درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان یک رویه درمانی است که طی آن ناحیه پالپ آسیب دیده یا عفونی شده دندان بعد از خارج کردن ریشه دندان پر میشود. پالپ به عنوان مرکز و قلب تپنده دندان بوده و عروق خونی، بافت و عصبی که در این حفره مرکزی دندان قرار دارند، دندان را زنده نگه می‌دارند. از اینرو، به رویه‌ای که موجب ترمیم یا جایگزینی این پالپ آسیب دیده یا عفونی میشود، عصب کشی دندان گفته میشود.
نرخ موفقیت درمانی در رویه عصب کشی دندان معمولا بالا بوده و این درمان تقریبا در 90 الی 95 درصد از موارد موجب بازیابی کارایی دندان میشود. دندانی که تحت عصب کشی قرار میگیرد مشروط به رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از مصرف بیش از حد قند و معاینات منظم دندانپزشکی، میتواند تا طولانی مدت ماندگاری داشته باشد. البته باید به این نکته هم توجه داشت که عمر دندان عصب کشی شده طبیعتا به اندازه عمر یک دندان سالم نخواهد بود.
چرا پالپ آسیب دیده باید خارج شود؟
انجام عصب کشی یا همان درمان ریشه دندان زمانی الزامی میشود که بخش نرم مرکزی دندان به نام پالپ، آسیبی دیده یا دچار التهاب و عفونت شود.
بافت تاج دندان، قسمتی که در داخل لثه قرار دارد، حتی با وجود مرگ پالپ دندان نیز میتواند بطور دست نخورده حفظ شود. اما برای حفظ ساختمان دندان، خارج کردن پالپ آسیب دیده یا عفونی بهترین گزینه خواهد بود.
از جمله شایع‌ترین علل آسیب دیدگی پالپ دندان عبارتند از:
- وجود پوسیدگی عمیق در دندان
- انجام چندین روش درمانی متعدد روی یک دندان
- جراحی دندان عقل نهفته نیز میتواند باعث آسیب زدن به پالپ دندان شود.
- شکستگی و ترک دندان
- آسیب دیدگی دندان ( مثلا در صورت وارد شدن ضربه به دهان و دندان)
از جمله متداول‌ترین علائم آسیب دیدگی پالپ دندان میتوان به دندان درد، تورم و احساس حرارت و گرما در لثه اشاره کرد. دندانپزشک ابتدا دندانی که دچار درد شده را معاینه کرده و سپس با اشعه ایکس عکسبرداری میکند. چنانچه دندانپزشک تشخیص دهد که دندان شما به عصب کشی نیاز دارد، شما را به اندودنتیست یا متخصص درمان ریشه دندان ارجاع خواهد داد.
علائم آسیب دیدگی یا وجود بیماری در پالپ دندان
پالپ دندان مشکل دار میتواند دچار التهاب یا عفونت شود. علائم آسیب دیدگی یا وجود بیماری در پالپ دندان شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد خود به خودی دندان
- حساسیت دندان حین خوردن غذا و یا نوشیدنی‌های سرد و گرم
- تغییر رنگ دندان
- دندان درد حین گاز زدن یا جویدن مواد غذایی
- لق شدن دندان
- تورم لثه در نواحی نزدیک به دندان آسیب دیده
- خارج شدن چرک از لثه
- ورم کردن صورت
گاها نیز ممکن است پالپ دندان بدون داشتن هیچگونه نشانه و علائمی، آسیب دیده یا بیمار باشد. در اینصورت وجود مشکل در پالپ دندان توسط عکسبرداری با اشعه ایکس طی معاینات دندانپزشکی یا در طول پروسه درمان سایر مشکلات دندان مشخص میشود.
عصب کشی چیست؟
بسته به پیچیدگی مورد ممکن است تکمیل کردن روند درمانی به مراجعه بیش از یک جلسه نیاز داشته باشد. روش اتخاذ شده توسط دندانپزشک شما ممکن است تا حدودی با روشی که در ادامه تشریح شده، متفاوت باشد.
عصب کشی دندان طی ۴ مرحله اصلی انجام میشود:
برطرف کردن پوسیدگی فعال و عفونت دندان
در مرحله اول هرگونه پرکردگی قبلی دندان، ناحیه پوسیده، بافت عصبی عفونی شده، چرک و سایر باقی مانده در ناحیه پالپ برداشته میشود.
فرم دهی کانال ریشه دندان
برای اینکه کانال ریشه دندان بطور صحیح پر شود، باید کانال بصورت کاملا صاف و توخالی فرم داده شده و هرگونه ناهمواری به دلیل جلوگیری از تجمع باکتری باید اصلاح شود. این مرحله شامل فرم دهی کانال با استفاده از ابزار مخصوص شده و طی آن از ضدعفونی کننده‌های خاص و مواد دارویی نیز استفاده میشود. ممکن است اثرگذاری مواد ضد عفونی کننده در برابر باکتری‌های سرسخت داخل دندان چند هفته تا چند ماه طول بکشد و حتی نیاز باشد که این مرحله چندین بار تکرار شود.
پر کردن کانال ریشه
در این مرحله از مواد مخصوص دندانپزشکی برای پر کردن دندان استفاده می شود تا از نفوذ باکتری به کانال ریشه دندان و عفونت مجدد آن جلوگیری شود.
بازیابی کارایی دندان
برای اطمینان از عدم نفوذ باکتری از دهان به داخل دندان، یک روکش روی دندان قرار میگیرد. دندان‌هایی که به دلیل پوسیدگی یا ترک خوردگی به عصب کشی نیاز دارند، معمولا ساختار قابل توجهی را از دست داده و برای محافظت بیشتر به روکش دندانی نیاز خواهند داشت.
عصب کشی دندان چه عوارضی دارد؟
دندانپزشکان کلینیک دندانپزشکی حکیم، عوارض انجام عصب کشی را موارد زیر معرفی می‌کنند:
تغییر رنگ دندان
برداشته شدن عصب از پالپ دندان میتواند باعث تغییر رنگ خفیف دندان شود. اکثریت بیماران متوجه این تغییر رنگ خفیف نمیشوند. این تغییر رنگ دندان در اکثریت موارد به دلیل استفاده از روکش دندانی قابل رویت نیست. در سایر موارد میتوان تغییر رنگ دندان را با روش بلیچینگ برطرف کرد.
کاهش کارایی دندان پس از درمان
پس از عصب کشی، ساختمان دندان کی تضعیف میشود و این امر موجب کاهش کارایی دندان میشود. احتمال شکستگی دندان عصب کشی شده نیز نسبت به سایر دندان‌ها بیشتر میشود. از اینرو، اگر دندان شما عصب کشی شده باشد باید حین خوردن مواد غذایی سفت آنرا با استفاده از سایر دندان‌ها مصرف کنید.
عفونت حاد
گاها ممکن است دندان عفونی درمان شده و همچنین سالم نیز مجددا دچار عفونت شوند. در صورتی که دندان به دلیل عصب کشی عفونی شده باشد تنها گزینه کشیدن دندان خواهد بود.
التهاب
به عنوان بخشی از روند عصب کشی دندان، کانال ریشه دندان باید ضد عفونی شده و پالپ خارج شود. پالپ دندان در کانال‌های مرکزی قرار داشته و مملو از رشته‌های عصبی است. این یعنی ممکن است که تا چند روز پس از عصب کشی، دندان دچار التهاب و درد باشد.
تشدید تورم
استفاده از ابزار مختلف دندانپزشکی یا مواد شیمیایی حین عصب کشی میتواند باعث تحریک عفونت شده و در نتیجه تورم را تشدید کند. زمانی که این اتفاق رخ دهد، بدن نسبت به آن واکنش نشان داده و ناحیه متورم میشود.
هزینه عصب کشی دندان
هزینه عصب کشی باتوجه به عوامل مختلفی همچون نوع و محل دندان عفونی، تجربه دندانپزشک یا متخصص عصب کشی، پیچیدگی عصب کشی، منطقه زندگی و… تعیین می‌گردد. برای اطلاع از قیمت دقیق، قبل از انجام درمان عصب کشی، تمامی هزینه‌ها و تخفیفات درمانی را از کلینیک بپرسید و از این بابت خجالت نکشید.