تصور همه ما از دوران سالمندی این است که باید در خانه نشست و فقط استراحت کرد. گاهی در پارک قدم زد و حتی به ندرت مسافرت رفت تا سختی و تنشی پیش نیاید. ولی باید بگویم این تصور کاملا اشتباه است. درست است که توانایی انسان با کهولت سن کمتر می‌شود، اما این به معنای کنار گذاشتن همه چیز و فقط استراحت کردن نیست. سالمندان برای اینکه به امراض روحی، روانی و جسمی دچار نشوند، نیاز به فعالیت‌های بدنی و مغزی در حد توان خود دارند. هر چه مغز و جسم را رها کنیم بیشتر فرسوده می‌شود. بیکاری، احساس پوچی و بیهودگی را در افراد سالمند به وجود می‌آورد و این موضوع، آنها را بیشتر به سمت افسردگی سوق می‌دهد
با این توضیحات اکنون می‌بایست بررسی کنیم شغل مناسب سالمندان کدام است که نه تحت فشار و استرس قرار بگیرند و نه باعث بی‌حوصلگی آنها شود.
معرفی مشاغل سبک و راحت برای سالمندان
دو دسته فعالیت وجود دارد که می‌تواند برای سالمندان بسیار مناسب و مفید باشد. یکی مشاغل خانگی و دیگری مشاغل بیرونی یا اجتماعی. بسته به نوع تخصص و میزان مهارت خود، بازنشستگان و افراد مسنی که جویای کار هستند می‌توانند از این نوع فعالیت‌ها برای سرگرم‌کردن و یا کسب درآمد به طور جدی استفاده کنند.
مشاغل خانگی مناسب سالمندان
از مشاغل خانگی سبک و کم دردسرتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشاغل هنری: مانند بافتنی با دستگاه، سفالگری، نقاشی و طراحی مدرن، خوشنویسی، گلابتون دوزی، قالی‌بافی و گلیم‌بافی و بسیاری صنایع هنری دیگر که با توجه به میزان توانایی و قوت چشم سالمند قابل انجام است.
مشاغل غذایی: برخی از این نوع فعالیت‌ها که راحت‌تر و مناسب توانایی سالمند است شامل پخت کیک و شیرینی، ترشی و مربا، لواشک، فینگرفود، ساندویچ و غذای خانگی، پرورش قارچ، خشک کردن میوه و سبزیجات، پاک کردن و سرخ کردن سبزی، سرخ کردن سیر و پیاز و درست کردن مواد غذایی فریزری می‌شود.
مشاغل اینترنتی: این نوع مشاغل شامل نوشتن مقاله، ترجمه متون، مدیریت و پشتیبانی وبسایت، فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، آموزش آنلاین، فروش اینترنتی محصولات، مشارکت در فروش، کارهای جذاب گرافیکی مانند طراحی لوگو و ادیت عکس می‌شود که برای افراد سالمند بسیار مناسب و سرگرم‌کننده است.
مشاغل خدماتی: از جمله این مشاغل می‌توان به مراقبت از کودکان به طور ساعتی، پرستاری سالمند به صورت ساعتی، تدریس خصوصی، امور باغچه و باغبانی، ارائه خدمات حیوانات خانگی همچون نگهداری از پت در منزل و پیاده‌روی با آنها در پارک اشاره کرد.
در مورد شغل پرستار سالمند، به این نکته دقت شود که افراد سالمند ولی توانمند نسبت به پرستار جوان درک و پختگی بالاتری در برخورد و نگهداری از یک سالمند را دارند و در بیشتر مواقع به عنوان یک همدم و همنشین باعث ایجاد فضایی آرام و به دور از استرس و تنش، برای سالمندان خواهند شد. بنابراین افراد بازنشسته شایستگی بهتری برای پر کردن تنهایی یک سالمند را دارند.
مشاغل اجتماعی برای سالمندان
مشاغل اجتماعی و خارج از منزل زیادی وجود دارد که می‌تواند برای یک فرد بازنشسته و سالمند مناسب باشد و نیاز به فعالیت فیزیکی زیادی ندارد، ضمن اینکه هم فرد مسن را به انجام فعالیت فکری مشغول نگه می‌دارد و هم ارتباطات اجتماعی وی را قوی و گسترده می‌کند. از جمله این مشاغل می‌توان
نگهبانی
راننده سرویس مدارس و راننده آژانس
صندوق‌دار فروشگاهها و رستوران‌ها
کارمند مشاور املاک
مربی ورزش‌های گروهی مثل ورزش سالمندان در پارک
فروشندگی در فروشگاهها
خدمات نظافتی ادارات
مشاور و شغل‌های مدیریتی در سازمان‌های خصوصی بسته به میزان تخصص و مهارت
سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی در صورت داشتن سرمایه راکد
سرپرست یا تورلیدر یا کارمند آژانس‌های مسافرتی
پرورش حیوانات مانند کرم ابریشم
را نام برد. بسیاری مشاغل دیگر هم هست که هر سالمند بسته به نوع تخصص و توانایی خود می‌تواند به عنوان شغل دوران بازنشستگی برای خود انتخاب کند و تا سالها در آن مشغول فعالیت باشد.
مزایای شاغل بودن در سالمندی
طبق تحقیقات فراوانی که بر روی سالمندان انجام شده، دلایل مختلفی بیان شده مبنی بر اینکه افراد سالمند حتی بعد از دوران بازنشستگی نیز باید خود را به کاری سرگرم و مشغول نگه دارند. از مهمترین این دلایل می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:
بهبود ارتباطات اجتماعی
حضور در اجتماع، ذهن یک سالمند را همیشه مشغول انجام کاری نگه می‌دارد تا خود را از نشخوارهای فکری آزاد کند. ارتباط با همکاران و انسان‌های دیگر به افراد مسن حس وجود داشتن و مفید بودن می‌دهد و باعث می‌شود با انگیزه بیشتری به زندگی خود ادامه دهند. زیرا در سنین بالا احساس دیده شدن در انسان افزایش پیدا می‌کند و برای راضی نگه داشتن این احساس بهترین راه حل انجام یک فعالیت اجتماعی است.
افزایش جریانات انرژی مثبت
با انجام فعالیت‌های فکری و گاهی فیزیکی، انرژی در بدن افراد همیشه در جریان است و دیرتر احساس فرسودگی و ناتوانی می‌کنند. بیکاری، منشا تمام بیماری‌های روحی، روانی و جسمانی است. انسان‌ها در هر سنی نیاز به تخلیه انرژی نهفته در بدن خود دارند و با تخلیه این انرژی باید انرژی جدید جایگزین شود و این چرخه مدام در حال تکرار باشد تا نیروی حیاتی در بدن باعث ایجاد حس شادابی و سرزندگی شده و فرد، از کار افتاده و ناتوان نشود. همه این فرآیندها به روند جریان پیری لگام زده و از سرعت آن می‌کاهد. اما در صورت بیکاری و عدم فعالیت مناسب، نیروی حیاتی ضعیف شده و انسان از لحاظ روحی و جسمی به سرعت به مرحله پیری و کهولت رسیده و بسیار ناتوان و رنجور می‌شود.
بهبود سلامت روانی و جسمانی
انجام فعالیت بدنی و داشتن تحرک باعث دور شدن خطرات بیماری‌های جسمی همچون حملات قلبی و عروقی، خشکی و اسپاسم عضلات و همچنین سلامت اندام‌های داخلی بدن می‌شود. به‌علاوه مشغول بودن سالمند به انجام کاری باعث کاهش استرس، افسردگی، احساس تنهایی و انزوای او می‌شود که همین موضوع تنهایی، خودش اختلالات روانی فراوانی به همراه دارد. همچنین انجام کارها و یادگیری مهارت‌های جدید و افزایش فعالیت مغزی به کاهش اختلالاتی مانند آلزایمر و پارکینسون کمک فراوانی می‌کند که در سلامت زندگی افراد مسن بسیار مهم است.
بهبود شرایط اقتصادی
سالمندان با انجام یک شغل مناسب سن‌شان، می‌توانند درآمد کسب کنند، احساس استقلال بیشتری داشته، هزینه‌های زندگی را خودشان تامین کنند، زندگی هدف‌مندی داشته باشند و در نهایت با افزایش اعتمادبه‌نفس خود، احساس سرزندگی و شادابی بیشتری بدست آورند.
کلام آخر
یکی از عوامل بهبود سطح کیفیت زندگی سالمندان حضور آنها در فعالیت‌ها و محیط‌های اجتماعی است. از جمله مزایای شاغل بودن سالمندان می‌توان بهبود سلامت روحی و جسمی، تقویت اعتمادبه‌نفس و روحیه، کاهش اختلالات روانی مانند آلزایمز، بهبود اوضاع معیشتی و همچنین رشد شخصیتی را برشمرد. جامعه‌ای که سالمندان در آن حضور فعال داشته باشند، به مراتب سالم‌تر و پویاتر است، چرا که بیماری و مرگ و میر در آن کاهش می‌یابد، انتقال تجربیات از افراد سالمند به جوانان بیشتر می‌شود، مشکلات اقتصادی افراد جامعه کاهش پیدا کرده و هویت فرهنگی جامعه تقویت شده و به نسل‌های بعد انتقال می‌یابد.
پس این اصل زندگی را باید همیشه مدنظر داشته باشیم که سالمندان نیز تا زمانی که نفس می‌کشند حق زندگی کردن دارند و باید برای بهبود کیفیت زندگی خود تلاش کنند.