شب یلدا یا شب چله یکی از جشن های بسیار کهن ایرانی است که به زمان بین غروب ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب ۱ دی (اولین روز زمستان) گفته می شود و در این جشن طی شدن بلندترین شب سال گرامی داشته میشود. امسال بالاخره پس از سالها انتظار شب یلدا / شب چله به عنوان نوزدهمین میراث ناملموس ایران مشترک با افغانستان در یونسکو ثبت جهانی شد. پاسداری از این میراث فرهنگی ناملموس هزاران سال است که در خانواده های ایرانی بسیار مهم شمرده میشود و همه ساله این بلندترین شب سال را در کنار عزیزان خود جشن می گیرند. به همین مناسب در مجموعه مقالات ویژه شب یلدا در بازده در این نوشتار هم با ما همراه باشید تا درباره بهترین مراسم شب یلدا نکات جالبی بدانیم.
بهترین کارها در مراسم شب یلدا
۱. خواندن اشعار حافظ و گرفتن فال
مرسوم است که در شب یلدا بزرگ خانواده تفألی به دیوان حافظ می‌زنند و اهل ذوق و شاعری، سروده‌های خود را برای دیگران می‌خوانند. در مجموع اینها آدابی است که از فرهنگ باستانی مهر در میان مردم باقی‌مانده و هر سال با شب یلدا نو میشود.
۲. کمک به افراد نیازمند
رسم کمک به افراد نیازمند از دیرباز در کشور ما رایج بوده است. که افراد نزدیک مراسم جشن و شادمانی به فکر سایرین هم هستند و به هر نحوی که می توانند به آنها کمک می کنند.
۳. کادو دادن به یکدیگر
هدیه دادن مناسبت خاصی نمیخواهد اما رسم کهنی در سرزمین ما وجود دارد که در شب یلدا برای زوج های جوان یا تازه عروس ها هدیه ای به رسم یادگاری برده می شود که هم پیوند دوستی ها را محکم تر میکند و هم شادابی و سرزندگی به همراه دارد.
۴. خواندن شاهنامه
شاهنامه خوانی از دیگر رسومی ست که از دیرباز در میان ایرانیان مرسوم بوده‌است و جز جدایی ناپذیر شب یلدا است. خوب است در این شب زیبا یک کتاب شاهنامه به همراه داشته باشید و از داستان های حماسی آن نقل کنید.
۵. دیدار دوستان و نزدیکان
یک بخش زیبای مراسم شب یلدا دردار از دوستان و اقوام و افرادی است که دوستشان داریم. پس یادتان باشد دیدار از بزرگان و عزیزان تان را در این شب زیبا فراموش نکنید.
۶. داستان تعریف کردن
از روزگار قدیم رسم زیبایی بر جای مانده که در شب های یلدا که اقوام و دوستان کنار هم جمع می شوند بزرگترها از داستان های زیبای کهن خود برای جوانترها نقل می کنند و مجلس را گرم میکنند.
بهترین خوراکی های شب یلدا
۱. کدو حلوایی
کدو حلوایی، این خوراکی نارنجی و خوشمزه پاییزی هم یکی از خوراکی های سنتی و محبوب شب یلدا است که بینایی شما را قوی نگه می‌دارد، به کاهش وزن کمک میکند و دانه‌های آن نیز می‌توانند دربرابر بیماری‌های قلبی از بدن محافظت کنند. این خوراکی کم‌چرب و با طعمی کره‌ای، سرشار از فیبر و پتاسیم است و به ساخت استخوان‌های قوی‌تر کمک میکند. و هرچه کدوی شما نارنجی تر باشد، سالم‌تر است!
کدوها فقط برای تزیین نیستند. به وسیله‌ی کدو می‌توان غذاهای سالم و خوشمزه‌ای درست کرد و در شب‌های سرد پاییز و زمستان نوش جان کرد. کدو حلوایی یکی از انواع کدوهای زمستانی است؛ کدو حلوایی خام را، تا وقتی که پوست‌اش زخمی و سوراخ نشده باشد، می‌توان به مدت طولانی در خانه نگه داشت؛ یعنی لازم نیست دائما به فروشگاه بروید – یک بار تعداد زیادی کدو حلوایی بخرید و مدت زیادی از آنها نگهداری کنید. و هر بار که تصمیم بگیرید این محصول زیبا را از حالت دکوری خارج کنید، می‌توانید آن را به یک شام بسیار لذیذ تبدیل کنید!
۲. انار
انار این میوه قرمز با آن طعم ترش و شیرین بسیار لذت‌بخش خود یکی از خوراکی های ویژه شب یلداست. این میوه پاییزی برای سلامتی خواص بسیار زیادی دارد و به خاطر قدرت دارویی که دارد در سراسر جهان و به خصوص نزد طرفداران سلامتی مشهور است. خوب است این میوه سرخ را به لیست خرید شب یلدای خود اضافه کنید.
۳. آجیل شیرین
مصرف انواع آجیل و خشکبار و میوه خشک بخش بزرگی از فرهنگ ما را تشکیل می دهد و در بعضی از سنت‌ها و رسوم ما نقش مهمی ایفا میکند. مثلا بخش جدایی ناپذیر فرهنگ و رسوم ما در ایام نوروز یا شب یلدا است که بسیار زیاد مصرف میشود. آجیل به لطف دارا بودن ترکیب فشرده‌ای از ویتامین‌ها، مواد معدنی و غیره بهترین و سالم‌ترین راه برای ته‌بندی (خوردن خوراک مختصر) است. بسیاری از آجیل‌ها به شکل دانه هستند و این روغن آنها است که عموما برای مصرف استفاده میشود. یک وعده‌ی کوچک از اکثر آجیل‌ها می‌تواند بیشترین نیاز روزانه‌ی شما به مواد مغذی را برآورده کند.
۴. هندوانه
این میوه پرخاصیت و خوشمزه یکی از خوراکی های اصلی در جشن شب یلدا است. یادتان باشد خواص این میوه‌ی تابستانی که می‌توانید آن را در تمام طول سال پیدا کنید برای سلامتی آنقدر زیاد است که همین الان در هر شرایطی که هستید هم خوب است یک برش از آن را میل کنید. هندوانه یک درمانگر شیرین و عالی است که کالری فوق‌العاده کمی دارد، و عملا عاری از کلسترول و چربی است و به عنوان میوه خوشمزه و خوش عطر شب یلدا گزینه بسیار خوبی است.
۵. شیرینی های خانگی
مصرف انواع شیرینی ها و تنقلات شیرین از گذشته های دور بین ایرانیان مخصوصا در شب های سرد زمستان یا شب های مراسم سنتی مانند نوروز یا شب یلدا رواج داشته است. و بسیاری از خانواده ها در گذشته انواع کیک و شیرینی را در منزل درست می کردند. مصرف شیرینی جات شیرینی جات باعث شادی و حس خوب شما می‌شوند و خوراکی های شیرین بهترین محرک‌های شادی هستند پس برای گرامیداشت یک مراسم زیبای سنتی مثل شب یلدا بهترین گزینه است.
۶. خرمالو
خرمالو میوه‌ای کم کالری است که در انواع گس و غیرگس در دسترس است، و می‌توان آن را به صورت خام یا خشک‌شده مصرف کرد. همچنین می‌توان از آن در تهیه‌ی خوراکی‌های مختلفی از جمله پودینگ استفاده کرد. این میوه‌ی کم کالری که میزان فراوانی مواد معدنی مانند فسفر و کلسیم و ویتامین از جمله ویتامین A و C دارد، دارای مزایای فوق‌العاده است. این خوراکی پاییزی زیبا یکی از میوه های اصلی سفره های شب یلداست. در ادامه طرز تهیه یک فینگرفود گیاهی خوشمزه با استفاده از خرمالو را یاد بگیریم.
۷. شام یلدایی
همانطور که گفتیم هندوانه، آجیل، انار، کدو حلوایی و خرمالو و همچنین غذاهایی مانند مرغ و ماهی از خوراکی های شب یلدا است که نباید همه با هم مصرف شوند. باید به این مسئله توجه داشت که پرخوری شب هنگام ، همه چیزخوری و مصرف همزمان انواع مواد غذایی سبب اختلال در هضم غذا و ابتلا به بیماری‌های مختلف میشود و نباید فریب سفره‌های رنگین در شب چله را خورد و طی مدت زمان محدود انواع مواد غذایی را در فاصله کوتاه همزمان با هم مصرف کرد. در ادامه طرز تهیه یک شام بسیار خوشمزه و مجلسی و سالم برای شب یلدا آمده است.