کمبود ویتامین دی بیش از آن‌چه فکر میکنید رایج است. در حقیقت، آن‌قدر رایج است که نشریه‌ی آمریکایی کلینیکال نیوتریشن آن را یک مشکل جهانی خوانده است که به عنوان مسئله‌ای همه‌گیر شناخته می‌شود. تحقیقی در انگلستان نشان داد که بیش از نیمی از بزرگسالان این کشور ویتامین دی کافی نداشتند، و در فصل‌های زمستان و بهار تقریبا از هر ۶ نفر یکی فقر شدید ویتامین دی دارد. کمبود ویتامین D منجر به برخی بیماری ها می شود و در این نوشتار ۱۲ بیماری ناشی از کمبود ویتامین دی را به شما معرفی میکنیم. همچنین دلایل رایج کمبود ویتامین D را نیز بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
ویتامین دی چیست؟
ویتامین دی برای سلامت عمومی بدن مهم است و در عملکرد درست ماهیچه‌ها، قلب، ریه‌ها و مغزمان نقش کلیدی دارد. بدن ما می‌تواند ویتامین دی خود را از نور آفتاب بسازد. همچنین می‌توانید ویتامین دی را از مکمل‌ها کسب کنید، و مقدار بسیار اندکی از این ویتامین در برخی مواد غذایی مانند بعضی ماهی‌ها، روغن کبد ماهی، زرده‌ی تخم‌مرغ، لبنیات غنی‌شده، غلات و محصولات غله‌ای یافت می‌شود.
آن‌چه ویتامین دی را در مقایسه با سایر ویتامین‌ها منحصر به فرد میکند، آن است که بدن شما در معرض نور آفتاب می‌تواند ویتامین دی خودش را بسازد، در حالی‌که ویتامین‌های دیگر را باید از خوراکی‌هایی که می‌خورید، کسب کنید.
علائم کمبود ویتامین دی: 7 مهمترین نشانه کمبود ویتامین D در بدن
برای دریافت ویتامین دی کافی، باید چه مدت در برابر نور آفتاب قرار بگیرید؟
خیلی سخت است که بدانیم برای تولید ویتامین دی کافی چقدر باید در برابر نور آفتاب بمانیم و این مقدار برای هر فردی متفاوت است، به همین دلیل نمی‌توان به همه یک مقدار را پیشنهاد کرد. دلیل این امر، آن است که مقدار زمانی که پوست‌تان باید در برابر آفتاب قرار بگیرد تا ویتامین دی کافی درست کند، به چندین عامل، از جمله این که پوست‌تان چقدر تیره پوست است یا به راحتی آفتاب‌سوخته می‌شود، ضخامت لایه‌ی اوزون، زمان سال و زمان روز بستگی دارد.
اعتقاد بر آن است که مدت کوتاهی قرار گرفتن در برابر نور خورشید به صورت روزانه و بدون ضدآفتاب (حدود ۱۰-۱۵ دقیقه برای پوست‌های روشن) در ماه‌های تابستان برای اکثر آدم‌ها کافی است تا ویتامن دی کافی بسازند. شواهد نشان می‌دهد که موثرترین زمان روز برای تولید ویتامین دی بین ساعت ۱۱ ظهر تا ۳ بعدازظهر است. هرچه ناحیه‌ی بیش‌تری از پوست در معرض نور خورشید قرار بگیرد، شانس آن‌که پیش از شروع آفتاب‌سوختگی ویتامین دی کافی بسازید، بیشتر است.
خواص ویتامین D (دی): ۲۸ فایده حیرت انگیز ویتامین د برای پوست، مو، و سلامتی
دلایل رایج کمبود ویتامین D
- حضور محدود در برابر نور آفتاب ـ بعضی‌ها در عرض‌های جغرافیایی شمالی زندگی می‌کنند، لباس‌های بلند می‌پوشند، یا شغلی دارند که بیشتر در فضای سرپوشیده انجام می‌شود. ضدآفتاب هم از تولید ویتامین دی جلوگیری میکند.
- پوست تیره ـ افراد دارای پوست تیره، سطح ملانین بالاتری دارند و این رنگدانه هنگام قرار گرفتن پوست در برابر آفتاب، توانایی آن را در تولید ویتامین دی کاهش می‌دهد.
- عملکرد کبد و کلیه ـ این اندام‌ها نقش مهمی در تبدیل ویتامین دی به شکل فعال آن دارند، بنابراین بیماری‌های کبدی و کلیوی می‌توانند سبب کاهش توانایی این اندام‌ها در ساخت شکل فعال ویتامین دی در بدن شوند.
- رژیم گیاهخواری سختگیرانه ـ منابع خوراکی حاوی ویتامین دی اغلب حیوانی هستند، از جمله ماهی و روغن ماهی، زرده‌ی تخم‌مرغ، پنیر، لبنیات غنی‌شده و جگر گاو.
- مشکلات گوارشی ـ برخی مشکلات پزشکی خاص، مانند بیماری کرون، فیبروز سیستیک، و بیماری سلیاک می‌توانند توانایی روده‌ها را برای جذب ویتامین دی از مواد خوراکی کاهش دهند.
- چاقی ـ چاقی می‌تواند منجر به کاهش سطح ویتامین دی شود. تحقیقات نشان می‌دهد که ویتامین دی می‌تواند در بافت چربی به دام بیفتد و مقدار کمتری از آن در جریان خون‌مان در دسترس قرار بگیرد.
بیماری ناشی از کمبود ویتامین دی
محققان هنوز در حال تلاش هستند تا نحوه‌ی عملکرد ویتامین دی در بدن و چگونگی تاثیر آن را بر سلامتی‌مان کاملا درک کنند، اما تصور می‌شود بین فقر ویتامین دی و تعداد زیادی از بیماری‌ها ارتباطی وجود داشته باشد.
۱. پوکی استخوان ـ مقدار کافی کلسیم و ویتامین دی برای حفظ تراکم و استحکام استخوان مهم است. کمبود ویتامین دی منجر به ایجاد استخوان‌های تهی از کلسیم می‌شود که بیشتر استخوان‌ها را ضعیف میکند و خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهد.
۲. آسم ـ کمبود ویتامین دی با عملکرد ضعیف ریه و کنترل بدتر آسم، به ویژه در کودکان، در ارتباط است. ویتامین دی می‌تواند با مسدود کردن پروتئین‌های ایجادکننده‌ی التهاب در ریه، و تولید پروتئین‌های دیگری که اثرات ضدالتهابی دارند، کنترل آسم را بهبود دهد.
۳. سلامت قلب ـ کمبود ویتامین دی ممکن است با خطر بیشتر فشار خون بالا (هایپرتنشن) و همچنین خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی‌وعروقی در ارتباط باشد.
۴. التهاب ـ مشخص شده است که کمبود ویتامین دی با التهاب، پاسخ منفی وسیستم ایمنی، در ارتباط است. کمبود ویتامین دی به تعدای از بیماری‌های التهابی، از جمله آرتریت روماتوئید، لوپوس، بیماری التهابی روده (آی‌بی‌دی) و دیابت نوع ۱ ارتباط داده می‌شود.
۵. کلسترول ـ ویتامین دی سطح کلسترول خون را تنظیم میکند: یافته‌ها نشان می‌دهد بدون قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به مدت کافی، مواد پیش‌ساز ویتامین دی به جای ویتامین دی تبدیل به کلسترول می‌شوند.
۶. حساسیت‌ها ـ مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که سطح ویتامین دی کمتری دارند، بیشتر احتمال دارد به حساسیت های غذایی چندگانه مبتلا باشند.
۷. آنفلوآنزا ـ برخی مطالعات ارتباط بین کمبود ویتامین دی و عفونت‌های تنفسی رایج را نشان داده است، و مشخص کرده است افرادی که کمترین سطح ویتامین دی را داشته‌اند، به طرز قابل توجهی بیش از سایرین به سرماخوردگی و آنفلوآنزا مبتلا شده‌اند.
۸. افسردگی ـ کمبود ویتامین دی با افسردگی در ارتباط است: گیرنده‌های ویتامین دی در بسیاری از نواحی مغز حضور دارند و در فرآیندهای مغزی زیادی شرکت دارند. به همین خاطر مکن است ویتامین دی با افسردگی در ارتباط باشد و مکمل‌های ویتامین دی نقش مهمی در درمان افسردگی دارند.
۹. دیابت نوع ۲ ـ مطالعات ارتباط بین سطح پایین ویتامین دی و شکل‌گیری دیابت نوع ۲ را نشان داده است. مطالعات مختلف، شواهدی ارائه می‌دهند که ویتامین دی ممکن است با تاثیر بر ترشح انسولین و حساسیت نسبت به آن، به تحمل گلوکز کمک کند.
۱۰. سلامت دهان و دندان ـ چندین گزارش جدید ارتباط قوی بین سلامت دهان و دندان و مصرف ویتامین دی را نشان می‌دهد. همچنین نرخ از دست دادن دندان در بیماران مسنی که سطح ویتامین دی پایینی دارند بیش از سایرین است.
۱۱. آرتریت روماتوئید ـ کمبود ویتامین دی نقش مهمی در ایجاد آرتریت روماتوئید دارد. مطالعات نشان داده است زنانی که ویتامین دی بیش‌تری دریافت می‌کنند، کمتر از در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید قرار دارند. همچنین در میان کسانی که به این بیماری مبتلا هستند، کسانی که سطح ویتامین دی کمتری دارند علائم فعال‌تری نشان می‌دهند.
۱۲. سرطان ـ کمبود ویتامین دی ممکن است با سرطان هم در ارتباط باشد: مطالعه‌ی خاصی نشان داده است که بیش از ۷۵٪ افرادی که به انواع سرطان‌ها مبتلا بودند، سطح پایینی از ویتامین دی داشتند و کمترین سطوح به کسانی مربوط می‌شد که سرطان پیشرفته داشتند. با این حال تحقیقات بیش تری لازم است تا مشخص شود آیا سطوح بالاتر ویتامین دی با کاهش موارد وقوع سرطان یا نرخ مرگ‌ومیر در ارتباط است یا خیر.
در صورت کمبود ویتامین دی چه کار کنیم؟
اگر در مورد سطح ویتامین دی دریافتی‌تان از خورشید و مواد غذایی نگران هستید، با پزشک‌تان صحبت کنید. یک آزمایش خون ساده می‌تواند تعیین کند آیا کمبود ویتامین دی دارید یا خیر. پزشک‌تان می‌تواند در صورت نیاز برای شما مکمل ویتامین دی تجویز کند. در مورد سطح ویتامین دی مورد نیاز برای برخورداری از سلامت مطلوب هیچ اتفاق نظری وجود ندارد، و با توجه به سن و وضعیت سلامتی متفاوت است.