زانو عملکرد پیچیده‌ای دارد، مفصل زانو همراه با استخوان‌ها، عضلات، رباط‌ها و تاندون‌هایی که با آن مرتبط و متصل هستند، موجب می‌شوند که ما دامنه حرکتی وسیعی داشته باشیم. ولی متاسفانه، مفصل زانو در برابر صدمات و ضربه‌ها بسیار آسیب پذیر است و می‌تواند دچار درد، تورم و التهاب شود. البته تورم و التهاب ایجاد شده، نتیجه عکس العمل طبیعی بدن، در برابر آسیب وارد شده است. معمولا در هنگام انجام تمرینات ورزشی، صدمه دیدن و ضربه خوردن به زانو، باعث پاره شدن رباط زانو می‌شود. همچنین، استفاده بیش از حد از زانو و یا انجام حرکاتی در زانو که به طور مداوم تکرار شوند، باعث ایجاد التهاب و تورم در مفصل زانو می‌گردد. در مقاله زیر تعدادی از موثرترین روش‌های درمانی برای رفع درد و التهاب زانو را بررسی می‌نماییم.
بهترین روش‌های درمان زانو درد
در این بخش موثرین درمان‌های زانو درد را بررسی نموده‌ایم.
۱– فیزیوتراپی
با کمک فیزیوتراپی می‌توان انعطاف پذیری و قدرت عضلات اطراف زانو را بالا برد و در نتیجه فشار‌های وارد شده بر مفصل زانو را کاهش داد. با تقویت کردن عضلات اطراف زانو، نیروی کمتری از استخوان‌ها، بر روی زانو وارد می‌شود و درد زانو کاهش می‌یابد.
اگر می‌خواهید که خودتان ورزش کنید، ورزش‌های ملایمی مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه سواری می‌توانند در تقویت عضلات اطراف زانو و کم کردن درد زانو موثر باشند.
متخصص طب فیزیکی می‌تواند علت اصلی درد زانوی شما را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسبی را برای کاهش درد و بهبود حرکت زانوی شما تدوین کند. برنامه درمانی ممکن است شامل تمریناتی برای بهبود قدرت و انعطاف پذیری عضلات اطراف زانو نظیر ران و پشت ران و تمریناتی برای بهبود قدرت و تعادل در حرکت و آموزش در مورد نحوه وضعیت بدن و تغییر آن جهت کنترل درد و پیشگیری از آسیب های بعدی باشد.
۲– گرم کردن
گرم کردن، یک روش طبیعی و موثر برای کاهش درد زانو است. گرم کردن محل آسیب دیده، سیگنال‌های درد را کم می‌کند، به افزایش جریان خون در آن ناحیه کمک نموده و باعث می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به مفصل زانو برسد و در نتیجه درد را کاهش می‌دهد.
استفاده از کیسه‌های آب گرم دو لایه، راحت‌ترین و بی‌خطرترین روش برای اعمال گرما بر روی مفصل زانو است. کیسه آب گرم را حدود ۲۰ دقیقه بر روی زانو بگذارید.
۳– یخ گذاشتن
اگر یک کیسه یخ را به مدت ۱۵-۱۰دقیقه بر روی زانو بگذارید به میزان قابل توجهی درد زانو را کاهش داده، همچنین فشار روی مفصل زانو را کم می‌کند و باعث کاهش تورم نیز می‌گردد. شما می‌توانید از کیسه‌های مخصوص یخ برای این هدف استفاده نمایید و یا تکه‌های یخ را در یک کیسه بریزید، آن را داخل یک حوله بگذارید و روی زانوی خود قرار دهید. از کیسه یخ، هر ۲ ساعت یک بار و هر بار فقط به مدت ۱۵ دقیقه استفاده کنید.
اگر فشار خون شما بالا است و یا مشکلات گردش خون دارید، یخ را روی پوست بدن خود نگذارید، بهتر است که آن را در یک حوله نازک بپیچید و بعد استفاده نمایید.
۴– زانوبند
با استفاده از زانوبند می‌توانید به کم کردن درد زانو کمک کنید. زانو درد می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله آسیب، آرتروز و استفاده بیش از حد باشد. بستن زانو بند از مفصل زانو حمایت کرده و به آن ثبات بیشتری می‌دهد؛ همچنین از وارد شدن آسیب بیشتر جلوگیری کرده و درد زانو را کاهش می‌دهد.
انواع مختلف زانو بند در بازار، در دسترس بیماران است. هنگام خرید زانو بند، بهتر است زانوبندی را انتخاب کنید که بسته به علت اصلی زانو درد شما، برایتان مناسب باشد. همچنین باید تمام دستورالعمل‌های پزشک، درباره نحوه استفاده صحیح از زانو بند را رعایت کنید و درمان‌های دیگر را نیز برای رفع درد زانو، بکار ببرید.
۵– الکتروتراپی
الکتروتراپی، درمان با تحریک الکتریکی عصب از راه پوست است (TENS)، که در آن از امواج الکتریکی برای کاهش درد زانو استفاده می‌شود. در این روش درمانی، امواج الکتریکی از طریق الکترودهایی که روی پوست نزدیک ناحیه دردناک، قرار داده می‌شود، به اعصاب آن ناحیه ارسال می‌گردد.
ثابت شده است که الکتروتراپی، در مسدود کردن سیگنال‌های درد ارسال شده به مغز، در جهت کاهش درد زانو بسیار موثر می‌باشد. همچنین، الکتروتراپی TENS، باعث تحریک بدن در افزایش تولید یک ماده مسکن طبیعی بدن، به نام اندورفین می‌گردد.
۶– طب سوزنی
تحقیقات نشان داده است که طب سوزنی، در صورتی که توسط یک متخصص ماهر انجام شود، موجب کاهش درد زانو می‌شود.
طب سوزنی، سیگنال‌های درد ارسال شده از زانو به مغز را مسدود می‌کند، همچنین جریان خون را در مفصل زانو افزایش داده و به مفصل کمک می‌کند که عملکرد طبیعی داشته باشد.
۷– گلوکزامین و کندرویتین
گلوکزامین و کندرویتین، از دسته مکمل‌های غذایی هستند که برای درمان آرتروز و درد زانو مورد استفاده قرار می‌گیرند. گلوکزامین، یک ماده ترکیبی است که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود، و کندرویتین نیز در ساختار غضروف‌های بدن یافت می‌شود و هر دوی این مکمل‌ها از سلامت ساختار زانو حمایت کرده و می‌توانند موجب کاهش درد زانو گردند.
اگر می‌خواهید بدانید که مصرف مکمل‌های گلوکزامین و کندرویتین برای شما مناسب است یا خیر، ابتدا با پزشک خود مشورت نمایید. پزشک به شما کمک می‌کند تا فواید و خطرات احتمالی مصرف این مکمل‌ها را بدانید و دوز مصرفی آن‌ها را برایتان تعیین کند.
۸– تزریق پی آر پی
پی آر پی، درمانی است که در آن مقدار کمی از خون بیمار گرفته شده، پردازش می‌شود و پلاکت‌ها متمرکز می‌‌گردند و مجددا این پلاکت‌های غلیظ، به ناحیه آسیب دیده تزریق می‌شود.
تزریق پی آر پی به زانو، موجب بازسازی بافت‌ها می‌شود، تورم را کاهش داده و مفصل را روان می‌کند، در نتیجه درد زانو را کم می‌کند. این درمان همچنین بدن را برای ترمیم هر چه بیشتر بافت‌های آسیب دیده تحریک می‌نماید.
برای بیمارانی که نمی‌خواهند از روش جراحی استفاده نمایند، و یا افرادی که درد آن‌ها با روش‌های درمانی دیگر، کاهش نیافته است، درمان با پی آر پی می‌تواند یک گزینه مناسب باشد.
۹– لیزر درمانی با توان کم
ثابت شده است که در بعضی موارد، لیزر درمانی موجب کاهش درد و التهاب در زانو می‌گردد. در این روش درمانی، از لیزر با توان کم، برای تحریک بهبودی و کم کردن التهاب در ناحیه آسیب دیده استفاده می‌شود.
ثابت شده است که لیزر درمانی، در بیماران مبتلا به آرتروز زانو، آرتروز روماتیسمی و دیگر آسیب‌های وارد شده به زانو، به کاهش التهاب و درد زانو کمک می‌کند. با این وجود، میزان اثر بخشی لیزر درمانی، در هر بیمار، بسته به شدت عارضه و نوع لیزر مورد استفاده، متفاوت است.
۱۰– شاک ویو درمانی
ثابت شده است که در بعضی موارد، شاک ویو درمانی موجب کاهش درد و التهاب در زانو می‌شود. در شاک ویو درمانی، از امواج صوتی با فرکانس بالا، در جهت تحریک بدن برای بهبودی و کم کردن التهاب مفصل زانو استفاده می‌شود.
ثابت شده است که شاک ویو درمانی، در بیماران مبتلا به التهاب تاندون کشکک زانو، آرتروز زانو و دیگر آسیب‌های وارد شده به زانو، به کاهش التهاب و درد زانو کمک می‌کند.
چه زمانی جراحی برای درمان زانو درد ضروری است؟
اگر درمان‌های غیرجراحی نتوانند زانو درد را درمان کنند، آخرین راه حل درمانی جراحی زانو است. تصمیم گیری برای انجام جراحی زانو، به علت اصلی زانو درد، شدت درد زانو و میزان تاثیر این درد به فعالیت‌های روزمره شما بستگی دارد.
جراحی زانو ممکن است برای عوارضی مانند: پارگی رباط زانو، پارگی منیسک زانو، آرتروز زانو و آرتروز روماتیسمی لازم باشد. پزشک بر اساس شرایط خاص شما، تصمیم می‌گیرد که آیا جراحی زانو برای درمان شما بهترین راه حل است یا خیر.
چگونه از زانو درد جلوگیری کنیم؟
۱– از یک رژیم غذایی ضدالتهابی پیروی نمایید.
مواد غذایی که مصرف می‌کنید نقش مهمی در میزان التهاب بوجود آمده در بدن شما دارد و این التهاب ممکن است به مفصل زانوی شما آسیب برساند. غذاهای التهاب‌زایی مانند غذاهای فرآوری شده که با اضافه کردن شکر و آرد سفید تهیه می‌شوند، بیشترین التهاب را در بدن ایجاد می‌کنند. همچنین، رژیم‌های غذایی که در آن از مقدار زیادی گوشت، لبنیات و تخم مرغ استفاده می‌شود نیز می‌تواند باعث ایجاد التهاب گردد.
در مقابل، می‌توانید از یک رژیم غذایی ضد التهابی، که در آن میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، غلات کامل و همچنین ماهی است، بهره ببرید و در روز حداقل هشت لیوان آب بنوشید. پیاز، سیر، موسیر و تره فرنگی نیز مواد غذایی هستند که خاصیت ضد التهابی دارند.
۲- وزن مناسب داشته باشید.
در هنگام ایستادن و راه رفتن، فشار وزن شما به مفاصل بدنتان، به خصوص مفصل زانو وارد می‌شود. اگر اضافه وزن داشته باشید، امکان دارد که به غضروف‌ها و مفاصل بدن شما آسیب وارد شود و باعث درد مفاصل گردد.
نتیجه‌گیری
زانو درد ممکن است علل متفاوتی داشته باشد مانند: صدمات، آرتروز و استفاده بیش از حد از زانو. زانو درد را می‌توان با استفاده از درمان‌های مختلفی مانند: استراحت کردن، فیزیوتراپی، فشرده‌سازی، بالا نگه داشتن پاها، یخ گذاشتن و مصرف دارو کنترل کرد. همچنین استفاده از زانوبند، می‌تواند برای کاهش درد، ثبات و حمایت کردن از مفصل زانو مفید باشد.