتوان‌کننده‌ای که است ده‌ها میلیون آدم را در سراسر دنیا دچار خود کرده است. متاسفانه، داروهای جدید غالبا در طولانی مدت اثربخشی اولیه‌شان را از دست می‌دهند، یعنی این‌که مجبور هستید برای تسکین درد مفاصل‌تان دائما (حداقل روزی یک بار) از داروهای بسیار قوی استفاده کنید. طب سوزنی برای کاهش درد و آثار ناتوان‌کننده‌ی آرتروز راهکاری متفاوت را پیشنهاد می‌کند. طبق نظام باورهای سنتی، در بدن انسان ۱۴ کانال یا مجرای انرژی وجود دارد که باعث می‌شوند “چی” یا انرژی طبیعی بدن در انسان جریان پیدا کند. این مجراها غالبا در قسمت انتهایی اعصاب کلیدی در سراسر بدن واقع هستند؛ این اعصاب به عنوان گیرنده‌ی تحریکات عصبی از بخش‌های مختلف بدن نظیر زانوها، کمر، مفاصل، گیجگاه، ماهیچه‌های صورت و غیره ایفای نقش می‌کنند.
با فرو کردن سوزن در این مجراها، قسمت‌های انتهایی اعصاب روی پوست‌مان به مغز پیامی می‌دهند مبنی بر این‌که ماهیچه‌های‌مان احساس درد یا “گرفتگی” می‌کنند. این مسئله باعث ترشح اندورفین در بدن می‌شود؛ این هورمون معمولا هنگام بروز استرس و برای افزایش انرژی و انسداد گیرنده‌های درد ترشح می‌شود. این اندورفین‌ها، در کنار پیام‌رسان‌های عصبی معمول که بر تکانه‌های عصبی تاثیر می‌گذارند، قادر هستند درد ناشی از آرتروز را که باعث ایجاد محدودیت‌های جسمی در بسیاری از آدم‌ها شده است، متوقف کنند. یکی از اشکال بسیار غیرمعمول طب سوزنی که امروزه بیش از پیش محبوب و پذیرفته شده است طب سوزنی با سم زنبور (BVA) نام دارد که در آن، از سم زنبور در نقاط مخصوصی که در طب سوزنی برای وارد کردن سوزن به پوست مشخص شده است، استفاده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند بین این سبک از طب سوزنی و کاهش درد ناشی از آرتروز رابطه‌ی مثبتی وجود دارد.
۲. تهوع و استفراغ
علاوه بر آن‌که شواهد محکمی در تایید قدرت آرامش‌بخشی طب سوزنی در مقابل گردن درد وجود دارد، این روش درمانی باستانی به عنوان ابزاری موثر علیه تهوع و استفراغ نیز شناخته می‌شود. نقطه‌ای خاصی در پایین ساعد، نزدیک مچ دست به عنوان نقطه‌ی فشار در طب سوزنی وجود دارد که طبق باورهای سنتی چنان‌چه تحریک شود می‌تواند احساس تهوع را که ممکن است به استفراغ منجر شود، کاهش دهد. پس از عمل جراحی، هنگامی که بیمار در حال بازیابی از تاثیرات بیهوشی است، غالبا ممکن است دچار تهوع و استفراغ شود. بر اساس مطالعه‌ای که نتایج آن در ۲۰۰۹ منتشر شد، میزان اثربخشی طب سوزنی به اندازه‌ی تاثیر داروهای ضد تهوع و استفراغی است که معمولا بعد از به هوش آمدن بیمار پس از عمل جراحی تجویز می‌کنند. فراموش نکنید، داروهای ضد تهوع و استفراغ می‌توانند وضعیت شیمیایی بدن را تغییر دهند، از این رو برخی‌ها ترجیح می‌دهند به جای آن از طب سوزنی استفاده کنند.
شیمی‌درمانی غالبا به عنوان یکی از گزینه‌های درمانی برای بیمارهای سرطانی استفاده می‌شود، و در حفظ جان و زندگی این بیماران بسیار موثر است. با وجود این، عوارض جانبی شیمی‌درمانی نیز ممکن است بسیار شدید باشد و غالبا باعث ریزش مو، تهوع، استفراغ و غیره شود. مطالعه‌ی دیگری در ۲۰۱۱ نشان داد طب سوزنی در پیشگیری از تهوع و استفراغ بیماران در روزی که مورد شیمی‌درمانی قرار گرفتند تاثیرگذار بوده است؛ البته این مطالعه در مورد تاثیر طب سوزنی در توقف احساس تهوع فورا پس از شیمی‌درمانی یا پس از گذشت یک روز از آن مطلبی عنوان نکرده است، ولی به این معنی نیست که طب سوزنی در این مورد بی‌تاثیر است.
۳. اضطراب
مطالعات زیادی در مورد تاثیرات طب سوزنی بر اضطراب به عمل آمده است که شامل تاثیرات آن بر اختلال اضطراب فراگیر، روان‌نژندی اضطرابی، و اضطراب پیش از عمل جراحی می‌شود. مانند بسیاری دیگر از کاربردهای طب سوزنی، سازوکار دقیق آن در اثرگذاری بر اضطراب کاملا روشن نیست، ولی کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهند میان کاهش اضطراب و طب سوزنی رابطه‌ی مثبتی وجود دارد. به علاوه، چنان‌چه طب سوزنی را برای درمان استرس و اضطراب در کنار رژیم دارویی مورد استفاده قرار دهیم، با کاهش میزان مصرف دارو به نتایج واقعا خوبی خواهیم رسید؛ در حالی که در شرایط مشابه، ولی بدون استفاده از طب سوزنی، نتایج آن‌چنان مثبتی رقم نمی‌خورد. علاوه بر این‌ها، داروهای ضد اضطراب می‌توانند عوارض جانبی بسیار شدیدی نظیر تهوع، نوسانات خلقی و افسردگی در بیمار ایجاد کنند؛ بنابراین، به نظر می‌رسد استفاده از طب سوزنی و متعاقب آن کاهش میزان مصرف این داروها و تاثیر بازگشت ناپذیر آن انتخابی بسیار معقول‌تر باشد.
۴. ترش کردن معده و سوء هاضمه
بر اساس مطالعات اخیر از لحاظ علمی ثابت شده است، استفاده‌ی مرتب از طب سوزنی باعث کاهش ترش کردن معده، سوء هاضمه، و نیاز مبتلایان به مصرف داروهای ضد اسید می‌شود. پژوهشگران برزیلی با انجام یک آزمایش دریافتند میان علائم زنان بارداری که از طب سوزنی استفاده می‌کردند و آن‌هایی که تنها مراقب رژیم غذایی‌شان بودند و در مواقع لازم دارو مصرف می‌کردند، تفاوت فاحشی وجود دارد. با این‌که این آزمایش روی زنان باردار به عمل آمده است، می‌توان تاثیرات آن را به افراد دیگر نیز تعمیم داد و روی گروه‌های دیگر نیز آزمایش نمود.
کلام آخر
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، طب سوزنی به صورت بالقوه می‌تواند در درمان بسیاری دیگر از مشکلات سلامتی تاثیرات مثبتی داشته باشد، از جمله می‌توان به کمک به ترک سیگار، تقویت قوه‌ی بینایی، کاهش وزن، تعادل هورمون‌ها، باروری، و اختلال نعوظ اشاره کرد. در بسیاری از این حوزه‌ها پژوهش‌هایی در حال انجام هستند که در سال‌های آینده پاسخ بسیاری از این پرسش‌ها را برای‌مان روشن خواهند کرد؛ ولی در حال حاضر، شواهد علمی تایید شده‌ی محدودی در اختیار داریم. برخی آزمایش‌هایی که با استفاده از دارونما به عمل آمده‌اند، نشان می‌دهند آن‌هایی که به طب سوزنی باور دارند تا هنگامی که به این روش امیدوار باشند، می‌توانند نتایج خوبی از آن کسب کنند، حتی وقتی تحت درمان با طب سوزنی ساختگی قرار بگیرند؛ بنابراین هم‌چنان می‌توان ادعا نمود با استفاده‌ی هفتگی یا ماهانه از طب سوزنی به نتایج معجزه‌آسایی دست خواهید یافت.
چنان‌چه به متخصص طب سوزنی کارآزموده‌ای مراجعه کنید که علاوه بر آگاهی کامل از نقاط بدن، همواره از سوزن‌های استریل استفاده کند و بسیاری از نکات دیگر بهداشتی و پزشکی را رعایت نماید، می‌توان ادعا نمود طب سوزنی به غیر از سوزش و درد خفیف و گاه به گاه در نقاط فرو رفتن سوزن در پوست هیچ عارضه‌ی جانبی دیگری ندارد. از این به بعد همیشه به گوش باشید تا از شواهد و یافته‌های علمی جدید درباره‌ی فواید دیگر طب سوزنی برای سلامتی‌تان مطلع شوید. البته تا به همین الان نیز فواید شگفت‌انگیز طب سوزنی برای سلامتی میلیون‌ها آدم در سراسر جهان به اثبات رسیده‌اند، و به احتمال زیاد هر چه پژوهش‌های بیش‌تری در این باره به عمل بیاید، از فواید بیشتر آن پرده برداشته خواهد شد.