پرولاکتین بالا (هایپرپرولاکتینمی) یک نوع اختلال سیستم غدد درون ریز است که باعث می‌شود بدن بیش از حد نرمال پرولاکتین تولید کند. پرولاکتین هورمونی است که تولید شیر در پستان را در دوره‌ی بارداری تحریک می‌کند و بعد از زایمان سیستم شیردهی را به جریان می‌اندازد. در هر وضعیت دیگری به غیر از بارداری، وجود سطوح بالای پرولاکتین ممکن است به ناباروی و کاهش قوای جنسی زنان و مردان منجر شود. با این حال علائم مختص به هر جنسیت نیز وجود دارند…
علائم هایپرپرولاکتینمی در زنان
– تخلیه‌ی نامنظم ترشحات از نوک پستان‌ها
– تولید و سرریز شیر پستان در دورانی غیر از حاملگی یا شیردهی (شیرریزش / گالاکتوره)
– چرخه‌ی قاعدگی نا منظم من جمله آمنوره (بی‌دشتانی) و نقص مرحله‌ی لوتئال (مرحله‌ی پس از آزاد شدن تخمک یا تخمک‌گذاری)
– اختلال تخمک گذاری
– مقاربت دردناک به خاطر خشکی واژن
– افزایش خطر سقط جنین
علائم هایپرپرولاکتینمی در مردان
– اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)
– ژنیکوماستی یا بزرگ شدن پستان مردان
– سردردها یا مشکلات بینایی ناشی از تومور خوش‌خیم غده‌ی هیپوفیز که بر عصب بینایی تاثیر می‌گذارد
– کاهش توده‌ی عضلانی بدن
– کمبود موی بدن
علل پرولاکتین بالا (هایپرپرولاکتینمی)
هایپرپرولاکتینمی بیشتر به خاطر یک نوع تومور خوش خیم یا غیر سرطانی غده‌ی هیپوفیز که پرولاکتین ترشح می‌کند به وجود می‌آید یا به خاطر بیماری‌هایی که بر غده هیپوفیز تاثیر می‌گذارند. سایر علل عبارتند از:
– کم کاری تیروئید
– آسیب‌ها یا تروما در دیواره‌ی سینه که شامل قفسه‌ی سینه، دیافراگم، و قسمت فوقانی شکم می‌شود یا ناراحتی‌هایی که بر این ناحیه از بدن تاثیر گذاشته‌اند (مانند زونا)
– بیماری‌های مزمن کبد یا کلیه
– مصرف داروهای فشار خون و مسکن (ضد درد)، قرص‌های ضد افسردگی، داروی ضد روانپریشی، داروهای زخم و رفلاکس معده، و استروژن تجویزی برای یائسگی.
در بعضی از موارد هیچ علت مشخصی برای پرولاکتین بالا نمی‌توان یافت.
گزینه‌های درمان پزشکی
راه‌های پزشکی رایج برای درمان پرولاکتین بالا پرتو درمانی یا برداشتن تومور هیپوفیز موجود به وسیله‌ی عمل جراحی، یا تجویز داروهای بروموکریپتین و کابروگولین است. در حالی که مصرف داروهای گیاهی را همراه با داروهای شیمیایی توصیه نمی‌کنیم، اما در صورتی که داروی شیمایی مصرف نمی‌کنید کمک گرفتن از گیاهان طبیعی می‌تواند به سیستم غدد درون ریز، غده‌ی هیپوفیز و غده‌ی تیروئيد کمک کند. این نکته بسیار حائز اهمیت است که، به کمک متخصص درمان، قبل از ایجاد یک برنامه‌ی باروری طبیعی دلیل اصلی هایپرپرولاکتینمی را تعیین کنید.
گزینه‌های درمان طبیعی
۱. تغذیه‌ی سیستم غدد درون ریز و غده‌ی هیپوفیز
غده‌ی هیپوفیز یکی از غده‌های فراوان موجود در سیستم غدد درون ریز است – یعنی مرکز پیام رسانی بدن که تحویل و انتقال هورمون‌ها در سرتاسر بدن را هماهنگ می‌کند.
غده‌ی هیپوفیز «غده‌ی ارشد» و مسئول تنظیم عملکرد غده‌های تیروئید، آدرنال، و لنفاوی است. این غدد هورمون‌هایی تولید می‌کنند که رشد و پرورش بدن، سوخت و ساز، واکنش به استرس، و چرخه‌ی تولید مثل را کنترل می‌کند.
غده‌ی هیپوفیز همچنین هورمون‌های تولید مثل زنانه و مردانه اصلی یعنی هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرکه فولیکولی (FSH)، و همچنین استروژن و پروستروژن برای زنان و تستسترون برای مردان را تولید می‌کند. این در واقع غده‌ی هیپوفیز قدامی است که پرولاکتین ترشح می‌کند.
گیاهان آداپتوژن برای تقویت سیستم غدد درون ریز
طیفی از گیاهان وجود دارند که به عنوان آداپتوژن (سازش‌زا) [گیاهانی که سبب افزایش مقاومت و سرزندگی جسمانی می‌شوند] دسته بندی می‌شوند و چنین شایع است که سیستم غدد درون ریز را تقویت می‌کنند:
– گیلاس زمستانی (پنیرباد خواب‌آور)
– شیساندرا (اسچیساندرا)
– شیرین بیان
– جینسینگ آمریکایی
– رایگان (Eleuthero)
– آب قاشقی
آداپتوژن جینسینگ پرویی نه تنها سیستم غدد درون ریز را تغذیه می‌کند، بلکه عملکرد تیروئید کم کار را تقویت و واکنش مناسب به استرس را درون بدن حمایت می‌کند، و همچنین به تعادل هورمونی مردان و مزان، سطح انرژي و قوای جنسی کمک می‌کند.
۲. پنج انگشت
پنج انگشت که با نام بنگرو – گیاه باروری زنان – نیز شناخته می‌شود، در کلینک‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است تا میزان توانایی آن در تاثیرگذاری بر سطح پرولاکتین مشخص شود و نتایج نشان می‌دهند که این گیاه توانایی کاهش سطح بالای پرولاکتین را دارد.
مطالعه‌ای که بر روی ۳۴ زن مبتلا به هایپرپرولاکتینمی انجام شد نشان داد سطح پرولاکتین در ۸۰٪ از این شرکت کنندگان کاهش چشمگیری داشته است. این زنان هر روز و به مدت یک ماه ۳۰ تا ۴۰ میلی گرم پنج انگشت مصرف کرده بودند که نتیجه‌ی آن کاهش سطح پرولاکتین، و همچنین کاهش علائم اختلالات قاعدگی مختلف بود.
چنین شایع است که گیاه پنج انگشت باعث تعادل هورمونی و تنظیم چرخه‌ی قاعدگی می‌شود. پنج انگشت با حمایت از سطح پروژسترون طبیعی بدن به داشتن یک مرحله‌ی لوتئال عادی، و تخمگ‌گذاری منظم کمک می‌کند.
۳. کمک به سلامت تیروئید
کم کاری تیروئید به افزایش سطح هورمون آزاد کننده‌ی تیروتروپین در بدن منجر می‌شود، که ممکن است به نوبه‌ی خود ترشح پرولاکتین و هورمون محرکه‌ی تیروئید (TSH) را افزایش دهد. این افزایش در ترشح پرولاکتین ممکن است باعث هایپرپرولاکتینمی و گالاکتوره شود.
برای حمایت از سلامت عملکرد غده تیروئید چه می‌توان کرد …
– رژیم غذایی سرشار از منابع خوراکی ید دار داشته باشید.
– بدن را با مکمل‌های اصلی – ویتامین‌های B، ویتامین‌های C، E، و A و مواد معدنی اصلی مانند روی، مس، و سلنیوم و گیاهان دارویی مانند گیلاس زمستانی، ریشه طلايی، و جینسینگ پرویی تقویت و تغذیه کنید.
۴. کنترل استرس
استرس سطح هورمون‌هایی مانند کورتیزول را، که مانع از هورمون جنسی اصلی بدن GnRH (هورمون آزادکننده گنادوتروپین‌ها) می‌شود افزایش می‌دهد و متعاقبا جلوی تخمک‌گذاری، فعالیت جنسی، تعادل هورمونی و حتی افزایش تعداد اسپرم‌ها را می‌گیرد. سپس GnRH به تخمدان‌ها پیام می‌دهد که استروژن و پروژسترون ترشح کنند. همچنین GnRH مسئول ترشح پرولاکتین است. وقتی جلوی ترشح GnRH گرفته شود، ممکن است تستسترون، استروژن، و قوای جنسی سرکوب شوند که این امر می‌تواند به کاهش باروری بینجامد.
۵. خوردن خوراکی‌های تقویت کننده‌ی باروری
«خوراکی‌های سرشار از پروتئین، چربی، و ریزمغذی‌ها خوراکی‌های تقویت کننده‌ی باروری هستند.»
ابتدا لازم است که درک کنید منظور ما از خوراکی‌های تقویت کننده‌ی باروری چیست. خوراکی‌های سرشار از پروتئین، چربی، و ریزمغذی‌ها خوراکی‌های تقویت کننده‌ی باروری به حساب می‌آیند. خوراکی‌های سرشار از قند و کربوهیدرات خوراکی‌های کاهنده‌ی باروری هستند.
بنابراین، وعده‌های غذایی متشکل از گوشت تازه، ماهی تازه، غذاهای دریایی و سبزیجات بدون نشاسته‌ی زیادی مصرف کنید. به طور کامل از خوردن خوراکی‌های پر قند خودداری کنید. همچنین مصرف خوراکی‌های درست شده از آرد و غلات را کم کنید.
همچنین اسموتی پروتئین را به شما توصیه می‌کنم تا به وسیله‌ی آن سیستم غدد درون ریزتان را تقویت، عدم تعادل هورمونی را تصحیح، و سلامت تخمک‌ها را تضمین کنید.
۶. مصرف مکمل‌های باروری DHA و EPA
«این مکمل‌ها برای داشتن باروری سالم و حفظ و نگهداری آن جزو ضروریات هستند.»
وقتی ماهی تازه و غذای دریایی مصرف می‌کنید، هیچ نیازی به خوردن مکمل‌های DHA و EPA نیست. اما، بهتر است برای اطمینان بیشتر مکمل‌های DHA و EPA را مصرف کنید. این مکمل‌ها برای داشتن باروری سالم و حفظ و نگهداری این باروری بسیار حیاتی هستند.
دو امگا۳ اصلی که ما بیشتر از همه درباره‌ی‌شان شنیده‌ایم اسیدهای چرب بلند زنجیر EPA (ایکوزاپنتانوییک اسید) و DHA (دوکوزاهگزانوئیک اسید) هستند. این چربی‌ها در ماهی‌های چرب و غذاهای دریایی یافت می‌شوند. در این زمینه، استفاده از روغن کبد ماهی کاد را به شما توصیه می‌کنم.
روغن کبد ماهی کاد هر دوی DHA و EPA را تامین می‌کند. این روغن تعادل هورمونی را به حالت عادی حفظ می‌کند؛ از تولید مخاط سالم دهانه‌ی رحم حمایت می‌کند؛ و باعث بهبود تخمک‌گذاری منظم می‌شود.
نتیجه گیری: آیا می‌توان در عین ابتلا به هایپرپرولاکتینمی یا پرولاکتین بالا باردار شد؟
هایپرپرولاکتینمی نشانه‌ای از مشکلات اساسی ناباروری، بی‌نظمی‌های قاعدگی، و اختلال عملکرد جنسی است. همچنین نشانگر بیماری‌های مزمن قریب‌الوقوعی مانند سرطان سینه است. هرچند درمان جاری ارائه شده نمی‌تواند بیماری را به طور کامل ریشه کن کند اما مدرکی دال بر این که سطوح بالای پرولاکتین در دوران بارداری بر توانایی به دنیا آوردن نوزاد توسط یک زن – در صورتی که بارداری رخ بدهد- تاثیر می‌گذارد وجود ندارد.