به عنوان پدر و مادر، یکی از مسئولیت‌های اصلی شما این است که اطمینان حاصل کنید بچه‌های‌تان برای وارد شدن به دنیای واقعی آمادگی دارند و قرار است که به بزرگسالانی مسئولیت‌پذیر تبدیل شوند. در دنیای امروز آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان می‌تواند بیشتر از همیشه چالش‌برانگیز باشد، اما مطمئنا غیرممکن نیست.
در حقیقت، مهارت‌های زندگی زیادی وجود دارد که می‌توانید به بچه‌های‌تان بیاموزید تا به آنها کمک کنید اعضای مسئولیت‌پذیر جامعه باشند و به بزرگسالانی شاد و کارآمد تبدیل شوند. در این نوشتار نکات متعددی را قید کرده‌ایم که با کمک آنها به فرزندان‌تان یاد می‌دهید که آدم‌هایی مسئول و کارآمد بار بیایند.
آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان
۱. مهارت‌های مسیریابی را به آنها آموزش بدهید
داشتن گواهینامه‌ی رانندگی به این معنا نیست که فرد مهارت مسیریابی هم دارد. علاوه بر یاد دادن رانندگی به آنها، چگونگی مسیریابی را نیز به آنها آموزش بدهید.
آنها باید بدانند که چگونه از یک سیستم GPS و همچنین یک نقشه استفاده کنند، چگونه از ترافیک ساعت‌های شلوغی هم در شهر و هم در بزرگراه حرکت کنند و دیگر مهارت‌هایی که در دوره‌های آموزش رانندگی یاد نخواهند گرفت. البته، آنها همچنین باید یاد بگیرند که چگونه در ترافیک صبور باشند و مهارت‌های رانندگی دفاعی را یاد بگیرند.
۲. آنها را تشویق کنید تا یک شغل داشته باشند
این‌که نوجوان شما در مدرسه عملکرد خوبی دارد، به این معنا نیست که به عنوان یک نیروی کار نیز آمادگی دارد. مدرسه آنها را به صورت علمی آموزش می‌دهد.
شما باید اطمینان حاصل کنید که آنها می‌دانند چه‌طور باید شغل‌شان را حفظ کنند.
آنها را تشویق کنید تا مشاغل تابستانی و بعد از مدرسه داشته باشند تا بتوانند مسئولیت‌های شغلی را که در ازای‌اش دستمزد دریافت می‌کنند یاد بگیرند و همین‌طور نحوه‌ی برخورد با دیگران، نحوه‌ی کنار آمدن با مشکلات و داشتن رفتار مناسب را در هر شرایطی بیاموزند.
۳. تعیین اهداف را به آنها آموزش بدهید
هر کس دارای اهدافی است، اما همه‌ی اهداف، واقع‌گرایانه نیستند. به خصوص نوجوانان معمولا اهدافی غیرعملی برای خودشان تعیین می‌کنند: مثلا معروف، ثروتمند یا محبوب شدن، به خصوص با آن‌چه که در رسانه‌های اجتماعی امروز مشاهده می‌کنند! وظیفه‌ی شما این است که به آنها نشان دهید چه‌طور اهداف واقع‌بینانه برای خودشان تعیین کنند و چه‌طور به آنها دست پیدا کنند.
با نوجوان‌تان درباره‌ی این‌که می‌خواهد در بلندمدت و کوتاه مدت به چه چیزی دست پیدا کند، صحبت کنید. مطالعات بسیاری در مورد رابطه‌ی تعیین هدف و حفظ شادی در زندگی فرد صورت پذیرفته‌است. هر بار که با دستیابی به اهداف‌تان پاداش دریافت می‌کنید، دوپامین در بدن‌تان آزاد می‌شود که مسئول ایجاد انگیزه در شما است.
۴. به آنها کمک کنید که احساسات‌شان را کنترل کنند
همه‌ی ما لحظاتی را تجربه می‌کنیم که در آنها مقابله با احساسات‌مان بسیار دشوار است. این موقعیت می‌تواند درگیری در کار، مسائل مربوط به روابط، یا شرایط دیگری باشد که نیازمند تدبیر هستند. اما، با گذشت زمان، یاد می‌گیریم که چه‌طور تا حدی زیادی مسائل را تحت کنترل نگه داریم. این مشکلی است که بسیاری از نوجوانان با آن روبرو هستند، زیرا آنها باید با کارهای مدرسه، معلمان، فشار همسن و سالان و زندگی‌شان در خانه کنار بیایند، اما شما می‌توانید به آنها کمک کنید.
به آنها یاد بدهید که چه‌طور با یک رفتار سالم، مانند مشغول شدن به ورزش، موسیقی، یا هنر و ساخت صنایع دستی، با احساسات‌شان کنار بیایند. این کار همچنین به افزایش صبر در آنها کمک می‌کند. حتی مربیان شخصی ورزشکاران می‌گویند کنترل عواطف بسیار مهم است. آنها هر چه‌قدر بیشتر بتوانند احساسات خود را تحت کنترل نگه دارند، اعتماد به نفس بیش‌تری برای زمانی که شرایط سخت‌تر اتفاق می‌افتد، خواهند داشت.
۵. مهارت‌های مقابله‌ای را برای موارد اضطراری به آنها آموزش بدهید
هنگامی که بچه‌های‌تان روی پای خودشان می‌ایستند، به مهارت‌های مقابله‌ای برای روبرو شدن با شرایط اضطراری نیاز دارند. این شرایط می‌تواند آتش گرفتن یک تابه، خراب شدن وسیله یا حتی نشت کردن یک لوله در آشپزخانه باشد.
شما باید وقت بگذارید و موارد اضطراری را که ممکن است اتفاق بیفتد بیشتر به آنها یاد بدهید، و همچنین در رابطه یا نحوه‌ی برخورد با آن شرایط نیز آموزش مناسبی به آنها بدهید. آنها همچنین باید یاد بگیرند که چگونه بدون تلفن همراه از عهده‌ی مشکلات بربیایند. ممکن است گوشی زمانی که بچه‌ها به آن نیاز دارند، دچار مشکل شود.
۶. آنها را در مدیریت کارهای خانه شرکت بدهید
این‌که نوجوان شما یک اتاق کثیف و به هم ریخته داشته باشد، لزوما بدان معنا نیست که در خانه‌ی خودش هم وضع به همین صورت خواهد بود. بلکه این اوضاع فرصت خوبی است مبنی بر این‌که آنها باید در مورد مهارت‌های مدیریت خانواده مانند بودجه‌بندی، تمیز کردن، برنامه‌ریزی قرار ملاقات‌ها و غیره بیشتر یاد بگیرند.
آنها احتمالا در یک خوابگاه یا در یک آپارتمان هم‌اتاقی‌هایی خواهند داشت و اگر این مهارت‌های زندگی را نداشته باشند، با هر کسی که با آنها زندگی کند دچار مشکل خواهند شد.
۷. کیف پول‌تان را کنار بگذارید
قرار نیست هر بار که فرزندتان از شما درخواست پول دارد، به او پول بدهید. هرچه بیشتر به آنها پول می‌دهید، کم‌تر به آنها درس می‌دهید.
یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی برای هر کسی این است که چگونه امور مالی خود را مدیریت کند. اگر نوجوان شما مشغول کار است، از او بخواهید که بخشی از دستمزد خود را هر هفته کنار بگذارد و آن را مستقیما داخل حساب پس‌انداز خود واریز کند.
حتی بهتر این است که آنها را تشویق کنید که همین حالا در یک برنامه‌ی پس‌انداز بازنشستگی سرمایه‌گذاری کنند. برنامه‌ریزی برای آینده هرگز زود نیست. این کار نه تنها در مورد مسئولیت مالی به آنها آموزش می‌دهد، بلکه زمانی که واقعا نیاز مالی دارند، پول نقد اضافی خواهند داشت.
۸. خوردن غذای سالم را تشویق کنید
بسیاری از نوجوانان امروز عادت‌های سالم ندارند. آنها بدون انجام هر گونه تمرین ورزشی، در تمام طول روز با تلفن همراه‌شان نشسته‌اند و به درستی غذا نمی‌خورند.
مهم نیست که شما در خانه چه می‌پزید، به هر حال وقتی که دور و برشان نیستید، قطعا هله هوله می‌خورند. یک مربی شخصی یک بار به من گفت: “ایده‌ی خوبی است که آنها را نزد یک متخصص تغذیه ببرید، که می‌تواند رژیم غذایی‌شان را در مسیر درست هدایت کند، و آنها را درباره‌ی غذای سالم که برای انواع بدن‌ها مناسب است، آموزش دهد.” در این‌جا نکته‌ی بسیار مهم، رعایت یک رژیم غذایی سالم متناسب با نوع بدن کودک و فعالیت‌های روزمره‌ی او است.
۹. به آنها یاد بدهید که «چیزی را که خودت خراب کرده‌ای، خودت هم باید درست کنی!»
بسیاری از پدر و مادرها مرتکب این اشتباه می‌شوند و سعی می‌کنند اشکالات پیش آمده توسط فرزندشان را خودشان حل کنند. در حالی که این رفتار ممکن است زمانی که سن فرزندتان خیلی پایین است درست باشد، اما آنها باید یاد بگیرند که مشکلات‌شان را خودشان حل کنند، به ویژه مشکلاتی که خودشان ایجاد کرده‌اند.
اگر فرزندان‌تان در موقعیت‌هایی قرار بگیرند که می‌توانند از عهده‌ی آنها بربیایند، مانند بحث با یک دوست یا درگیری با معلم، به آنها کمک نکنید. بگذارید خودشان به تنهایی از عهده‌ی مشکل پیش آمده بربیایند، و به جای این‌که کمک‌شان کنید، به آنها مهارت‌های حل مشکل را آموزش بدهید و آنها را “راهنمایی” کنید تا از تجربیات خود درس بگیرند.
۱۰. لطفا چتر نجات آنها نباشید!
این مورد رابطه‌ی تنگاتنگی با آموزش مسئولیت‌پذیری به فرزندان‌تان دارد. اگر نوجوان شما دچار مشکلی شود، خواه در مدرسه دچار درگیری شود و خواه با خواهر و برادرش دچار مشکل شود، سریع برای حل مشکل پیش قدم نشوید. دست کم بلافاصله بعد از شروع داستان این کار را نکنید!!!
بله، آنها ممکن است به کمک شما نیاز داشته باشند، اما اجازه دهید تلاش خود را بکنند و درک کنند که چه‌طور باید مسئولیت کارهای خود را بر عهده بگیرند. شما که همیشه دور و بر آنها نیستید تا از تنگنای پیش آمده نجات‌شان بدهید.
۱۱. از آنها بخواهید که برخی مشکلات را حل کنند
کار شما این نیست که زندگی را برای نوجوان‌تان سهل و آسان کنید. بلکه کارتان این است که به آنها آموزش بدهید چه‌طور باید در یک جهان واقعی به عنوان یک بزرگسال حرکت کنند و پیش بروند. بنابراین، مشکلات آنها را برای‌شان حل نکنید.
آنها را گاهی در شرایطی قرار بدهید که بتوانند خودشان فکر کنند، و بعد ببینید که چه می‌کنند و چه‌طور از عهده‌ی مشکل پیش آمده برمی‌آیند. وقتی به آنها فرصتی برای حل مشکل می‌دهید، ممکن است شما و خودشان را شگفت‌زده کنند!
۱۲. به آنها یاد بدهید که روی پای خودشان بایستند
بدیهی است که شما فرزندان‌تان را یک مبارز یا جنگجو بار نمی‌آورید. اما باید به آنها یاد بدهید که در یک درگیری چگونه به مذاکره بپردازند. عصبانی شدن و طوفان به پا کردن، به هیچ وجه به آنها کمک نمی‌کند و من مطمئن هستم که همه‌ی ما به عنوان والدین این موضوع را به سختی فرا گرفته‌ایم.
به آنها مهارت‌هایی را که برای حفظ آرامش در هر موقعیتی نیاز دارند، یاد بدهید! مثلا این‌که قبل از از دست دادن کنترل‌شان تا ۱۰ بشمارند، یاد بگیرند که چگونه خود را از درگیری کنار بکشند، احساسات خود را تشخیص دهند و بتوانند طی درگیری‌ها با این احساسات مقابله کنند.
۱۳. به آنها یاد بدهید که چه‌طور باید دست خیر داشته باشند
ما نه تنها باید از خودمان مراقبت کنیم، بلکه باید برای جهان اطراف‌مان نیز همدرد و مهربان باشیم.
راه‌های متعددی وجود دارد که می‌توانید به فرزند نوجوان‌تان آموزش بدهید که چگونه در خوبی‌های این دنیا نقش داشته باشد. آنها را به مناطق محروم ببرید تا به فقرا کمک کنند یا به آنها یاد بدهید که با تمام حیوانات رفتار مهربانانه‌ای داشته باشند.
شما که نمی‌دانید! آنها ممکن است این کارها را خیلی دوست داشته باشند تا حدی که کمک به دیگران به قسمتی از زندگی آنها تبدیل شود.
۱۴. آنها را تشویق کنید تا به خودشان اعتماد داشته باشند
مدارس به بچه‌ها آموزش می‌دهند که چگونه باید قوانین را دنبال کنند، اما در مورد مهارت‌های زندگی واقعی چیزی به بچه‌ها یاد نمی‌دهند. شما باید به آنها آموزش بدهید که در حین یاد گرفتن دستورالعمل‌ها، متفکرانی مستقل نیز باشند.
به نوجوانان‌تان کمک کنید تا یاد بگیرند که چگونه به خودشان و تصمیمات‌شان اعتماد کنند. مطمئنا، هر از گاهی تصمیمات بدی هم اتخاذ خواهند کرد، اما از اشتباهات‌شان قطعا درس خواهند گرفت و به این ترتیب کم کم یاد می‌گیرند که چه‌طور باید تصمیمات بهتری بگیرند.
۱۵. بودجه‌ی خانوار را به آن‌ّها توضیح بدهید
شما می‌توانید آن‌قدر با بچه‌های‌تان در مورد بودجه‌ی خانوار صحبت کنید تا به مرز عصبانیت برسید، اما یاد گرفتن این موضوع برای آنها بسیار دشوار خواهد بود، مگر این‌که بودجه‌بندی را در عمل یاد بگیرند.
با آنها درباره‌ی هزینه‌های مختلف خانوار صحبت کنید، از قبیل برق و سایر صورتحساب‌ها، هزینه‌ی مواد غذایی و نگهداری وسیله‌ی نقلیه. درآمد خانوارتان را به آنها نشان دهید و برای‌شان توضیح بدهید که هر قسمت از پول دریافتی کجا هزینه می‌شود. اجازه دهید آنها بودجه‌بندی را یاد بگیرند تا وقتی که روی پای خودشان ایستادند بدانند که چه کار باید بکنند.
۶. برای‌شان یک کارت اعتباری بگیرید
برای فرزند نوجوان‌تان کارت اعتباری خودش را بگیرید!
بله! درست خواندید.
این یکی از بهترین راه‌های تدریس مسئولیت مالی به فرزندتان است. اگر آنها کارت را خالی کنند و دیگر اعتباری نداشته باشند، بدهی آنها را پرداخت نکنید. اجازه دهید آنها بفهمند که چگونه باید آن را پرداخت کنند و از آن به طور مسئولانه‌ای استفاده کنند. هر چه زودتر درباره‌ی مسئولیت‌پذیری در رابطه با کارت اعتباری‌شان یاد بگیرند، برای‌شان بهتر است.
۱۷. الگوی خوبی برای آنها باشید
اگر شما خودتان هیچ کدام از موارد فوق را انجام ندهید، چگونه می‌توانید انتظار داشته باشید که نوجوان‌تان تبدیل به یک فرد بزرگسال مسئول شود؟
شما بهترین مثال برای آنها هستید، بنابراین بهتر است خودتان هم عملکرد درستی داشته باشید. صورتحساب‌ها را به موقع پرداخت کنید. خانه را تمیز نگه دارید. هر روز سرکارتان بروید. هنگامی که بچه‌ها یک نمونه‌ی عالی مانند شما داشته باشند، آینده‌ی خوبی هم خواهند داشت.
ما نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنیم
به منظور آماده کردن نوجوانان برای سنین بزرگسالی، شما، به عنوان پدر یا مادر، باید به آنها مهارت‌های حیاتی زندگی را آموزش دهید تا بتواند افراد کارآمدی در زمان بزرگسالی باشند.
گفتگوی باز با بچه‌های‌تان داشته باشید و بگذارید آنها بدانند که می‌توانند برای دریافت پاسخ سوالات‌شان نزد شما بیایند؛ و اگر در زمینه‌ی توسعه‌ی هر یک از مهارت‌هایی که دوست دارید یاد بگیرند نیاز به کمک دارند، همیشه حاضر و آماده هستید. اگر در این امر با هم پیش بروید، می‌توانید به نتایج مثبتی دست پیدا کنید. گفتگو و رابطه‌ی راحتی با آنها داشته باشید و اگر مشکلی دارند، حرف‌های‌شان را گوش کنید و راه‌هایی برای مقابله با این مشکلات و گذر از آنها در کنار هم پیدا کنید.