آیا به نظر می‌رسد مصرف هر وعده‌ی غذایی باعث نفخ و گاز معده‌تان می‌شود؟ یا اصلا بی هیچ دلیل مشخصی نفخ و گاز معده به صورت تصادفی اتفاق می‌افتد؟ هر یک از این دو مورد که باشد، احتمالا از یافتن راه حلی که این مشکل را از بین ببرد ناامید شده اید و احساس درماندگی می‌کنید. دلایل بسیاری برای نفخ و تشکیل گاز وجود دارد – و اکثرا هم به سلامت روده مربوط می‌شوند. در این نوشتار با ما همراه باشید تا با چند دمنوش گیاهی ضدنفخ آشناشوید که برای رفع نفخ و گاز معده عالی هستند.
چه چیزی باعث نفخ می‌شود؟
اختلال‌هایی مانند بیماری التهاب روده (که شامل بیماری کرون و زخم معده می‌شود) و بیماری سلیاک جدی‌ترین علل نفخ دستگاه گوارش هستند.
روده‌ی تنبل نیز یک عامل مهم است، به ویژه وقتی به یبوست مزمن منجر می‌شود. وقتی روده‌تان به اندازه‌ی کافی خالی نمی‌شود، شکم‌تان بیش از حد «پر» می‌شود. به همین شکل، نفخ کردن می‌تواند ناشی از گاستروپارزی (فلج معده) باشد، تاخیر در تخلیه غذا از معد به داخل روده‌ی کوچک. این اغلب نتیجه‌ی اسید معده‌ی پایین است.
اکثرا می‌توان ضعف باکتری‌های روده را نیز مقصر دانست. وقتی باکتری‌های «بد» روده بر باکتری‌های «خوب» غلبه می‌کنند، نتیجه‌ی آن یک نوع ناترازشدن همزیستی است. اگر درمان نشود، این مشکل می‌تواند به رشد بیش از حد باکتری‌های روده (SIBO) یا رشد بیش از حد کاندیدا منجر شود.
Candida وقتی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های یک بخش دستگاه گوارش کارشان به روده‌ی کوچک ختم می‌شود، یا وقتی باکتری‌های طبیعی روده‌ی کوچک رشدشان از کنترل خارج می‌شود. این بی‌تعادلی باکتری‌ها در روده می‌تواند باعث نفخ، اسهال و درد بشود.
به همین شکل، رشد بیش از حد مخمر کاندیدا آلبیکانس می‌تواند به نفخ و گاز معده منجر شود. مخمر کاندیدا می‌تواند معمولا به طور طبیعی در روده به حیات خود ادامه دهد بدون آنکه مشکلی ایجاد کند – اما وقتی رشد آن از کنترل خارج می‌شود، می‌تواند عملکرد عادی گوارش‌تان را دچار مشکل و اختلال کند.
ممکن است بعضی از خوراکی‌ها هم وجود داشته باشند که شما به آن‌ها آلرژی دارید یا نسبت به آن‌ها عدم تحمل احساس می‌کنید. گندم و لبنیات بعضی از رایج‌ترین علل نفخ هستند و همین‌طور fructooligosaccharides (که در پیاز، سیر، سیب و … موجود است).
البته، زمان‌هایی وجود دارد که اجتناب از برخی خوراکی‌ها واقعا سخت است! مثلا ممکن است بدانید لوبیا و ادویه‌ها باعث معده‌درد وحشتناکی می‌شوند، اما غذایی که در محل کارتان سرو می‌شود اساسا از این مواد تشکیل می‌شود … یا می‌دانید نمی‌توانید محصولات لبنی را تحمل کنید، اما بهترین دوست‌تان اخیرا یک بسته شکلات برای تولدتان به شما هدیه داده است.
در چنین مواردی، اطلاع از اینکه آسایش با شما فقط یک چای فاصله دارد می‌تواند مفید باشد.
دمنوش گیاهی ضدنفخ
داروهای گیاهی حیرت انگیز بسیاری وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به شکل چای دم و از آن برای رفع نفخ و گاز معده استفاده کرد. نوشیدن این چای در طول روز می‌تواند برای تسکین درد و ناراحتی بیماری‌های گوارشی مفید باشد.
۱. دمنوش نعناع
نعناع گیاهی بی‌نظیر است که که قرن‌ها به عنوان درمان بیماری‌های گوارشی استفاده شده است. این به لطف ماده‌ی فعال موجود در آن – منتول – است.
منتول همان چیزی است که به آن مزه‌ی «نعانی» معروف را می‌بخشد. منتول همچنین در عین کمک به کاهش التهاب، طعم خوبی هم می‌دهد. خواص ضد التهابی چای نعناع به تسکین ناراحتی معده که می‌تواند باعث نفخ و گاز شود کمک می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهند که چای نعناع حاوی خواص ضد اسپاسمی قوی است، که به معنای ساده یعنی به آرام شدن روده‌های‌تان کمک می‌کند. این امر به تسکین گاز روده‌ی ناجور و نفخ ناخوشایند کمک می‌کند.
در مطالعات انجام شده پی برده‌اند که چای نعناع می‌تواند اثری مسکن (ضد درد) ایجاد کند که به تسکین ناراحتی مربوط به نفخ شکم کمک می‌کند.
۲. دمنوش زنجبیل
چای زنجبیل از ریشه‌ی گیاه زنجبیل درست می‌شود. این چای طعمی گرم و تند دارد که هم تحریک کننده است و هم مغذی.
زنجبیل یک ضد میکروب قدرتمند است که می‌تواند به کاهش احساس تهوع و سوء هاضمه کمک کند. از آن صدها سال به عنوان درمان خانگی استفراغ، ناراحتی‌های معده و حتی تهوع دوران بارداری استفاده می‌شده است.
چای زنجبل تازه به خاطر خواص ضد التهابی و بادشکنی به طور ویژه در تسکین نفخ شکم موثر است.
چای زنجبیل به سیستم گوارشی هم کمک می‌کند تا سریع‌تر و موثرتر تخلیه شود که همین امر به پیشگیری از احساس «سنگینی» که پس از صرف یک وعده‌ی غذایی دارید کمک می‌کند.
۳. دمنوش بابونه
این چای ملایم به خاطر تسکین درد شکم و در عین حال تقویت و بهبود خلق و خو معروف است! چای بابونه، که از گل‌های بابونه‌ی خیس خورده در آب داغ تهیه می‌شود، اثرات آرامشبخش طبیعی برای بدن و ذهن به همراه دارد. همچنین می‌تواند به کاهش احتباس آب و افزایش کلی روحیه و سلامتی کمک کند.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بابونه به طور ویژه برای سندرم روده‌ی بی‌قرار مفید است و به تسکین مجاری روده و شل کردن عضلات شکم کمک می‌کند. همچنین به نظر می‌رسد که بابونه می‌تواند به مبارزه با اثرات نفخ ناشی از خوراکی‌های حاوی لاکتوز کمک کند.
نوشیدن منظم چای بابونه می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و آرامش کمک کند. به نظر می‌رسد در سطحی شیمیایی کار می‌کند، و به تقویت گیرنده‌های GABA در سیستم عصبی می‌پردازد تا روحیه را بهبود بدهد.
۴. چای سبز
چای سبز، علاوه بر خواص پزشکی بسیار، یک کمک عالی برای گوارش نیز محسوب می‌شود. در حقیقت، ممکن است یکی از بهترین چای‌ها برای روده‌تان باشد که این به لطف محتوای بالایی از کاتچین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها است. این کاتچین‌ها نه تنها کشنده‌های قدرتمند رادیکال‌های آزاد هستند بلکه به تسکین زخم معده در دستگاه گوارشی نیز کمک می‌کنند.
چای سبز می‌تواند به حذف تجمع گاز در روده‌ها نیز کمک کند، که باعث فروکش کردن نفخ شکم‌تان می‌شود. به علاوه، چای سبز کمک می‌کند دستگاه گوارش‌تان عملکرد بهتری داشته باشد و باعث تحریک آنزیم‌هایی در بدن‌تان می‌شود که برای تجزیه و هضم درست غذا به آن‌ها نیاز دارید.
۵. دمنوش گل بامیه
عموما فکر می‌کنیم بامیه فقط یک گل زیبا است، اما یک تونیک گوارشی بی نظیر نیز محسوب می‌شود. این نوشیدنی از ریختن گلبرگ‌های پر طراوت گل بامیه در آب جوش به دست می‌آید. این چای دارای رایحه است، و عاری از کافئین که طعمی مشخص دارد. عده‌ای می‌گویند حتی نشانه‌هایی از طعم زغال اخته در آن وجود دارد!
چیز فوق‌العاده درباره‌ی چای گل بامیه آن است که به تعادل هورمون‌ها کمک می‌کند. این امر می‌تواند احتباس آب را کاهش دهد و نفخ را از بین ببرد، به ويژه در دوره‌های زمانی مشخصی از سال.
محتوای فلاونوئيد زیاد چای گل بامیه نیز به تنظیم آلدوسترون کمک می‌کند – هورمونی که مسئول تنظیم مصرف آب و سطح الکترولیت‌ها است.
۶. دمنوش رازیانه
رازیانه کمک بی‌نظیری برای دستگاه گوارش است که قرن‌ها از آن استفاده شده است. چای رازیانه از دانه‌های گیاه رازیانه درست می‌شود، که طعم شیرین بی‌نظیری شبیه به ریشه‌ی شیرین بیان دارد.
پژوهش چاپ شده در مجله‌ی «بیوشیمی خوراک» نشان داده است که رازیانه یک ضد التهاب عالی به ویژه برای دستگاه گوارش است. روغن‌های فرار موجود در این گیاه مدت‌های مدیدی برای درمان ناراحتی معده استفاده می‌شده است – احتمالا به خاطر آنکه حاوی استروژن است – که جلوی اسپاسم‌های عضلانی را می‌گیرد. این امر به دستگاه گوارش کمک می‌کند غذا را به نحو موثرتری – بدون آنکه ایجاد نفخ کند – تجزیه نماید.
خواص معطر و بادشکن رازیانه همچنین باد شکم، اسهال، نفخ یا گرفتگی شکمی را از بین می‌برد، که اغلب برای درمان سندرم روده‌ی تحریک پذیر استفاده می‌شود. چای رازیانه حتی به کاهش اسیدیته‌‌ی روده و معده کمک می‌کند.
۷. دمنوش ریشه‌ی قاصدک
ریشه‌ی قاصدک یکی از بهترین کمک‌های گیاهی برای کبد است. چای قاصدک را می‌توان فقط از ریشه درست کرد؛ یا از کل گیاه؛ ریشه‌ها، برگ‌ها، و گلبرگ‌ها. با وجود این، اکثر پژوهش‌ها در مورد بررسی فایده‌های پزشکی ریشه‌ی قاصدک صورت گرفته‌اند.
چای ریشه‌ی قاصدک یک ادرار آور طبیعی است، یعنی به بدن کمک می‌کند مایعات اضافی را از بدن دفع و مواد سمی را از بدن بزداید. این چای کمک بسیار زیادی به تسکین نفخ ناشی از گاز شکم می‌کند.
ریشه‌ی قاصدک همچنین کبد را تحریک می‌کند، که نقشی کلیدی در عملکرد گوارشی ایفا می‌کند. این گیاه به پاکسازی و کبد تنبل کمک می‌کند، و ترشح صفرا را تسهیل می‌نماید. همین آن را به کمکی فایده‌مند برای کاهش غلظت کبد و کیسه‌ی صفرا تبدیل می‌کند.
بهترین چای برای از بین بردن نفخ کدام است؟
پس بهترین چای برای درمان نفخ کدام است؟ انتخاب کردن فقط یک مورد کار سختی است، چون هر کسی ترجیحات و علایق مختص به خودش را دارد. اما، چای بابونه عموما به عنوان ملایم‌ترین و موثرترین مورد برای تمام انواع علائم به حساب می‌آید. این چای قدرتمند و در عین حال تسکین دهنده است و طعمی بسیار ملایم دارد.
بهتر از همه آنکه خاصیت آرامبخشی ذهن و تسکین تنش عصبی را دارد، که می‌تواند عامل مهمی در نفخ معده باشد.
نکات پایانی
در حالی‌که این چای های گیاهی همه در از بین بردن علائم حاد نفخ و گاز معده مفیدند، اما یک درمان موقتی به حساب می‌آیند. اگر متوجه شدید که از مشکلات گوارشی به صورت مکرر رنج می‌برید، احتمالا باکتری‌های روده‌تان دچار مشکل شده‌اند. بهترین راه برای درمان این مشکل از طریق رژیم غذایی و مصرف پروبیوتیک‌ها است.
سعی کنید خوراکی‌های حاوی قند زیاد را از رژيم غذایی‌تان حذف کنید. گوشت قرمز را محدود مصرف کنید.
مکمل‌های پروبیوتیک عموما به شکل کپسول و قرص موجود هستند. آن‌ها راه ساده‌ای برای احیاء باکتری‌های مفید برای روده محسوب می‌شوند که می‌توانند دوباره جمع شوند و به سطح تعادلی سالم برسند.
اینکه رژیم غذایی‌تان را بررسی کنید و خوراکی‌هایی که به آن‌ها آلرژي دارید را حذف کنید بسیار مهم است. همان طور که در فوق اشاره شد، گندم و لبنیات علل رایج گاز معده و نفخ هستند، در نتیجه در درجه‌ی اول حذف آن‌ها حائز اهمیت است – و بعد مشاهده‌ی علائم‌تان موقعی که دوباره آن‌ها را به رژیم غذایی‌تان باز می‌گردانید.