آیا فرزندتان بی‌قراری می‌کند و مدام دست به سمت گوش‌اش می‌برد و آن را می‌کشد؟ اگر این‌طور است، احتمالا از درد گوش رنج می‌برد. گوش درد کودکان یک تجربه‌ی شایع در دوران کودکی است و اکثر کودکان حداقل یک بار قبل از بزرگسالی از گوش‌درد رنج می‌برند. این مشکل می‌تواند باعث ناراحتی زیادی برای شما شود زیرا درد گوش معمولا بسیار شدید و آزاردهنده است.
علل بروز درد گوش
درد گوش، در اغلب موارد، یکی از نشانه‌های عفونت گوش است. و اگر چه هر کسی می‌تواند به عفونت گوش مبتلا شود، اما کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض بروز این مشکل هستند. بنا به گفته‌ی موسسه‌ی ملی ناشنوایی و اختلالات ارتباطی، از هر شش کودک پنج نفر تا سومین سال تولدشان دست کم در یک گوش دچار عفونت می‌شوند.
دکتر مهک آگاروال، متخصص گوش و حلق و بینی، می‌گوید: “درد گوش در کودکان اغلب به علت آدنوئید (بزرگ شدن آدنوئید) یا هیپرتروفی تونسیلار (بزرگ شدن لوزه‌ها) است.”
علاوه بر عفونت باکتریایی، عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند باعث درد گوش در کودکان شوند، مانند احتقان، تغییر فشار هوا، وجود جسم خارجی در گوش، عفونت‌های سینوسی، موم گوش و گلودرد.
علائم درد گوش
اگر فرزند شما از درد گوش رنج می‌برد، ممکن است ناراحتی خود را با کشیدن گوش نشان بدهد. علائم دیگری که نشان می‌دهند کودک شما از درد گوش رنج می عبارتند از بی‌قراری، گریه، مشکل در به خواب رفتن. یک تب خفیف یا ترشح مایع از گوش نیز می‌تواند وجود عفونت را در گوش نشان بدهد.
پیشگیری از درد گوش
اگرچه پیشگیری از بروز درد گوش در کودکان به طور کامل امکان‌پذیر نیست، اما در بعضی موارد می‌توانید با انجام اقدامات احتیاطی از بروز آن جلوگیری کنید.
– دست‌های کودک‌تان را به طور مرتب بشویید تا از بروز عفونت که ممکن است باعث درد گوش شود، جلوگیری کنید.
– از کودک‌تان بپرسید تا کمی از اعضای خانواده دور بماند. به این ترتیب بیماری به باقی افراد در خانه منتقل نخواهد شد.
– بچه‌های خود را از دود دست دوم، گرد و خاک و دود و دم دور نگه دارید.
– اگر فرزند شما دچار احتقان شده‌است، بینی او را به طور مرتب با قطره‌ی سالین و فین‌گیر باز کنید. با این کار از تشکیل مایع در بینی و شیپور استاش جلوگیری خواهید کرد.
– فرزندتان را به خوردن میوه و سبزیجات تازه تشویق کنید. تغذیه‌ی خوب پایه و اساس یک سیستم ایمنی قوی در کودکان است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فرزندتان از افت ناگهانی شنوایی، درد شدید، سرگیجه یا تب بالا، سفت شدن یا قرمزی گردن، تورم یا درد در ناحیه‌ی اطراف گوش، یا تب بالا، شکایت کند، باید با پزشک متخصص اطفال بلافاصله تماس بگیرید.
همچنین اگر متوجه شدید که مایعی مانند چرک یا خون از گوش کودک خارج می‌شود یا اگر علائم ادامه یافت و پس از 48 تا 72 ساعت از بین نرفت، بلافاصله به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
اگر کودک شما درد گوش دارد، می‌توانید برخی از درمان‌های خانگی قید شده در این نوشتار را برای تسکین او امتحان کنید.
در این‌جا درمان‌های خانگی را برای تسکین درد گوش در بچه‌ها می‌بینید.
1. قطره‌ی گوش گیاهی
چند مطالعه ثابت کرده‌اند که مخلوطی از گیاهان دارویی مختلف در یک روغن حامل مانند روغن زیتون می‌تواند به اندازه‌ی قطره‌های بی‌حس‌کننده در درمان درد گوش همراه با عفونت موثر باشد. این ترکیب گیاهیی می‌تواند شامل سیر، گل ماهور، گل راعی و کالندولا باشد.
معروف است که سیر دارای خواص ضد درد، آنتی‌بیوتیک و ضد ویروسی است. گل ماهور برای درمان عفونت گوش به طور گسترده‌ای مورد استفاده بوده و می‌تواند دارای خواص ضد ویروسی باشد. دقت کنید که هر روغن را که به کار می‌برید ابتدا رقیق کنید و آن را به میزان خیلی کم مصرف کنید زیرا ممکن است باعث سوزش گوش میانی شود و به این ترتیب درد بیش‌تری ایجاد کند.
2. شیر پستان
شیر پستان دارای آنتی‌بادی‌های طبیعی است که می‌توانند سرعت روند بهبودی هر گونه عفونتی را در گوش افزایش دهند.
طبق مطالعه‌ای که در ژورنال طب کودکان منتشر شد، نوزادانی که شیر مادرشان را خورده‌اند، حتی تا دوران پس از کودکی کم‌تر از سایر اطفال به انواع مختلف عفونت‌ها، از جمله عفونت‌های گوش مبتلا می‌شوند. این مطالعه به وضوح نشان می‌دهد که خوردن شیر مادر به نوعی برای دوران پس از نوزادی و کودکی هم فایده دارد. تغذیه با شیر مادر یک گزینه‌ی مناسب برای محافظت از کودک شما در برابر درد گوش است.
علاوه بر تغذیه با شیر مادر، می‌توانید برای کاهش درد با استفاده از قطره چکان چند قطره از شیر را درون گوش آسیب‌دیده بچکانید. در صورت نیاز، هر چند ساعت یک بار این درمان را تکرار کنید.
3. کمپرس گرم
در اسرع وقت، روی گوش دچار درد کمپرس گرم را اعمال کنید تا کمی تسکین بیابد. گرما درد را کاهش خواهد داد.
– یک تکه پارچه‌ی تمیز را در آب ولرم خیس کنید، آب اضافی آن را با فشار بگیرید و بعد پارچه را روی گوش دچار درد بگذارید. اجازه بدهید به مدت 5 دقیقه بماند. 10 دقیقه فاصله بیندازید، سپس فرآیند را در صورت نیاز دوباره تکرار کنید.
– روش دیگر این است که می‌توانید، یک بطری آب گرم یا پد گرمایی را روی گوش دچار درد بگذارید.
– یکی دیگر از گزینه‌ها این است که 1 فنجان نمک را در اجاق گاز یا مایکروویو گرم کنید، نمک گرم را روی یک تکه پارچه بریزید و آن را گره بزنید و خوب ببندید. سپس بسته‌ی نمک گرم را به مدت 10 دقیقه روی گوش آسیب‌دیده قرار بدهید. هر بار که نیاز بود این روش درمانی را انجام بدهید.
* نکته: کمپرس گرم باعث می‌شود که کودک شما راحت نباشد و به همین دلیل خیلی وول خواهد خورد.
4. استنشاق بخار
یکی از بهترین داروهای خانگی برای از بین بردن درد گوش در کودکان در اثر احتقان، عفونت سینوسی یا سرماخوردگی، استنشاق بخار است.
بخار به کاهش گرفتگی و احتقان کمک می‌کند و سبب می‌شود که تنفس برای کودک کمی راحت‌تر شود. گرمای رطوبت، مخاط را نیز رقیق می‌کند و به این ترتیب خارج شدن آن نیز آسان‌تر خواهد شد.
– برای نوزادان و کودکان کوچک، دوش آب داغ را باز کنید و در حمام را ببندید تا از خروج بخار جلوگیری شود. همراه با کودک‌تان در حمام بنشینید و اجازه دهید کودک شما بخار را به مدت دست کم 30 دقیقه در روز تنفس کند.
برای بچه‌های بزرگتر، از یک کاسه‌ی بزرگ پر از آب داغ استفاده کنید و از کودک بخواهید که به مدت10 تا 15 دقیقه بخار روی کاسه را استنشاق کند. این روش درمانی را 1 یا 2 بار در روز تکرار کنید.
* نکات پایانی
– برای کاهش درد گوش به کودک‌تان کمی مسکن بدون نسخه، مانند استامینوفن یا ایبوپروفن، بدهید. البته برای این کار ابتدا با پزشک مشورت کنید.
– از مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها پرهیز کنید، زیرا ممکن است به بروز عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک منجر شود.
– حالت خواب فرزند شما می‌تواند درد گوش را تشدید کند یا آن را کاهش دهد. گاه صاف خوابیدن ممکن است احساس فشار و درد را در گوش آسیب‌دیده بدتر کند. از این رو، توصیه می‌شود حالت بدن کودک را در هنگام خواب تغییر بدهید و زیر سرش را کمی بلند کنید.
– اگر کودک‌تان را با شیر خشک تغذیه می‌کنید، نوزاد را در موقعیت نیمه نشسته نگه دارید تا شیر دوباره به شیپور استاش برنگردد.
دایان بحر، متخصص رسمی گفتاردرمانی و استاد ماساژ نوزادان می‌گوید: “هنگام تغذیه‌ی کودک با شیر خشک، بدن نوزاد را در زاویه‌ی 45 درجه یا بیشتر نگه دارید تا گوش کودک بالاتر از دهان او قرار بگیرد. این حالت از رفتن مایع به شیپور استاش جلوگیری می‌کند. شیپور استاش به گوش میانی یعنی جایی که در آن عفونت رخ می‌دهد، متصل می‌شود. تغذیه با شیر مادر در هر موقعیتی ممکن است انجام شود چرا که با تغذیه توسط شیشه شیر بسیار متفاوت است. ”
خبر خوب این است که درد گوش معمولا در طول زمان به طور خود به خود حل می‌شود، بنابراین در حالی که طبیعت روند خود را طی می‌کند، شما هم با خیال راحت برخی از این روش‌های خانگی را امتحان کنید.