وقف یکی از مهم ترین موضوعات مربوط در زمینه اموال و املاک است که پس از تصویب قوانین آن مشکلات و دغدغه های زیادی برای افراد به وجود آمد. البته که به وجود آمدن این مشکلات در مورد فلسفه نیک و پسندیده وقف نیست بلکه در مورد قوانین تصویب شده و وضعیت مبهمی است که در مورد خیلی از املاک به وجود آمده است. به همین علت بدون شک در زمان معامله هر ملکی یکی از دغدغه ها این است که از کجا بفهمیم ملک اوقافی است ؟
ما در این مطلب قصد داریم تا تمام راه های تشخیص ملک اوقافی از ملک غیر اوقافی را به شما نشان دهیم و تمام نکات مهم در ارتباط با این موضوع را بیان داریم. پس اگر می خواهید بدانید که ملک مورد نظر شما ملک اوقافی هست یا خیر با در این مطلب با ما همراه باشید.
خوب است بدانید که شما ضمن مطالعه این مطلب می توانید از طریق انجام مشاوره با یک وکیل متخصص در این زمینه به اطلاعات دقیق و جزئی در مورد مشکل و مسئله خود دست پیدا کنید. تماس با وکیل حرفه ای در این زمینه از طریق این لینک برای شما امکان پذیر شده است : وکیل اوقاف
اهمیت تشخیص ملک اوقافی
قطعا این سوال برای شما به وجود می آید که چرا تشخیص ملک اوقافی اهمیت زیادی دارد ؟ در حقیقت این سوال مطرح است که آیا ملک اوقافی برای خریدار مشکلی ایجاد می کند ؟ قطعا بلکه ! هرچند که مطابق قوانین مدنی مالک حق هر گونه تصرف را بر ملک خود دارد اما در مورد ملک اوقافی این تصرف و استیلا تام یا کامل نمی باشد تا حدودی به صورت نصفه و نیمه می باشد.
در این مورد باید ابتدا به مفهوم عرصه و اعیان ملک بپردازیم. منظور از عرصه زمینه یا پایه ملکی است که ملک اوقافی بر روی آن بنا شده است و منظور از اعیان خود بنا و ساختمان ملک اوقافی است. شما با خرید این ملک تنها بر اعیان آن تصرف خواهید داشت و حق استفاده از منافع آن را دارید و می توانید اعیان آن را مورد استفاده قرار دهیم اما عرصه ملک اوقافی از دخل و تصرف شما خارج است و اجازه خرید و فروش انتقال آن را نخواهید داشت.
به همین علت است که انتقال مال موقوفه فقط در اعیان آن امکان پذیر است و در عرصه آن هیچ خرید و فروشی صورت نمی گیرد. همچنین همانطور که می دانید این املاک از متولی اوقاف برخوردار می باشند و شما برای هر گونه استفاده ای که از این ملک می کنید باید ابتدا به متولی آن اطلاع داده و تایید آن را به دست آورید. این سوال به وجود می آید که این مالکیت نصفه و نیمه چرا در برخی از موارد ترجیح داده می شود و خریدار به جای ملک عادی به سراغ ملک اوقافی می رود.
جواب این سوال در دو فرض مطرح است :
- به عنوان خریدار قصد خرید ملک عادی را دارد اما این ملک در منطقه ای اوقافی قرار دارد. در این صورت اهمیت دارد که از طریق استعلام بفهمیم ملک اوقافی است یا خیر ! در غیر این صورت پس از خریداری شما مالک ملکی می شوید که به طور کامل نمی توانید متصرف آن باشید و دخل و تصرف مورد نظر خود را در آن اعمال کنید.
- بودجه شما برای خریداری ملک عادی کافی نمی باشد و در این صورت می توانید با صرف هزینه کمتر به خرید اعیان ملک اوقافی بپردازید. در حقیقت شما با استعلام از عادی بودن یا اوقافی بودن ملک به ارزش و قیمت مال مورد خریداری دست پیدا می کنید و طبیعتا برای خرید تنها اعین ملک اوقافی هزینه کمتری صرف می کنید و قیمت کمتری را می پردازید.
اما چگونه بفهمیم ملک اوقافی است یا خیر ؟ برای این کار دو راه را باید در پیش بگیرید که در ادامه به آن می پردازیم.
تشخیص ملک اوقافی
مشاهده دقیق سند :
ملک اوقافی از روی سند ملک قابل مشاهده است.در اسناد املاک عادی چنین عنوانی درج شده است : شش دانگ عرصه و اعیان که شما با تملک آن بر تمامی مال مستولی خواهید شد. اما در املاک اوقافی اولا که وقفی بودن آن درج می شود و دوما در سند آن بر خلاف املاک عادی چنین عنوانی درج می شود : شش دانگ اعیان که طبیعتا با انتقال آن به اسم شما مطابق آنچه ذکر کردیم شما فقط مالک اعیان خواهید شد و طبیعتا حقی بر روی عرصه نخواهید داشت.
استعلام از اداره اوقاف و متولی ملک :
شما باید از اداره اوقاف و متولی آن استعلام بگیرید که راه انجام آن را در ادامه ذکر می کنیم.
فراموش نکنید شما به هیچ عنوان نمی توانید بر روی اراضی املاک اوقافی ادعای مالکیت داشته باشید.
استعلام ملک اوقافی
به طور کلی اموال موقوفه به دو دست تقسیم می شوند :
- اموال وقف خاص که از جانب مالک برای افراد خاصی وقف می شود و افراد خاص تعیین شده از جانب مالک اجازه استفاده از آن را دارند.
- اموال وقف عام که برای عموم مردم قابل استفاده می شود و منافع آن ها وقف تمامی مردم می شود.
متولیان اموال وقف خاص به طور معمول از بین آشنایان و خانواده می باشد و به همین علت پیدا کردن آن چندان دشوار نمی باشد. تنها کافیست از اعضا خانواده یا افرادی که ملک وقف آن ها شده است استعلام متولی این اموال را بگیرید و در مورد ملک اوقافی با ان ها در ارتباط باشید.
اما در مورد اموالی که وقف عام می شود اداره اوقاف دخالت دارد پس استعلام از ملک موقوفه و متولی آن نیز باید از طریق اداره مذکور صورت بگیرد. در نظر داشته باشید که شما با مراجعه به اداره اوقاف ممکن است از تمامی اطلاعات مورد نظر خود برخوردار شوید یا این اداره به هر دلیلی از پاسخگویی به شما امتناع ورزد. در این صورت علاوه بر مالک که بهتر است از ابتدا به او مراجعه کنید می توانید با کمک گرفتن اداره موقوفات آستان قدس رضوی ابهامات خود را برطرف و استعلامات مربوطه را اخذ نمایید.
توجه داشته باشید که استعلام گرفتن از ملک اوقافی و متولی آن از اهمیت زیادی برخوردار می باشد چرا که همانطور گفتیم ، جز عرصه که قابل تملم و انتقال نیست هر گونه تغییری که در اعیان نیز به وجود بیاید باید به اطلاع متولی آن برسد.
در مورد چگونگی و شیوه استعلام هر ملک وقفی بهتر است راهنمایی های لازم را از یک وکیل اوقاف بگیرید. در حقیقت پیشنهاد ما این است که هر اقدامی در رابطه با یک ملک وقفی را با راهنمایی و کسب اطلاعات از یک وکیل متخصص در این زمینه انجام دهید که دچار مشکل نشوید.
فراموش نکنید مشکلاتی که ممکن است با اداره اوقاف یا متولی پیدا کنید ، به سختی و دشواری قابل حل می شود به همین علت است که این اقدامات باید با کمک یک فرد متخصص در این زمینه صورت بگیرد. ما در ابتدای این صفحه لینک تماس با وکیل اوقاف را برای شما قرار داده ایم که می توانید به سادگی از آن استفاده کنید.
آیا ملک اوقافی قابل خرید و فروش است ؟
در یک کلمه باید گفت که خرید و فروش ملک اوقافی امکان پذیر نیست و هیچ کس نمی تواند بر عرصه این املاک ادعای مالکیت کند و تنها اعیان آن هم تنها با تایید متولی قابل استفاده است. همانطور که فوقا نیز گفتیم هیچ ادعای مالکیتی نمی توان بر روی عرصه ملک اوقافی داشت و به همین علت کمتر کسی ریسک خریداری این اموال را به عهده می گیرد.
اما در نظر داشته باشید که عرصه قابل اجاره کردن هست و اجاره بهایی که برای عرصه پرداخت می شود صرف همان چیزی می شود که واقف ملک را برای آن وقف کرده است. پس شما با اجاره عرصه و گرفتن اعیان می توانید تا حدودی اختیارات خود را در این دسته از املاک بالا ببرید.
اما باز هم قابل ذکر است که تملک ملک اوقافی جز در شرایط بسیار محدودی که قانون آن را تعیین کرده است امکان پذیر نمی باشد. در حقیقت وقتی در سند ملک اوقافی چیزی به نام عرصه ذکر نشده است ، در نتیجه امکان نقل و انتقالات آن هم نیز وجود ندارد.
امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و به سوالات خود در مورد اینکه چگونه بفهمیم ملک اوقافی است دست پیدا کرده باشید.