ما زنان نقش‌های زیادی در زندگی داریم. مادر، همسر، کارمند، دوست، شفا‌دهنده، مراقبت‌کننده و بله! این فهرست کماکان ادامه دارد! پیچیدگی تمام این نقش‌ها می‌تواند در زندگی هر زنی بالا و پایین‌های زیادی ایجاد کند. برخی از این تغییرات خلقی ممکن است به خاطر رویدادهای پیش آمده در زندگی (به عنوان مثال بحث و جدل با یک دوست) باشد یا ممکن است به دلیل هورمون‌ها (مثلا در زمان بارداری، چرخه‌ی قاعدگی) روی بدهد. به طور کلی، بعد از چند روز، احساسات شما کم کم به حالت عادی بازمی‌گردند و دیگر احساس بدی نخواهید داشت. اما، اگر از افسردگی رنج می‌برید، آن حالت “غم و اندوه” شما بعد از چند روز از بین نمی‌رود و ممکن است در فعالیت‌های روزمره و روابط شما مشکلاتی ایجاد کند. این وضعیت می‌تواند یک چرخه‌ی ناتوان‌کننده باشد و ممکن است در اثر چند علت متفاوت ایجاد شود. علائم افسردگی زنان می‌توانند هفته‌ها، ماه‌ها یا سال‌ها ادامه بیابند و ممکن است گاه گاهی یا فقط یک بار رخ بدهند.
احتمال بروز افسردگی زنان نسبت به مردان تقریبا دو برابر است و معمولا علل بروز آن در خانم‌ها متفاوت‌‌تر از آقایان است. عوامل تاثیرگذار در بروز این بیماری عبارتند از: هورمون‌های تولید مثل، واکنش زنانه‌ی متفاوت نسبت به استرس و فشارهای اجتماعی که برای تجربیات زندگی یک زن منحصر به فرد هستند. در زیر اشکال مختلف افسردگی را می‌بینید که در زنان بسیار شایع هستند:
انواع مختلف افسردگی
۱. افسردگی شدید
افسردگی شدید نوع سختی از افسردگی است که در آن زن توانایی لذت بردن از فعالیت‌هایی را که زمانی برای او لذت‌بخش بوده‌است، از دست می‌دهد. علاوه بر این، بر توانایی زن در کار، خواب و خوردن به صورت معمول و موثر تأثیر می‌گذارد و معمولا ارتباطات بین فردی و اجتماعی فرد را به صورت منفی تحت تاثیر قرار می‌دهد. با افسردگی شدید، که به عنوان اختلال افسردگی شدید نیز شناخته شده‌است، حالت افسردگی شما ممکن است برای مدت زمان طولانی ادامه داشته باشد و اغلب با عزت نفس پایین همراه است.
۲. افسردگی پس از زایمان
این یکی شکل خاصی از افسردگی است که پس از تولد کودک رخ می‌دهد. در حالی که نشانه‌های معمول این نوع افسردگی در ماه‌های بعد از تولد شروع می‌شود، اما در برخی از زنان ممکن است در حالی که هنوز باردار هستند رخ بدهد.
۳. اختلال افسردگی مداوم
این مورد که یک حالت خفیف‌تر افسردگی در نظر گرفته می‌شود نوعی به هم ریختن خلق و خو است که دو سال یا بیشتر طول می‌کشد. حملات افسردگی شدید (یعنی فرم شدیدتر افسردگی) ممکن است در طول اختلال افسردگی مداوم رخ بدهد.
۴. اختلال افسردگی قبل از قاعدگی
نوعی از افسردگی که به چرخه‌ی قاعدگی زن مرتبط است. در این حالت افسردگی، نوسانات شدید خلق و خو، اضطراب و افکار منفی خود را در هفته‌ی قبل از شروع قاعدگی نشان می‌دهند و زمانی که دوره‌ی قاعدگی شروع می‌شود، از بین می‌روند. علائم افسردگی در این نوع آن‌قدری شدید هستند که تاثیر منفی بر روابط بین فردی بگذارند و در فعالیت‌های روزمره‌تان تداخل ایجاد کنند.
علائم متفاوت افسردگی زنان و مردان
برخی از فاکتورهای برجسته وجود دارند که نشان می‌دهند افسردگی چه‌طور در زنان و مردان متفاوت است. این فاکتورها عبارتند از:
۱ زنان احساس اضطراب و ترس می‌کنند؛ مردان محتاط می‌شوند
۲ زنان به دلیل وجود این حالت افسردگی خود را سرزنش می‌کنند؛ مردان دیگران را سرزنش می‌کنند
۳ زنان وقتی افسرده هستند غالبا احساس غم، بی‌ارزش بودن و دلمردگی می‌کنند؛ مردان معمولا تحریک‌پذیر و عصبانی می‌شوند
۴ زنان در معرض افسردگی بیشتر از پیش آمدن درگیری دوری می‌کنند؛ مردان بیشتر درگیری و اختلاف ایجاد می‌کنند
۵ زنان به غذا و دوستان‌شان مراجعه می‌کنند تا خودشان را درمان کنند؛ مردان به الکل، تلویزیون، رابطه‌ی جنسی یا ورزش پناه می‌برند تا خود را درمان کنند
۶ زنان احساس خمودی و عصبانیت دارند؛ مردان احساس پریشان‌حالی و بی قراری دارند
۷ زنان به راحتی در مورد احساس عدم اعتماد به نفس و ناامیدی‌شان صحبت می‌کنند؛ مردان در مورد عدم اعتماد به نفس و ناامیدی‌شان را پنهان می‌کنند، زیرا این‌ها را نشانه‌ای از ضعف می‌دانند
علل افسردگی زنان
بسیاری از عوامل ژنتیکی، هورمونی، روانشناختی و اجتماعی وجود دارند که می‌توانند در بروز افسردگی در زنان نقش مهمی ایفا کنند.
۱ زیست‌شناسی و هورمون‌ها
به لحاظ بیولوژیکی، افسردگی در خانواده‌ها به صورت ارثی اتفاق می‌افتد – شواهد علمی که نشان می‌دهند برخی از ترکیبات ژنتیکی بیشتر از بقیه مستعد افسردگی هستند، در حالی که برخی از ترکیبات ژنتیکی نسبت به آن مقاوم‌تر هستند. با این وجود، تصور بر این است که عوامل محیطی با پیش‌گراشدگی ژنتیکی برهم کنش دارند. به این معنا که هرچند شما به دلیل ژن‌های‌تان بیشتر از بقیه مستعد ابتلا به افسردگی باشید، اما داشتن خانواده‌ی سالم و روابط اجتماعی درست می‌تواند مانع از بروز این بیماری در شما شود.
سایر عوامل بیولوژیک و هورمونی نیز احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهند. مسائل مربوط به دوران بارداری، باروری، پیش از یائسگی، یائسگی و چرخه‌های قاعدگی، فاکتورهای خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهند. اکثر این موارد ناشی از عدم تعادل هورمونی و نوسان سریع در هورمون‌های تولید مثل است. مشکلات بهداشتی به طور کلی، به ویژه بیماری‌های مزمن یا ناتوانی جسمانی و همین‌طور بروز تغییرات در وضعیت سلامتی- مانند رژیم‌های مکرر و ترک سیگار- می‌توانند موجب افسردگی در زنان شوند.
۲ علل روانشناختی
زنان بیشتر از مردان در اثر علل روانشناختی مستعد ابتلا به افسردگی هستند. زنان به این دلیل که عاطفی‌تر هستند، در دوران افسردگی بیشتر افکار منفی را تکرار می‌کنند. در حالی که واکنش عادی این است که گریه کنید، با دوستان‌تان صحبت کنید و مدام به این فکر کنید که چرا این اتفاق برای‌تان رخ داده‌است، تحقیقات نشان داده‌اند که فکر کردن مداوم در مورد افسردگی می‌تواند باعث طولانی شدن و حتی بدتر شدن آن شود. در مقابل، مردان معمولا سعی می‌کنند حواس خودشان پرت کنند تا حالت افسردگی از آن‌ها دور بماند: ثابت شده‌است این کار مدت زمان پدیدار شدن علائم را کاهش می‌دهد. عوامل روانشناختی دیگری که روی زنان بیش از مردان تاثیر می‌گذارد، عبارتند از تصاویر منفی نسبت به بدن و افسردگی ناشی از استرس. زنان نسبت به مردان بیشتر دچار استرس می‌شوند، زیرا ثابت شده سطح پروژسترون افزایش یافته در آن‌ها مانع کم شدن سطح هورمون استرس می‌شود. مسائل مربوط به تصویر بدنی معمولا در دوران نوجوانی شروع می‌شوند و به نظر می‌رسد با شروع دوران بلوغ در زنان مرتبط هستند.
۳ علل اجتماعی
مهارت‌های مقابله با مشکلات، انتخاب روابط و انتخاب سبک زندگی روی زنان در مقایسه با مردان به صورت متفاوتی تاثیر می‌گذارد. شما به عنوان یک زن، بیشتر از مردها در معرض افسردگی ناشی از مشکلات زناشویی یا روابط، مشکلات تعادل بین کار و زندگی، مشکلات مالی و رویدادهای زندگی روزمره، از جمله از دست دادن یکی از عزیزان، هستید.
علاوه بر علل بیولوژیکی، روانی و اجتماعیِ افسردگی که در بالا ذکر شد، موسسات ملی بهداشت نشان می‌دهند که موارد زیر نیز عوامل خطر افسردگی در زنان هستند:
- – مرگ یکی از والدین قبل از 10 سالگی
- – از دست دادن شغل، مشکلات ارتباطی، طلاق
- – سوء استفاده فیزیکی یا جنسی در دوران کودکی
- – سابقه‌ی وجود اختلالات خلقی
- – استفاده از داروهای خاص
علائم و نشانه های افسردگی زنان
علائم و نشانه‌های افسردگی از زنی به زن دیگر متفاوت است. برخی از علائم و نشانه‌های شایع این بیماری عبارتند از:
- – احساس خلاء، ناامیدی، یاس و اندوه
- – تحریک‌پذیری، اضطراب و گناه
- – احساس فرسودگی، خستگی شدید
- – از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا برای او لذت‌بخش بوده‌اند
- – ناتوانی در تمرکز یا یادآوری جزئیات
- – فکر کردن به خودکشی یا تلاش برای خودکشی
- – اختلالات خواب؛ خواب بیش از حد زیاد یا خیلی کم، بی‌خوابی
- – بروز تغییر در اشتها – خوردن بیش از حد یا خیلی کم
- – علائم فیزیکی – درد، گرفتگی، سردرد، مشکلات گوارشی، حساسیت پستان، نفخ
- – نداشتن انرژی
- – احساس لگام‌گسیختگی
- – نوسانات خلق و خوی و گریه و زاری
- – حملات هراس
- – داشتن احساس تنش
- – عدم علاقه به انجام فعالیت‌های روزانه و روابط
روش های درمان افسردگی زنان
۱. مراجعه به روانپزشک
اگر شما یک زن هستید و از افسردگی رنج می‌برید بهتر است برای بهبود کیفیت زندگی‌تان به دنبال درمان باشید. اولین اقدام شما باید مراجعه به پزشک یا روانشناس باشد. پزشک‌تان به شما یک سری سوال می‌دهد و آزمایشاتی را انجام می‌دهد برای رد وجود یک اختلال پزشکی جدی که موجب افسردگی می‌شود یا تعیین این‌که آیا ممکن است بعضی از داروها علت رخ دادن افسردگی در شما باشند یا خیر. پزشک در ابتدا سؤالاتی در مورد علائم شما می‌پرسد – علائم چه مدت طول می‌کشند، چه زمانی شروع می‌شوند، شدت آن‌ها، این‌که تا چه حد ماندگار هستند (میزان عود مجدد) و سابقه‌ی افسردگی در خانواده‌ی شما. اگر پزشک‌تان متقاعد شود که به افسردگی مبتلا هستید، شما را به یک روانپزشک معرفی می‌کند که می‌تواند به طور رسمی بیماری شما را تشخیص دهد و توصیه‌هایی را برای درمان ارائه دهد.
۲. مصرف داروهای ضد افسردگی
رایج‌ترین روش‌های درمان زنان مبتلا به افسردگی استفاده از برخی داروها و برخی شیوه‌های خاص روانشناختی است. اگر در حین درمان باردار هستید یا احتمال دارد که باردار شوید حتما به پزشک‌تان بگویید چرا که داروهای خاصی برای درمان افسردگی ممکن است بر رشد کودک تأثیر بگذارند. اگر افسردگی دارید، پزشک‌تان ممکن است داروهای ضد افسردگی را برای‌تان تجویز کند تا علائم افسردگی در شما کاهش بیابد. اگر مصرف داروهای ضد افسردگی را شروع کردید، مهم است که علائم‌تان را تحت نظر داشته باشید و عوارض جانبی را یادداشت کنید. بعضی عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی می‌توانند موجب بدتر شدن افسردگی در درصد کمی از افراد شوند. به طور خاص، افزایش میزان فکر کردن به خودکشی، تلاش برای خودکشی و تحریک‌پذیری با استفاده از داروهای ضد افسردگی در برخی افراد مرتبط هستند.
عوارض جانبی شایع داروهای ضدافسردگی
– حالت تهوع
– سردرد
– اختلالات خواب
– پریشان حالی
– مشکلات جنسی
با این وجود، این مشکلات معمولا در طول زمان کاهش می‌یابند.
۳. رفتار درمانی شناختی
اگر از افسردگی رنج می‌برید، باید بدانید که ثابت شده درمان‌های این اختلال بسیار موثر هستند. رفتاردرمانی شناختی (CBT) یکی از رایج‌ترین روش‌های روان‌درمانی در درمان افسردگی است. این روش درمانی بر روش‌های جدید تفکر و مکانیسم‌های مقابله با احساس افسردگی تمرکز دارد. به علاوه این درمان به زنان کمک می‌کند که روابط دشوار و چگونگی بهبود آن‌ها را درک کنند و نحوه‌ی تغییر عاداتی که ممکن است در افسردگی آن‌ها نقش داشته باشد، بیاموزند. علاوه بر درمان انفرادی، درمان گروهی یا خانوادگی هم یک روش مفید برای درمان افسردگی است در صورتی که استرس خانوادگی عامل مهمی در ایجاد حالت افسردگی در شما باشد.
متأسفانه، میزان تشخیص اشتباه افسردگی در زنان می‌تواند نرخی برابر با 50٪ داشته باشد و کم‌تر از نیمی از زنان مبتلا به افسردگی شدید هرگز به دنبال درمان نیستند. و خوشبختانه نرخ درمان افسردگی بسیار بالا است. بیش از 80٪ از زنان مبتلا به افسردگی با استفاده از داروهای ضد افسردگی، روان‌درمانی یا ترکیبی از هر دو، درمان می‌شوند.
۴. تکنیک خوددرمانی
در صورتی که از افسردگی رنج می‌برید، علاوه بر دارو و درمان، تکنیک‌های خود درمانی زیر نیز می‌تواند به بهبود خلق و خوی شما کمک کنند:
– احساسات‌تان را درون خودتان حبس نکنید – یک گروه پشتیبانی پیدا کنید یا با کسانی که مورد اعتمادتان هستند، احساسات‌تان را در میان بگذارید
– در فعالیت‌ها و رویدادهای اجتماعی شرکت کنید
– به طور منظم ورزش کنید
– خواب کافی داشته باشید – 8 ساعت در شب ایده‌آل است
– مراقبه کنید، یوگا را امتحان کنید، یا دیگر تکنیک‌های آرامش را انجام بدهید
۵. کمک گرفتن از افراد مورد اعتماد
اگر شما یا یکی از عزیزان از افسردگی رنج می‌برید، بدانید که تنها نیستید. برای بالا بردن کیفیت زندگی‌تان و بهبود اوضاع خلق و خوی افسرده‌تان از افراد ذی صلاح کمک بگیرید. اگر مطمئن نیستید که باید به چه کسی مراجعه کنید، موارد زیر را امتحان کنید:
– پزشک خانواده
– برنامه‌های کمک به کارمندان
– مراکز سلامت روان
– آژانس‌های اجتماعی
– متخصصین سلامت ذهن و روان (روانپزشکان، مددکاران اجتماعی، مشاوران بهداشت روانی)
– کلینیک‌های خصوصی
– سازمان‌های حفظ بهداشت
۶. استفاده از روش های درمان خانگی
۱. سیب
٢. زعفران
٣. گلبرگ گل رز
۴. هل
۵. قهوة
۶. زردچوبه
۷. چای سبز
٨. چای زنجبيل
۱۰، جوز هندی
۱۱. بلغور جو دوسر
۱۲. بادام زمینی
۱۳. تخمه کدو تنبل
۱۴. اسید فولیک
۱۵. اسیدهای چرب امگا ۳
۱۶. گیاه دارویی به لیمو
۱۷. مارچوبه
۱۸. سنبل هندی