چرخه عمر محصول یا product life cycle به مراحلی اطلاق می شود که یک محصول از زمان معرفی به بازار تا زمان افول یا جایگزینی آن طی می کند. این چرخه شامل چهار مرحله است: معرفی، رشد، بلوغ و افول. در مرحله معرفی، محصول برای ایجاد آگاهی و ایجاد علاقه در بین مصرف کنندگان عرضه و به بازار عرضه می شود. در مرحله رشد، با پذیرش محصول در بازار، فروش به سرعت افزایش می یابد. در مرحله بلوغ، با رسیدن محصول به حداکثر نفوذ خود در بازار، رشد فروش کاهش می یابد. در نهایت، در مرحله افول، با قدیمی شدن محصول یا جایگزینی با محصولات جدیدتر، فروش کاهش می یابد. درک چرخه عمر محصول برای کسب و کارها برای مدیریت موثر محصولات و تصمیم گیری استراتژیک در مورد زمان سرمایه گذاری در توسعه محصول جدید یا کنار گذاشتن محصولات موجود مهم است.
چرخه‌ی عمر از دلِ مراحل
در مرحله‌ی معرفی محصول به بازار می‌آید و کسب و کار در روی نردبانِ فروش به دنبال یک جای پای محکم است:
- ایجاد برند و حصول اطمینان از بازارِ کیفیت محصول جدید.
- یک سیاست قیمت‌گذاری پایین اولیه برای ورود به بازار، هرچند با رقابت کم، قیمت ممکن است در آغاز برای جبرانِ بهایای توسعه بالا باشد.
- انتخاب یک مدل توزیع برای رساندن محصول به بازار.
- ارتقاء محصول از طریق نشانه گرفتن آن در گروه‌های هدف خاصی مانند انجمن‌های برخط.
پس از معرفی موفقیت‌آمیز نوبت به مرحله‌ی رشد می‌رسد. این مرحله به دنبال گرفتن توسعه‌ها در اولین مرحله تا مرحله‌ی دیگری خواهد بود از طریق:
- حفظ کیفیت محصول و افزودن هر خدمات یا حمایت اضافه‌ای که در طول معرفی روشن می‌شود.
- نگهداری قیمت در یک سطح خوب برای حفظ رشد فروش.
- افزایش توزیع و منبع‌یابی روش‌های جدید و سریع‌ترِ رساندن محصول به قفسه‌ها.
- کمپین‌های بازاریابی که مخاطب وسیع تر و رشد سهامِ بازار برای محصول را هدف قرار می‌دهد.
با ایجاد رشد، بلوغ مرحله‌ی بعدی چرخه‌ی عمر است. کسب و کار با این از طریق موارد زیر برخورد می‌کند:
- افزودن ویژگی‌هایی که باعث تفاوت محصول از رقبای اجتناب ناپذیری خواهد شد که به بازار وارد می‌شوند.
- کاهش قیمت برای مقابله با رقابت.
- تجدید نظر کانال‌های توزیع و استفاده از مشوق‌هایی برای تشویق فروشگاه‌ها به ذخیره‌ی محصول اصلی در اولویت نسبت به تازه واردها.
- ارتقاء‌های جدید که نشان دادن تفاوت میان محصولات را هدف خود قرار می‌دهد.
وقتی افول اتفاق می‌افتد کسب و کار موارد زیر را در نظر خواهد گرفت:
- نگهداری محصول در بازار اما افزودن یا حذفِ ویژگی‌ها یا یافتن استفاده‌های جدید برای آن.
- کاستن بهایا و تولید و نگهداری آن فقط برای یک بخش آرام از بازار.
- تنزیل محصول یا فروش حقوق محصول به شرکتی دیگر.
با حفظ یک ماندگاری قدرتمند در چهار مرحله‌ی چرخه‌ی عمر یک محصول، یک کسب و کار می‌تواند بازده‌ها را بیشینه کند و بفهمد چه زمان برای بریدن از آن محصول مناسب است. با انجام ندادن این کار ممکن است برای کسب و کار بهایایی به بار بیاید و به یک چرخه‌ی عمر محدود برای محصول بینجامد.