زولوفت نام تجاری سرترالین است. سرترالین در درمان افسردگی و دیگر اختلالات خلق‌وخوی به‌کار می‌رود. کارشناسان معتقدند سرترالین تعادلی دوباره در مواد شیمیایی درون مغز از جمله سروتونین برقرار میکند. تعادل این مواد شیمیایی در افراد مبتلا به اضطراب، افسردگی و دیگر اختلالات عصبی به‌هم می‌ریزد. تاثیر این دارو در برابر سایر نوروترنسمیترها کمتر از سایر داروهای ضدافسردگی است.
۱. کارکرد سرترالین یا زولوفت
زولوفت به خانواده‌ی داروهای بازدارنده‌ی بازجذب سروتونین متعلق است. این گروه از داروها مانع از بازجذب سروتونین توسط عصب‌ها می‌شوند و به‌این‌ترتیب تراکم سروتونین داخل سیناپس عصبی( فاصله‌ی بین دو عصب) را افزایش می‌دهند.
۲. فواید سرترالین یا زولوفت
- زولوفت در درمان افسردگی متوسط تا حاد مورد استفاده قرار می‌گیرد(اختلال افسردگی حاد).
- زولوفت احساس اضطراب را در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری- عملی، اختلال وحشت‌زدگی، اختلال اضطراب اجتماعی یا عمومی کاهش می‌دهد.
- زولوفت در درمان اختلال استرسی پس از آسیب روانی موثر است و علائمی مثل کناره‌گیری یا فضولی را کاهش می‌دهد.
- زولوفت قادر است نوسانات حال‌واحوال مرتبط با اختلالات ناخوشی پیش از قاعدگی را بهبود دهد.
- زولوفت یک داروی ضدافسردگی موثر است و درصد خواب‌آلودگی آن پایین‌تر از سایر داروهای ضدافسردگی است.
۳. معایب سرترالین
اگر در سن 18 تا 60 سالگی قرار دارید یا دارویی مصرف نمی‌کنید یا شرایط پزشکی خاصی ندارید باید بدانید در صورت مصرف زولوفت احتمالا عوارض جانبی متعددی را تجربه خواهید کرد. این عوارض عبارتند از:
- سردرد، تهوع، اسهال، کاهش وزن، بی‌خوابی، اختلالات جنسی
- زولوفت دارویی خواب‌آور است اما نه به اندازه‌ی سایر داروهای ضدافسردگی. بااین وجود توصیه می‌شود پس از مصرف این دارو از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.
- مصرف زولوفت خطر ابتلا به خودکشی یا فکر کردن به آن را در جوانان افزایش می‌دهد.
- تداخل دارویی یا سوءمصرف این دارو منجر به سندروم سروتونین می‌شود( علائم این سندروم عبارتند از تلاطم و آشفتگی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد، تعریق، رعشه، خواب‌های واضح و روشن، بی‌خوابی)
● درد ناشناخته‌ای در استخوان، حساسیت، ورم یا کبودی آن به دلیل شکنندگی استخوان نیز با مصرف داروهای ضدافسردگی در ارتباط است.
- مصرف زولوفت خطر خون‌ریزی را افزایش می‌دهد. به‌ویژه اگر این دارو با داروهایی مثل داروهای ضدافسردگی یا ترامادول مصرف شود؛ داروهایی که خطر خون‌ریزی را به همراه دارند.
- مصرف زولوفت در افرادی که به اختلال دوقطبی ناشناخته مبتلا هستند ممکن است به جنون منجر شود.
- زولوفت میزان سدیوم بدن را کاهش می‌دهد( بیماری هیپوناترمی). افراد مسن یا افرادی که داروهای مدر مصرف می‌کنند یا آن‌ها که بدن‌شان دچار کم‌آبی شده است بیشتر در معرض این خطر قرار دارند.
- در موارد نادر مصرف زولوفت منجر به صرع و تشنج می‌شود.
هشدار: به یاد داشته باشید احتمال بروز عوارض در سالمندان یا کودکان، افراد مبتلا به بیماری‌های خاص( مشکلات کلیه یا کبد، بیماری‌های قلبی، دیابت، صرع) یا افرادی که داروهای دیگری را مصرف می‌کنند بیشتر است.
۴. راه‌کارها
- زولوفت را روزانه یک بار صبح یا عصر مصرف کنید. اگر در نتیجه‌ی مصرف زولوفت احساس خواب‌آلودگی کردید، مصرف آن را به قبل از خواب موکول کنید. می‌توانید آن را به همراه غذا یا به‌تنهایی مصرف کنید. یکی از این دو روش را بطور مداوم تکرار کنید.
- در صورت وخیم‌تر شدن حال‌واحوال‌تان یا تجربه‌ی فکر خودکشی- به‌ویژه در اولین ماه‌های درمان- با پزشک خود مشورت کنید.
- درصورت مشاهده‌ی علائم سندروم سروتونین( از قبیل تلاطم و آشفتگی، توهم، ضربان قلب تند، سرگیجه، گر گرفتگی، تهوع، اسهال) با پزشک خود مشورت کنید.
- در صورت توقف علائم بیماری دارو را ناگهان و به اختیار خودتان قطع نکنید. پزشک در زمان مناسب شیوه‌ی صحیح کم کردن دارو یا قطع آن را به شما اطلاع می‌دهد.
- در صورت مشاهده‌ی خون‌ریزی یا کبودی، تغییرات پوستی غیرمنتظره از قبیل خارش یا تاول، مشکلات ادراری، چشم درد، ورم چشم و اختلال در بینایی به پزشک خود مراجعه کنید.
- قطره‌ی خوراکی زولوفت را قبل از مصرف با آب، شربت زنجبیل، شربت لیمو یا آب‌پرتقال رقیق کنید و بلافاصله پس از آن بنوشید.
- افرادی که به لاتکس حساسیت دارند باید بدانند که قطره‌چکان قطره‌ی زولوفت خوراکی حاوی لاتکس است.
۵. تاثیرگذاری زولوفت و واکنش در برابر آن
حداکثر تاثیرات سرترالین 4.5 تا 8 ساعت پس از مصرف دارو خودش را نشان می‌دهد. کاهش برخی علائم افسردگی یا اضطراب در طول هفته‌ی اول پس از مصرف دارو مشاهده می‌شود. بااین‌وجود، ممکن است تاثیرات کامل این دارو 6 هفته پس از اولین مصرف هویدا شود.
۶. تداخل دارویی
تداخل دارویی زولوفت با سایر داروها ممکن است تاثیر آن را کاهش، مدت زمان اثربخشی دارو را تحت‌تاثیر قرار دهد، عوارض جانبی آن را افزایش یا اثربخشی داروی مصرفی را کاهش دهد. تداخل دارویی همیشه به این مفهوم نیست که شما باید مصرف یکی از دو دارو را قطع کنید. با پزشک خود مشورت کنید. پزشک راه‌کارهای موثری را برای مدیریت تداخل دارویی ارائه می‌دهد.
برخی از داروهایی که ممکن است با زولوفت تداخل دارویی ایجاد کنند عبارتند از:
- داروهای ضدانعقاد یا غلیظ‌کننده‌های خون از قبیل وارفارین یا داروهای رقیق‌کننده‌ی خون از قبیل آسپرین یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- داروهای ضدتشنج از قبیل فنیتوئین، فنوباربیتال یا پریمیدون
- داروهای ضد روان‌پریشی از قبیل بوتیروفنون‌ها، فنوتیازین‌ها یا تيوكزانتن‌ها و آنتی‌سایکوتیک آتیپیک‌ها از قبیل اولانزاپین، کوئتیاپین و زیپراسیدون.
- هر دارویی که تاثیر خواب‌آوری دارد از قبیل بنزودیازپین‌ها( دیازپام، لورازپام)، آنتی‌هیستامین‌های نسل اول( دوکسی‌لامین یا پرومتازین)، متوکلوپرامید یا اوپیوئیدها( کدئین، مورفین).
- بوپروپیون
- داروهای ادرارآور مثل فورزماید
- لیتیوم
- داروهایی که با طولانی‌تر کردن فاصله‌ی کیوتی ضربان قلب را تحت تاثیر قرار می‌دهند. آمیودارون، انکاینید، فلکاینید یا پیموزاید نمونه‌هایی از این داروها هستند.
- سایر داروهای ضدافسردگی از قبیل داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای( آمی‌تریپ‌تیلین)، بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز(ایزوکاربوکسازید، فنلزین، ترانیل سیپرومین)، ونلافاکسینو مهارکننده‌های بازجذب سروتونین یا اس‌اس‌آرآی‌ها(پاروکستین، سِرترالین).
- داروهایی که سطح سروتونین را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند از قبیل آمفتامین‌ها، لیتیوم، ترامادول، تریپتان‌ها( آلموتریپتان، التریپتان یا سوماتریپتان) یا گل راعی
- داروهایی که به وسیله‌ی آنزیم‌های مشابهی در فرایند سوخت‌وساز قرار می‌گیرند از قبیل سایمتیدین، اکثر داروهای ضدروان‌پریشی، فلکاینید، پروپافنون یا وینبلاستین
- سایر داروها از جمله داروهای اچ‌آی‌وی(فوس امپرناویر، ریتوناویر) یا پروسیکلیدین
* به هنگام مصرف زولوفت از مصرف الکل و داروهای غیرقانونی یا فرح‌بخش خودداری کنید.
* به یاد داشته باشید در این فهرست نام برخی از داروهایی که تداخل دارویی ایجاد می‌کنند آورده شده است. این فهرست کامل نیست. به‌این‌ترتیب، قبل از مصرف هر دارویی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
۷. اطلاعات بیشتر
فراموش نکنید که زولوفت و هر داروی دیگری را دور از دسترس کودکان نگه دارید. داروهای خود را به دیگران تجویز نکنید. زولوفت را تنها در صورت تجویز پزشک‌تان مصرف کنید.