جوش یا آکنه همیشه نشانه‌ی نزدیک شدن دوران بلوغ نیستند – بلکه این روزها، غالبا به دلیل افزایش استرس، رژیم غذایی ناسالم، و تغییرات هورمونی آمار ابتلا به آکنه در میان بزرگسالان نیز افزایش یافته است. در این مقاله، توضیحات تقریبا جامعی درباره‌ی انواع آکنه و جوش و نحوه‌ی خلاصی از شر آن و داشتن پوستی صاف و زیبا ارائه خواهیم داد.
دکتر شاری مارچبین، متخصص پوست اهل نیویورک در این مورد می‌گوید، “آکنه یا جوش شایع‌ترین مشکل پوستی در ایالات متحده است؛ بیش از ۹۵ درصد مردم آمریکا دست‌کم یک بار در طول زندگی‌شان دچار آکنه شده‌اند.” به گفته‌ی دکتر مارچبین، ۵۰ درصد از آدم‌های ۲۰ الی ۳۰ ساله، ۳۰ درصد از آدم‌های ۳۰ الی ۴۰ ساله، و ۲۵ درصد از آدم‌های بالاتر از ۴۰ سال هم‌چنان با آکنه دست و پنجه نرم می‌کنند. با این‌که این آمار ممکن است کمی ناامیدکننده به نظر برسد، ولی در حقیقت خبر خوبی نیز در خود دارد؛ از آن‌جا که این وضعیت بیش از پیش در میان آدم‌ها شایع شده، پژوهش‌های بیش‌تری در زمینه‌ی انواع مختلف آکنه و گزینه‌های درمانی آن به عمل آمده‌اند.
۱. آکنه یا جوش کیستی
چگونگی ایجاد این نوع آکنه
این نوع از آکنه یا جوش برجستگی‌های عمیق، زیر پوستی و بدون سر هستند که در زنان معمولا در امتداد آرواره و چانه ایجاد می‌شوند. این وضعیت در میان آدم‌هایی که شایع است که دارای پوست چرب هستند – ترکیبی از چربی (سبوم)، آلودگی، و پوست مرده که داخل منافذ پوست گیر می‌افتند (این نوع آکنه از به خصوص در دوران قاعدگی که استروژن می‌تواند باعث افزایش تولید سبوم شود، بیشتر به چشم می‌خورد). این نوع از ضایعات پوستی نه تنها دردناک و قرمز رنگ هستند، بلکه می‌توانند باعث ایجاد هایپرپیگمنتیشن یا لک‌های پوستی پس از التهاب (PIH) نیز بشوند؛ و اثر آن‌ها تا ممکن است مدت‌ها پس از التیام آکنه روی پوست بر جای بمانند. به همین دلیل، به گفته‌ی دکتر مارچبین، درمان سریع آکنه‌ی کیستی از اهمیت بالایی برخوردار است.
روش درمان
انجام مراقبت‌های پوستی مداوم می‌تواند به رفع این قبیل آکنه‌ها کمک کند؛ پوست‌تان را روزی دو بار به وسیله‌ی مواد شوینده‌ی حاوی لایه‌بردار‌های شیمیایی نظیر اسید گلیکولیک بشویید، و شب‌های قبل از خواب پمادهای حاوی رتینوئید بمالید. این قبیل پمادها را می‌توانید به کل سطح پوست‌تان بمالید تا میزان انباشت پوست مرده در سطح صورت کاهش یابد؛ به این ترتیب، از بروز مجدد آکنه پیشگیری خواهید کرد. ولی دکتر مارچبین هشدار می‌دهد “این نوع از آکنه به راحتی با روش‌های درمانی سنتی نظیر پمادهای گیاهی از بین نمی‌رود،” بنابراین، اگر پس از استفاده از این قبیل درمان‌های خانگی بهبودی حاصل نشد، نزد پزشک بروید و از وی کمک بخواهید.
درمان‌های دارویی
برخی از قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن و پروژستین برای درمان آکنه توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تایید شده‌اند، و برخی از پزشکان برای درمان آکنه‌ی کیستی از این قبیل داروها استفاده می‌کنند، زیرا افزایش این هورمون‌ها می‌تواند سطح هورمون‌های آندروژن – عامل بروز آکنه – نظیر تستوسترون را در بدن پایین بیاورند؛ هورمون‌های آندروژن غدد چربی پوست را تحریک می‌کنند تا سبوم بیش‌تری تولید کنند. هم‌چنین، اسپیرونولاکتون – داروی فشار خون – تاثیر مشابه‌ای بر روی زنان دارد، و البته بدون استفاده از هورمون‌ها باعث انسداد آندروژن می‌شود؛ با این حال، سازمان غذا و داروی آمریکا استفاده از این دارو را برای درمان آکنه تایید نکرده است. برخی از متخصصان پوست توصیه می‌کنند دو داروی بالا در کنار هم مصرف شوند. دکتر مارچبین می‌گوید، “در موارد شدیدتر، ایزوترتینوین – که پیش‌تر با نام آکیوتان شناخته می‌شد – دارای استاندارد خوبی است و به طور بالقوه می‌تواند آکنه‌ی کیستی – که ممکن است اثر زخم نیز به جای بگذارد – را برای مدت طولانی‌تر رفع، و حتی به طور کامل درمان کند.” (زنانی که باردار هستند یا قصد دارند باردار بشوند باید از مصرف ایزوترتینوین پرهیز کنند، زیرا این دارو ممکن است باعث نقص مادرزادی در کودک شود.) این دارو نوعی ویتامین A است (هم‌چنین یک رتینوئید) که به طور فعال‌تری باعث کاهش تولید چربی روی پوست می‌شود. این اطلاعات فقط با هدف افزایش سطح آگاهی‌تان از داروهای کاربردی برای درمان آکنه‌ی کیستی ارائه شده است؛ هرگز بدون مشورت با پزشک متخصص هیچ دارویی را خودسرانه مصرف نکنید.
درمان سریع
اگر احساس کرده‌اید صورت‌تان دچار آکنه‌ی کیستی شده است و باید به سرعت آن را درمان کنید (فردا عروسی یا یک جلسه‌ی مهم در پیش دارید!)، نزد پزشک بروید و از وی بخواهید برای‌تان یک استروئید ملایم تجویز کند.
۲. آکنه یا جوش‌های سر سیاه / سر سفید
چگونگی ایجاد این نوع آکنه
بر اساس توضیح دکتر راشل نازاریان، متخصص پوست در شهر نیویورک، ریشه‌ی اصلی این نوع از آکنه تجمع سبوم در منافذ پوست یا فولیکول مو است. جوش سر سیاه بر اثر تجمع سبوم به همراه باکتری و سلول‌های مرده‌ی پوست در ورودی منافذ پوست ایجاد می‌شود. وقتی منافذ پوست مسدود شوند، جوش سر سفید ایجاد می‌شود. این نوع از آکنه سطحی‌تر از نوع کیستی آن است. به گفته‌ی دکتر مارچبین، جوش‌های سر سیاه به این دلیل سیاه می‌شوند که روی آن‌ها باز است و در معرض هوا قرار دارند؛ وقتی سبوم، باکتری، و سلول‌های مرده‌ی پوست در معرض هوا قرار بگیرند، همگی اکسید می‌شوند و رنگ‌شان نیز تیره‌تر می‌شود. ولی از آن‌که جوش‌های سر سفید، جوش‌های سر بسته‌ای هستند، آلودگی‌های موجود در آن‌ها که زیر پوست جمع شده‌اند، در معرض هوا قرار نمی‌گیرند. هر دوی این آکنه‌ها بیشتر در روی پیشانی، بینی، و گونه‌ها دیده می‌شوند، زیرا غدد چربی زیادی در این قسمت‌ها وجود دارند.
روش درمان
برای درمان این نوع از آکنه استفاده از سالیسیلیک اسید ضروری است؛ زیرا این ماده می‌تواند وارد منافذ پوست شوند و آن‌ها را باز کند. استفاده از شوینده‌های ضد میکروب حاوی سالیسیلیک اسید برای درمان جوش‌های سر سیاه / سر سفید مفید هستند؛ زیرا نه تنها باعث بهبود وضعیت پوست می‌شوند، بلکه از بروز مجدد آکنه جلوگیری می‌کنند. ولی اگر متوجه شده‌اید مرتبا دچار انسداد منافذ پوست می‌شوید، منطقی‌ترین راه این است که از یک متخصص کمک بخواهید. کریستین چین، متخصص زیبایی در شهر نیویورک و صاحب یک مرکز ماساژ و اسپا در این مورد توصیه می‌کند، برای داشتن پوست صورت درخشنده و زیبا، باید نزد یک متخصص بروید تا منافذ سیاه پوست‌تان را باز کند – اصطلاحا به این کار استخراج منافذ سیاه پوست گفته می‌شود.
درمان سریع
وقتی متوجه ایجاد یک جوش سر سفید شدید، می‌توانید از چسب ضد جوش استفاده کنید. این چسب‌ها از هیدروکلوئید ساخته شده‌اند؛ این ماده روی پوست به یک ژل جذب کننده‌ی مایع تبدیل می‌شود و آلودگیها و چربی را از منافذ پوست خارج می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد، و یک لایه‌ی محافظ در برابر باکتری روی پوست ایجاد می‌کند. هم‌چنین، این چسب‌ها به سرعت می‌توانند لک‌ها و جوش‌ها را زیر خود پنهان کنند.
۳. لک‌های پوستی در سراسر بدن
چگونگی ایجاد این نوع آکنه
حتی اگر پوست صورت‌تان کاملا صاف و زیبا باشد، هم‌چنان ممکن است با ضایعات پوست در سایر نقاط بدنتان نیز درگیر باشید. به گفته‌ی دکتر مارچبین، با این‌که بسیاری از آدم‌ها هم‌زمان از هر دو مشکل (آکنه روی صورت و در سایر بخش‌های بدن) رنج می‌برند، عده‌ای از گردن به پایین فقط دچار آکنه و لک‌های پوستی می‌شوند – علت بروز این مشکلات نیز همان آلودگیها، چربی، و سلول‌های مرده‌ی پوست است؛ با این حال، عرق نیز نقش مهمی در این نوع از آکنه ایفا می‌کند. بسیاری از زنان در بخش‌های خاصی از بدن‌شان که مثلا سوتین یا سایر لباس‌های ورزشی عرق را در خود نگه می‌دارند، شاهد بروز چنین آکنه‌هایی هستند.
روش درمان
پس از پایان فعالیت‌های بدنی‌تان و به منظور خلاصی از شر باکتری‌های عامل ایجاد آکنه، بدن خود را با شوینده‌های حاوی بنزوئیل پروکساید بشویید.
نکته‌ی اضافه
دکتر نازاریان معتقد است برای شستشوی بدن و از بین بردن آکنه در بخش‌هایی از بدن که دست‌تان به راحتی به آن‌جا نمی‌رسد، از لیف‌های دسته‌دار یا برس مخصوص شستشوی بدن استفاده کنید. شرایط برای دوش گرفتن مهیا نیست؟ قبل از پوشیدن لباس از پدهای مخصوص تمیزکننده‌ی بدن استفاده کنید.
سایر عوامل غیر منتظره در ایجاد آکنه
روش از بین بردن موهای زائد
احتمال دارد روش‌هایی که برای از بین بردن موهای زائد استفاده میکنید، باعث ایجاد آکنه بشوند! برای مثال، درماپلنینگ (فرایند برداشتن خارجی‌ترین لایه‌ی پوست و برداشتن پرزها و موهای زائد با استفاده از تیغ) روش بسیاری خوبی برای از بین بردن پرزهای صورت است، ولی اگر پوست چربی داشته باشید یا از قبل دچار آکنه شده باشید، انجام این کار واقعا می‌تواند باعث تولید بیش از اندازه‌ی چربی و وخیم‌تر شدن وضعیت آکنه روی پوست‌تان شود؛ به این ترتیب، استفاده از این روش می‌تواند به افزایش آکنه‌ها منجر شود. در این شرایط، بهترین روش برای خلاصی از موهای زائد ممکن است استفاده از لیزر باشد.
بالش
بالش، روبالشی، و سایر پارچه‌های مربوط به تخت‌خواب‌تان می‌توانند مملو از باکتری باشند – دست‌کم هفته‌ای یک بار آن‌ها را بشویید و تعویض کنید.
برخی محصولات مراقبت از مو
برخی مواد مورد استفاده برای تولید محصولات مراقبت از مو تاثیر فوق‌العاده بر زیبایی و سلامت موهای‌‌تان دارند، ولی هم‌زمان ممکن است تاثیر مخربی بر نواحی پوست اطراف محل رویش مو، شانه‌‌ها، و کمرتان نیز بگذارند. سعی کنید در انتخاب محصولات مراقبت از مو دقت بیش‌تری به خرج دهید و از محصولاتی خریداری کنید که مورد تایید متخصصان پوست یا مخصوص آدم‌های مبتلا به آکنه باشند.
گوشی همراه
آخرین باری که صفحه نمایش گوشی همراه‌تان را تمیز کردید، چه وقت بود؟ طبق نتایج مطالعه‌ای در دانشگاه آریزونا، گوشی‌های همراه می‌توانند ۱۰ برابر نشیمن توالت فرنگی دارای باکتری باشند. بنابراین، هر دفعه که گوشی همراه‌تان را به گوش و نواحی اطراف آن می‌چسبانید، اساسا پوست خود را در معرض مقدار زیاد باکتری قرار می‌دهید؛ همین مسئله می‌تواند در آینده باعث افزایش آکنه‌های روی پوست نواحی اطراف گوش و گردن‌تان شود.
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای مقابله با آکنه
تنظیم رژیم غذایی
به گفته‌ی دکتر نازاریان، مواد غذایی با شخص گلیسمی بالا می‌توانند هورمون‌های بدنتان را به هم بریزند. سعی کنید این قبیل مواد غذایی را از رژیم خود حذف کنید و ببینید آیا آکنه‌های‌تان بهتر شده‌اند یا خیر. در غیر این صورت، حتما نزد متخصص پوست بروید.
کاهش استرس
افزایش میزان کورتیزول (هورمون استرس) در بدن می‌تواند باعث تحریک غدد چربی‌ساز به تولید بیشتر چربی شود؛ بنابراین، شاید بهتر باشد از همین الان به سراغ مراقبه بروید.
بهبود وضعیت خواب
برخی از بیماری‌های پوستی نظیر اگزما به دلیل کم‌خوابی و خواب بی کیفیت وخیم‌تر می‌شوند؛ آکنه نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنیاد ملی خواب ایالات متحده، توصیه میکنید هفت الی نه ساعت خواب کامل شبانه داشته باشید.
عدم استفاده‌ی سر خود از دارو
اگر مدام وسوسه می‌شوید به سراغ داروهای داخل کمدتان بروید و برای هر مشکلی به دنبال دارو بگردید، همین الان این عادت را ترک کنید. انواع پمادها، داروها، لوسیون‌ها، و غیره را همواره با نظارت پزشک استفاده کنید تا وضعیت آکنه‌های خود را وخیم‌تر نکنید.
استفاده از محصولات آرایشی بهداشتی بدون چربی
هنگام خرید محصولات آرایشی و بهداشتی به دنبال کالاهایی بگردید که روی برچسب‌شان عبارت ضد آکنه درج شده باشد. به این ترتیب، این محصولات باعث انسداد منافذ پوست‌تان نخواهند شد.